سینما

رسالت سینمای دفاع مقدس تمام نشده است/ روایت‌های ناب نیاز داریم

رسالت سینمای دفاع مقدس تمام نشده است/ روایت‌های ناب نیاز داریم


«انسیه شاه‌حسینی»، فیلمنامه‌نویس و کارگردان مطرح سینمای دفاع مقدس در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، به تشریح جایگاه زن در سینمای دفاع مقدس پرداخت و با تاکید براینکه بین زن و مردِ ایثارگر فرقی وجود ندارد، اظهار داشت: یکی از ویژگی‌های جنگ این است که از زن ها مرد می‌سازند و از مردها مادر ساخته می‌شود.

این نویسنده و کارگردان تصریح کرد: مادرانی که وقتی پسرشان شهید می‌شد پسر دوم‌شان را راهی جبهه می‌کردند و وقتی همسرشان شهید می‌شد هنوز استوار می‌ایستادند، مانند چاهی در خود فرو می‌ریختند و این اوج ایستادگی است. من بسیاری از مردان را دیدم که در جریان جنگ مادر شدند لذا فرقی بین زن و مرد نمی‌بینم.

کارگردان فیلم شب ‌به‌خیر فرمانده خاطرنشان کرد: یک روز در اخبار مجری خبر گفت «امام فرمودند جنگ برای ما نعمت است». آن روز باخودم عهد بستم تا آنقدر این جمله را واکاوی کنم تا به معنی این جمله امام برسم. در یکی از روزهای جنگ در محل مقبره راهیان شهدای هویزه به جایی که محل زندگی مرزنشینان بود رسیدیم و مشاهده کردم که تمام زندگی آنها جعبه مهمات بود و از همین مهمات مصالح و دیوارهای زندگی خود را می‌ساختند.

این فیلمنامه‌نویس افزود: وقتی در آن منطقه برای چوپانی می‌رفتیم با دختری دوست بودم که اسمش مسبوبه بود، او حامله بود و ما باهم هیزم جمع می‌کردیم آنجا منطقه مین‌گذاری شده بود. یکروز او پای‌اش را روی مین گذاشت و پای‌اش قطع شد اما در همان حال، با خوشحالی شکم‌اش را گرفته بود و به عربی خداروشکر می‌کرد و می‌گفت بچه ام سالم است.

شاه‌حسینی ادامه داد: در روستای دیگری یک‌روز زن عربی را دیدم که گفت میروم لب آب تا آب بیاورم، لب آب یعنی درست نقطه‌ای که در تیررس عراقی‌ها است، او به نزدیکی کرخه رفت و عبایش را خیس کرد و برگشت، وقتی آمد عبای‌اش را در آورده بود و به پیرمردها و بچه ها داد تا ابای‌اش را مک بزنند و دهنشان‌تر شود. تماشای این سکانس‎‌ها هر انسانی را بهم می‌ریزد.

شاه‌حسینی با اشاره به خاطره کودکی‌اش بیان کرد: در همان شرایط و در آن هشت سال من فهمیدم برای برنده شدن باید حتما اول ببازی، برای به دست‌آوردن باید حتما از دست بدهی و رمز جاودانی این است که اول تشنه باشی.

این کارگردان سرشناس گفت: وقتی به آن نقطه برسید با تمام شکست‌هایی که خورده‌ای مانند یک پهلوان زخمی از جایت بلند می‌شوی و با عظمتی شگرف راه میروی، باید به لحظه ای برسی که حس می‌کنی نرسیده‌ای. شهادت و ایثارگری تمام رازی است که آدم‌های پاک‌باخته به آن دست پیدا کرده‌اند، وقتی به آرمانت می‌رسی به هدف دنیایی رسیده‌ای و دیگر برایت رنگ می‌بازد.

وی تاکید براینکه کار سینمای دفاع مقدس تمام نشده است، درباره وضعیت وضعیت سینمای دفاع مقدس گفت: برای گفت‌وگو با مخاطب امروز در موضوع دفاع مقدس نیازمند روایت‌های ناب هستیم.

شاه‌حسینی با اشاره به ویژگی‌های کارگردانان عرصه دفاع مقدس گفت: یک فیلمساز دفاع مقدس باید به این مسائل فکر کند، اول باید اندازه خود را محک بزند، باید بداند که این دنیا محل زندگی نیست بلکه محل عبور است اگر این‌گونه به این دنیا نگاه کند قهرمان قصه‌اش با یک ضرر مالی فرو نمی‌پاشد و تازه می‌فهمد باید به سراغ دریای بی‌کرانه صبر برود که خدا در قرآن می‌گوید سلام بر صابرین و سلام بر پاداش‌هایی که برای آنها در نظر گرفته شده است و این صبر از آن انتخاب درست می‌آید که پیش‌تر گفتم.

وی افزود: برای اینکه آرمان‌هایمان ویران نشود، نباید فریب نرسیدن‌ها را بخوریم، نباید از باخت ناراحت شویم، تا نبازیم نمی‌بریم. بسیاری از مسائلی که در جنگ برای زنان اتفاق افتاد را نمی‌شود نوشت، درواقع احساس می‌کنم هنوز جان‌ها در آن شرایط محرمیت قرار نگرفته‌اند، هنوز درک لازم را ندارند حرف زدن در مورد زنان در جنگ کم‌فروشی است، زیرا نمی شود آنطور که باید و شاید گفت و نوشت و نمایش داد.

شاه‌حسینی با اشاره به فیلم جدیدش گفت: در فیلم جدیدم به زندگی زنانی پرداخته شده که لباس‌های سربازان را می‌شویند این فیلم خیلی لایه‌های نهفته دارد چگونه می توان حس و حال زنی که همسرش شهید و لباس خونی رزمنده‌ای دیگر را می‌شوید نمایش داد؟ ما هنوز به آن مرحله نرسیدیم، حضور زنان صور مختلفی دارد و نمی توان هنوز به تمام آن مسائل پرداخت.

وی بیان کرد: فیلمسازان دفاع، زبان سینما را نمی شناسند و نمیدانند چگونه کلام را باید به تصویر تبدیل کرد، اگر به این ترجمه دست پیدا کنند، و بدانند چطور برخی دیالوگها را با عکس بگویند رسالت‌شان را به درستی انجام داده‌اند. باید برای ترجمه ما‌به‌ازا بگذاریم و با قصه‌های روزمره امروزی ایثار و از خودگذشتگی را نشان بدهیم، حتما نباید ایثار را در پشت خاکریز نشان داد، یک معلم با رازداری‌اش می‌تواند آبروی یک شاگرد را نجات بدهد و این ایثار است؛ برای نشان دادن تشنگی اگر کسی زبان ترجمه تصویر را بداند، با یک حس یا واکنش تشنگی یا گرما را نشان می‌دهداگر فیلمساز به این مرحله برسد بسیاری از مشکلات ما حل می‌شود. ما قصه‌های زیبای بیشماری داریم که باید آنها را به نمایش بگذاریم.

انتهای پیام/ 121

این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده است

رسالت سینمای دفاع مقدس تمام نشده است/ روایت‌های ناب نیاز داریم بیشتر بخوانید »

گروه داوران سینمای بین‌الملل جشنواره ایثار اعلام شد

گروه داوران سینمای بین‌الملل جشنواره ایثار اعلام شد


به گزارش مجاهدت از گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، سه فیلمساز خارجی به همراه دو فیلمساز از کشورمان در قالب گروه داوری آثار بخش مسابقه بین‌الملل نخستین جشنواره بین‌المللی فیلم و فیلمنامه ایثار، فیلم های این بخش را قضاوت می‌کنند.

نخستین جشنواره بین‌المللی فیلم و فیلمنامه ایثار، گروه داوران بخش بین الملل جشنواره متشکل از: باسل الخطیب، فیلم ساز و رئیس موسسه عالی هنرهای سینمایی از سوریه، عزام صالح، فیلمساز شاخص عراقی، حاجی محمد اویچ، فیلمساز بوسنیایی به همراه محسن برمهانی، فیلمساز و معاون سیمای سازمان صدا و سیما و محمدرضا اسلاملو، فیلمساز کشورمان آثار راه یافته به بخش مسابقه بین الملل جشنواره را قضاوت می‌کنند.

نخستین جشنواره بین‌المللی فیلم و فیلمنامه ایثار از ۲۹ اردیبهشت تا سوم خرداد در پردیس سینمایی مهر کوهسنگی مشهد مقدس برگزار می‌شود.

انتهای پیام/ 121

این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده است

گروه داوران سینمای بین‌الملل جشنواره ایثار اعلام شد بیشتر بخوانید »

سینما به فقر اقتباس از متون ادبی دچار است/ پیوند دیرینه سینما با کتاب و ادبیات

سینما به فقر اقتباس از متون ادبی دچار است/ پیوند دیرینه سینما با کتاب و ادبیات


به گزارش مجاهدت از خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، مستقر در محل برگزاری سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران؛ محمد خزاعی در حاشیه این بازدید، کتاب را رسانه‌ای قدرتمند، فراگیر، تاثیرگذار و قابل دسترس معرفی کرد و گفت: هر چه استقبال از کتاب و کتابخوانی در بین مردم بیشتر باشد به همان اندازه تحول، پیشرفت و ارتقای فرهنگی در آن جامعه سهل‌الوصول‌تر خواهد بود. غنای فرهنگ کتابخوانی یکی از شاخصه‌های بارز جوامع پیشرفته است و قطعا هر چه جامعه بیشتر به سمت کتاب سوق پیدا کند، می‌توان به آینده آن امیدوارتر بود.

وی افزود: ضریب نفوذ کتاب در جامعه، آینده آن را تضمین می‌کند. در جامعه ما به علت گذشته پرباری که در حوزه فرهنگ و تمدن وجود دارد، همواره کتاب و کتابخوانی در آن از اهمیت بالایی برخوردار است. رئیس سازمان سینمایی با اشاره به ارتباط عمیق دنیای کتاب و سینما عنوان کرد: بسیاری از دستاوردهای سینما از طریق کتاب محقق شده است. کتاب از همان ابتدای ظهور سینما، حضور پررنگ و تعیین کننده‌ای در شناساندن و معرفی سینما داشته و قدرت و قدمت این رسانه را به ما یادآوری می‌کند.

وی با توضیح اینکه چشم انداز آینده سینمای ایران با کتاب پیوند خورده است، گفت: یکی از چالش‌های امروز فیلم‌ها و سینمای ما، فقدان متون قوی و بحران فیلمنامه است. این در حالی است که حوزه کتاب و اقتباس ادبی می‌تواند کمک بسیاری به سینما کرده و بخشی از کم و کاستی‌های محتوایی آثار را جبران کند. با همه تلاش هایی که در زمینه اقتباس در سینما انجام شده به جز چند مورد ، هنوز از همه ظرفیت‌های اقتباس در حوزه سینما استفاده نشده و اساسا یکی از مشکلات امروز سینما عدم اقتباس و فقر استفاده از متون ادبی است.

خزاعی افزود: اقتباس، راهکاری برای بهبود وضعیت کیفی فیلم‌هاست و سینمای غرب نیز از این نیاز غافل نبوده و آثار بزرگ سینمایی زیادی را بر اساس‌ کتب تاریخی یا رمان‌ها ساخته‌اند. سینمای ایران هم به بازروایی تصویری و سینمایی کتاب‌ها بویژه در حوزه دفاع مقدس و ادبیات کودکان نیاز دارد تا شاهد تولیدات آثار فاخر باشد.

وی با اشاره به لزوم نشر کتاب‌هایی با موضوع سینما تاکید کرد: زمانیکه به تاریخ سینما در ۱۰۰ سال گذشته نگاه می‌کنید به نقش کتاب در شکل‌گیری، گسترش، معرفی و قوام یافتن پدیده سینما بیش از گذشته آگاه می‌شوید. کتاب یار دیرین سینما و یکی از شاخص‌ترین ابزار گسترش سینما بوده است. با وجود همه پیشرفت‌هایی که در حوزه سینما اتفاق افتاده، همچنان کتاب یکی از ابزارهای مهم و کارآمد در تاریخ‌نگاری سینما، آموزش و پژوهش این هنر محسوب می‌شود که انبوه علاقمندان، هنرمندان، دانشجویان و عموم مردم از امکان استفاده از آن برخوردارند.

رئیس سازمان سینمایی برگزاری نمایشگاه کتاب را در کنار رویداد فرهنگی اجتماعی بزرگی چون جشنواره فیلم فجر یکی از رویدادهای مهم در سطح ملی و منطقه‌ای دانست و ادامه داد: جایگاه این نمایشگاه در بین مردم جامعه کاملا تثبیت شده است. این نمایشگاه میعادگاه بزرگ فرهیختگان کشور از نسل‌های مختلف است که باید آن را به فال نیک گرفت.

سی‌وچهارمین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران با شعار «آینده خواندنی‌ است» ۲۰ تا ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۲ در مصلی امام خمینی‌ (ره) تهران و همزمان به‌صورت مجازی در ketab.ir در حال برگزاری است.

انتهای پیام/ 121

این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده است

سینما به فقر اقتباس از متون ادبی دچار است/ پیوند دیرینه سینما با کتاب و ادبیات بیشتر بخوانید »

«آکتور» پز عالی، سریال توخالی

«آکتور» پز عالی، سریال توخالی



در مواجه با آکتور، با سریالی فاقد پیرنگ داستانی یکارچه و سرگرم‌کننده طرف هستیم که می‌خواهد با استفاده از قاب‌های مدعی و شاید هم کمی زیبا اما بدون معنی مخاطب را سرِ حال نگه دارد اما موفق نمی‌شود.

به گزارش مجاهدت از مشرق، آثاری که در قالب هنر هفتم جای دارند، به دلایل متفاوتی چون زیاد بودن تعداد دست‌اندکاران مراحل تولید، طولانی شدن روند ساخت پروژه و… هزینه‌های زیای می‌برند.
قاعدتا صاحب اثر هم باید بتواند این میزان از هزینه‌های قابل توجهی که صرف ساخت یک فیلم یا سریال کرده است را از طریق راهی جبران کند و بعدتر باعث سود آن شود، که در بعضی از مواقع هم ممکن است کار به جبران مافات نکشد و عده‌ای از عوامل پروژه دچار ضرر و زیان شوند. شاید مراحل متناوب مذکور، خصوصیتی است که باعث شده این هنر، به اسم صنعت نیز شناخته شود.

در چرخه هزینه، درآمد مربوطه و انگیزه فیلمساز و تهیه‌کننده و سرمایه‌گذار برای ساخت اثری دیگر نسبت به پیشینه‌ای که از کار قبلی‌شان به وجود آورده‌اند، مخاطب نقش کلیدی‌ای ایفا می‌کند. زیرا فیلمساز محصول هنری‌اش را برای مخاطب می‌سازد و مخاطب هم در ازای تماشای آن فیلم یا سریال پول پرداخت می‌کند. بنابراین گرداننده اصلی این بازی کسی است که در ازای دیدن، سرمایه و انگیزه لازم ساخت آثار بعد را تامین می‌کند.

اما مخاطبی که ما از آن حرف می‌زنیم به دو گروه تقسیم می‌شوند. افرادی که در طول عمرشان وقت زیادی را صرف مطالعه در باب هنر هفتم و دیدن و شناختن انواع فیلم و سریال‌ها کرده‌ و این حرفه را چیزی بیش از یک سرگرمی عمومی می‌دانند که اصطلاحا آنها را مخاطب خاص می‌نامیم و افرادی دیگر که فیلم و سریال‌های محدودتری دیده‌اند، خیلی از این هنر-صنعت سر رشته‌ای ندارند و تنها به دید یک سرگرمی به آن نگاه می‌کنند و نه بیشتر. که آن دسته را هم مخاطب عام می‌نامیم.

از آنجایی که بخش بیشتر تماشاگران را مخاطب عام تشکیل داده است، بنابراین رونق یافتن صنعت فیلم و سریال ‌سازی هم در گروی دیده شدنش توسط عموم جامعه تحقق می‌یابد.
در همه جای جهان برای هر دو دسته از تماشاگران، فیلم و سریال‌هایی وجود دارد که باعث راضی نگه داشتن‌شان شود. فیلم و سریال‌های متناسب با سلیقه دسته اول را معمولا آثار هنری می‌نامیم یا حداقل به عنوان کارهای معناگرایی می‌شناسیم که نکات فنی زیادی را در خود جای داده است، و بیننده خاص‌اش هم قدر این میزان از عرق‌ریزی در ریزه کاری‌ها و رعایت کردن مسائل فنی را می‌داند. در بخش دیگر بازار هم محصولاتی وجود دارد، صرفا برای سرگرمی، که معمولا فاقد هرگونه نکات هنری‌ای هستند.

در ایران داستان متفاوت‌تر است. در یک طرف بازار فیلم و سریال‌های ایرانی، محصولات مبتذل و مریضی وجود دارند که مرض‌ واگیر دارشان را به ذهن مخاطب انتقال می‌دهند و پیامد این مریضی هم تبدیل شدن مخاطب عامه ایرانی به یک مخاطب سطحی و فرومانده است.

در طرف دیگر بازار به تازگی ما شاهد آثار غیر کمدی‌ای هستیم که که شمایلی شبه هنری و بعضا هنری دارند، اما نوع ظاهر شدن‌ و موضوعاتی که به آن می‌پردازند طوری‌ است که گویا هدف‌شان جذب همه اقشار جامعه است. لیکن تماشاگری که از توده جامعه می‌باشد بیشتر از هر چیز به داستانگویی جذاب احتیاج دارد که کارش به خاموش کردن نمایشگر یا بیرون رفتن از سالن سینما منتهی نشود.بهتر است برای درک بهتر این معضل چند مورد از آثار اخیر ایرانی را مورد تحلیل قرار دهیم.

«آکتور» پز عالی، سریال توخالی

جنگ جهانی سوم

فیلم پر رنگ و لعابی به نظر می‌رسد اما فیلمنامه چه حرفی برای گفتن دارد؟ حفره‌های منطقی و روایی زیادی را می‌توان از فیلم جدید هومن سیدی استخراج کرد. همچنین پرده اول فیلم هم با ضرباهنگی ضعیف و ساختاری کسل‌کننده رو به جلو می‌رود که هر کدام از این حفره‌ها می‌تواند باعث به وجود آمدن احساس اکراه بیننده نسبت به اثر شود، و متاسفانه برای اکثریت تماشاگران زور این احساس اکراه به جذابیت میزانسن‌ها و قاب‌ها می‌چربد!

«آکتور» پز عالی، سریال توخالی

آکتور

آکتور بیشتر از اینکه سریالی با جذابیت‌ها کارگردانی باشد، سریالی پُر ادعاست!فیلمنامه اثر به قدری دارای ضرباهنگ ضعیفی است که ممکن است مخاطب را هر لحظه مجبور به ترک دیدن ادامه ماجراهای کسل‌کننده علی و مرتضی کند.
اتفاقات و گره‌های سریال یا بسیار کم جان هستند یا آن‌قدر مخاطب را در پی گره گشایی تشنه می‌گذارند که دیگر برای بیننده شوق و ذوقی نمی‌ماند.

حال کارگردان برای جبران نقطه ضعف‌های فیلمنامه‌اش، شروع به استفاده از دکوپاژهایی با ساختار کلاسیک می‌کند. درست مثل همان اثر قبلی خودش، یعنی «سرخپوست» که دکوپاژ و کار با دوربین زیبایی داشت‌. با این تفاوت که سرخپوست در کنار بهره‌مند بودن از یک دکوپاژ فکر شده و کلاسیک، فیلمنامه سرگرم‌کننده و روانی‌هم داشت. اما نیما جاویدی داخل این سریال حتی در استفاده از نماهای low angle (نمای پایین به بالا) و high angle (نمای بالا به پایین) زیاده روی می‌کند طوری که نما، معنی خودش را به کلی از دست می‌دهد.

بنابراین ما در مواجه با آکتور، با سریالی فاقد پیرنگ داستانی یکارچه و سرگرم‌کننده طرف هستیم که می‌خواهد با استفاده از قاب‌های مدعی و شاید هم کمی زیبا اما بدون معنی مخاطب را سرِ حال نگه دارد اما موفق نمی‌شود.

البته در این اثنا آثاری هم وجود دارد که دچار افراط و تفریط در همه مسائل شده‌اند. این نوع آثار با اینکه کمدی نیستند اما چون فیلم و سریال‌های مبتذل کمدی ایران، ابتذال و امراضی که بر روی سطح تعمق و توقع بیننده تاثیر می‌گذارد را در خود دارد. به نمونه مشروح ذیل دقت کنید.

«آکتور» پز عالی، سریال توخالی

مجبوریم

کارگردان در اثر خود به قدری شهوت نشان دادن مشکلات و معضلات را دارد، که به کلی یادش رفته مشغول ساختن یک فیلم است. او مدام می‌خواهد با استفاده از یک دوربین هیستریک و out zoom (زوم به عقب)‌ها و in zoom (زوم به جلو)‌های سرسام آور، خاطره دیدن یک فیلم بد را در ذهن مخاطب بیشتر حک کند. حتی ممکن هم هست واکنش ببینده عام نسبت به این نوع دکوپاژ بد نباشد، و پیش خودش فکر کند این یک فیلم خوب است.

چرا که بیننده آن‌قدر درگیر یک دوربین سادیستی شده که خوراک خود را در یک فیلم منزجرکننده با یک فیلمنامه به شدت منفعل به همراه عده‌ای از شخصیت‌های غیر سمپاتیک می‌بیند. درست در همین جا است که تماشاگر، بد اشتها می‌شود و فردا روز ذائقه‌اش به دیدن یک اثر خوب خوش نمی‌آید.
واقعیت ماجرا این است که تولید کنندگان آثار نمایش خانگی و سینمای ایران با ساخت پروژه‌های فاقد کیفیت روایی، هم مخاطب را از دیده شدن اسم‌شان دلزده می‌کنند و هم با ساخت این چنین آثاری باعث هدر رفتن سرمایه‌های مالی‌ای می‌شوند که می‌توان با آنها آثار جذابی ساخت.

دو رکن اساسی کارگردانی و فیلمنامه اگر در یک اثر به صورت با کیفیتی به نمایش برسند، می‌توانند هر نوع مخاطبی را جذب کنند. لاکن مبحث کارگردانی هم موضوعی نیست که بتوان راحت از آن گذر کرد، بلکه بخش زیادی از گیرایی یک اثر به دوش کارگردان آن پروژه است که اگر به نحو احسن به نمایش نرسد، فیلمنامه‌ نمی‌تواند به تنهایی پاسخگوی تمام نیازها بشود. اما از آنجایی که معضل فیلم و سریال ‌سازی ما، هم‌اکنون نبود فیلمنامه‌ای شاه پیرنگ دار است، سر پیکان نقد هم بیشتر به سمت اشخاصی می‌باشد که این نوع آثار را یا می‌سازند یا به آن بها می‌دهند.

منبع: کیهان

این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده است

«آکتور» پز عالی، سریال توخالی بیشتر بخوانید »

پشت پرده «غریب»

پشت پرده «غریب»


گروه فرهنگ و هنر دفاع‌پرس – ولی منصوریان؛ فیلم سینمایی«غریب» روایت گوشه ای از زندگی شهید محمد بروجردی به عنوان یک فرمانده خاص و ممتاز است. چهره ای که در غائله کردستان نقشی تاریخی ایفا کرد و توانست با منش و شیوه مدیریت خاص خود، آرامش را بر این منطقه حکمفرما کند.

آنچه «غریب» را تبدیل به اثری جریان‌ساز کرده است، صرفا نمایش شمایل دلپذیر شهید بروجردی نیست؛ بلکه در کنار آن پیشنهاداتی برای ایران ِامروز دارد و مفاهیمی کلیدی مثل لزوم برخورد مهربانانه با مردم را یادآور می‌شود. این فیلم نخستین تجربه سینمایی حامد عنقا در مقام نویسنده و تهیه کننده است که به کارگردانی محمدحسین لطیفی ابتدا در جشنواره چهل و یکم فجر رونمایی شد و کمی بعد در قالب اکران نوروزی در سینماها به نمایش در آمد.

«غریب» اولین اثرِ بحث برانگیزی نیست که نام عنقا را پای خود دارد؛ ساخته های پیشین او نیز از این ویژگی برخوردار بودند که با کمک «جنجال و حاشیه» توی چشم می‌آمدند و با این تمهید حرف‌شان را منتقل می کردند. این بار اما «غریب» بدون تمسک به چنین ابزارهایی مورد توجه قرار گرفته است و اصل جریان‌سازی از درون خود فیلم می‌آید.

فیلمساز با ایده‌ای ناب به نام «شیوه خاص فرماندهی شهید محمد بروجردی» مواجه بوده که آن را با ماجراهای دراماتیک و اقتضائات روز آمیخته و روایت کرده است. حرف فیلم از نخسین اکران در جشنواره فجر توسط طیف‌های مختلف فکری فهمیده شد و بر روی آن اتفاق نظر شکل گرفت. مشابه این نوع فیلمسازی پیش‌تر در سینمای ما تجربه شده بود که معروف‌ترین آن در سینمای دفاع مقدس، به شیوه فیلمسازی ابراهیم حاتمی‌کیا برمی‌گردد. مثلا او در «آژانس شیشه‌ای» تندترین نقدها را مطرح می‌کند اما نه به چپ برمی‌خورد و نه به راست؛ چون ذات دغدغه‌اش درست و دلسوزانه است.

«غریب» نیز در قیاسی مع‌الفارق چنین وضعیتی بدست آورده و آن چه مطرح کرده مورد توجه واقع شده است. درباره فیلم بسیار گفته و نوشته شده و همچنان از منظر مختلف مورد توجه است. حسرت کمرنگ شدن شیوه مدیریت شهید بروجردی در زمانه اکنون، فصل مشترک تحلیل‌های رسانه‌ای و نظرات کاربران فضای مجازی است. این بذری است که فیلمنامه‌نویس، کاشته تا ضمن نمایش بخشی از شخصیت شهید بروجردی، منش او را حلقه مفقوده جامعه امروز بداند.

بدیهی است که اگر فیلمنامه این اثر توسط دیگری نوشته می‌شد، نتیجه‌ای متفاوت بدست می‌آمد. مثلا صرفا رشادت شهید بروجردی و نیز وجه مهربانانه او با مردم برجسته می شد و شاید منطبق با مسائل و نیازهای امروز نمی بود. حالا اما تاثیر فیلمنامه نویس در «غریب» برجسته است و به روشنی می توان پی برد او روایت و قرائت خود از این فرمانده برجسته معاصر را داشته.

در جغرافیای سینما و تلویزیون ایران و جهان می توان چهره هایی را مثل زد که محصول نهایی حاصل تفکر و دغدغه آن ها است. البته که ساخت فیلم و سریال کاری است گروهی اما همه عوامل کنار هم قرار می گیرند تا یک «ایده و فکر» را در قالب اثری سرگرم کننده آماده کنند. به همین خاطر عنصری به نام «خالق اثر» یا به قول غربی‌ها creator واجد اهمیت می‌شود که گاه نویسنده، گاه کارگردان، گاه تهیه کننده و گاه کمپانی است که مدل آخر در کشور ما جا نیفتاده و ارگان‌های دولتی و حکومتی نیز نتوانستنه‌اند این شیوه را بدرستی اجرایی کنند.

همچنان در کشور ما «فرد» وجاهت دارد و حتی آثار سفارشی بسته به نوع سازننده، کیفیتی متفاوت دارند. همین است که فیلم‌هایی مثل «ایستاده در غبار» یا «تنگه ابوقریب» بواسطه تبحر سازندگان مورد توجه قرار می‌گیرد، اما برخی فیلم‌ها نه! این یعنی برخلاف هالیوود که کمپانی‌ها دارای قدرت هستند، نگاه‌ها به توان و تخصص افراد است. «غریب» نیز جزو فیلم‌هایی است که سازمان اوج سفارش ساخت آن را داد تا پس از سال‌ها گوشه‌ای از زندگی شهید محمد بروجردی بر پرده سینما جان بگیرد. این فیلم اما رنگ و بوی سفارشی ندارد و شبیه کلیشه‌های سینمای دفاع مقدس نیست و از این معبر نقش نویسنده در فرآیند تولید یک اثر اهمیت می‌یابد.

تمام اعتبار «غریب» صرفا به درون‌مایه آن نیست؛ بلکه مخاطب در وهله اول با یک فیلمِ داستان گویِ سرگرم کننده با بازی‌های خوب و سکانس‌های درخشان مواجه است. این امتیازی است که برغم همه نقدهای ساختاری می‌توان به حساب محمد حسین لطیفی گذاشت. کارگردانی که پس از سال‌ها دوباره توی چشم آمد و عملکردش مورد تمجید قرار گرفت. حجم تحسین‌ها نسبت به کار لطیفی و اشاره به اوج دوباره او بعد از چند سال افول، نقش تهیه کننده را یادآور می‌شود که در سینمای ایران کارکردی را که باید ندارد و این نقصان را می‌توان یکی از دلایل ناکامی فیلم‌های متاخر این کارگردان با سابقه دانست. حال آن که کمپانی‌های هالیوود همچنان تهیه کننده (producer) را مسول اصلی شاکله فیلم (مبحث تولید) می‌دانند.

عنقا در آثاری مثل «نردبام آسمان»، «قلب یخی»، «انقلاب زیبا» و … صرفا طراح و فیلمنامه نویس بود. او از سریال «پدر» تصمیم گرفت علاوه بر این، تهیه کننده هم باشد و نقش خود در فرآیند تولید را گسترش دهد. او حالا اولین فیلم سینمایی‌اش را تهیه کرده و با علم به تفاوت مختصات سینما نسبت به سریال‌سازی و نیز سوژه حساسی چون شهید بروجردی، از لطیفی به عنوان کارگردان دعوت به همکاری می‌کند که فیلم‌های اخیرش نه گیشه داشتند و نه مورد توجه منتقدان بودند. با این همه او شرایط را به گونه‌ای فراهم کرده که «غریب» تولد دوباره لطیفی لقب می‌گیرد.

به گواه فیلمسازان، تولید فیلم‌های دفاع مقدس، خاصه درباره چهره‌ها کاری است سخت. جدا از حساسیت‌ها، ارگان‌های نظامی همکاری لازم را ندارند و دلخوری مکرر فیلمسازان تاثیری در این‌باره نداشته است. کار برای «غریب» به دلیل وضعیت خاص کشور در بازه تولید، سخت‌تر بوده که لطیفی در گفت‌و گوهایش به بخش‌هایی از آن اشاره کرده است. با این حال تولید فیلم بدون هیاهوی رسانه‌ای (مثل برخی دیگر که گِله‌شان را در زمان تولید به رسانه‌ها کشاندند) به سرانجام رسید و اکران عمومی شد.

سکوت تهیه کننده‌ای که ابایی از مصاحبه‌های تند و تیز ندارد از این منظر قابل تحسین است که اجازه نداده مسائلی چون سختی‌های تولید و اکران غریبانه فیلم بر محتوای «غریب» و سوژه ارزشمند آن سایه بیندازد. این سیاست باعث شد فیلم در فضایی آرام محل بحث در ایام جشنواره شود و تحلیل آن در زمان اکران، فارغ از فرامتن ادامه یابد.

انتهای پیام/ 121

این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده است

پشت پرده «غریب» بیشتر بخوانید »