چرا امام کاظم (ع) تقیه کردند؟
به گزارش مجاهدت از خبرنگار فرهنگ دفاع‌پرس، امروز (یکشنبه) ۲۵ رجب و سالروز شهادت امام موسی‌بن‌جعفر (علیهماالسلام) هست. مزار ایشان در شهر کاظمین در عراق قرار دارد.
ایشان زمان زیادی از زندگی خود را در زندان هارون‌الرشید گذراندند و توسط وی در زندان مسموم شدند و به شهادت رسیدند. به همین مناسبت گریزی به سخنان رهبر معظم انقلاب اسلامی در مورد مبارزه و توسل امام کاظم (علیه‌السلام) به شیوه تقیه و کتاب «انسان ۲۵۰ ساله» می‌زنیم که شامل بیانات مقام معظم رهبری در مورد زندگی سیاسی_مبارزاتی ائمه معصومین (علیهم‌السلام) که مؤسسه جهادی (مرکز صهبا) آن را منتشر کرده هست.
این مقطع ۳۵ ساله _از ۱۴۸ تا ۱۸۳ هجری_ یعنی دوران امامت حضرت موسی‌بن‌جعفر (علیهماالسلام) یکی از مهم‌ترین مقاطع زندگی‌نامه ائمه (علیهم‌السلام) هست. دو تَن از مقتدرترین سلاطین بنی‌عباس _منصور و هارون_ و دو تَن از جبارترین آنان_ مهدی و هادی_ در آن حکومت می‌کردند.
جریان‌های فکری و عقیدتی در این دوران، برخی به اوج رسیده و برخی زاده شده و فضای ذهنی را از تعارضات، انباشته و حربه‌ای در دست قدرت‌مداران و آفتی در هوشیاری اسلامی و سیاسی مردم شده و میدان را بر عَلَم‌دارانِ صحنه معارف اصیل اسلامی و صاحبان دعوت علوی، تنگ و دشوار ساخته بود.
در این دوران، دیگر نه مانند اواخر دوران بنی‌امیه و نه همچون ۱۰ ساله اول دوران بنی‌عباس و نه شبیه دوران پس از مرگ هارون که در هر یک، حکومت مسلط وقت به نحوی تهدید می‌شد؛ تهدیدی جدی دستگاه خلافت را نمی‌لرزاند و خلیفه را از جریان عمیق و مستمر دعوت اهل بیت (علیهم‌السلام) غافل نمی‌ساخت.
خط جهاد و مبارزه ائمه (ع)
صد‌ها حادثه توجه‌برانگیز و پُرمعنی و در عین حال، ظاهراً بی‌ارتباط و گاه متناقض با یکدیگر در زندگی امام کاظم (علیه‌السلام) هنگامی معنی می‌شود و ربط می‌یابد که ما آن رشته مستمری را که از آغاز امامت آن بزرگوار تا لحظه شهادتش ادامه داشته، مشاهده کنیم.
این رشته، همان خط جهاد و مبارزه ائمه (علیهم‌السلام) هست که در تمام دوران ۲۵۰ ساله و در شکل‌های گوناگون استمرار داشته و هدف از آن، اولاً تبیین اسلام ناب و تفسیر صحیح قرآن و ارائه تصویری روشن از معرفت اسلامی هست و ثانیاً، تبیین مسئله امامت و حاکمیت سیاسی در جامعه اسلامی و ثالثاً، تلاش و کوشش برای تشکیل آن جامعه و تحقق بخشیدن به هدف پیامبر معظم اسلام (صلی الله علیه و آله) و همه پیامبران یعنی اقامه قسط و عدل و زدودن اندادُالله (شریکان و همتایان خداوند) از صحنه حکومت و سپردن زمام اداره زندگی به خلفاءالله و بندگان صالح خداوند.
امام کاظم (علیه‌السلام) نیز همه زندگی خود را وقف این جهاد مقدس کرده بودند؛ درس و تعلیم و فقه و حدیث و تقیه و تربیتش در این جهت بود. البته زمان ایشان ویژگی‌های خود را داشت؛ پس جهاد ایشان نیز به تناسب زمان مختصاتی می‌یافت؛ عیناً مانند دیگر ائمه هشت‌گانه (ع)، از زمان امام سجاد (علیه‌السلام) تا امام حسن عسکری (علیه‌السلام) که هر یک یا هر چند نفر مختصاتی در زمان و به تبع آن، در جهادِ خود داشتند و مجموعاً زندگی آنان، دوره چهارم از زندگی ۲۵۰ ساله را تشکیل می‌دهد.
زندگی امام موسی کاظم (علیه‌السلام) در سخت‌ترین دوران‌ها شروع شد. هیچ دورانی به گمان من بعد از دوران امام سجاد (علیه‌السلام)، به سختی دوران امام کاظم (علیه‌السلام) نبود.
توسل به شیوه تقیه
در این دوران، تنها چیزی که می‌توانست مبارزه و حرکت فکری و سیاسی اهل بیت (علیهم‌السلام) و یاران صدیق آنان را مجال رشد و استمرار بخشد، تلاش خستگی‌ناپذیر و جهاد خطیر آن بزرگواران بود و توسل به شیوه الهی تقیه. بدین ترتیب هست که عظمت حیرت‌آور و دهشت‌انگیز جهاد امام کاظم (علیه‌السلام) آشکار می‌شود.
«در زندگی خصوصی امام موسی‌بن‌جعفر (علیه‌السلام)، هیچ‌کس از نزدیکان آن حضرت (علیه‌السلام) و خواص اصحاب ایشان نبود که نداند امام کاظم (علیه‌السلام) برای چه دارند تلاش می‌کنند.
خودِ ایشان در اظهارات و اشاراتشان و کار‌های رمزی که انجام می‌دادند، این را به دیگران نشان می‌دادند؛ حتی در محل سکونت، آن اتاق مخصوصی که امام کاظم (عیه‌السلام) در آن می‌نشستند، اینگونه بود که راوی که از نزدیکان ایشان هست، می‌گوید که من وارد شدم، دیدم در اتاق امام کاظم (علیه‌السلام) سه چیز هست؛ شمشیری هست که نشان می‌دهد هدف، جهاد هست؛ لباس خشنی هست که نشان می‌دهد که وسیله زندگی خشونت‌بار رزمی و انقلابی هست و قرآنی هست که نشان می‌دهد هدف دین هست؛ می‌خواهیم به زندگی قرآنی برسیم با این وسایل و این سختی‌ها را هم تحمل می‌کنیم.»
باید عرض کنم که کاوشگران تاریخ اسلام، آنگاه که به جست‌و‌جو کردن و شرح زندگی امام کاظم (علیه‌السلام) پرداخته‌اند، سهم شایسته‌ای از توجه را که باید به حادثه عظیم و بی‌نظیر «حبس طویل‌المدت» این امام همام اختصاص می‌یافت، بدان اختصاص نداده و در نتیجه از جهاد خطیر آن بزرگوار غافل مانده‌اند.
مشعل روشنگر
شخصیت امام کاظم (علیه‌السلام) در داخل زندان هم، همان شخصیتِ مشعلِ روشنگری هست که تمام اطراف خودش را روشن می‌کند. ببینید حق این هست، حرکت فکر اسلامی و جهاد متکی به قرآن، چنین حرکتی هست، هیچ‌وقت متوقف نمی‌ماند؛ حتی در سخت‌ترین شرایط.
چرا امام موسی‌بن‌جعفر (ع) به «کاظم» ملقب شدند؟
حجت‌الاسلام و المسلمین حسین انصاریان در مورد اینکه چرا امام موسی‌بن‌جعفر (علیهماالسلام) به «کاظم» ملقب شدند؟، گفت: از القاب حضرت موسی‌بن‌جعفر (علیهماالسلام)، «کاظم» هست؛ یعنی وجود مقدسی که در مقابل آزار و یاوه‌گویی‌های دیگران، خشمش را فرومی‌خورد و عصبانی نمی‌شود؛ چون این رفتار، توابع خوبی ندارد و خدای ناکرده کار را به زد و خورد، قهر، دعوا، ضربه زدن می‌رساند.
به نظر می‌رسد در روزگار موسی‌بن‌جعفر (علیهماالسلام) افراد آزاردهنده به بنی‌هاشم به‌خصوص این امام بزرگوار زیاد بودند و حضرت از همه کظم غیظ می‌کردند؛ به این خاطر ملقب به «کاظم» شدند.
ایشان مصداق اَتَمّ آیه ۱۳۴ سوره آل عمران بودند که خداوند می‌فرماید: «آنانی که زمانِ داشتن و نداشتن در راه خدا هزینه می‌کنند. خشم خود را فرو می‌خورند و از مردم هم گذشت می‌کنند، اینها محسنین هستند و خدا عاشق محسنین هست» یعنی محبوب خدا هستند.
انتهای پیام/ 118
چرا امام کاظم (ع) تقیه کردند؟ بیشتر بخوانید »
