شناور شهید رودکی

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از سرویس دفاع و امنیت مشرق، رونمایی از شناور شهید رودکی سپاه، یکی از اتفاقات مهم نظامی در عرصه دریایی بود که کمک خواهد کرد نیروهای مسلح کشورمان، حضور موثرتر و بیشتری در آبهای آزاد داشته باشند. در عین حال، قرار است نیروی دریایی ارتش نیز در هفته های آینده، شناور بزرگ دیگری را معرفی کند که آنهم همچون شناور جدید ندسا، از تغییر کاربری و اعمال تغییرات و بهینه سازی متعدد در یک شناور غیرنظامی سر برآورده است.

اما در این روزهای اخیر، این سوال توسط برخی کاربران و مخاطبان مطرح شده که آیا تبدیل یک کشتی ترابری به یک نوع شناور جنگی، کاربردی و مرسوم در نیروهای مسلح سایر کشورهای دنیاست یا خیر. نگاهی کوتاه به اقدامات نیروهای دریایی در کشورهای مختلف نشان می دهد که بر خلاف سخنان و تحلیل های برخی کانال های زرد یا رسانه های متعلق به رژیم سعودی، طرح های مشابه متعددی در دنیا اجرا شده است که صد البته، اقدام نیروی دریایی سپاه، دارای جهات متمایز و برای رفع نیازهای بومی کشور است نه کپی از یک طرح خارجی. در ادامه نگاهی به برخی از این طرح ها و تغییر کاربری شناورهای غیرنظامی خواهیم داشت.

بیشتر بخوانید:

پیام قاطع سپاه پاسداران به تروریست‌های سنتکام در خلیج فارس/ شناور ویژه آمریکایی در نزدیکی آب‌های ایران چه می‌کند؟ +عکس و فیلم

ابتکار مهم سپاه برای صیانت از منافع ایران در آبهای بین‌المللی/ امکان اجرای حملات فوجی پهپادی در اقیانوس فراهم شد +عکس

ناو USS Lewis B. Puller نیروی دریایی آمریکا

طی سالهای اخیر پروژه توسعه یک کلاس از شناورهای پشتیبانی که در نقش یک پایگاه شناور بزرگ فعالیت کرده و بتوانند در نقش های مختلفی از حمل و نقل بالگردها و قایق های تندرو تا بحث هایی مثل تبدیل شدن به یک بیمارستان شناور یا پلتفرم خنثی سازی مین از نیاز های اصلی نیروی دریایی و سپاه تفنگداران دریایی آمریکا بوده است. یکی از مثال های شناخته شده در این خصوص، شناور USS Lewis B. Puller است که در حقیقت و بر اساس بدنه نفتکش های کلاس آلاسکا توسعه پیدا کرده است.

یکی از نفتکش های کلاس آلاسکا

این شناورها در کنار ناوگان های تهاجم آبی – خاکی وارد عمل شده و حمل بخش زیادی از نیروها، تجهیزاتی مثل انواع هاورکرافت ها و البته بالگردها را بر عهده می گیرند. شناور ESB-3 اولین کشتی در این سری بوده و در سال ۲۰۱۷ میلادی وارد خدمت شده است. این ناو 87 هزار تن وزن، 233 متر طول و 145 نفر خدمه دارد. این شناور بزرگ توسط شرکت آمریکایی NASSCO از زیر مجموعه های جنرال دینامیکز ساخته شده و از سیستم پیشران دیزل الکترونیک نیرو گرفته و به 12 قبضه مسلسل کالیبر 12.7 میلی متری نیز مجهز است.

ناو USS Lewis B. Puller

این ناو چند ماه پیش در منطقه خلیج فارس حضور داشته و تمرین های خاص مشترکی را نیز با ارتش امارات برگزار کرد تا به زعم خود، پیام های ملموسی را به نیروهای مسلح و مسئولان کشورمان منتقل کند که جواب در خور شأن و مناسبی دریافت کرد.

تبدیل شناور تجاری به حامل قایق های نیروی ویژه آمریکا

اما ماجرای بهره بردن از شناورهای ترابری بزرگ برای مقاصد نظامی در آمریکا به همین مثال فوق ختم نمی شود. یکی از موارد دیگر که نسبت به مدل قبلی معرفی شده نیز از سابقه بیشتری برخوردار است کشتی ترابری MV Ocean Trader است. این شناور در ابتدا به اسم MV Cragside در دانمارک برای یک شرکت ترابری دریایی در این کشور ساخته شده و در سال 2011 وارد خدمت غیر نظامی شد.

شناور MV Ocean Trader – به قایق های تندرو موجود در داخل کشتی دقت کنید

فرماندهی عملیات ویژه ارتش آمریکا سالها به دنبال یک شناور مخصوص برای حمل قایق های تندرو برای یگان های عملیات مخصوص به ویژه واحدهای “سیلز” نیروی دریایی بود. در چندین مورد آمریکایی ها به کرایه کردن کشتی های مختلف اقدام کردند تا اینکه در نهایت کشتی MV Cragside با تغییر نام به MV Ocean Trader به این منظور انتخاب شد. این کشتی در حدود 193 متر طول، 26 متر عرض و بیش از 20 هزار تن وزن دارد. در این شناور بخش های مخصوص برای به آب انداختن فوری قایق های تندرو تعبیه شده و یا در بخش بالای و عرشه آن توانایی پذیر دو بالگرد سنگین از سری MH-53E وجود دارد.

شناور MV Ocean Trader در عمان

 کارگاه های کوچک برای تعمیر و یا آماده سازی سامانه های رزمی برای نیروهای ویژه و حتی پهپادها و در عین حال بخش های مخصوص برای خدمات پزشکی به مجروحان از جمله دیگر توانایی های این کشتی به حساب می آید. این شناور در سال 2017 میلادی وارد خدمت نیروهای مسلح آمریکا شده و حداقل در یک مورد در سال 2018 در عمان نیز دیده شده است.

نیروی دریایی انگلیس به دنبال یک طرح مشابه

نیروی دریایی انگلیس بعد از سالها کاهش تعداد شناور و توان رزمی، در سالهای اخیر تصمیم گرفته که دوباره بخشی از توان از دست رفته خود را بازیابی کند که بخشی از آن مربوط به توسعه مجدد ناوهای هواپیمابر و توان تهاجم آبی خاکی و حمل نیروهای عملیات کننده در خشکی در مسافت های طولانی از طریق دریا است. طرح مورد نظر نیروی دریایی انگلیس که به صورت اختصاری FLSS نام دارد یک طرح با اولویت حمل نیروهای ویژه ارتش انگلیس در نقاط مختلف جهان برای شرایط بحرانی و ایجاد قابلیت واکنش سریع برای آنهاست.

نمایه ای گرافیکی از طرح FLSS نیروی دریایی انگلستان

این طرح که در سال 2019 به صورت کلی مورد تصویب قرار گرفته و در حال حاضر یک سری تصاویر گرافیکی از شمایه آنچه مورد نظر نیروی دریایی انگلیس انتظار دارد منتشر شده نشان دهنده شباهت بسیار زیاد این طرح با پروژه انجام شده روی کشتی MV Ocean Trader است که برای نیروهای ویژه ارتش آمریکا در نظر گرفته شده است.

طبیعتا شناور شهید رودکی یا نمونه مجهز شده در نیروی دریایی ارتش، نمی توانند به تنهایی پاسخگوی همه نیازهای کشورمان در حوزه دریایی و تامین امنیت کشتیرانی و خطوط مواصلاتی مربوط به جمهوری اسلامی در دریا باشند اما گام بزرگی است که کمک خواهد کرد، توان ماندگاری در دریا و حضور طولانی تر در آبهای آزاد، برای نیروهای مسلح کشورمان فراهم شود. طبیعتا این برداشت که چنین شناوری در نیروی دریایی سپاه طراحی و ساخته شده، با هیچ کدام از توضیحاتی که فرماندهان و مسئولان مربوطه در این حوزه بیان کرده اند همخوانی و مطابقت ندارد و صرفا عباراتی است که برای ادامه پروژه خودتحقیری و تضعیف قدرت دریایی کشورمان، ساخته و پرداخته شده است.

حالا که در سخت ترین شرایط تحریم و برنامه ریزی های گسترده کشورهایی چون امریکا برای محصور کردن کشورمان در دایره ای بسته و بدون ارتباط با کشورها و قاره های دیگر، تکثیر و عملیاتی کردن شناورهایی با توان اقیانوس پیمایی و حضور چندین ماهه در دریا، می تواند تضمین کند تجارت خارجی و تامین نیازها و منافع کشورمان در دریاهای دور و نزدیک، به بهترین نحو انجام خواهد شد.

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از سرویس دفاع و امنیت مشرق، حضور در آب های بین الملی و در اختیار داشتن یک نیروی دریایی با شعاع عملیاتی فراوان، یکی از مباحث حیاتی برای هر قدرت نظامی آنهم در فضای دور از خانه محسوب می شود. در جهان امروز برای رفتن به سمت این مفهوم نیاز به ترکیبی از شناورهای مختلف برای این منظور است که بتوانند عملیات های مختلف رزمی و پشتیبانی رزمی را انجام دهند. در سالهای اخیر نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی با مهیا کردن گروه های رزمی، حضور موثر و تاثیرگذار در آب های دور از خانه به منظور حفاظت از ناوگان کشتی های تجاری کشور در مقابل دزدهای دریایی را آغاز کرده و شروع کننده بحث حضور موثر و دائم ایران در آب های آزاد بوده است.

اما در ادامه رشد توان کمی و کیفی نیروهای مسلح کشورمان برای حضور در آبهای آزاد و بین المللی، این بار نیروی دریایی سپاه مهیای حضور و نقش آفرینی در این عرصه مهم شده و در اقدامی که سرویس های اطلاعاتی و رسانه های دنیا، کمترین اطلاعی از آن داشتند یک دستاورد مهم و قابل توجه را رونمایی کرد.

بیشتر بخوانید:

«ابابیل» سپاه این بار در دریا به دنبال یاران ابرهه می‌رود/ ترکیب دو کابوس آمریکا برای تکمیل حملات فوجی ندسا +عکس

چتر پدافندی سپاه روی خلیج‌فارس و دریای عمان با «سوم خرداد دریاپایه» / شکارچی گلوبال هاوک مجهز به موشک جدید با جستجوگر ویژه شد +عکس

البته نیروی دریایی سپاه، در شهریور ماه سال ۱۳۹۵ با رونمایی از شناور شهید ناظری اولین قدم برای حضور در آب های دور از خانه را برداشت و در حالی که در سالهای قبل از آن، در بحث شناوری متکی بر قایق های تندرو بوده و عمدتا ماموریت خود را در منطقه خلیج فارس و تنگه هرمز تعریف کرده بود، با ورود آن شناور جدید به خدمت عملا اولین قدم برای حضور در آب های دوردست و با تجاربی متفاوت را فراهم کرد.

سپاه با ترکیب چند ماموریت به آبهای دوردست می رود

اما با رونمایی از ناو شهید رودکی و اعلام فرمانده ندسا مبنی بر حضور این ناو در اقیانوس هند در ماموریت اول، مشخص شد که برنامه ریزی ها در خصوص حضور سپاه در آب های آزاد بسیار جدی بوده و گام دوم سپاه در این زمینه بسیار محکم تر از گام اول بوده و نتیجه آن یک شناور مهم و ترکیبی شده است. برای شروع بهتر است با مشخصات کلی این ناو آغاز کنیم.

مراسم رونمایی از ناو شهید رودکی

این ناو با تناژ ۱۲ هزار تن و طول ۱۵۰ متر و عرض ۲۲ متر سنگین ترین ناو و شناور موجود در خدمت سپاه بوده و احتمالا بعد از ناو خارک نداجا، یکی از بزرگترین شناورهای نیروهای مسلح جمهوری اسلامی ایران محسوب می شود. نگاهی به ظاهر این شناور مشخص می کند که این ناو از نوع شناورهای ترابری و تجاری بوده که با ابتکاری مهم و موثر، حالا در نقش جدید تغییر کاربری داده است. اگر نگاهی به تصاویر پخش شده از این شناور داشته باشیم یک درب بزرگ با قابلیت باز شدن و بارگیری از عقب شناور مشخص می شود که در نتیجه می تواند این شناور را در نقش انجام عملیات های آبی خاکی یاری کند.

شناور شهید رودکی از نمای عقب – به درب بارگیری ناو که در تصویر مشخص شده دقت کنید

فلش مشکی موشک های کروز ضد کشتی- دایره قرمز بالگرد و پهپادها – فلش قهوه ای قایق های تندرو و سبز سامانه سوم خرداد

بر این اساس، انواع کامیون های مجهز به سامانه های راداری و موشکی یا نفربرها، تانک ها و شناورهای حامل نیرو را می توان از این طریق وارد دریا کرده یا به کشتی سوار کرد. تا به اینجای کار شناور سپاه صرفا یک ناو نیروبر سنگین با قابلیت حمل مقدار قابل توجهی از نیروها و تجهیزات همراه آنهاست ولی از این جا به بعد است که تفاوت های محسوسی مشاهده می شود.

با دیدن اولین تصاویر از عرشه این شناور، با پرتابگر ۸ تیر موشک کروز ضد کشتی رو به رو می شویم که به نظر از سری نور یا قدیر هستند. تصویر نوع پرتابگر این احتمال را تقویت می کند که با موشک های سری قدیر در این جا رو به رو هستیم که بردی در حدود ۳۰۰ کیلومتر دارند.

ناو شهید رودکی از نمای دیگر- موشک های ضد کشتی و سامانه سوم خرداد در تصویر مشخص هستند

در بخش دیگر این شناور دوربرد، شاهد حضور سامانه پدافندی سوم خرداد و یک خودروی پشتیبانی در پشت سر آن روی عرشه هستیم. اگر مخاطبان به خاطر داشته باشند مدتی پیش تصاویری از آزمایش سامانه موشکی سوم خرداد روی یکی از شناورهای لجستیکی سپاه منتشر و توانایی شلیک از روی شناور برای این سامانه به اثبات رسید. حالا هم سپاه به جای هزینه کرد اضافی برای توسعه یک سیستم کامل پرتاب مجزا از روی شناور، با استفاده از تجربه قبلی و اعمال تغییرات لازم، سوم خرداد را به روی عرشه ناو شهید رودکی منتقل کرده تا پوشش دفاع هوایی و موشکی را برای شناور بزرگ خود ایجاد کند.

البته در تصویر منتشر شده از عرشه این ناو، با قایق های تندرو رو به رو هستیم که به نظر می رسد از طریق همان درب خروجی پشتی شناور به آب انداخته و در نهایت نیز از همان جا بازیابی خواهند شد. این شناورها می توانند در ماموریت هایی مثل اسکورت شناورها یا سایر عملیات ویژه برای انتقال نیروهای مخصوص به نقاط مختلف و دور نگاه داشتن شناور مادر از برخی نقاط خاص، بسیار موثر باشند. در حقیقت توان آفندی و پدافندی این ناو بزرگ، به سلاح های موجود روی عرشه آن خلاصه نمی شود و انواعی از تسلیحات روی شناورهای تندرو، مکمل آن خواهند بود.

اما بخش بسیار مهم تر در خصوص این ناو، مسئله توان هوادریا روی آن است. یک بخش از این توان، بالگردی است که شاهد حضور آن روی عرشه شناور بودیم که از نوع بل بوده و البته با تخلیه عرشه می توان انتظار داشت که این عرشه بزرگ توان پذیرش بالگردهای بزرگتر مثل میل ۱۷ را نیز داشته باشد. اما مهمتر از بالگردها، پهپادهایی بودند که روی عرشه نصب شده و به نظر از نوع پرتابی و شبیه به گونه ابابیل هستند.

نصب انبوه پهپادهای ابابیل ۲ مدتی پیش روی قایق های تندرو سپاه رونمایی و رسما وارد خدمت یگان های عملیاتی ندسا در خلیج فارس شده بود. این پهپاد صرفا نیاز به یک شتاب دهنده اولیه دارد که بتواند به ارتفاع مشخصی رسیده و پرواز خود را آغاز کند. استفاده از این پهپادها یا انواع کوادکوپترها که در این ناو موجود بوده و فرمانده نیروی دریایی سپاه نیز به آن اشاره کرده  در حقیقت یکی از نکات کلیدی و مهم در بحث شناسایی ماورای افق برای موشک های ضد کشتی نصب شده روی ناو است که در بالا نیز به آن اشاره شد. در عین حال این ناوها از نظر اندازه، توان حمل تعداد قابل توجهی از پهپادهایی مثل سری ابابیل ۲ را داشته و می تواند به عنوان یک کشتی مادر برای به پرواز درآوردن یک موج بزرگ از پهپادهای شناسایی یا انتحاری استفاده شوند.

پهپاد ابابیل روی شناور شهید رودکی – سامانه سوم خرداد نیز در پشت سر دیده می شود

در نهایت باید گفت شناور شهید رودکی یک آزمایش مهم و یک گام مهم و به نوعی حتی یک مبدا تاریخی برای نیروی دریایی سپاه به حساب می آید چراکه شناور مورد نظر مشخصا توان دریانوردی های چندین ماهه در آبهای دوردست را داشته و می تواند نقش های مختلفی را که تاکنون اجرای آن صرفا در آبهای نزدیک ممکن بود، ایفا کند. سپاه با توجه به برنامه جدید خود جهت در اختیار داشتن شناورهای سنگین، تلاش کرده است چندین نقش را در یک شناور سنگین ترکیب کرده و ناوی چند منظوره را به وضعیت عملیاتی برساند. بر این اساس، در آینده می توان اضافه شدن موشک های ضدکشتی برد بلندتر یا حتی پرتاب موشک های کروز حمله به اهداف زمینی و دریایی برد بلند مثل سری ابومهدی یا سومار را نیز از این شناور انتظار داشت.

با توجه به تجارب گذشته که نشان می دهد نیروهای مسلح، با یک طراحی و برنامه آینده نگرانه حرکت کرده و نسخه های موفق فعلی، در آینده تکثیر می شوند باید گفت حرکتی که در سالهای اخیر در نیروهای دریایی کشورمان آغاز شده، در سالهای آینده تبدیل به موجی خواهد شد که در بسیاری از آبهای بین المللی شاهد حضور ناوگان مشترک ارتش و سپاه باشیم؛ انشاء الله.