شهر جده

سرویس جهان مشرق _ پس از گذشت بیش یک سال از عملیات حیرت انگیز یگان موشکی و پهپادی انصارالله یمن در حمله به تاسیسات نفتی شرکت آرامکو در البقیق و الخریص در خاک عربستان سعودی که معادلات نبرد میان دو طرف را دستخوش دگرگونی بی‌سابقه‌ای کرد، بسیاری گمان می‌کردند که دیگر حمله‌ای در این حجم و کیفیت از سوی نیروهای یمنی به خاک عربستان تکرار نخواهد شد و ارتش سعودی دیگر هشیار شده و اجازه غافلگیری و ضربه خوردن به شاهرگ‌های اقتصادی این کشور را نخواهد داد.

رسانه‌های سعودی و البته شبکه تبلیغاتی غربی و عربی همپیمان آنها در چند ماه اخیر با تمرکز شدید بر روی اقدامات دفاعی ارتش عربستان به ویژه در جنوب این کشور مدعی بودند که دوران حملات نیروهای یمنی به خاک این کشور پایان یافته و سد دفاعی محکمی به مدد استفاده از تسلیحات مدرن غربی در جنوب این کشور در برابر حملات پهپادی و موشکی انصارالله ایجاد شده است که هرگونه عملیات موفق نیروهای یمنی را ناممکن میکند.

در طول این مدت بخش رسانه‌ای ائتلاف متجاوز سعودی نیز چند ویدئو از دوربین جنگنده‌های این کشور نظیر F۱۵SA و یوروفایتر تایفون را به نمایش میگذاشت که لحظه رهگیری چند پهپاد انتحاری قاصف یا صماد را با استفاده از موشک‌های هوا به هوا به نمایش می‌گذاشت. یک نمایش تبلیغی صرف که نشان می‌داد برای رهگیری چند پهپاد که به زحمت قیمت آنها به چند هزار دلار می‌رسد موشک‌های چند میلیون دلاری نظیر AIM۱۲۰ امرام از جنگنده F۱۵ و یا موشک IRIS_T از جنگنده یورو فایتر برای انهدام هدف استفاده میشد.

نیروی هوایی سعودی پس از حملات سال گذشته آرامکو، به مدت بیش از یک سال اقدام به ایجاد گشت مداوم هوایی با ترکیب جنگنده‌های رهگیر و رادار هوابرد آواکس در مرزهای جنوبی این کشور کرد. چندین اسکادران جنگنده از نسخه‌های مختلف F۱۵ از پایگاه‌های هوایی شاهزاده سلطان و شاه خالد و همچنین جنگنده‌های یوروفایتر تایفون از پایگاه هوایی ملک فهد در شهر طائف مسئول مراقب هوایی ۲۴ ساعته و بدون توقف از جنوب این کشور بودند.

هزاران سورتی پرواز که هر کدام از آنها هزینه چند ده هزار دلاری در بر دارد و شلیک چند صد موشک چند میلیون دلاری هوا به هوا تنها برای مقابله با تهدید پهپادهای انتحاری ارتش یمن.

در حالیکه چنین طرحی با هزینه سرسام آور و کمرشکن حتی برای نیروی هوایی سعودی که سالانه ده ها میلیارد دلار خرج آن میشود به هیچ عنوان منطقی نبوده و حتی اگر به فرض محال کارایی ۱۰۰ درصدی نیز داشته باشد نمیشود تا مدت زیاد و برای چند سال آن را ادامه داد. در واقع چنین طرحی تنها از روی استیصال و ناچاری برای ارتش عربستان کلید خورد زیرا آنها نه میتوانند توان یگان موشکی و پهپادی انصارالله را نابود کنند و نه بر روی زمین یمن توانایی پیشروی و اشغال مناطق تحت کنترل ارتش یمن را دارند و به ناچار برای جلوگیری از تکرار حملاتی نظیر البقیق چنین هزینه سنگینی را به جان خریدند.

اما حمله دو شب قبل یگان موشکی انصارالله که گفته شده با استفاده از موشک کروز جدیدی به نام قدس۲ به تاسیسات شرکت آرامکو در شهر جده رخ داد یکبار دیگر ثابت کرد که تکیه بر تسلیحات گرانقیمت امریکایی هرگز مانع انجام عملیات موثر توسط نیروهای مردمی یمن نخواهد شد.

در گذشته چندین بار نیروهای یمنی با استفاده از طیف متنوعی از تسلیحات نظیر موشک بالستیک و کروز، پهپاد انتحاری و یا راکت‌های توپخانه‌ای بازه گسترده ای از اهداف نظامی و اقتصادی را در خاک عربستان سعودی هدف قرار داده بودند که فواصل این اهداف تا مبدا حمله از ۱۰۰ تا ۱۲۰۰ کیلومتر متغیر بود.

اما حمله چند شب قبل به تاسیسات نفتی بندر جده بسیار خاص و در نوع خود بی سابقه بوده است : حمله تنها با ۱ تیر موشک کروز آنهم در شب انتشار خبر دیدار نتانیاهو نخست وزیر رژیم صهیونیستی با محمد بن سلمان در شهر ریاض!

رهبران سعودی که در تلاش بودند به تبع از امارات و البته تحت فشار دونالد ترامپ رییس جمهور امریکا با اعلام عادی سازی روابط با رژیم صهیونیستی با تشکیل ائتلاف جدید عبری_عربی پوششی بر شکست های گسترده خود در سالهای اخیر در منطقه بگذارند، هرگز تصور نمیکردند در چنین شبی اسیر طرح فوق العاده دقیق انصارالله یمن شوند.

زوایای پنهان این عملیات بزرگ و جزئیات دقیق آن شاید هرگز و یا دست کم تا اعلام رسمی منابع یمنی برای عموم بازگو نشود اما با نگاهی خلاصه وار به خصوصیات این عملیات موشکی میتوان به فرضیات جالبی در مورد آن دست یافت.

نخستین و مهمترین ویژگی این حمله موشکی در تعداد پرتابه‌های به کار رفته است : تنها یک تیر موشک کروز قدس ۲.

در خصوص موشک و خصوصیات آن هیچ گونه اطلاعاتی در دست نیست اما با توجه به اینکه در گذشته ارتش یمن موشک کروز قدس۱ را بارها به سوی مواضع ارتش عربستان شلیک کرده است و تا کنون حتی ۱ مورد از رهگیری و انهدام آن توسط پدافند سعودی نیز اثبات نشده است میتوان حدس زد که موشک قدس ۲ دارای برد بیشتر و احتمالا خصوصیات هدایتی و پنهانکاری مدرن تر برای عبور از سد فشرده دفاع هوایی ارتش سعودی است.

ظاهرا متخصصین یگان موشکی انصارالله آنقدر به عملکرد موشک خود و قطعیت اصابت به هدف اطمینان داشته اند که با خیال آسوده تنها و تنها یک تیر موشک را به سوی هدف روانه کرده‌اند.

نکته بعدی در خصوص اصابت موفق موشک یمنی به هدف، تراکم وحشتناک رینگ‌های پدافندی زمین پایه و هواپایه ارتش سعودی در اطراف بندر جده است و البته این در شرایطی است که ما تنها رینگهای دفاعی شهر جده را در نظر گرفته و از تمامی تاسیسات نظامی که در باقی مسیر طی شده توسط موشک بوده است صرف نظر کنیم.

بر طبق تحلیل تصاویر ماهواره‌ای، سابقه فعالیت سیستم‌های پدافندی در این منطقه و همچنان برخی تصاویر زمینی موجود از استقرار سامانه‌های پدافندی در منطقه نزدیک به هدف، میتوان استعداد دفاعی ارتش عربستان در این منطقه را چنین ارزیابی کرد :

۱ آتشبار سامانه پدافند هوایی پاتریوت که به صورت ترکیبی از مدل‌های PAC۲GEM و PAC۳ در شهر مکه مستقر شده بودند و بندر جده را تحت پوشش کامل خود داشتند.

یک آتشبار سامانه پدافند هوایی پاتریوت از مدل PAC۲GEM در شهر طائف که بندر جده را تحت پوشش خود قرار میداد.

تعداد نامعلومی از سامانه‌های پدافند برد کوتاه  شاهین(کروتال فرانسوی) و ۲ آتشبار سامانه برد متوسط MIM۲۳ هاوک.

ترکیب گسترده و متراکمی از توپهای هدایت راداری ۳۵ میلیمتری اورلیکن و سامانه اسکای گارد.

پایگاه هوایی ملک فهد شهر طائف با حضور ۲ اسکادران جنگنده رهگیر F۱۵C/D و ۳ اسکادران جنگنده یوروفایتر تایفون.

پایگاه ویژه ترابری نظامی ارتش سعودی در بندر جده.

اما تمامی ترکیب تجهیزاتی نامبرده در بالا که به جرات میتوان گفت به تنهایی توان دفاع از آسمان یک کشور با مساحت متوسط را دارند حتی متوجه ورود موشک کروز یمنی به این منطقه نشدند و گلوله ای به سوی آن شلیک نکردند تا این موشک با موفقیت به مخزن نفتی تاسیسات توزیع سوخت بندر جده اصابت کرده و منجر به آتش سوزی شود.

سومین نکته در خصوص این حمله موفق، حجم محدود و هشدارگونه آن بوده است. با نگاهی به تصاویر منتشر شده از تاسیسات پس از اصابت موشک یمنی به راحتی میتوان دریافت که انصارالله یمن در این حمله قصد وارد کردن خسارت ویران کننده به این تاسیسات را نداشته است.  نیازی به توضیح نیست که به راحتی میشد با شلیک تعداد بیشتری از پرتابه‌ها تمامی مخازن نفتی این مقر را هدف قرار داد.

همچنین احتمال می‌رود نیروهای یمنی باز هم برای جلوگیری از انهدام کامل هدف و احتمال آسیب رسیدن به مردم غیرنظامی که در نزدیکی این تاسیسات حضور داشتند از موشک با سرجنگی بسیار سبک و تضعیف شده استفاده کرده باشد زیرا همگان به خوبی به یاد دارند اصابت چند پهپاد انتحاری سبک به مخازن گازی تاسیسات شهر البقیق چه خسارات و آتش‌سوزی گسترده ای بر جای گذاشت و در صورتی که یک موشک کروز با سر جنگی بسیار سنگینتر به یک مخزن نفتی اصابت کند قطعا آسیب وارده بسیار بیشتر از چیزی خواهد بود که در تصاویر مشاهده میشود.