شاهد 136

گروه دفاعی امنیتی دفاع‌پرس‌ـ رحیم محمدی؛ زمانی که دفاع مقدس در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ با جنگ صدام علیه ایران آغاز شد، انتظار‌ اکثر کارشناسان و متخصصین امر بر این بود که این جنگ با پیروزی ارتش عراق به پایان می‌رسد؛ اما بر خلاف پیش‌بینی‌ها، ملت ایران در برابر این هجوم ایستادند و برای این ایستادگی خود بیش از ۲۰۰ هزار شهید تقدیم انقلاب کردند.

آن زمان ارتش جمهوری اسلامی ایران به‌ویژه نیروی هوایی اثرات زیادی در انهدام ماشین جنگی صدام داشتند، اما این به تنهایی کافی نبود، لذا سپاه پاسداران انقلاب اسلامی هرچند نهادی انقلاب بود و از دانش کلاسیک نظامی بهره‌ای نداشت، ولی با این حال با تمامی وجود وارد این جنگ نابرابر و جهانی شدند.

سپاه پاسداران نهادی تازه‌تأسیس بود و برای شرکت در چنین جنگی آموزش ندیده بود؛ به همین دلیل از اواسط جنگ، پاسداران جوان به فکر ابداعاتی برای ضربه زدن به دشمن آن هم از فواصل دورتر افتادند و از این روی، دست به ساخت پهپاد زدند و با ساخت آن مسیری باز شد که سال‌ها پس از پایان جنگ تحمیلی به نقطه قوت آن‌ها و نظام تبدیل شده است.

به عبارت دیگر، اگر آن زمان سپاه پاسداران انقلاب اسلامی برای تأمین برخی از نیازمندی‌ها مجبور می‌شد از راه‌های مختلف تلاش کند تا ملزومات مورد نیاز را به دست آورد، امروز ایالات متحده آمریکا تلاش می‌کند تا راه‌ها مختلف صدور پهپاد‌های ایرانی را به سایر کشور‌ها سد کند.

زیرا پهپاد‌های ساخت ایران هرچند قیمت پایینی دارند، ولی دقت بالایی در اصابت به هدف دارند؛ به عبارت دیگر حملات دقیق به نیرو‌های دشمن همواره در هر جنگی توانسته هزینه‌ها و تلفات سنگینی را به طرف مقابل تحمیل کند؛ به‌عنوان مثال در جنگ نخست خلیج فارس، نیرو‌های ائتلاف به رهبری آمریکا هشت درصد تسلیحاتی که علیه ارتش صدام مورد استفاده قرار دادند، تسلیحات نقطه‌زن بود.

این تسلیحات اگرچه کارایی بالایی در صحنه نبرد از خود به نمایش گذاشتند، اما هزینه‌های بسیاری برای تولید آن‌ها شده بود؛ به نحوی که ۸۴ درصد کل هزینه‌های نظامی این کشور را به خود اختصاص داد؛ حال برای اینکه موضوع مقداری واضح‌تر شود، مثالی را می‌توان ذکر کرد و آن اینکه از جمله جنگ‌افزار‌های شاخص در حملات دقیق ارتش آمریکا، موشک کروز مادون صوت «تام هاوک» است که هر فروند آن حدود ۲ میلیون دلار قیمت دارد.

حال همان‌گونه که عنوان شد، اگرچه پهپاد‌های ایرانی مانند «شاهد ۱۳۶» در مقایسه با پهپاد‌های ساخت آمریکا از قیمت پایین‌تری برخوردار هستند، اما از توانمندی بالایی دارند که شامل رادارگریزی و توان اجرای عملیات تا برد حدود دو هزار کیلومتر می‌شود.

از سوی دیگر، اگر این پهپاد‌ها را با پهپاد‌های «سوئیچ بلید» اعطایی آمریکا به اوکراین مقایسه کنیم، پهپاد‌های آمریکایی تنها می‌توانند مسافتی حدود ۴۰ کیلومتر را طی کنند؛ به همین دلیل آمریکایی‌ها اذعان دارند که موفقیت برنامه‌های پهپادی کشورمان که از دهه ۱۳۶۰ آغاز شده، نشان‌دهنده یک پیروزی و دستاورد بزرگ فناورانه برای جمهوری اسلامی ایران است.

انتهای پیام/ 231

گروه دفاعی امنیتی دفاع‌پرس‌ـ رحیم محمدی؛ جنگ عراق با ایران که به‌صورت رسمی در ۳۱ شهریور ۱۳۵۹ آغاز شد و بعد از هشت سال در ۲۹ مرداد ۱۳۶۷ آتش‌بس در مرز‌های دو کشور برقرار شد، علی‌رغم اینکه خسارت‌های مادی و جانی بسیاری را برای کشورمان به همراه داشت، اما این جنگ تحمیلی موجب شد تا نبوغ و ابتکار ایرانی به رزمندگان کشورمان کمک کند تا به زعم خیلی‌ها غیرممکن‌ها را ممکن سازد؛ به‌عنوان مثال در زمان آغاز عملیات الی بیت المقدس که منجر به آزادسازی خرمشهر شد، نه‌تنها ارتش بعث عراق، بلکه حامیان صدام هم تصور نمی‌کردند که رزمندگان اسلام بتوانند خرمشهر را از اسارت دشمن آزاد کنند؛ چرا که آن‌ها هیچ‌گاه تا آن زمان نبوغ ایرانی را درک نکرده بودند و شاید به همین دلیل بود که صدام در مراحل آغازین این عملیات گفته بود که چنانچه ایران بتواند خرمشهر را بازپس بگیرد، کلید بصره را به ایرانی‌ها می‌دهم ـ وعده‌ای که علی‌رغم آزادسازی خرمشهر هیچ‌گاه تحقق نیافت ـ در واقع آزادسازی این شهر تنها یک نمونه بارز و می‌توان گفت مثال عینی عدم درک دشمن از میزان و سطح توانمندی مدافعان کشورمان بود.

اما مثال دیگری که می‌توان در همین رابطه یعنی استفاده از دانش و نبوغ ایرانی در جنگ و سال‌های پس از آن عنوان کرد، پی بردن به اهمیت استفاده از هواپیما‌های کوچک و بدون سرنشین برای شناسایی مواضع ارتش بعث عراق بود؛ بر این اساس، اولین پرواز عملیاتی پهپاد ساخت کشورمان با عنوان «تلاش» با ساخت سه فروند به سال ۱۳۶۳ که کشورمان درگیر جنگ تحمیلی عراق بود، بازمی‌گردد.

این پهپاد که اولین پهپاد کشورمان محسوب می‌شود از بدنه‌ای «فومی» ساخته شده بود؛ موفقیت در ساخت این پهپاد موجب شد تا در سال بعد با تشکیل گردان رعد و به رسمیت شناخته شدن فعالیت پهپادی، «تلاش ۱» با بدنه کامپوزیتی و ارتقاء دوربین و موتور آن و نیز تغییر «لندینگ گیر» به «اسکی» به‌منظور برخاستن از روی قایق، ساخته شود.

همچنین تغییر زاویه نصب دوربین برای رصد عمق لبه جلویی منطقه نبرد (لجمن) و افزایش تعداد فریم موجب شد تا از آن، جهت انجام عملیات فریب در عملیات کربلای ۸ استفاده شود؛ در سال بعد ساخت «مهاجر ۱» با ایده انجام عملیات رزمی در دستور کار قرار گرفت، ولی به دلیل ملاحظات ایمنی تنها تا مرحله آزمون پیش رفت.

در سال ۱۳۶۵ ساخت «تلاش ۲» با بال‌ها و بدنه بزرگتر با استفاده از فایبرگلاس، ارتقاء سیستم رادیویی و نیز افزودن باک اضافی ساخته شد به نحوی که با انجام این تغییرات، تلاش ۲ تا عمق ۱۱ کیلومتری خاک عراق نفوذ کرد.

همان‌گونه که عنوان شد، سرآغاز استفاده از پهپاد در عملیاتی‌های شناسایی و رزمی در کوران جنگ تحمیلی بود که بدون هیچ کمک خارجی رزمندگان کشورمان موفق شدند که این نوع هواپیما‌ها را بکارگیرند و بدین ترتیب، افزایش اهمیت استفاده از این نوع تجهیزات موجب شد تا صنایع دفاعی کشورمان به فکر ساخت و توسعه بیشتر این نوع هواپیما‌های بدون سرنشین بیفتد به نحوی که اکنون از ایران به‌عنوان یکی از کشور‌های صاحب‌نام در این حوزه شناخته می‌شود و حتی در جنگ اخیر روسیه و اوکراین خبر‌های غیر رسمی حاکی از صدور یک نوع از پهپاد‌های ایرانی با نام «شاهد ۱۳۶» به روسیه است که اخباری درباره موفقیت‌ این پهپاد انتحاری در انهدام اهداف تعیین شده از سوی ارتش روسیه، منتشر است.

پس باتوجه به آنچه عنوان شد، یکی از دستاورد‌های دفاع مقدس برای نیرو‌های مسلح کشورمان، ساخت و بکارگیری انواع هواپیما‌های رزمی ـ شناسایی بدون سرنشین با کابرد‌های مختلف است؛ بنابراین نکته قابل اهمیت در این رابطه این است که چنانچه به نبوغ ایرانی بها و اهمیت داده شود، می‌تواند کشور را در برابر تهدیدات پیش رو تاحدود زیادی مصون نگاه دارد و به عبارت دیگر، دانشگاه دفاع مقدس به ما آموخت که چنانچه به داشته‌های خود اتکا کنیم، می‌توانیم به رشد و بالندگی دست یابیم.

انتهای پیام/ 231