سنگ کلیه

به گزارش مجاهدت از مشرق، سنگ کلیه یکی از دردناک ترین بیماری هایی است که برای هر انسانی در طول زندگی اش ممکن است اتفاق بیافتد. با افزودن یک سری مواد غذایی سالم به برنامه غذایی روزانه و ترک مواد مضر می توانیم به بهبود این عارضه دردناک کمک کنیم.  سنگ‌های کلیه رسوباتی سخت از جنس مواد معدنی (کلسیم، اگزالات و فسفات) هستند که در کلیه های شما ساخته میشوند.

 ابتلا به سنگ کلیه دلایل زیادی دارد و می تواند هر بشخی از دستگاه ادراری شما از کلیه ها تا مثانه را درگیر کند ودفع این سنگها اغلب بسیار دردناک است. اگر تعداد و اندازه این سنگ‌ها بیشتر و بزرگ‌تر شوند،  ممکن است بیمار نیاز به مصرف داروهای ضد درد داشته باشد و با نوشیدن آب زیاد برای دفع سنگ کلیه تلاش کند.

این بیماری علائم مشخصی نیز دارد، درد شدید در پهلو، دردی که به قسمت تحتانی شکم و کشاله ران کشیده میشود، درد در هنگام ادرار، حالت تهوع و استفراغ، نیاز مداوم به ادرار کردن، تب و لرز (در صورت وجود عفونت)، از علائم ابتلا به سنگ کلیه هستند.

انواع سنگ کلیه با توجه به ماده تشکیل دهنده آن عبارتند از : اگزالات کلسیم، فسفات کلسیم، اسید اوریک، سیستین

 اگر سنگ کلیه دارید یا مستعد ابتلا به آن هستید و نوع آن را می دانید، از یک پزشک متخصص راجع به ممنوعیت غذایی مشاوره بگیرید.

 اگر از نوع سنگ کلیه خود مطلع نیستید، باید از ممنوعیت هایی که برای همه مدل های سنگ کلیه مضر هستند، پرهیز کنید.

 به طور کلی برای جلوگیری از ابتلا به سنگ کلیه (فارغ از نوع آن) باید از مصرف زیاد غذا های پرنمک و شور، گوشت قرمز و سایر پروتئین های حیوانی پرهیز کنید.

 یادتان باشد در طول روز باید به مقدار زیادی آب بنوشید. آب به رقیق شدن ادرار کمک کرده و نمی گذارد سنگ تشکیل شود.

می‌توانید از درمان‌های خانگی این مقاله استفاده کنید. منتها حواس‌تان به هشدارها و نبایدهای دارویی که جا به جای مقاله برایتان آورده‌ایم باشد.

۱. آبلیمو:

یکی از بهترین درمان‌های خانگی برای سنگ کلیه استفاده از آبلیمو است. می‌توانید آب لیموی تازه را به اندازه‌ای که طعم مورد علاقه‌تان را بگیرد، به آب نوشیدنی اضافه کنید. لیمو حاوی سیترات است؛ نوعی ماده شیمیایی که مانع از تبدیل کلسیم به سنگ کلیه می‌شود. سیترات همچنین می‌تواند سنگ‌های کوچک را خرد کند و باعث شود با درد کمتری دفع شوند.

۲. سبزی  ریحان:

ریحان که خوشبختانه در کشور ما به وفور پیدا می‌شود، علاوه بر طعم و عطر خوبی که دارد ، خواص متعددی دارد؛ از جمله اینکه برای سنگ کلیه مفید است. ریحان حاوی استیک اسید است که منجر به خرد شدن سنگ کلیه می‌شود و کمک می‌کند فرد دفع راحت تری داشته باشد. می توانید علاوه بر خوردن آن همراه با غذا، آن را در میکسر ریخته و یا آب آن را مصرف نمایید.

جالب است بدانید آب ریحان در گذشته برای درمان سنتی مشکلات مربوط به هضم غذا و مشکلات التهابی مورد استفاده قرار می‌گرفت. امروزه نیز خواص ضد التهابی ریحان به دلیل دارا بودن آنتی اکسیدان فراوان ثابت شده است و از این جهت هم می‌تواند در درمان سنگ کلیه موثر واقع شود.

می‌توانید از ریحان خشک شده یا تازه برای درست کردن دمنوش استفاده کنید و در طول روز چند فنجان بنوشید. همچنین می‌توانید آب ریحان را به اسموتی یا آبمیوه اضافه کنید.

هشدار: دقت داشته باشید مصرف آب ریحان به مدت بیش از شش هفته مجاز نیست و می‌تواند منجر به افت فشار خون، افت قند خون و افزایش احتمال خونریزی شود.

۳_ سرکه سیب:

اولین موردی که برای درمان خانگی سنگ کلیه معرفی کردیم استفاده از آبلیمو به صورت تازه بود. درست است که ترشیجات دیگری مثل آبغوره، سرکه سفید و سرکه بالزامیک هم هر کدام خواص خوب خودشان را دارند، اما بعد از آبلیمو، سرکه سیب نقش مهمی در از بین بردن سنگ کلی ایفا می‌کند. به همین دلیل خوب است علاوه بر آبلیمو و آبغوره خرید سرکه سیب با قیمت مناسب را در لیست خود داشته باشید.

سرکه سیب حاوی استیک اسید است و به همین دلیل در حل شدن سنگ کلیه موثر عمل می‌کند. به علاوه اینکه موقع دفع ادرار می‌تواند باعث ایجاد درد کمتری شود. سرکه سیب علاوه بر مناسب بودن برای کلیه خواص زیاد دیگری هم دارد که برای بهره‌مند شدن از آن‌ها کافی است دو قاشق غذا خوری از این سرکه را با شش الی هشت اونس (۱۷۵ تا ۲۲۵ میلی لیتر) آب تصفیه شده ترکیب کنید و این محلول را در طول روز بنوشید.

هشدار: دقت داشته باشید مجاز نیستید که روزانه بیشتر از یک لیوان ۲۲۵ میلی لیتری از این محلول را بخورید.

می‌توانید سرکه سیب را به صورت مستقیم به سالاد اضافه کنید.

مصرف مقادیر زیاد سرکه سیب منجر به افت پتاسیم و پوکی استخوان خواهد شد.

افرادی که به دیابت مبتلا هستند باید نسبت به نوشیدن این محلول هشیار باشند و در طول روز با دقت قند خونشان را بررسی کنند.

در صورتی که انسولین مصرف می‌کنید، دیگوکسین یا دیگوکس می‌گیرید و از دیورتیک‌هایی مثل اسپیرونولاکتون استفاده می‌کنید، نباید سراغ محلول سرکه سیب و آب بروید.

۴. ویتامین D:

اطمینان حاصل کنید که هر روز غذاهای مملو از ویتامین D را در رژیم غذایی خود می گنجانید. ویتامین D به بدن در جذب کلسیم بیشتر کمک می کند. امروزه بسیاری از غذاها با ویتامین D غنی شده اند. همچنین این ویتامین در ماهی های چرب مانند ماهی سالمون، زرده تخم مرغ و پنیر یافت       می شود.

هشدار : ویتامین D یک ویتامین محلول در چربی است که مقادیر زیاد آن موجب مسمومیت می شود. بهترین راه جذب ویتامین D از طریق آفتاب و استفاده از مواد غذایی طبیعی است. درصورت تمایل به مصرف مکمل این ویتامین حتما قبل از آن از سطح ویتامین D بدن تان از طریق آزمایش مطمئن شوید و آن را تحت نظر پزشک مصرف کنید.

۵. آب کرفس:

به نظر می‌رسد آب کرفس برای دفع مواد سمی که در ایجاد سنگ کلیه نقش دارد، نقشی پر رنگی بر عهده دارد و سال‌هاست که به عنوان درمان سنتی و خانگی سنگ کلیه مورد استفاده قرار گرفته شده است.

برای درست کردن آب کرفس کافی است چند ساقه کرفس را به همراه آب در مخلوط کن بیندازید و عصاره به دست آمده را در طول روز بنوشید.

در صورتی که فشار خون پایین دارید، قرار است تحت عمل جراحی قرار بگیرید یا دچار اختلال‌هایی هستید که منجر به خونریزی می‌شود، نباید آب کرفس بخورید.

همچنین اگر از لووتیروکسین، لیتیوم یا لیتان، داروهایی که حساسیت به خورشید را بالا می‌برند مثل سوترت یا ایزوتریتینون و داروهای آرام بخش مثل آلپرازولام یا زاناکس استفاده می‌کنید، به هیچ وجه نباید آب کرفس بنوشید.

۶. آب انار:

قرن‌هاست که آب انار به عنوان بهبود بخش عملکرد کلیه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. جالب است بدانید آب انار مواد سمی و سنگ‌ها را با ادرار دفع می‌کند. انار سرشار از آنتی اکسیدان است و می‌تواند کلیه‌ها را سالم نگه دارد و مانع از ایجاد سنگ کلیه شود. همچنین مصرف آب انار اسیدیته ادرار را کاهش می‌دهد و پایین آمدن اسیدیته ریسک ابتلا به سنگ کلیه در آینده را کم خواهد کرد. برای مصرف آب انار در طول روز، سقف خاصی معین نشده است؛ اما اگر از درمان‌های مربوط به کبد، درمان فشار خون مثل دیوریل یا کلروتیازید و رزوواستاتین یا کرستور استفاده می‌کنید، نباید آب انار بنوشید.

۷. عصاره ریشه قاصدک:

قاصدک یک تونیک مناسب برای کلیه است که به عنوان تحریک کننده تولید صفرا هم عمل می‌کند. به نظر می‌رسد این عملکرد قاصدک باعث از بین رفتن مواد زائد، افزایش ادرار و بهبود فرایند هضم شود. همچنین قاصدک حاوی انواع ویتامین‌های آ، ب، سی، و دی و مواد معدنی مهمی مثل پتاسیم، آهن و روی می‌شود.

می‌توانید دمنوش ریشه قاصدک را بخرید یا خودتان ریشه قاصدک را به همراه پوست پرتقال، زنجبیل و سیب برای طعم دار شدن درست کنید. توجه داشته باشید که بعضی افراد بعد از خوردن این دمنوش ممکن است دچار احساس سوزش سر معده شوند.

همچنین نباید این دمنوش را بنوشید اگر از داروهای رقیق کننده خون، آنتی بیوتیک‌ها، آنتی اسیدها، لیتیوم و داروهای دیورتیک مثل اسپیرونولاکتون استفاده می‌کنید.

هشدار: قبل از استفاده از دمنوش ریشه قاصدک حتما با پزشکتان مشورت کنید، چون این گیاه می‌تواند با بسیاری از داروهای دیگر هم تداخل ایجاد کند، همچنین می‌توانید این مقاله را درباره موارد استفاده، فواید و عوارض آن مطالعه کنید.

۸. مصرف زیاد مایعات:

آب به عنوان بهترین نوشیدنی مایع باید در برنامه روزانه افراد مبتلا یا مستعد به سنگ کلیه قرار بگیرد و به اندازه‌ای نوشیده شود که رنگ ادرار بسیار روشن باشد؛ ادرار تیره در بسیاری موارد نشان دهنده کمبود آب است.
مصرف یک لیوان آب جوشیده در هر ساعت سبب رقیق شدن املاح در ادرار و دفع سریع‌تر و راحت‌تر سنگ در مبتلایان به این بیماری می‌شود.

۹. ترب و تربچه :

استفاده از ترب و تربچه خصوصاً ترب سیاه، به صورت رنده شده و یا آب ترب که ناشتا نوشیده شود، نیز از دیگر خوراکی های مفید برای مبتلایان به سنگ کلیه ترب سیاه حاوی مقادیر بالایی از آنتی اکسیدان‌ها، ویتامین‌ها از جمله ویتامین A، ویتامین B۶، ویتامین C، ویتامین E، پتاسیم، منیزیم، آهن، روی، فولات و کلسیم است و به همین دلیل خواص و فواید بسیاری برای سلامت بدن دارد.
جالب است بدانید مصرف ترب علاوه بر بهبود سنگ کلیه برای بهبود سنگ صفرا نیز مفید است.

۱۰. ویتامین E:

مواد غذایی غذاهای سرشار از ویتامین E  مانند : میوه‌های خانواده‌ی بری (مانند تمشک و …)، روغن زیتون، بادام، آووکادو و کدو حلوایی خوراکی‌های خوبی برای تأمین ویتامین E هستند. این ویتامین خاصیت آنتی‌اکسیدانی دارد و به کاهش اگزالات و سایر سموم بدن کمک می‌کند. ویتامین E از آسیب به غشای مخاطی پیشگیری می‌کند و درنتیجه احتمال تشکیل سنگ کلیه را کاهش می‌دهد.

 یادتان باشد که میزان نیاز روزانه بدن به ویتامین E معادل ۱۵۰۰ واحد ویتامین ای طبیعی و ۱۱۰۰ واحد ویتامین ای ساختنی(مکمل) است. این ویتامین نیز محلول در چربی است و اگر به صورت خودسرانه مصرف شود موجب مسمومیت کبدی می شود.

علاوه بر این مواد غذایی که مصرف آن ها برای بهبود سنگ کلیه توصیه شده است، بهتر است بدانید مصرف یک سری مواد غذایی که جزء روتین زندگی ماست در ابتلا و تشدید سنگ کلیه موثر هستند،این عادات مضر عبارتند از:

۱_مصرف نوشابه و قندهای مصنوعی :

اگر فکر میکنید نوشیدن نوشابه ها به هضم موثر غذا کمک می کند، در اشتباهید. بر اساس تحقیقات علمی، فروکتوز موجود در این نوشیدنیها باعث افزایش خطر ابتلا به سنگ کلیه می شود. مصرف روزانه یک قوطی نوشابه خطر ابتلا به سنگ کلیه را تا ۲۳ درصد افزایش میدهد.

۲_ مصرف بیش از حد پروتئین های حیوانی:

نظیر( گوشت قرمز، گوشت شکار، کنسروجات، کله پاچه، جگر، دل و قلوه)، تخم مرغ

این روند باعث افزایش اسید اوریک بدن شده و خطر ابتلا به سنگ کلیه را بالا میبرد. کسانی که گیاه خوار هستند یا بیشتر ماهی میخورند، ۳۰ تا ۵۰ درصد کمتر در معرض خطر این عارضه هستند.

۳_مصرف بیش از حد مکملهای ویتامین سی:

بر اساس مطالعات اخیر، مکمل های ویتامین سی عامل ابتلا به سنگ کلیه هستند. کسانی که بیش از ۷ مکمل ویتامین سی در هفته دریافت میکنند، بیشتر در معرض ابتلا به این عارضه هستند. دلیلش هم این است که ویتامین سی در فرم اگزالات دفع میشود و میتواند در مجاری کلیوی به سنگ تبدیل شود. البته هیچ ارتباطی بین غذاهای طبیعی سرشار از این ویتامین و ابتلا به سنگ کلیه وجود ندارد.

۴_عدم دریافت کافی مرکبات:

مرکبات حاوی سیترات هستند؛ ترکیباتی که خطر ابتلا به سنگ کلیه را کاهش میدهند. افزایش لیمو به آب آشامیدنی، راهی آسان برای پیشگیری از ابتلا به سنگ کلیه است.

۵_مصرف کم کلسیم:

 تصور اکثر مردم این است که کاهش مصرف کلسیم باعث کاهش خطر ابتلا به سنگ های کلیوی میشود. این فرض اشتباه است چون بنا به نتایج تحقیقات، افرادی که رژیم های کم کلسیم دارند، بیشتر به سنگ کلیه مبتلا میشوند. توصیه می شود از مواد غذایی طبیعی حاوی کلسیم استفاده شود. و بهترین زمان جذب کلسیم در شب است.

۶_خوردن بیش از حد سبزیجات تیره رنگ:

 این سبزیجات سرشار از اگزالات هستند و همانطور که گفته شد، این ماده خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش میدهد. اگر سابقه ابتلا به سنگ کلیه را دارید، این سبزیجات را کمتر مصرف کنید.

۷_کم آبی(دهیدراته شدن) بدن:

 اهمیت مصرف مایعات برای سلامتی، مخصوصا جلوگیری از تشکیل و دفع سنگ و شن کلیه بر کسی پوشیده نیست.
نخوردن کافی آب خطر ابتلا به سنگ کلیه را افزایش میدهد. اطمینان حاصل کنید که حداقل ۲ لیتر مایعات را در طول شبانه روز مصرف میکنید.

۸_مصرف زیاد نمک:

 مصرف نمک به میزان زیاد باعث افزایش مقدار کلسیم دفع شده توسط کلیه می شد و خطر ابتلا به سنگ کلیه را تشدید میکند. اکثر نمک مصرفی ما در غذاهای فراوری شده پنهان است.

منبع: خبرگزاری سلامت