سیدمحمد خاتمی

سرویس سیاست مشرق- در میان انبوهی از گزارش‌ها و تیترهای خبری، در یک بسته کامل با نام «ویژه‌های مشرق» شما را در جریان مسائل مهم و اثرگذار از نگاه روزنامه‌های کشور قرار می‌دهیم.

در این ویژه‌نامه، نگاهی به آخرین مواضع جناح‌های سیاسی و تحولات مهم داخلی، خارجی، اوضاع اقتصادی و اجتماعی کشور انداخته می‌شود که مخاطبان بامطالعه آن به رهیافت‌های مهم، نکات و تأملات از سیر وقایع اثرگذار دست خواهند یافت، در این بخش با ما همراه باشید.

همایش سراسری اعضای مجمع عمومی «جبهه اصلاحات ایران» و اعضای هیئت رئیسه جبهه‌ اصلاحات استان‌های سراسر کشور روز گذشته همزمان با سالگرد دوم خرداد ۱۳۷۶، با پیامی از سیدمحمد خاتمی، لیدر جبهه اصلاحات و با سخنرانی چهره‌های سیاسی و تشکیلاتی از جمله آذر منصوری، رئیس جبهه اصلاحات، محسن امین‌زاده، معاون پیشین وزیر امورخارجه، محسن آرمین، عضو هیئت رئیسه جبهه اصلاحات، عباس آخوندی، وزیر پیشین راه و شهرسازی، محمود صادقی، نماینده مجلس دهم و رئیس کمیته پایش و داوری جبهه اصلاحات برگزار شد.

بازگشت تشکیلاتی اصلاح‌طلبان به صحنه مورد توجه برخی روزنامه‌ها قرار گرفته است، عباس عبدی درباهر اثرگذاری‌ چپ‌ها به هم‌میهن گفته است:

برخی اوقات جوانانی که یکی دو نسل بعد از من هستند پیش من می‌آیند که مشورت بگیرند، به آن‌ها می‌گویم که ما را رها کنید؛ خودتان بروید و کاری کنید. جمع شوید و اگر ادبیات مشترک و تجربیات مشترکی دارید کار کنید. اصلاح‌طلبی به نظر من به طور قطع و یقین از بین نمی‌رود. این عبارت مهمی است. اما اصلاح طلبان، از دوم خردادی‌ها یا کارگزاران و دیگران به این صفت گروهی که وجود دارد، نمی‌توانند کار موثری داشته باشند.

عبدی در تحلیل عدم تاثیر اصلاح‌طلبان گفته است:

باید به جریاناتی امید داشت که در این تیپ‌های جوان و در فضای مجازی هستند و روحیات مثبتی نسبت به دیگران دارند و تحمل پذیرند. آن‌ها به این نتیجه رسیده‌اند که درگیری و حذف، مسئله‌ای را حل نمی‌کند و بیشتر امیدم به آن‌ها است. ما هم که می‌گوییم و می‌نویسیم، فقط برای این است که کسی را پیدا کنیم تا این مشعل را به او بدهیم. ما که از سنمان گذشته است.

روزنامه اعتماد نیز اثرگذاری اصلاح‌طلبان را به روزنه‌گشایی در مذاکرات تعبیر کرده و می‌نویسد:

احتمال داده‌ می‌شود این‌بار مذاکرات به سمت بهتری کشیده و روزنه‌ای باز شود. داشتن قدرت‌ نظامی ارزشمند است اما هیچ ربطی به دیپلماسی ندارد. آنچه در دو دهه گذشته ایجاد شده‌ و مشکلاتی ایجاد کرده، خلط شدن‌ این دو موضوع است. جمهوری اسلامی در شرایط کنونی به دلایل مختلف در شرایط جدیدی قرار گرفته‌ و آمادگی پیدا کرده که دیپلماسی خودش را به مسیر درست بهبود ببخشد.

بازگشت دوباره خط اصلاحات ساختاری در رسانه های اصلاح طلب قابل تامل است، روند دیدگاه‌های خاتمی و اصلاح‌طلبان ساختاری بیانگر آن است که آنان با وقوع هر واقعه‌ای در کشور لزوم شکل‌گیری حکومت عرفی (به تعبیر دقیق‌تر حکومت سکولار) را تئوریزه و میل به این حکومت را امری طبیعی و گریزناپذیر تعریف و تفسیر کنند.

البته جامعه‌محوری رادیکال‌ها مخالفانی نیز دارد که معتقدند که کارکرد جبهه اصلاحات سیاسی و پارلمانی تعریف می‌شود و خروج از این وضعیت به معنای افتادن در ورطه انحراف است. این دسته از اصلاح‌طلبان معتقدند که این روزها افرادی پشت فرمان ماشین جبهه اصلاحات نشسته‌اند که با سرعت آن را به‌سوی پرتگاه تندروی هدایت خواهند کرد

به گزارش مجاهدت از مشرق، روزنامه کیهان در ستون خبر ویژه خود نوشت: یک روزنامه اصلاح‌طلب تاکید کرد: سخنان پزشکیان موجب سوءبرداشت و دردسرساز می‌شود بنابراین او ناچار است پیش از هر مراسمی، درباره آنچه می‌خواهد بر زبان بیاورد، بیندیشد و گرنه این سخنان در نهایت، جایگاه او را تضعیف می‌کند و در گذر زمان، دردسرساز خواهد شد. روزنامه شرق در سرمقاله خود با عنوان «سخنان پزشکیان دردسرآفرین است؟» نوشت: یکی از مشکلات جدی رؤسای جمهوری ایران این است که درک درستی از مفهوم «جایگاه سخن» ندارند. آنان گاه سخنانی در مصاحبه‌ها، سخنرانی‌ها، در دیدار با مردم و مقامات به کار می‌برند که موجب سوء قرائت در اذهان می‌شود. این ناشی از اعتمادبه‌نفس بیش از اندازه است که به سهل‌انگاری می‌انجامد. نمونه بارز این سخنان را می‌توان در حرف‌های محمود احمدی‌نژاد پیدا کرد. احمدی‌نژاد همه مرزهای رسمی زبان را می‌شکست و این امر ابتدا برای مردم کوچه‌بازار خوشایند و جذاب بود، چراکه به شیوه غیرمستقیم کردار و رفتار حامیان خود را که اغلب از مردم کوچه‌بازار بودند، توجیه می‌کرد…

«جایگاه سخن» نزد حسن روحانی خاص‌گرایانه بود؛ او به‌ندرت مردم را خطاب قرار می‌داد. روی سخنش بیش از هر چیز نهادهای رسمی و افرادی با هویت‌های مجهول و مبهم بودند و این خطاب بیش از اینکه گره‌گشا باشد، معمایی به نظر می‌رسید که مردم باید آن را حل می‌کردند. حسن روحانی به‌خوبی از «جایگاه سخن» خود آگاه بود و تلاش می‌کرد بیش از آنکه سخنانش مردم را برانگیزد، مخالفانش را بنوازد؛ برای همین بسیار از صنعت تلمیح و کنایه استفاده می‌کرد و به‌ندرت سخنانی رک و صریح بر زبان می‌آورد. حسن روحانی می‌دانست از هر سخن می‌توان معنایی غیر از آن چیزی که بر زبان آمده، افاده کرد. او نه صدای مردم بود و نه زبان آنان. زبانش رسمی و امنیتی بود و به‌همین‌دلیل نزد مردم مرموزتر از آنچه بود، نشان می‌داد.

محمود احمدی‌نژاد و حسن روحانی باور نداشتند در سیاست باید مسائل را صادقانه با مردم در میان گذاشت. تعریف آنان از صداقت و صراحت در بیان با رؤسای جمهور دیگر تفاوت داشت.

سیدمحمد خاتمی راه ساده‌ای در پیش گرفته بود. او درصدد بود از جایگاه دانشگاهی خود سخن بگوید، چراکه در آن جایگاه واژه‌ها را راحت‌تر می‌جست و به کار می‌بست. اگرچه گاه مردم از عمق حرف‌های سیدمحمد خاتمی سر در نمی‌آوردند اما باورشان این بود که آنان را در سیاست جدی گرفته‌اند. البته چفت‌وبست‌ نشدن گفتار خاتمی با کردارش مردم را ناامید و دلسرد کرد و از او چهره‌ای منفعل در بحران‌های سیاسی ساخت.

یکی از مشهورترین سخنان حضرت علی(ع) این است که «تا سخن نگفته باشی، کلام در بند تو است و به زمان سخن‌گفتن تو در بند کلامی». مسعود پزشکیان حد وسط حسن روحانی و سیدمحمد خاتمی است. گاه بارقه‌هایی در سخنانش دیده می‌شود که سمت‌وسوی مردم‌گرایانه دارد و البته آلوده به جهل و خلاف واقع نیست. لحن و طنین صدایش نشان می‌دهد با مردم کوچه‌بازار آشنا است و می‌تواند زبان آنان باشد. مسعود پزشکیان به زبان ترکی تسلط دارد و در خانه این زبان زیسته و به چم‌وخم آن آگاه است. این تسلط به ترکی، گاه در برگرداندن آن به فارسی برایش دردسرآفرین می‌شود. بگذارید با مثالی صورت‌مسئله را روشن کنیم. جلال آل‌احمد سخنوری توانا بود و کلامی نافذ داشت. او با همان کلام می‌نوشت و نوشته‌هایش همان ریتم و تپش را داشت. از این‌ رو است که یکی از انتقادات به نثر جلال آل‌احمد در کنار ویژگی‌های ماندگاری‌اش این است که برخی باور دارند داستان‌هایش شتاب‌زده‌اند. آل‌احمد خود در «سنگی بر گوری» بر عجول ‌بودنش صحه می‌گذارد. او همان‌گونه که فکر می‌کند، سخن می‌گوید و می‌نویسد…

با علم بر این قیاس، مسعود پزشکیان راه دشواری در پیش دارد. او ناگزیر است به دلیل جایگاه خود، سخنرانی و مصاحبه کند و در جمع‌های مختلفی حرف بزند و برای اینکه از سخنان صادقانه و صریحش سوء‌قرائت نشود، ناچار است پیش از هر مراسمی درباره آنچه می‌خواهد بر زبان بیاورد، بیندیشد و در صورت امکان آن را به متن بازگرداند. به‌ویژه اینکه سخنان او در آغاز راه قابلیت تفسیر و تأویل بسیار دارد و مخالفانش درصدد سوء‌قرائت از آن هستند؛ به‌همین‌دلیل او باید از سخنانی که موجب این سوء‌قرائت می‌شود که در نهایت جایگاه او را تضعیف می‌کند، پرهیز کند. سوء‌قرائت‌هایی که در گذر زمان دردسرساز خواهد شد.

به گزارش مجاهدت از مشرق، برگزاری مراسم سالانه سوگواری حسینی توسط مجید مجیدی، کارگردان مطرح سینما با حضور جمعی از چهره‌های سیاسی، هنری و شخصیت‌های فرهنگی با حاشیه‌هایی روبه‌رو شده است.

یک از حواشی این مراسم نوحه‌سرایی محمدحسین پویانفر در این محفل بوده که از قضا سیدمحمد خاتمی، رئیس دولت اصلاحات هم در این محفل حضور داشته و تصویری از این دو شخصیت در یک کادر منتشر شده است.

تصویر حضور پویانفر و خاتمی در منزل مجید مجیدی، در شبکه‌های اجتماعی وایرال شد و واکنش‌های مختلفی را به دنبال داشت.

یکی از جنبه‌های این واکنش‌ها که حواشی زیادی در شبکه‌های اجتماعی ایجاد کرد، رویکرد برخی کاربران با هویت انقلابی است که مواضع تندی علیه پویانفر گرفته‌اند.

این کاربران با توجه به نقش محمدخاتمی در فتنه ۸۸ پویانفر را نسبت به حضور در این محفل و نوحه‌سرایی در حضور خاتمی سرزنش کردند. این سرزنش‌ها گاهی به قدری تند و غیرقابل کنترل شده که برخی کاربران انقلابی را وادار به تذکر و حمایت از پویانفر کرده است.

نمونه‌ای از مطالب منتشر شده درباره پویانفر در پیام‌رسان ایتا

به گفته برخی کاربران توئیتری، با توجه به بررسی‌ها بیشترین حجم تخریب علیه محمدحسین پویانفر در بستر پیامرسان ایتا صورت گرفته است. توئیت‌های کاربران انقلابی بیانگر این است که نسبت به تخریب‌های ناجوانمردانه نسبت به پویانفر چه در بستر توئیتر و چه در پیامرسان‌های داخلی، ابراز نگرانی می‌کنند. این کاربران البته به هیچ‌وجه از سیدمحمد خاتمی حمایتی نکردند و صرفا نگران تنگ‌تر شدن دایره انقلاب برای افرادی نظیر پویانفر و چهره‌های فرهنگی هستند که در سال‌های اخیر در زمینه برپایی اقامه عزای سیدالشهدا و فعالیت‌های فرهنگی میدانی و مجازی، زحمات قابل تقدیری کردند.

به خصوص درباره محمدحسین پویانفر که در کنار دیگر مادحین، حضور فعالی در زمینه فضای مجازی داشته است. به خصوص در ایامی که مدعیان سابق، نسبت به جنایات رژیم صهیونیستی در غزه سکوت کرده‌اند، پویانفر همسو با فعالان انقلابی و دیگر مادحین، از کنشگران فعال فضای مجازی در حوزه اعلام انزجار از این رژیم منحوس بوده است. در کنار اینها می‌توان از تلاش ایشان برای افزایش مشارکت انتخابات و موضع‌گیری‌های روشن در این عرصه و بسیاری از مسائل دیگر هم یاد کرد.

مروری بر برخی از فعالیت‌های پویانفر در فضای مجازی

اما نکته اساسی اظهارات کاربرانی که از پویانفر حمایت کردند این است که آنها معتقدند برای قضاوت کردن زود است و شاید اصل ماجرا با آنچه در هجمه‌ها گفته می‌شود تفاوت داشته باشد؛ زیرا خاتمی و آقای پویانفر هردو مهمان مراسم هرساله مجید مجیدی بوده است و امکان دارد این مداح از مهمانان دعوه‌شده به این محفل بی‌خبر بوده است.

اغلب این انتقادها نسبت به قیاس‌های عجیب و نابجای برخی کاربران هم مرتبط بود. در برخی از توئیت‌ها، آقای پویانفر، در اوج ناجوانمردی، با ملاک‌های براندازی انقلاب اسلامی مقایسه و تشبیه شده بود.

علاوه‌ بر این موارد، کاربران توئیتر تصاویر مختلفی از حضور مسئولین شاخصی همچون محمد مخبر، سرپرست ریاست جمهوری و محمد محمدی گلپایگانی، مسئول دفتر رهبر معظم انقلاب، حسین شریعتمداری، مدیر مسئول روزنامه‌ کیهان و … در اماکن مختلفی که سیدمحمد خاتمی نیز حضور داشته است، منتشر کردند. انتشار این تصاویر نه در حمایت از سیدمحمد خاتمی، بلکه برای جلوگیری از تخریب یک‌طرفه پویانفر و ترسیم چهره‌ای مخدوش و ضدانقلاب از او در شبکه‌های اجتماعی منتشر شده است.

البته کاربرانی هم بودند که انتقادات معقولانه‌ای داشتند. این کاربران معتقدند کسانی که علیه پویانفر موضع گرفتند، در واقع دلسوز انقلاب و تا حدودی دلسوز آقای پویانفر هستند و باید این هجمه‌ها را نگرانی از پیوستن ایشان به صف اصلاح‌طلبان رادیکال برداشت کرد. اما آنچه که در بین اکثر کاربران مشهود است، محکومیت تخریب‌ها و تهمت‌ها علیه نیروهای انقلابی و به ویژه چهره‌های تاثیرگذار فرهنگی است.

طبق رصد فضای مجازی، اکانت‌های جریان‌ساز برانداز قصد دارند تا پس از حواشی انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳، به صورت فله‌ای اکانت‌های مذهبی تاسیس کرده و با هویت کاربران انقلابی در شبکه‌های اجتماعی فعالیت کنند. هدف اصلی این پروژه تفرقه‌افکنی بین کاربران حقیقی انقلابی است که برای هر دو سو، یعنی تندروهای مذهبی و منتقدانشان اجرا می‌شود.