سوسنگرد

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از گروه حماسه و جهاد دفاع‌پرس، صفحه اینستاگرامی انتشارات مرز و بوم به نقل از شماره ۶۴ مجله صف که در سال ۱۳۶۴ به چاپ رسیده است، خاطره‌ای از زهره شجاعی امدادگر سوسنگرد را روایت کرد که در دل معرکه جنگ عامل زایمان دو زن زائو شد. این خاطره در ادامه آمده است.

در سوسنگرد خدمت می‌کردیم. روزی دو سه زائو برای وضع حمل می‌آوردند. یک روز سه تا زائو آوردند؛ در همان موقع حمله شروع شد. پرسنل بیمارستان ناچار شدند آن‌ها را سوار وانت کنند و از سوسنگرد بیرون ببرند.

در میان گلوله و خمپاره به جایی می‌رسند که دیگه امکان رفتن نیست. وارد سنگری شدند که تیربار داشت و دو برادر سرباز پشت تیربار بودند، دو تا از زائو‌ها همان‌جا توسط یکی از خواهران ماما وضع حمل می‌کنند. ترکش خمپاره به برادران می‌خورد و همان دم شهید می‌شوند. عراقی‌ها جلو می‌آیند. خانم ماما خودش پشت تیربار می‌نشیند و بعثی‌ها را به جهنم می‌فرستد و بعد زائو‌ها را به سلامت به بیمارستان می‌رساند.

انتهای پیام/ ۱۴۱

گروه حماسه و جهاد دفاع‌پرس: سوسنگرد مجاهدانی را در خود پرورش داد که بعد‌ها مدیریت و فرماندهی جنگ را به عهده گرفتند به طوری‌که اکثر مسئولان عالی رتبه نظامی در این جبهه رشد یافته‌اند. رزمندگان سه روز با حداقل امکانات و تجهیزات مقاومت کردند و در برابر ارتش قدرتمند عراق ایستادند. اجحاف در حق رزمندگان داخل شهر سوسنگرد است اگر نگوییم با شرایط حماسی ایستادگی کردند. جنگ تمام‌عیار و جانانه‌ای در تاسوعا و عاشورا انجام دادند. رزمندگان عزم و اراده دشمن را در اصلی‌ترین محور شکستند و اولین سیلی و ضربه را به دشمن بعثی زدند تا عزم، اراده، شجاعت و شهامت خود را به رخ دشمن بکشند.

سردار احمد غلامپور از فرماندهان دوران دفاع مقدس است. فرمانده‌ای که سینه وی مملو از خاطرات و دلاورمردی‌های رزمندگان و شهیدانی همانند «مصطفی چمران»، «حمید تقوی‌فر»، «علی غیور اصلی» و «حسین بسطامی» است. گنجینه‌ای مملو از خاطره شهامت، شجاعت و ایمان مردانی که در عملیات‌های مختلف در دفاع از حریم ایران اسلامی در هشت سال دفاع مقدس در دل خود دارند.

وی طی سال‌ها حضور متمادی در جنگ به مدارج بالای فرماندهی سپاه در دفاع مقدس دست یافت از جمله فرماندهی قرارگاه کربلا، سپاه خوزستان و بسیاری از عملیات‌ها دوران دفاع مقدس. وی اکنون عضو هیات علمی و استاد دانشگاه امام حسین (ع) است و در سنگر علم و دانش به تدریس مباحث نظامی می‌پردازد تا جوانمردان دیگری را برای فردای جامعه اسلامی تربیت کند.

از این‌رو برای یادآوری دلاورمردی‌های رزمندگان اسلام و ثبت خاطرات دوران دفاع مقدس به ویژه سال‌های ابتدایی آن، به سراغ سردار احمد غلام‌پور فرمانده قرارگاه کربلا، فرمانده سابق سپاه سوسنگرد و عضو هیات علمی دانشگاه امام حسین (ع) رفته و با وی به گفت‌وگو نشستیم که بخش اول آن دیروز تقدیم شد و بخش دوم و پایانی آن را امروز در ادامه می‌خوانید.

بیش از ۲۰ فرمانده عالی‌رتبه جنگ در سوسنگرد رشد یافتند

سردار احمد غلامپور اظهار داشت: سوسنگرد جبهه جذابی برای جذب نیرو بود، یعنی از نظر جذب نیرو‌های خوب و کارآمد بسیاری جذب جبهه سوسنگرد شدند. اگر تاریخ جنگ را بررسی کنیم، می‌بینیم، که بیش از ۲۰ فرمانده عالی‌رتبه جنگ از صحنه و میدان جنگ سوسنگرد بیرون آمدند. سردار «عزیز جعفری» فرمانده سپاه، اینجانب (من) فرمانده قرارگاه، «امیر شریعتی» فرمانده ۳۱ عاشورا، سردار «علیرضا عندلیب» که بعد از مدتی مسولیت مهندسی کل جنگ را به عهده گرفت و بسیاری فرماندهان دیگر در جبهه سوسنگرد تربیت و رشد یافتند.

وی گفت: سوسنگرد جبهه فعال و پر شور و نشاطی بود. جالب این نکته که از ۱۰ استان رزمنده داشتیم و رزمندگان هر استان در یک محور مستقل فعالیت می‌کردند. رزمندگان این جبهه از استان‌های تهران، خوزستان، فارس، لرستان و چند استان‌ دیگر بودند. زمانی که حادثه ۲۶ آبان اتفاق افتاد عراقی‌ها مصمم شدند در سوسنگرد را اشغال و طرح شکست خورده‌شان را تکمیل کنند.

همزمانی عملیات شکست حصر سوسنگرد با تاسوعا و عاشورا

استاد دانشگاه امام حسین (ع) افزود: ۲۳ آبان عراق از سه محور حمله کرد و ۳۰۰ نفر نیرو‌ها و رزمنده‌های کارآمد به خصوص رزمندگان آذربایجان شرقی که بخشی از نیرو‌های محوری و از تعداد بیشتری برخوردار بودند در حماسه‌ای ماندگار حضور چشمگیری داشتند و در آن زمان شهید غلامی‌فر فرمانده آن نیرو‌ها بود، فرمانده سپاه هم شهید دقایقی بود. وقتی محاصره پیش آمد. شهید دقایقی قبلش برای انجام کاری به بیرون شهر رفت و در شهر اهواز نبود. صفایی مقدم جانشین وی در شهر، صادق حیدرخانی مسئول عملیات و شهید حمید تقوی‌فر مسئول اطلاعات عملیات و شهید علی تجلایی فرمانده عملیات شدند. رزمنده‌ها با وجود فشار عراق دفاع جانانه‌ای کردند. در این اثنی هم متاسفانه به دلیل شرایط جنگ و عدم همکاری بنی صدر، نیرو‌های رزمنده در تنگنا‌ها مشکلات زیادی قرار گرفتند؛ اما نیرو‌های مردمی و رزمندگان با استعانت از صاحب عاشورا به دلیل همزمانی این حماسه با «روز‌های تاسوعا و عاشورا» یک جنگ جانانه و تمام‌عیار انجام دادند که کمتر به این نکته توجه شده است.

وی ادامه داد: نقش شهید چمران غیر قابل انکار است. یکی از رزمنده‌های تبریز با شهید مدنی تماس تلفنی برقرار کرد و گفت که در فشار هستیم و کسی نیست ما را یاری کند. همه نیرو‌ها شهید می‌شوند و شهر دوباره در محاصره می‌افتد. شهید مدنی احساس مسئولیت کرده و به امام (ره) اطلاع می‌دهند، ایشان هم با حضرت آیت‌الله سید علی خامنه‌ای (مد ظله‌العالی) تماس گرفتند، که نماینده ایشان بودند. می‌فرمایند: «شما خیلی سریع از ارتش کمک بگیرید و سوسنگرد را از محاصره بیرون آوردید، رزمندگان را نجات دهید.» حضرت آقا در اسرع وقت پیام را پیگیری و ابلاغ کردند. برای ورود آن یگان رزم به سوسنگرد مخالفت شد. مجددا پیگیری و تلاش صورت گرفت، تا در نهایت بخشی از یک تیپ ارتش و نیرو‌های شهید چمران محاصره را شکستند و حلقه محاصره شکسته شد و رزمنده‌ها نجات پیدا کردند.

۲۶ آبان در شرایط حماسی مقاومت صورت گرفت

غلامپور تصریح کرد: رئیس ستاد سپاه خوزستان بودم. با وجود این که از حضور مستقیم در جبهه منع شدم اما به دلیل مسئولیتی که داشتم، باید در جریان مسائل قرار گرفته و اعمال نفوذ می‌کردم. در آن مقطع از هر کاری که می‌توانستم انجام دهم، کوتاهی نکردم. از بسیج نیروها و تامین امکانات تا شکستن محاصره را انجام دادم. با کمک و عنایت خداوند محاصره شکسته شد. رزمنده‌ها در داخل شهر حماسه‌ای بزرگ آفریدند. اشکالی که معمولا به ۲۶ آبان می‌گیرم این است که در واقع معضل اصلی حادثه ۲۶ آبان کم‌توجهی به نیرو‌های داخل شهر است که در پی مقاومت آنها، ظرف چند ساعت محاصره شکسته شد؛ چون سه روز با حداقل امکانات و تجهیزات مقاومت کردند و در برابر یگان قدرتمند عراق ایستادند. اجحاف در حق رزمنده‌های داخل شهر است، اگر نگوییم که با شرایط حماسی ایستادگی کردند. چون ماندند و اجازه ندادند دشمن شهر را تصرف کند. اگر مقاومت نکرده بودند. همان روز اول شهر توسط عراقی‌ها محاصره و تصرف شده بود و دیگر مقاومت معنایی نداشت.

وی ادامه داد: نکته ارزشمند دیگر، مقاومتی بود که رزمندگان انجام دادند و باعث شد نقشه دشمن به هم بخورد و این حتی از مقاومت خرمشهر هم مسئله مهم‌تری بود. در خرمشهر ۳۴ روز مقاومت شد، اما در نهایت خرمشهر سقوط کرد و دشمن به هدفش رسید. اگر روز اول و دوم، سوسنگرد اشغال شده بود آمدن نیرو‌ها معنا، مفهوم و فایده‌ای نداشت. رزمندگان دشمن را در اصلی‌ترین و مهم‌ترین محور،شکست دادند. به همین دلیل اطلاع رسانی این موارد برای مخاطبین از اهمیت خاصی برخوردار بوده و روی این نکات باید تاکید شود و به تناسب، اهمیت موضوع دیده و کار شود.

معضلات و تشکیلات در جنگ

استاد دانشگاه امام حسین (ع) گفت: رزمنده‌ها با بدیهی‌ترین امکانات جنگیدند. شاید اشکال اساسی که داشتیم، کمبود سلاح و تجهیزات نظامی نبود، بلکه مهم‌تر از سلاح و تجهیزات بزرگترین معضل عدم شناخت پدیده جنگ بود. ما تعدادی جوان کم سن داشتیم که پدیده‌ای به عنوان جنگ را ندیده و هیچ‌گونه شناخت و تجربه‌ای پیرامون آن نداشتند. اگر سلاح هم در اختیار داشتیم تجربه به کارگیری آن را نداشتیم. بنی‌صدر با طرز تفکر و دیدگاهش در برخورد با نیرو‌های رزمنده و انقلابی، دشمن اول و صدام دشمن بعدی ما در جنگ بود. موقعیت‌های حساسی می‌شد که بیش از کمبود سلاح و تجهیزات مشکل و معضلات این چنینی داشتیم، که در واقع خیلی مظلوم و بدون پشتوانه در جنگ بودیم. البته دشمن با حسابگری، ساختار و تجهیزات کامل با تیپ و لشکر به جنگ آمده بود. در صورتی که ما درباره جنگ چیزی نمی‌دانستیم که تیپ، دسته و گروهان چیست؟ ساختار و سازمان جنگ را هم نداشتیم. فقط یک دوره‌ای در جنگ که معمولا سه ماه است و برخی دوره‌ها ممکن است چهار ماهه باشد گذرانده می‌شد که در این دوره‌ها هسته مقاومت تشکیل داده و توانستیم دشمن را متوقف و ثابت نگهداریم.

وی گفت: وقتی خاطرات زمان جنگ را مرور می‌کنم، لطف و عنایت خداوند را در سراسر برنامه‌های جنگ مشاهده می‌کنم، یعنی مثلا کسی نمی‌تواند فکر کند خودش ابتکار و خلاقیت انجام داده، به نظرم هر اتفاقی افتاده ناشی از لطف و عنایت خداوند بوده است. در صورتی که یک جوان ۲۲ و ۲۳ ساله که تا دیروز سلاح ابتدایی جنگ را نمی‌شناخته، نمی‌تواند ادعا کند، در میدان جنگ آنگونه حماسه آفریده است. در واقع فکر می‌کنم یک مجموعه‌ای از لطف و عنایت الهی در وهله اول و نیز انگیزه‌های فردی و اعتقادی در رزمندگان ما شجاعت، خلاقیت، توانمندی و بسیاری موارد دیگر، باعث شدند تا در آن شرایط سخت و بحرانی بتوانیم دشمن را در منطقه حداقل ثابت نگه داریم.

غلامپور افزود: یادم می‌آید، در عملیات شبیخون غیور اصلی که ۹ مهر انجام دادیم، دشمن ۱۵ کیلومتر تا حمیدیه و ۱۵ کیلومتر تا اهواز بیشتر با نیرو‌های رزمنده فاصله نداشت وقتی عملیات انجام شد صبح روز بعد با روشن شدن هوا، بالگردهای هوانیروز به پشتبانی نیرو‌های زمینی آمدند. امکانات و ادوات دشمن را بمباران کردند. واقعا نفهمیدیم چگونه این هماهنگی و توسط چه افرادی صورت گرفته بود. تا ۴۵ کیلومتری که رفتیم خبری از دشمن نبود تا نزدیک سوسنگرد و بستان شدیم. می‌خواهم بگویم یک عملیات کوچک انجام دادیم ولی دشمن حدود ۷۰ کیلومتر عقب‌نشینی کرد. واقعا در این عملیات با محاسبات نظامی و برنامه‌ریزی نمی‌توان به چنین اهدافی رسید. این اتفاقات امداد الهی است و نمی‌توانیم همه این مسائل را به حساب عملکرد خودمان بگذاریم.

روز‌های سخت و دیدگاه امام خمینی (ره)

وی گفت: واقعیت این است که روز‌های اول جنگ بسیار سخت بود. مشکلات و معضلات بسیاری در زمینه‌های مختلف داشتیم. به عنوان نمونه نداشتن مهارت، تجربه و آموزش، دوره سختی را برای ما رقم زد. در واقع اگر به صورت جزئی بخواهیم در همه حوزه‌ها ورود کرده و موارد بررسی کنیم، خیلی حرف برای گفتن داریم. مظلومیتی که در آن مقطع در جبهه‌ها حاکم بود واقعا یک مسئله ساده نبود. تصورم این است که یکی از علل نزول عنایت الهی، وجود رزمنده‌هایی بود که احساس کردند با هر شرایطی و با هر وضعی تکلیف‌شان را باید انجام دهند یعنی فقط دیدگاه آن‌ها انجام تکلیف بود. همان‌گونه که امام خمینی (ره) مقتدای آنان فرموده بودند که «ما مامور به تکلیفیم نه به نتیجه» واقعا با چنین دیدگاهی رزمنده‌ها در عرصه جنگ حضور پیدا کرده بودند.

غلامپور در پایان خاطرنشان کرد: حوادثی که در شکست حصر سوسنگرد در ۲۶ آبان می‌بینیم، که رزمندگان با شرایط استثنایی و منحصر به فردی با دشمن جنگیدند، حتی وقتی مهمات آنها در حال اتمام بود، با نارنجک به زیر تانک رفتند. در حقیقت کار شهید فهمیده بسیار تکرار شده است و در مقاطع مختلف حوادث این چنینی زیادی رخ داده است که شاید از منظر و دیدگاه ما خیلی از زوایای فعالیت رزمنده‌ها پنهان مانده است. حتی از نگاه ما که ادعا می‌کنیم رزمنده‌ها را می‌شناسیم خیلی مسائل پنهان مانده است. به دلیل این که این قدر حوادث و مسائل به ویژه در سه ماهه اول جنگ پشت سر هم اتفاق می‌افتاد که نمی‌شد درباره آن فکر و برنامه‌ریزی کرد؛ لذا رزمندگان در هر شرایط جنگی با هر تخصصی که داشتند با نیت خدمت، هر کاری را می‌پذیرفتند، مثلا دکتر یا مهندسی که مسئول آبرسانی یا سوخت‌رسانی بود، سختی کار برایش اصلا مهم نبود و رمز موفقیت رزمندگان در جبهه‌ها همین بود. فقط به ثمر رسیدن عملیات برای رزمندگان مهم و اولویت بود. نیرو‌ها رنگ خدایی و معنوی داشتند و مجاهد فی سبیل الله به معنای واقعی بودند.

انتهای پیام/ 119

رویداد‌های مهم این روز در تقویم خورشیدی (۲۶ اسفند)

** مناسبت‌های مهم اسفند ۱۳۹۹ **

۴- ولادت امام محمد تقی جوادالائمه (ع) | ۵- روز بزرگداشت خواجه نصیرالدین طوسی و روز مهندس | ۷- ولادت امام علی (ع) و روز پدر (تعطیل) – آغاز ایام البیض (اعتکاف) | ۹- ارتحال حضرت زینب (س) – تغییر قبل مسلمین از بیت‌المقدس به مکه معظمه | ۱۴- روز احسان و نیکوکاری | ۱۵- روز درختکاری | ۱۸- روز بزرگداشت سیدجمال‌الدین اسدآبادی – سالروز تأسیس کانون‌های فرهنگی و هنری مساجد کشور | ۱۹- شهادت امام موسی‌ کاظم (ع) | ۲۰- روز راهیان نور | ۲۱- مبعث رسول اکرم (ص) (تعطیل) – روز بزرگداشت نظامی | ۲۲- روز بزرگداشت شهدا (تأسیس بنیاد شهید انقلاب اسلامی) | ۲۵- روز بزرگداشت پروین اعتصامی | ۲۷- ولادت سالار شهیدان، امام حسین (ع) و روز پاسدار | ۲۸- ولادت ابوالفضل‌العباس (ع) و روز جانباز | ۲۹- ولادت امام سجاد (ع) | ۲۹- روز ملی شدن صنعت نفت ایران (تعطیل)

** اسامی برخی شهدای اسفند ماه **

• ولادت شهید علیرضا استکی (استان تهران، شهرستان تهران) (۱۳۴۵ ه.ش)

• عملیات امام مهدی (عج) محور بستان، سوسنگرد (۱۳۵۹ ه.ش)

• شهادت خلبان شهید محمدحسین دارابی (استان البرز، شهرستان هشتگرد) (۱۳۵۹ ه.ش)

• شهادت شهید سیدجواد میر ابراهیمی (استان مازندران، شهرستان بابل) (۱۳۵۹ ه.ش)

• شهادت شهید محمد تجن جاری (استان مازندران، شهرستان آمل) (۱۳۵۹ ه.ش)

• شهادت شهید سیداصغر نوت (استان فارس، شهرستان ممسنی) (۱۳۵۹ ه.ش)

• شهادت شهید سیدعلی‌اکبر موسوی زاده سیاهرود (استان مازندران، شهرستان قائمشهر) (۱۳۶۱ ه.ش)

• شهادت شهید محمود ستوده (استان فارس، شهرستان فسا) (۱۳۶۲ ه.ش)

• شهادت شهید محمدتقی رضایی (استان تهران، شهرستان تهران) (۱۳۶۲ ه.ش)

• شهادت شهید سیدتقی هاشمی (استان مازندران، شهرستان آمل) (۱۳۶۲ ه.ش)

• شهادت شهید محمد یوسف‌نژاد (استان مازندران، شهرستان بابلسر) (۱۳۶۳ ه.ش)

• شهادت شهید حر یعقوبی (استان مازندران، شهرستان بابل) (۱۳۶۳ ه.ش)

• شهادت شهید سیدجعفر رکابى دولت‌آبادی (استان مازندران، شهرستان ساری، روستای دولت آباد) (۱۳۶۳ ه.ش)

• شهادت شهید یوسف سجودی (استان مازندران، شهرستان بابل) (۱۳۶۳ ه.ش)

• شهادت شهید شمیران مصطفوی مرشت (استان مازندران، شهرستان بابلسر) (۱۳۶۳ ه.ش)

• شهادت شهید سیدجلیل رزاقی کاغذی (استان اصفهان، شهرستان آران و بیدگل) (۱۳۶۳ ه.ش)

• شهادت شهید نورالدین اکبری (استان فارس، روستای شهیدآباد) (۱۳۶۳ ه.ش)

• شهادت شهید ذبیح‌الله عاشوری (استان فارس، شهرستان داراب، روستای قلعه نو) (۱۳۶۳ ه.ش)

• شهادت شهید سیدمحمد میرقیصری (استان قم، شهرستان قم) (۱۳۶۳ ه.ش)

• شهادت شهید علیرضا خیاط ویس (استان خوزستان، شهرستان باوی، شهر ویس) (۱۳۶۳ ه.ش)

• شهادت شهید غلامعلی کائدخورده (استان خوزستان، شهرستان دزفول) (۱۳۶۳ ه.ش)

• شهادت شهید محمد جعفری پوررکن‌آبادی (استان کرمان، شهرستان کرمان) (۱۳۶۳ ه.ش)

• شهادت شهید میرزاعلی رستمخانی (استان زنجان، روستای علی آباد) (۱۳۶۳ ه.ش)

• شهادت شهید حسین مستغنی‌فریمانی (استان خراسان رضوی، شهرستان فریمان) (۱۳۶۳ ه.ش)

• شهادت شهید حسن صوفی فرمانده بسیج سپاه همدان (استان همدان، شهرستان همدان) (۱۳۶۳ ه.ش)

• شهادت شهید مهدی فتح‌الله‌زاده (استان آذربایجان شرقی، شهرستان اهر، روستای سنگ) (۱۳۶۳ ه.ش)

• شهادت شهید مهدی باقری دمج (استان تهران، شهرستان تهران) (۱۳۶۳ ه.ش)

• شهادت شهید فریدون صادقی گوغری (استان کرمان، روستای گوغر) (۱۳۶۳ ه.ش)

• شهادت شهید محمدکاظم کیانی (استان کرمان، شهرستان کرمان) (۱۳۶۴ ه.ش)

• شهادت شهید یونس ولی‌پور اهنگرکلایی (استان مازندران، شهرستان قائمشهر) (۱۳۶۴ ه.ش)

• شهادت شهید مصیب مجیدی معاون اطلاعات عملیات لشکر ۳۲ انصارالحسین (ع) (استان همدان، شهرستان همدان، شهرستان دره مراد بیگ) (۱۳۶۴ ه.ش)

• بمباران پناهگاه پارک شیرین کرمانشاه با ۱۰۰ شهید و ۳۰۰ مجروح (۱۳۶۶ ه.ش)

• شهادت شهید نورعلی واحدی گالشی (استان مازندران، شهرستان ساری) (۱۳۶۶ ه.ش)

• شهادت شهید منصور مصباح‌پور بیدگلی (استان اصفهان، شهرستان آران و بیدگل) (۱۳۶۶ ه.ش)

• شهادت شهید حسینعلی فخری بیدگلی (استان اصفهان، شهرستان آران و بیدگل) (۱۳۶۶ ه.ش)

• شهادت شهید محمد مختاری (استان اصفهان، شهرستان نجف آباد) (۱۳۶۶ ه.ش)

• شهادت شهید مهرداد علی‌بابایی (استان مازندران، شهرستان ساری) (۱۳۶۶ ه.ش)

• شهادت شهید عباسعلی نورروزی‌روشن (استان مازندران، شهرستان بابلسر) (۱۳۶۶ ه.ش)

• شهادت شهید محمدرضا نادری (استان خراسان جنوبی، شهرستان بیرجند) (۱۳۶۶ ه.ش)

• شهادت شهید رسول چیلانی (استان آذربایجان شرقی، شهرستان تبریز) (۱۳۶۶ ه.ش)

• شهادت شهید علی‌اکبر حسین پوربرزشی جانشین مخابرات قرارگاه سوم قدس (استان خراسان رضوی، شهرستان مشهد) (۱۳۶۶ ه.ش)

• شهادت شهیده سلطنت علیخانی (استان کرمانشاه، شهرستان کرمانشاه) (۱۳۶۶ ه.ش)

• ولادت شهید مدافع حرم رسول پورمراد (استان قزوین، شهرستان تاکستان) (۱۳۶۷ ه.ش)

• شهادت شهید علی اکبر همتیان (۱۳۷۲ ه.ش)

• دیدار مسئولان ستاد مرکزی راهیان نور کشور با مقام معظم رهبری حضرت امام خامنه‌ای (مدظله العالی) (۱۳۹۲ ه.ش)

• شهادت شهید احمد عرب خزائلی (استان مازندران، شهرستان میاندورود) (۱۳۹۲ ه.ش)

• شهادت شهید مجید فخرایی (استان خراسان رضوی، شهرستان باخرز) (۱۳۹۳ ه.ش)

• شهادت شهید محمود بزی سلوک (استان سیستان و بلوچستان، شهرستان زابل) (۱۳۹۳ ه.ش)

• شهادت شهید آرمان جهانی نارویی (استان خراسان جنوبی، شهرستان بیرجند) (۱۳۹۶ ه.ش)

• شهادت شهید ابوذر حمزه کردخوردی (استان همدان، شهرستان ملایر) (۱۳۹۷ ه.ش)

رویداد‌های مهم این روز در تقویم میلادی (۱۶ مارس)

• شورش سیاهان امریکا علیه تبعیض نژادی در این کشور (۱۹۶۶ م)

• شهادت دانشجوی مبارز و نوع‌دوست امریکایی شهید راشل کوری (۲۰۰۳ م)