سید یحیی صفوی

به گزارش مجاهدت از خبرنگار حماسه و جهاد دفاع‌پرس، سرلشکر سید یحیی صفوی، رئیس پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس شهید سلیمانی در مراسم آیین رونمایی از اطلس جغرافیایی دفاع‌مقدس با اشاره به اهمیت عملیات الی بیت‌المقدس و آزادسازی خرمشهر اظهار داشت: ما در این عملیات، با تغییر جهت حرکت از ۲۷۰ درجه به ۱۸۰ درجه، دشمن را غافلگیر کردیم. منطقه عملیات دو برابر مناطق قبلی بود و دشمن تصور نمی‌کرد که ما بتوانیم از محور اصلی به قلب منطقه بزنیم. در این عملیات، عراق از چهار طرف در محاصره آب بود.

سرلشکر صفوی گفت: تنها یک راه و جاده برای رسیدن به خرمشهر وجود داشت که در طول شب و در یک مرحله ۳۵ کیلومتر پیشروی انجام دادیم. در چهار ماه، چهار عملیات بزرگ اجرا کردیم و در مجموع، ۸ هزار کیلومتر مربع از سرزمین‌های اشغالی را آزاد کردیم. این انسجام عملیاتی، یکی از عوامل اصلی پیروزی ما بود.

وی همچنین یادآور شد: پس از دفاع مقدس، در حمله عراق به کویت این کشور ظرف چند ساعت سقوط کرد. در حالی که ما برای آزادسازی خرمشهر، ۳۴ شبانه‌روز با حداقل امکانات و در سخت‌ترین شرایط جنگیدیم. آن روزها مردم خرمشهر و آبادان حتی از آب آشامیدنی محروم بودند و بسیاری از زنان و خانواده‌ها در شهر ماندند و مقاومت کردند.

رئیس پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس شهید سلیمانی با اشاره به نقش مردم و بسیجیان افزود: من روزهایی را به یاد دارم که از شدت تأثر گریه کردم. در زمان آزادسازی خرمشهر، جوانان تهران و شهرهای دیگر با شجاعت کم‌نظیر در برابر دشمن ایستادند. آزادسازی خرمشهر، نه‌تنها یک دستاورد نظامی، بلکه تجلی ایمان، اراده و شناخت عمیق از سرزمین بود.

مشاور رهبری در رابطه با اهمیت شناخت منطقه و جغرافیا در این عملیات گفت: جغرافیا یکی از ارکان پیروزی‌آفرین در جنگ‌هاست. رهبران سیاسی و فرماندهان نظامی که شناخت دقیق و درستی از جغرافیا داشته‌اند، توانسته‌اند در میدان نبرد موفق عمل کنند.

وی افزود: در تاریخ، شکست‌هایی نظیر ناپلئون و هیتلر در حمله به روسیه، یا شکست آمریکایی‌ها در افغانستان در سال ۲۰۰۱، ناشی از عدم شناخت صحیح از جغرافیای محل نبرد بود. آمریکایی‌ها در افغانستان، از جغرافیای کوهستانی و جمعیتی این کشور درک درستی نداشتند. به‌نظر من، حتی صدام نیز خوزستان را به درستی نمی‌شناخت.

سرلشکر صفوی با اشاره به عملیات‌های نظامی دوران دفاع مقدس تصریح کرد: در دوران جنگ، نیروهای ما برای هر عملیات بین ۱۷ تا ۳۲ لایه نقشه را شامل نقشه‌های زمین‌شناسی، جمعیتی، آب‌ و‌ هواشناسی و پوشش گیاهی تهیه می‌کردند. این اقدام علمی و بی‌نظیر، حاصل تلاش مشترک نهادهای گوناگون و انسجام اطلاعاتی بود. این در حالی هست که چنین اقداماتی در خارج از کشور نیز به ندرت دیده می‌شود.

وی ادامه داد: ما در جنگ، جغرافیای خود را ساختیم. اگر در سوم خرداد عراق شکست خورد و ما پیروز شدیم، دلیل آن شناخت عمیق ما از جغرافیا، جمعیت و طبیعت منطقه بود. فرماندهانی نظیر شهید «حسین خرازی» با تسلط به منطقه و ارتفاعات، توانستند عملیات‌ها را با دقت طراحی کنند.

سرلشکر صفوی خاطرنشان کرد: در دفاع مقدس، ما زمین و زمان را انتخاب می‌کردیم؛ زمین‌هایی که در آن دشمن توان کمتری داشت و ما برتری داشتیم. حتی از جدول جذر و مد رودخانه‌ها تا شرایط آب‌و‌هوایی و موقعیت ماه در آسمان در شب عملیات، همه در محاسبات ما لحاظ می‌شد. ما برای حملات شبانه، شرایط مهتاب را نیز بررسی می‌کردیم.

وی با بیان اینکه جغرافیای سیاسی در سطح کلان، ابعاد قدرت ملی کشورها را بررسی می‌کند، افزود: صدام با وجود دیکتاتور بودن، نتوانست از ظرفیت جمعیتی و اقتصادی کشورش بهره‌برداری کند. او با ذخیره ارزی ۲۵ میلیارد دلاری و کمک‌های ۸۵ تا ۹۰ میلیارد دلاری کشورهای عربی، نهایتاً شکست خورد. عربستان به تنهایی ۶۵ میلیارد دلار به او کمک کرده بود.

رئیس پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس شهید سلیمانی با اشاره به نقش نیروی انتظامی در حفظ امنیت شهری و مرزی گفت: اگر نیروهای انتظامی جغرافیا را نشناسند، نمی‌توانند امنیت را برقرار کنند. عملیات‌های ما نظیر ‌الی‌بیت‌المقدس، آزادسازی خرمشهر، مبتنی بر تحلیل دقیق جغرافیایی بود.

انتهای پیام/۳۸۱

به گزارش مجاهدت از گروه حماسه و جهاد دفاع‌پرس، سرلشکر پاسدار «سید یحیی صفوی» مشاور عالی فرمانده کل قوا و رئیس پژوهشگاه علوم و معارف دفاع مقدس شهید قاسم سلیمانی در کتاب تاریخ شفاهی خود به بیان جزئیات مرحله دوم عملیات بیت‌المقدس و آزادسازی خرمشهر پرداخته که بخشی از آن به شرح زیر هست.

دو طرح عملیاتی بیشتر نبود؛ یک طرح این بود که ما با ادامه حمله در امتداد همین جاده (خرمشهر)، برویم خرمشهر را آزاد بکنیم؛ یعنی آزادسازی خرمشهر از شمال شهر به سمت جنوب. طرح دوم این بود که اول به سمت مرز برویم و پس از رسیدن به مرز بین‌المللی، از سمت شلمچه، از پشت سر دشمن برویم، هم جادۀ شلمچه – خرمشهر را قطع بکنیم و هم دشمنی که در خرمشهر بود محاصره بکنیم.

در قرارگاه کربلا با حضور فرماندهان تیپ‌ها و قرارگاه‌ها بحث‌های زیادی شد و آنچه به تصویب رسید این بود که هم قرارگاه فتح و هم قرارگاه نصر برای تأمین مرز، عملیات را به‌طرف مرز ادامه دهند. قرار شد ساعت ۲۱:۳۰ شب ۱۶ اردیبهشت (۶۱) قرارگاه فتح و قرارگاه نصر برای تأمین منطقه مرزی ایران و عراق عملیات انجام بدهند. آنچه ما در این مرحله به‌طور واقعی به دنبال آن بودیم، آزادسازی خرمشهر و تأمین مرز بین‌المللی بود، منتها در طرح‌های عملیاتی معمولاً نوشته می‌شود اگر وضعیت خیلی خوب بود ادامۀ تک بدهید. در این طرح هم آمده بود که بنا به دستور به سمت تنومه حرکت کنیم.

برای این عبور از مرز هم که باید بنا به دستور انجام می‌شد، ما از حضرت امام خمینی یا مسئولان رده بالای کشور اجازه نگرفته بودیم. عبور از مرز از نظر سیاسی و نظامی فاز دیگری بود و برای ورود به خاک عراق اجازه و مجوز حضرت امام فرمانده کل قوا لازم بود؛ بنابراین آنچه در این مرحله در ذهن ما فرماندهان قرارگاه مرکزی کربلا؛ آقای رضایی، بنده و فرماندهان ارتش مثل صیاد شیرازی بود، عمدتاً تأمین مرز و آزادسازی خرمشهر بود، بعد از آن می‌خواستیم برویم از امام کسب تکلیف بکنیم که چه‌کار بکنیم.

بالاخره مرحلۀ دوم عملیات با یک ساعت تأخیر یعنی در ساعت ۱۰:۳۰ شب به‌جای ساعت ۹:۳۰ شروع شد. در این چهار روز درگیری شدید وجود داشت؛ خصوصاً در قرارگاه نصر. ببینید دشمن فقط از روبه‌رو، یعنی از غرب منطقه به قرارگاه فتح پاتک می‌کرد، اما هم از قسمت جنوبی یعنی از سمت خرمشهر به پهلوی چپ قرارگاه نصر می‌زد و هم از روبه‌رو، از سمت شلمچه به این قرارگاه پاتک می‌کرد.

تمرکز عمده قوای دشمن سمت خرمشهر بود و شدیدترین درگیری‌ها در منطقه قرارگاه نصر اتفاق افتاد. تیپ‌های ۲۲ بدر و ۲۷ محمد رسول‌الله (ص) و تیپ‌های دیگر قرارگاه نصر مثل تیپ‌های لشکر ۲۱ حمزه در آن منطقه درگیر بودند. درگیری چهار روز پیوسته ادامه داشت و قطع نشد؛ ضمن اینکه دشمن تلاش می‌کرد ما را از جاده هم عقب بیندازد و جاکن بکند عراق می‌دانست اگر بتواند نیرو‌های ما را از جاده اهواز – خرمشهر جاکن بکند.

عراق می‌دانست اگر بتواند نیرو‌های ما را از جاده اهواز – خرمشهر جاکن کند، ما به پشت رودخانه کارون برمی‌گردیم، چون در دشت صاف هیچ موضع استقراری و پدافندی وجود نداشت. در دشت صاف و بدون عارضه و بدون مواضع پدافندی امکان گرفتن موضع و خط دفاعی وجود نداشت؛ ضمن اینکه دشمن بر منطقه مسلط بود. من یادی از حسن طهرانی مقدم بکنم. مقدم در این عملیات ۱۱ آتشبار توپخانه برای یگان‌های سپاه سازمان داده بود، برای اولین بار تیپ‌های سپاه مثل تیپ امام حسین (ع)، نجف و کربلا خودشان آتش توپخانه داشتند و اطمینان نسبی داشتند که آتش ولو محدود پشت سر آنها وجود دارد.

تقریباً نیرو‌های ما به این نتیجه رسیدند که آتش توپخانه و پشتیبانی مهم هست؛ مخصوصاً وقتی‌که دشمن پاتک می‌کند. در مرحله دوم عملیات، یگان‌های قرارگاه فتح (تیپ ۲۵ کربلا، تیپ ۵۵ هوابرد، تیپ ۱۴ امام حسین و تیپ ۸ نجف اشرف) توانستند با انهدام بسیار خوب دشمن به پشت نوار مرزی برسند. آنها هم‌زمان با پیشروی، دشمن را هم به‌خوبی منهدم کردند، چون شناسایی دقیقی کرده، بودند اطلاعات دقیقی داشتند و تاکتیک‌هایی که به کار گرفته بودند، بسیار دقیق بود؛ لذا توانستند همان شب اول به خط مرزی برسند.

قرارگاه نصر برای هجوم با تأخیر آماده شد و وارد عمل شد و پاتک‌های شدیدی که دشمن از جناح جنوبی از شلمچه کرد، سبب شد با تأخیر به خط دژ برسد. ما در آنجا یک دژ مرزی داشتیم که با خود مرز حدود ۲ تا ۳ کیلومتر فاصله داشت، دائم آنها می‌گفتند ما به مرز رسیدیم ولیکن به مرز نرسیده بودند، بلکه به خط دژ رسیده بودند. دژ مرزی یک خاکریز نسبتاً کوتاهی بود. مشکلی که برای ما در مرحله دوم عملیات پیش آمد این بود که قرارگاه فتح جلوتر و قرارگاه نصر عقب‌تر بود و بین این دو قرارگاه فاصله وجود داشت که بعد از دو سه روز توانستند این فاصله را پر و الحاق کنند.

منبع: اردستانی، حسین، تاریخ شفاهی دفاع مقدس: از سنندج تا خرمشهر (جلد اول)، روایت: سید یحیی (رحیم) صفوی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، تهران ۱۳۹۹، صص ۵۴۴، ۵۴۶، ۵۴۷

انتهای پیام/ ۱۱۲

گروه ساجد دفاع‌پرس: عملیات «خیبر» ساعت ۲۱:۳۰ سوم اسفند سال ۱۳۶۲ با رمز «یا رسول الله (ص)» آغاز شد و رزمندگان اسلام توانستند سرانجام منطقه‌ای به‌وسعت ۱۰۰۰ کیلومتر مربع در هور، ۱۴۰ کیلومتر مربع در جزایر مجنون و ۴۰ کیلومتر مربع در طلاییه را فتح کنند که این ضربات مهلک به دشمن بعثی، موجب افزایش عزم بین‌المللی و حامیان صدام برای کنترل ایران و جلوگیری از شکست حکومت بعث عراق شد.

همچنین پس از عملیات خیبر بود که فرماندهان به اهمیت تاثیر تجهیزات دریایی و آبی – خاکی برای کسب نتایج مهم و حیاتی پی بردند که این تجربه مهم، منجر به تشکل نیروی دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی شد.

فیلمی که در ادامه مشاهده می‌کنید، لحظاتی از بازدید امیر سپهبد شهید علی صیاد شیرازی فرمانده وقت نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی ایران و سردار سرلشکر پاسدار «سید یحیی صفوی» از فرماندهان موثر سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در آن مقطع زمانی، از منطقه عملیاتی خیبر را به تصویر می‌کشد.

انتهای پیام/ ۱۱۳