سلطان عمان

به گزارش مجاهدت از مشرق، مناسبات فرهنگی، مدنی و تجاری میان ایران و مصر قدمتی به درازای تاریخ دارد. مصر از دیرباز با ایران ارتباط داشته است و سابقه تاریخی آن به دوره هخامنشی بر می‌گردد. طی روزهای گذشته و اندکی پس از توافق ایران و عربستان، بحث‌هایی درباره آماده شدن تهران و قاهره برای مذاکره و گشودن صفحه جدید در روابط پر فراز و نشیب میان مصر و ایران هستند.

روابط مصر و ایران با فراز و نشیب زیادی بر اساس ماهیت نظام سیاسی حاکم بر مصر روبرو بوده است. در دوره پادشاهی روابط میان طرفین محکم بود و گواه آن نیز ازدواج فوزیه خواهر ملک فاروق با شاه مخلوع ایران بود. در دوره جمال عبدالناصر نیز وی از دولت مصدق که غربی‌ها پس از ملی کردن صنعت نفت ایران وی را برکنار کردند، حمایت می‌کرد.

در دوره انور سادات و حسنی مبارک روابط دو کشور قطع شد. در دوره سادات وی با انقلاب اسلامی ایران مخالفت و از شاه مخلوع حمایت کرد. رژیم مبارک نیز همسو با سیاست‌های آمریکا و غربی‌ها در مسیر ضدیت با جمهوری اسلامی ایران حرکت کرد. پس از انقلاب ژانویه ۲۰۱۱ و سرنگونی رژیم حسنی مبارک و روی کار آمدن اخوان المسلمین، روابط دو کشور شاهد پویایی بود و محمود احمدی نژاد رئیس جمهور اسبق ایران به مصر رفت و دوره جدیدی از روابط میان دو کشور برقرار شد. اما با عزل مرسی و روی کار آمدن عبدالفتاح السیسی وی تلاش کرد که در راستای جلب حمایت کشورهای شورای همکاری خلیج فارس گام بردارد و حال با نزدیک شدن ایران و عربستان روند روابط وارد فاز جدید شده است.

در پشت پرده روابط چه می‌گذرد؟

العربی الجدید اخیراً در گزارشی نوشت: تلاش‌ها برای احیای روابط مصر و ایران در شرایط کنونی که منطقه با روند کاهش تنش‌ها میان کشورهای مختلف روبروست، به طور جدی و گسترده جریان دارد.

منابع دیپلماتیک مصری فاش کردند که بر مبنای توافقاتی که انجام شده، قرار است نشستی میان ایران و مصر در بالاترین سطح مقامات امنیتی در بغداد طی ماه جولای آینده برگزار شود.

یک دیپلمات مصری که خواست نامش فاش نشود در این باره گفت: میانجی‌گری عراق پس از تلاش‌های عمان صورت گرفت که ابتکار عمل در زمینه ازسرگیری روابط ایران و مصر را به دست گرفت.

این منبع تأیید کرد که احتیاط‌های مصری مرتبط با پرونده روابط با ایران در دوره اخیر، به‌ویژه پس از توافق عربستان و ایران برای از سرگیری روابط بین دو کشور، کاهش یافته است.

رهبر معظم انقلاب اسلامی نیز در دیدار با «هیثم بن طارق آل سعید» با اشاره به اظهارات سلطان عمان مبنی بر تمایل مصر برای از سرگیری روابط با جمهوری اسلامی ایران، تاکید کردند: ما از این موضع استقبال می‌کنیم و مشکلی در این زمینه نداریم.

مصر می‌تواند از یوغ آمریکا خارج شود؟

به نظر می‌رسد که مقامات مصری در حال حاضر به آرامی در حال بازنگری ریشه‌ای در سیاست خارجی خود و رهایی از قید و بندهای آمریکا در این باره هستند و نزدیک شدن به ایران هم شاید یکی از سرفصل‌های این بازنگری باشد.

مصر با توجه به پیشینه تاریخی، جمعیت، ارتش قدرتمند مؤلفه‌های مهمی در اختیار دارد اما به خاطر وابستگی مالی به آمریکا و برخی کشورهای دیگر در برخی پرونده‌های منطقه‌ای و بین المللی از جمله پرونده ایران به نظر می‌رسد که با معذوریت‌هایی روبرو است و همین تصمیم گیری را سخت می‌کند و در واقع موضع گیری سامح شکری وزیر خارجه در قبال گزارش رسانه‌ها را هم می‌توان در این چارچوب قلمداد کرد.

مجموعه‌ای از عوامل طی ۴۳ سال گذشته باعث تیرگی مناسبات ایران و مصر شده‌اند، چنان که برخی از این عوامل به مرور زمان از میزان اهمیت‌شان کاسته شده و مجموعه عوامل جدیدی جایگزین آنها شده‌اند و همین مسائل باعث ایجاد محدودیت‌ها و معذوریت‌هایی برای مصر جهت عادی سازی روابط با ایران شده است.

در سال‌های اخیر ایران بارها علاقه‌مندی خود را برای گسترش روابط با مصر اعلام کرده و تلاش داشته که سیگنال‌های مثبتی برای این کشور در راستای اجرای سیاست توسعه روابط با کشورهای منطقه ارسال کند. سیگنال‌های مثبتی که تاکنون به نتیجه مشخصی در زمینه گسترش روابط دیپلماتیک بین دو کشور نرسیده است و روابط دو کشور همچنان در سطح فعالیت دفتر حافظ منافع در تهران و قاهره است.

اما همانطور که گفته شد ازسرگیری روابط ایران و عربستان و توافق تهران و ریاض برای حل مشکلات میان دو کشور، مقامات مصری را به تکاپو انداخته و آنها مسیر جدیدی را در پیش گرفته‌اند هر چند همچنان با احتیاط حرکت می‌کنند. نظریه انور سادات برای تکیه کامل بر آمریکا تاریخ مصرفش تمام شده است هر چند که به نظر می‌رسد که اصولاً اشتباه بوده است. از معاهده سازش چه نصیب مصر شده است همانطور که اردن و سودان هم دستاوردی نداشتند و در بحران‌های شدید اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کنند

مقامات مصری در حال رهایی از قید و بند آمریکا هستند زیرا آنها از اینکه متحد آمریکایی آنها برای حل بحران شدید اقتصادی این کشور کار خاصی نکرده است به شدت خشمگین هستند هر چند آن‌را بروز نمی‌دهند. آنها از اینکه آمریکا در قبال تحرکات اتیوپی در زمینه سد النهضه کاری انجام نداده است، ناخرسند هستند.

نشانه‌های رهایی قاهره از قید و بند واشنگتن را به بی اعتنایی مصر به درخواست آمریکا برای بستن حریم هوایی خود به روی هواپیماهای نظامی روسیه در مسیرشان به سوریه، همگرایی مصر با روسیه و تمایل قاهره برای پیوستن به ائتلاف چینی-روسی که هدفش به زیر کشیدن دلار و شکل گیری نظام مالی و سیاسی جدید است.

این اقدامات مصر از درجه اهمیت بالایی برخوردار است و قدرت مانور بیشتری به آن در سطح منطقه و عرصه بین الملل خواهد داد. معادله حاکم بر روابط میان مصر و آمریکا که در واقع هدفش حمایت از رژیم صهیونیستی است، برای مصر آسیب‌های زیادی به همراه داشته و نقش منطقه‌ای و بین المللی آن ضعیف کرده است. روی آوردن مصر به سمت ایران و قبل از آن سوریه و روسیه و چین گزینه کنونی این کشور است.

نظریه انور سادات برای تکیه تمام بر آمریکا تاریخ مصرفش تمام شده است هر چند که به نظر می‌رسد که اصولاً اشتباه بوده است. از معاهده سازش چه نصیب مصر شده است همانطور که اردن و سودان هم دستاوردی نداشتند و در بحران‌های شدید اقتصادی دست و پنجه نرم می‌کنند.

خشم آمریکا و هراس تل آویو

قدر مسلم آن است که رایزنی‌های میان مصر و ایران خشم آمریکا را به همراه دارد که کمک‌های مالی سالانه به مصر می‌کند. این رایزنی و نزدیک شدن مصر و ایران به یکدیگر هراس تل آوی را هم به دنبال داشته است به طوری که «یائیر لاپید»، نخست وزیر پیشین رژیم صهیونیستی نسبت به هرگونه نزدیکی بین ایران و مصر به کابینه بنیامین نتانیاهو نخست وزیر این رژیم هشدار داد.

لاپید در توییتی نوشت: «نزدیکی مصر و ایران با منافع (رژیم) اسرائیل و منطقه در تضاد است.»

حسن نافعه از کارشناسان مصری درباره روابط ایران و مصر گفت: کشورهایی هستند که تلاش خواهند کرد تا هرگونه نزدیکی مصر و ایران را خنثی کنند، زیرا نقش این همگرایی به ایجاد تغییرات ژئواستراتژیک در منطقه منجر خواهد شد و تل‌آویو متضرر خواهد شد. این همگرایی که امیدواریم محقق شود و به ترمزی برای عادی‌سازی روابط کشورهای عربی با تل آویو منجر شود و پیامدهای توافق ابراهیم را محدود کند، چیزی است که سیاستمداران تل آویو از آن آگاه هستند و خود را بزرگترین متضرر این گام می‌دانند.

منافع راهبردی قاهره از روابط با ایران

عبدالله الاشعل، دستیار سابق وزیر امور خارجه مصر بر این باور است: تداوم قطع روابط بین مصر و ایران مصلحت نیست. بلکه برعکس، منافع راهبردی قاهره در پس ازسرگیری این روابط نهفته است و این امر در صورت تحقق، به نفع دو کشور به ویژه طرف مصری خواهد بود.

وی افزود: تأمین امنیت آبراه کانال سوئز و تضمین عبور امن کشتی‌ها از باب المندب از جمله مزایای مصر در ازسرگیری این روابط است. ضمن این‌که گشایش مصر در قبال ایران، به رونق گردشگری کمک خواهد کرد و ممکن است سالانه بیش از ده میلیون گردشگر ایرانی که مشتاقانه منتظر بازدید از اماکن مذهبی و زیارتگاه‌های اهل بیت هستند به مصر بیایند. علاوه بر این امکان تبادل تجاری رو به رشد بین دو کشور وجود دارد و این امر به اقتصاد نابسامان مصر بسیار کمک خواهد کرد. عادی‌سازی روابط میان مصر و ایران به معنای ورود به بحران با ایالات متحده نیست.

«حسن نافعه» استاد روابط بین‌الملل در دانشگاه قاهره در خصوص تأثیرات نزدیکی مصر و ایران در صورت وقوع گفت: منافع راهبردی می‌تواند از گذر روابط با ایران نصیب مصر شود مانند امنیت آبراه و سود حاصل از گردشگری.

ایران هم از گذر برقراری روابط با مصر اهداف خاصی از جمله خنثی سازی تحرکات آمریکا را دنبال می‌کند.

کلام پایانی

در پایان آنچه می‌توان گفت این است که بدون شک ایران و مصر دو کشور قدرتمند خاورمیانه با پیشینه فرهنگی، تمدنی و تاریخی طولانی هستند. این دو کشور از کانون‌های مهم و قطب‌های اصلی جهان اسلام و منطقه به شمار می آیند. نزدیکی روابط آنها منافع، فرصت‌ها و امتیازهای بیشمار سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و … را برای دو کشور ایجاد خواهد کرد.

از لحاظ جغرافیایی و ژئوپلیتیکی، دو گذرگاه مهم و حیاتی استراتژیک خاورمیانه است که تنگه هرمز در خلیج فارس و کانال سوئز در دریای سرخ در قلمرو هر یک از آن دو قرار دارد. ازاین رو دارای ارزش راهبردی و محوری هستند.

به دلیل آنکه ایران و مصر به عنوان گذرگاه شرق و غرب از دیرباز با یکدیگر ارتباط داشته و در گسترش تاریخ و تمدن بسیار تعیین کننده بوده‌اند، نزدیکترین و بزرگترین راه زمینی اروپا به خاور دور محسوب می‌شوند و نیز به خاطر وجود کانال سوئز همواره مورد توجه قدرتهای بزرگ قرار داشته‌اند.

در حال حاضر نیز ایران و مصر دو ستون اصلی جهان اسلام به شمار می‌روند و نزدیکی آنها به یکدیگر یا هماهنگی سیاسی بین آنها می‌تواند تأثیرات مثبت و مطلوب بر روند تحولات منطقه و جهان اسلام داشته باشد.

به طور حتم مصری‌ها خواهان روابط با ایران هستند اما نباید واقعیت‌هایی را نادیده گرفت. مشکلات رابطه میان دو طرف به زمان بیشتری نیاز دارد و حسن نیت به تنهایی کافی نیست. پیچیدگی موضوعات ناشی از تأثیر نیروهای مختلف سیاسی داخلی مصر، رقابت منطقه‌ای و قطع دراز مدت روابط ایران و مصر کار را پیچیده کرده است و نباید انتظار پیشرفت سریع را داشت به ویژه که فشارهای آمریکا و دیگران را هم باید مد نظر قرار داد که سبب می‌شود مصر دست به عصا در این زمینه حرکت کند. در واقع چماق آمریکا بر سر مصر روند را با مشکل روبرو می‌کند. با وجود این عزم جدی از سوی دو کشور وجود دارد و همگرایی دو کشور می‌تواند پتانسیل مقابله با چالش‌ها را بالا ببرد.

موضوع دیگری که در این زمینه اهمیت دارد نگاه واشنگتن به روابط میان مصر و ایران است. آمریکا به عنوان دشمن سرسخت جمهوری اسلامی ایران هرگز اجازه نخواهد داد که کشورهای مهم منطقه‌ای با یکدیگر به تعامل بپردازند و تمام تلاش خود را برای جلوگیری از هر گونه تعامل میان کشورهای منطقه به عمل خواهد آورد. آمریکا هرگز اجازه قدرت برتر غیر از رژیم صهیونیستی در منطقه یا تجمیع قدرت‌های منطقه‌ای را نمی‌دهد.

همچنین موضوع دیگر رابطه مصر با رژیم صهیونیستی است. تل آویو هرگز تماشاگر تقویت هر گونه رابطه میان مصر و ایران نخواهد بود به ویژه که در راستای ایجاد شکاف میان کشورهای عربی و ایران تلاش می‌کند. هر گونه نزدیک شدن مصر به ایران با واکنش صهیونیست‌ها همراه خواهد بود.

اما مصر هم تلاش خواهد کرد که در سیاست خارجی خود مستقل عمل کند و از فشارهای خارجی در این زمینه بکاهد. روابط مصر و ایران از نوعی پیچیدگی برخوردار است و هر طرفی از ارزش این رابطه آگاه است. اما وجود موانع و چالش‌ها و اداره آن به نوعی که با منافع ملی طرفین در تضاد نباشد در این زمینه تأثیرگذار است. ایران و مصر به منافع سیاسی، ملی، اقتصادی و امنیتی در این زمینه می‌نگرند.

موضوعی که درباره روابط ایران و مصر می‌توان گفت این است که احتمال بهبود روابط اقتصادی بر روابط سیاسی سنگینی می‌کند و به ویژه اولویت مصری‌ها بحث موضوعات اقتصادی است. البته در حال حاضر مصری‌ها هنوز تصور دقیقی از منافعی ندارند که در شرایط عادی سازی می‌تواند ایجاد شود.

آنچه به طور اختصار درباره روابط ایران و مصر می‌تواند گفت عبارتند از؛

-مانع تراشی آمریکا و رژیم صهیونیستی درباره هر تلاشی که برای نزدیکی میان ایران و مصر انجام می‌گیرد.

-ابهام در موضع مصری‌ها در قبال ایران و اینکه آنها رابطه اقتصادی و اصل منافع را انتخاب می‌کنند یا موضع سیاسی در قبال مسائل اتخاذ کنند.

-زمینه‌های نزدیکی روابط به ویژه در زمینه صنعت گردشگری و فرهنگی. وجود اماکن مقدس منسوبین به اهل بیت (ع) در مصر نقش مهمی در این زمینه دارد. تعامل میان دانشگاه و مراکز فرهنگی دو کشور می‌تواند نقش بسزایی در این زمینه ایفا کند.

-نزدیکی دیدگاه‌ها در برخی موضوعات منطقه‌ای از جمله سوریه.

-تفاوت دیدگاه طرفین درباره رژیم صهیونیستی به ویژه پیمان کمپ دیوید میان این رژیم و مصر.

-تلاش برای ایجاد راهبرد مشترک و حرکت دو کشور به سوی همگرایی بیشتر.

-مدیریت هدفمند رسانه‌ها و مطبوعات دو کشور برای کمک به همگرایی میان طرفین.

-وحدت تلاش‌ها در زمینه مبارزه با تروریسم.

قدر مسلم آن است که ژنرال عبدالفتاح السیسی باید از احتیاط بیش از حد دست بردارد و بر موانع پیش روی ارتقای روابط کشورش با ایران غلبه کند تا صفحه جدیدی در روابط دو کشور گشوده شود به ویژه که طرفین در بسیاری از زمینه‌ها دیدگاه نزدیک به هم دارند.

همگرایی میان کشورهای مهم منطقه از جمله ایران و مصر می‌تواند در حل بسیاری از مشکلات منطقه مؤثر واقع شود. طرفین باید در راستای رفع موانع موجود گام بردارند. همگرایی میان دو کشور می‌تواند ثمرات زیادی را برای ملت‌های مصر و ایران به دنبال داشته باشد و از همین رو باید مصر گام‌های جدی در زمینه ارتقای روابط بردارد.

به گزارش مجاهدت از مشرق، حجت‌الاسلام سید ابراهیم رئیسی رئیس‌جمهور کشورمان و «هیثم بن طارق آل سعید» سلطان عمان در بیانیه پایانی سفر رسمی و دو روزه مقامات عمان به کشورمان ضمن تأکید بر نقش سازنده بخش خصوصی دو کشور در توسعه افق‌های همکاری اقتصادی، نسبت به افزایش مستمر مبادلات تجاری و افزایش سرمایه‌گذاری‌های مشترک، ابراز خرسندی، از امضای موافقتنامه‌ها و یادداشت‌های تفاهم در زمینه‌های اقتصادی، تجاری، ترانزیت، سرمایه‌گذاری، انرژی و فرهنگی استقبال و بر ضرورت فعال شدن توافقات موجود میان دو کشور و همکاری برای رسیدن به توافقات جدید که در راستای خدمت به مصالح مشترک باشد، تأکید کردند.

متن کامل این بیانیه به شرح زیر است:

بسم الله الرحمن الرحیم

بیانیه مشترک به مناسبت سفر عالی‌جناب «هیثم بن طارق آل سعید» سلطان کشور عمان (تهران-خرداد ۱۴۰۲)

در راستای روابط تاریخی مستحکم میان دو کشور جمهوری اسلامی ایران و سلطنت عمان و دو ملت دوست و با تاکید بر احترام متقابل میان رؤسای دو کشور و روابط مستحکم دوجانبه که بر اساس اصل حسن همجواری، برادری و مبانی دینی و فرهنگی شکل گرفته؛ عالیجناب سلطان «هیثم بن طارق آل سعید» سلطان کشور عمان بنا بر دعوت آیت‌الله دکتر سید ابراهیم رئیسی، ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران، در تاریخ ۷-۸ خرداد ۱۴۰۲ دیدار رسمی از جمهوری اسلامی ایران به عمل آوردند.

رؤسای دو کشور در این سفر درباره روابط دوجانبه و راه‌های تقویت آن بر پایه برادری و منافع مشترک به ویژه در زمینه‌های تجاری، انرژی، سرمایه گذاری و فرهنگی که تأمین‌کننده مصالح مشترک و تقویت کننده روابط و منافع دو ملت دوست باشد، گفتگو کردند.

دو طرف ضمن ابراز خرسندی از سطح عالی روابط دوجانبه، بر رشد مستمر این روابط به ویژه بعد از دیدار سال گذشته رئیس جمهوری اسلامی ایران از عمان به دعوت سلطان هیثم بن طارق آل سعید اشاره کردند.

طرفین با ابراز علاقه نسبت به رشد روزافزون روابط در آینده، از تشکیل کمیته‌های مشترک و تبادل کارگروه‌ها و دیدارهای مختلف با هدف پیگیری توسعه روابط تاکید کردند.

ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران و عالیجناب سلطان کشور عمان ضمن تاکید بر نقش سازنده بخش خصوصی دو کشور در توسعه افق‌های همکاری اقتصادی، نسبت به افزایش مستمر مبادلات تجاری و افزایش سرمایه‌گذاری‌های مشترک، ابراز خرسندی کردند. همچنین طرفین از امضای موافقتنامه‌ها و یادداشت‌های تفاهم در زمینه‌های اقتصادی، تجاری، ترانزیت، سرمایه‌گذاری، انرژی و فرهنگی استقبال و بر ضرورت فعال شدن توافقات موجود میان دو کشور و همکاری برای رسیدن به توافقات جدید که در راستای خدمت به مصالح مشترک باشد، تاکید کردند.

رؤسای دو کشور در چهارچوب تقویت روابط بین دو کشور برادر و پایه‌گذاری اصول و چارچوبی جهت حفظ و استمرار این روابط از مسئولان دولتی خواستند اقدام لازم را برای تنظیم سند همکاری‌های راهبردی در زمینه‌های مختلف و امضای آن به نحوی که همکاری و منافع متقابل را تحکیم نماید، انجام دهند.

ریاست جمهوری اسلامی ایران و سلطان کشور عمان ضمن تبادل نظر درباره برخی موضوعات منطقه‌ای و بین‌المللی، بر اهمیت تلاش‌های سازنده در زمینه‌های مختلف امنیتی، سیاسی، اقتصادی و فرهنگی در راستای تقویت صلح و ثبات تاکید کردند و از ادامه رایزنی‌ها و مشورت‌های سیاسی میان دو کشور استقبال کردند.

طرفین در این سفر از گسترش فرهنگ گفتگو در منطقه به منظور حل و فصل مشکلات و تحکیم روابط میان کشورهای همسایه به نحوی که صلح، ثبات و شکوفایی و خواست ملت‌های منطقه را تأمین کند، استقبال می‌کنند.

حجت‌السلام رئیسی ریاست محترم جمهوری اسلامی ایران از تلاش‌های عالیجناب سلطان هیثم بن طارق سلطان کشور عمان در اتخاذ سیاست‌های سازنده و حکیمانه در عرصه منطقه‌ای و بین‌المللی جهت تعمیق روابط مثبت دوجانبه و صلح و ثبات منطقه‌ای تقدیر کرد. سلطان هیثم بن طارق آل سعید نیز ضمن تقدیر از سیاست همسایگی دولت سیزدهم نسبت به کشورهای منطقه، همکاری نزدیک کشورهای منطقه خلیج فارس را موجب تحکیم ثبات و صلح منطقه‌ای دانست.

در پایان رئیس جمهور کشورمان از انجام این دیدار تاریخی ابراز خرسندی کرد و سلطان عمان نیز از رئیسی بابت حسن استقبال و پذیرایی صورت گرفته از هیئت عمانی در این سفر تقدیر به عمل آورد.

به گزارش مجاهدت از مشرق، روزنامه الوطن عمان امروز شنبه در گزارش با بیان این مطلب افزود: دیدار رسمی سلطان «هیثم بن طارق» از جمهوری اسلامی ایران که فردا (یکشنبه) انجام خواهد شد، نشان دهنده روابط نزدیک دوجانبه دو کشور است. این سفر بر قدردانی و احترام متقابل در روابط عمان و جمهوری اسلامی ایران تاکید می کند که بر اساس مولفه های دینی، برادری و حسن همجواری پایه‌گذاری شده است.

این روزنامه با اشاره به اینکه پیشرفت بسیار زیاد و رو به رشد روابط تاریخی و کهن دو کشور دوست عمان و ایران در زمینه‌ها و سطوح مختلف برای دو طرف امری مثبت است، اضافه کرد: گفت‌وگوهایی که توسط سلطان عمان و آیت الله سید ابراهیم رئیسی رئیس جمهوری اسلامی ایران در تهران برگزار خواهد شد، علاوه بر مشورت، تبادل نظر و هماهنگی سیاسی در مورد تعدادی از موضوعات منطقه‌ای و بین المللی، افق‌های جدیدی را در زمینه‌های همکاری مشترک بویژه در بخش‌های اقتصادی، سرمایه‌گذاری و بازرگانی خواهد گشود.

الوطن عمان در ادامه نوشت: دو کشور دوست ایران و عمان در سفر آیت الله رئیسی به مسقط که در ماه مه سال ۲۰۲۲ میلادی انجام شد، بر نقش مثمرثمر بخش خصوصی دو کشور تاکید و ابراز امیدواری کردند که این فعالیت‌ها منجر به افزایش حجم سرمایه‌گذاری‌ها و حجم مبادلات تجاری شود؛ بویژه اینکه هشت تفاهم نامه و چهار برنامه همکاری در تعدادی از زمینه‌ها به ویژه در حوزه‌های نفت و گاز، تجارت و سرمایه گذاری، خدمات، حمل و نقل، کشاورزی، دامداری و شیلات بین دو کشور امضا شده است.

مبادلات تجاری بین عمان و جمهوری اسلامی ایران طی دو سال گذشته شاهد رشد ۲۷.۹ درصدی بوده و در پایان سال ۲۰۲۲ میلادی به ۳۲۰.۸ میلیون ریال عمانی رسیده است.

آمارهای منتشر شده از سوی مرکز ملی آمار و اطلاعات عمان حاکی است که کل صادرات از مبدا عمان به ایران در سال ۲۰۲۲ افزون بر ۲۰۷.۴ میلیون ریال عمانی بوده است که افزایش ۲۴۴ درصدی را نشان می‌دهد.

بر این اساس، مجموع واردات عمان از جمهوری اسلامی ایران در سال ۲۰۲۲ میلادی حدود ۱۱۳.۴ میلیون ریال عمانی بوده است که این میزان در سال ۲۰۲۱ میلادی برابر با ۹۸.۷ میلیون ریال عمان بوده که مهمترین آن‌ها دام، محصولات آهن، فولاد، روغن صنعتی، میوه، میگو و حیوانات زنده بوده است.

وزارت بازرگانی، صنعت و تشویق سرمایه‌گذاری عمان اعلام کرده که تعداد شرکت‌های عمانی که ایرانی‌ها در آن سهام دارند تا پایان سال ۲۰۲۲ به حدود ۱۸۴۷ شرکت رسیده که سه هزار و ۶۰۰ ایرانی در آن سهام دارند و ارزش کل سهام‌های آن‌ها حدود ۱۹۶.۶ میلیون ریال عمانی یا ۸۷.۵ درصد از کل پولهای سرمایه‌گذاری شده در شرکت‌ها بوده است.

بر این اساس، تعداد شرکت‌های دارای ۱۰۰ درصد سهام ایرانی به ۱۳۴۶ شرکت رسیده که معادل ۷۲.۹ درصد از کل شرکت‌های دارای سرمایه‌گذاری ایرانی است زیرا تعداد کل سهامداران ایرانی در این شرکت‌ها به ۲۶۲۳ سرمایه‌گذار ایرانی افزایش یافته است و ارزش سهم ایران در این شرکت‌ها بیش از ۶ میلیون ریال عمانی است؛ در حالی که شرکت‌های با ۵۰ درصد از سهام ایران بیشترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند و ارزش این سهام بالغ بر ۱۴۸.۸ میلیون ریال عمانی است.

آمارها حاکی از آن است که جمهوری اسلامی ایران با ۴۴۹۶ ثبت تجاری در پایان سال ۲۰۲۲ میلادی رتبه سوم را در بین کشورهای جهان از نظر تعداد ثبت تجاری در عمان داشته است.

در این پیوند، «ابراهیم بن احمد المعینی» سفیر عمان در جمهوری اسلامی ایران در گفت و گو با خبرگزاری عمان تاکید کرد که سفر سلطان هیثم بن طارق به تهران موجب توسعه و پیشرفت روابط دو کشور دوست در زمینه‌های مختلف خواهد شد و پیش بینی می‌شود در این سفر تعدادی از موافقت‌نامه و تفاهم‌نامه در جهت تامین منافع دو کشور امضا شود.

سفیر عمان در تهران افزود که عمان و جمهوری اسلامی ایران دارای روابط تاریخی، باثبات و مستحکم هستند.

وی با اشاره به اینکه عمان در روابط خود با کشورها بر اصول متعددی از جمله صداقت و شفافیت تکیه می‌کند، افزود: این امر موجب شده تا بتواند نقش‌های مهمی را در سطح منطقه‌ای و بین المللی ایفا کند.

ابراهیم بن احمد المعینی اظهار داشت: عمان توجه ویژه‌ای به تسهیل رویه‌ها و رفع مشکلات اقتصادی بین دو کشور داشته است که این موضوع تاثیر مثبت در پی داشته و موجب شده حرکت اقتصادی و تجاری بین دو کشور توسعه یابد و همچنان در حال توسعه است.

وی با اشاره به ینکه روابط اقتصادی بین دو کشور با رشد طبیعی و فزاینده‌ای پیش می‌روند، افزود: مبادلات تجاری بین آن‌ها در حالی که قبلا کمتر از ۲۰۰ میلیون دلار بود با ارائه تسهیلات برای ورود ایرانیان از طریق بنادر عمان و امضای تفاهم نامه‌ها و توافق نامه‌ها اکنون به حدود دو میلیارد دلار رسیده است.

سفیر عمان در تهران از بازرگانان ایرانی خواست تا از ظرفیت‌ها و فرصت‌های سرمایه‌گذاری در عمان استفاده کنند و تاکید کرد که سفارت عمان در تهران تسهیلاتی را ارائه خواهد داد که به این مهم کمک کند.

«علی نجفی خوشرودی» سفیر جمهوری اسلامی ایران در عمان نیز سفر سلطان هیثم بن طارق به تهران و دیدار ایشان را با مقامات بلندپایه ایران باعث تقویت بیش از پیش همکاری بین نهادهای مختلف ایران و عمان خواهد شد.

وی در گفت و گو با خبرگزاری عمان، روابط دو کشور را تاریخی، مستحکم و متمایز دانست و گفت: بین دو کشور هماهنگی و رایزنی‌های برادرانه در موضوعات مختلف در سطح منطقه و بین المللی و پرونده‌های اقتصادی و سیاسی به گونه‌ای که منافع دو کشور و دو ملت دوست را تامین کند، وجود دارد.

سفیر ایران در مسقط افزود: جمهوری اسلامی ایران و عمان در زمینه اقتصادی شاهد روند رو به رشدی هستند و قصد دارند روابط اقتصادی و تجاری فی مابین را گسترش و توسعه دهند.

وی با اشاره به اینکه مبادلات تجاری و اقتصادی بین دو کشور طی دو سال گذشته سه برابر شده است، افزود: حجم مبادلات تجاری بین دو کشور به ۲ میلیارد دلار رسیده و در سال گذشته شاهد رشد ۶۰ درصدی بوده است.

خوشرودی با اشاره به اهمیت همجواری جغرافیایی بین ایران و عمان تاکید کرد که تلاش‌های انجام شده در راستای توسعه حمل و نقل هوایی و دریایی بین دو کشور، کمک شایانی به افزایش مبادلات تجاری و اقتصادی بین تهران و مسقط خواهد کرد.

وی نسبت به آینده روابط تجاری و اقتصادی بین دو کشور ابراز امیدواری کرد و گفت: زیرا در عمان فرصت‌های بزرگ و امیدوارکننده‌ای برای توسعه تجارت ترانزیتی وجود دارد و در مقابل جمهوری اسلامی ایران نیز می‌تواند محیطی مناسب برای صادرات کالاهای عمانی از طریق سرزمین خود به منطقه قفقاز، شمال اروپا و کلیه کشورهایی که در این مسیر قرار دارند، فراهم کند.

سفیر ایران در عمان اشاره کرد که لغو روادید مسافرتی برای اتباع دو کشور کمک قابل توجهی به ارتقای صنعت گردشگری و مبادلات تجاری دو کشور کرد که موجب افزایش روزانه پروازها بین شهرها و استان‌های مختلف ایران و سلطان‌نشین عمان شد.

وی تاکید کرد که عمان جایگاه ویژه‌ای در سیاست خارجی ایران دارد و علاوه بر روابط و اشتراکات تاریخی، فرهنگی و مذهبی، چشم‌انداز گسترده‌ای برای ارتقای همکاری‌های سیاسی، اقتصادی، بین المللی و منطقه‌ای بین دو کشور وجود دارد و مقامات بلندپایه ایران همواره از نقش متوازن و تأثیرگذار عمانی در منطقه و جهان تمجید کرده اند.

خوشرودی در پایان بر اعتماد متقابل و بالای دو کشور تاکید کرد و گفت که تهران همواره از ابتکارات خردمندانه و خیرخواهانه دولت عمان استقبال می‌کند.

«محمد بن عبدالحسین باقر» رئیس طرف عمانی در شورای بازرگانان عمان – ایران نیز گفت: سفر رسمی سلطان هیثم بن طارق به جمهوری اسلامی ایران اهداف بزرگی را برای افزایش حجم مبادلات تجاری و ایجاد پروژه‌ها و مشارکت‌های سرمایه‌گذاری مشترک را پیگیری می‌کند.

وی افزود: اتاق بازرگانی و صنعت عمان با همکاری طرف ایرانی اهداف بزرگی را در دنبال می‌کنند و در سال جاری چندین نمایشگاه تجاری عمانی – ایران در دو کشور برگزار خواهد شد.

رئیس طرف عمانی در شورای بازرگانان عمان – ایران در گفت و گو با خبرگزاری عمان اظهار داشت که شورای بازرگانان عمانی-ایرانی در دوره گذشته برنامه‌های تجاری و سرمایه‌گذاری را برای تشویق مبادلات تجاری بین دو کشور دوست تدوین کرده است.

وی افزود: تسهیل امور هیات‌های تجاری متخصص در بخش‌های مختلف گردشگری، آموزشی، بهداشتی، تجاری و سرمایه‌گذاری در دو کشور و همچنین تسهیل رویه‌های مربوط به حرکت تجاری از جمله برنامه‌های این شورا است.

«محمد بن عبدالحسین باقر» توضیح داد که شورای بازرگانان عمان و ایران یک پلتفرم الکترونیکی در اتاق بازرگانی و صنعت عمان ایجاد کرده است که شرکت‌های ایرانی در عمان و همچنین ثبت شرکت‌های عمانی در ایران را ثبت می‌کند.

وی افزود: این پلتفرم بانک اطلاعاتی برای تمامی شرکت‌ها است که مراحل ثبت آن‌ها را تسهیل و تمامی موانعی که مانع از شروع فعالیت تجاری آن‌ها می‌شود را برطرف می‌کند.

رئیس طرف عمانی در شورای بازرگانان عمان – ایران اشاره کرد که تعداد شرکت‌های ایرانی سرمایه‌گذار در سلطان‌نشین عمان به بیش از دو هزار شرکت سرمایه‌گذار در بخش‌های مختلف افزایش یافته است.

وی با تاکید بر اینکه این شورا در حال پیگیری تسهیل و کاهش چالش‌هایی است که ممکن است شرکت‌های عمانی و ایرانی در هر دو کشور با آن‌ها مواجه شوند است، پیش بینی کرد که در مرحله بعد شاهد اعلام اجرای پروژه تعدادی از شرکت‌ها در دو کشور باشیم.