شورای حکام

به گزارش مجاهدت از مشرق، روسیه، چین و بورکینافاسو به این قطعنامه رای مخالف داده و آفریقای جنوبی، هند، پاکستان، اندونزی، برزیل، غنا، تایلند، الجزایر، ارمنستان، بنگلادش، کلمبیا، مصر رای ممتنع دادند.

علاوه بر کشورهای آمریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان به عنوان پیشنهاد کننده قطعنامه، اسپانیا، آرژانتین، استرالیا، بلژیک، اکوادور، اوکراین، کانادا، گرجستان، ژاپن، کره جنوبی، مراکش، ایتالیا، لوگزامبورگ، هلند، پاراگوئه از این قطعنامه حمایت کردند.

در این قطعنامه که دقایقی پیش در نشست شورای حکام به تصویب رسید، بدون اشاره به همکاری‌های ایران با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، از تهران خواسته شده تا برای حل و فصل مسائل ادعایی پادمانی «اقدامات ضروری و فوری» صورت دهد.

در این سند ادعاهای سیاسی پادمانی و ریشه‌دار در اسناد جعلی رژیم صهیونیستی تکرار و از ایران خواسته شده تا بدون فوت وقت در خصوص «ذرات اورانیوم با منشاء انسانی در دو مکان اعلام نشده در ایران، توضیحات معتبر ارائه و آژانس را از مکان(های) فعلی مواد هسته ای و/یا تجهیزات آلوده مطلع کند»

قطعنامه یادشده همچنین از ایران می‌خواهد که «اطلاعات، اسناد و پاسخ‌های مورد نیاز آژانس» را در این زمینه ارائه و دسترسی به مکان‌ها و مواد مورد نیاز بازرسان آژانس را فراهم کند. در این قطعنامه آمده است: ارائه این اطلاعات و فراهم کردن دسترسی‌ها توسط ایران و انجام راستی‌آزمایی‌های بعدی توسط آژانس بر اساس توافقنامه ان‌پی‌تی، برای دبیرخانه ضروری است تا گزارش کند که دیگر مسائلی باقی‌نمانده و نیاز به بررسی شورای حکام و اقدام در این زمینه نیست.

این درحالیست که بازرسان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی تاکنون بارها از تاسیسات هسته‌ای ایران بازدید کرده و هرگز مدرکی که نشان دهد برنامه صلح آمیز انرژی هسته‌ای کشور به سمت مقاصد نظامی انحراف داشته باشد، پیدا نکرده‌اند. ایران نیز به همکاری خود با آژانس در چارچوب موافقتنامه جامع پادمان ادامه داده و تاکید دارد که مسائل باقی‌مانده با رویکرد حرفه‌ای و بدون جانبداری آژانس قابل حل است.

با این حال، در قطعنامه سیاسی تروئیکا و آمریکا از مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی خواسته شده است تا یک ارزیابی جامع و به روز در مورد ادعای حضور یا استفاده احتمالی از مواد هسته ای اعلام نشده در ارتباط با مسائل باقی مانده و همچنین گزارش کامل درباره همکاری‌ ایران با آژانس، برای بررسی در نشست اسفند ماه ۱۴۰۳ شورای حکام یا حداکثر تا بهار ۱۴۰۴ تهیه کند.

این برای پنجمین بار پس از اجرای برجام و بسته‌شدن پرونده ادعاهای پادمانی درباره برنامه صلح‌امیز هسته‌ای ایران است که کشورهای غربی با صحنه‌گردانی رژیم صهیونیستی، علیه ایران قطعنامه ارائه می‌کنند.

پیشتر کشورهای موسوم به گروه هسته‌ اصلی (Core Group) شامل بلاروس، چین، کوبا، نیکاراگوئه، روسیه، سوریه و ونزوئلا، زیمبابوه و ایران با صدور بیانیه‌ای مشترک در شورای حکام، قطعنامه پیشنهادی سه کشور اروپایی را محکوم و مصداق سوء استفاده از فرآیند تصمیم‌گیری در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی توصیف کرده و بر لزوم حمایت از تداوم رویکرد تعاملی با ایران برای حل‌وفصل مسائل باقی‌مانده پادمانی تاکید کردند.

جمهوری اسلامی ایران نیز در جریان سفر مدیرکل‌ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره تبعات صدور قطعنامه هشدار داده و اعلام کرده بود که اگر طرف‌های مقابل مسیر تعامل را در پیش بگیرند ایران هم اهل تعامل است اما اگر مسیر تقابل و قطعنامه در برابر ایران را برگزینند تهران نیز تصمیمات لازم را خواهد گرفت.

سید عباس عراقچی وزیر امور خارجه کشورمان نیز سه‌شنبه شب در گفت‌وگوی تلفنی با مدیرکل آژانس تصریح کرد: در صورتی که طرف‌های مقابل بی‌توجه به حسن نیت و رویکرد تعاملی ایران، اقدامات غیرسازنده را در نشست شورای حکام از طریق صدور قطعنامه در دستور کار قرار دهند، ایران به نحو مقتضی و متناسب پاسخ خواهد داد.

به گزارش مجاهدت از مشرق، متیو میلر سخنگوی وزارت خارجه آمریکا روز سه شنبه به وقت محلی در پاسخ به سوال خبرنگاری درباره گزارش جدید آژانس بین المللی انرژی اتمی و نیز تلاش سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان برای صدور قطعنامه ضد ایرانی در نشست شورای حکام آژانس و اقدام و واکنش واشنگتن در این زمینه گفت: «ما همچنان به همکاری نزدیک با سه متحد اروپایی پیش از نشست شورای حکام بین المللی انرژی اتمی ادامه خواهیم داد و از اقداماتی که ایران را پاسخگو کند، حمایت می‌کنیم.»

سخنگوی وزارت خارجه دولت جو بایدن افزود:« همانطور که رئیس جمهور آمریکا بصراحت اعلام کرده است ما متعهد هستیم که ایران هیچگاه به سلاح هسته‌ای دست پیدا نکند.»

او بدون اشاره به خروج آمریکا از توافق بین المللی هسته ای (برجام) و نقض تعهداتش و برغم اذعان نهادهای اطلاعاتی کشورش مبنی بر اینکه تهران تصمیمی برای ساخت سلاح هسته ای ندارد، مدعی شد: «ایران به انباشت ذخایر اورانیوم غنی شده با خلوص بالا ادامه داده است که هیچ توجیه غیرنظامی برای آنها وجود ندارد. ایران همچنین به عدم همکاری با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ادامه می‌دهد.»

میلر تاکید کرد: «بنابراین ما به همکاری با اعضای شورای حکام آژانس ادامه خواهیم داد تا اطمینان یابیم همکاری ایران با آژانس ادامه پیدا می‌کند و آژانس اطمینان دهد که برنامه هسته‌ای ایران همچنان صلح آمیز باقی می‌ماند.»

سخنگوی وزارت خارجه دولت دموکرات آمریکا در پاسخ به این سوال که آیا واشنگتن از قطعنامه ای که از سوی سه کشور اروپایی در شورای حکام ارائه خواهد شد، حمایت می‌کند؟ گفت: همانطور که اعلام کردم ما به همکاری نزدیک با سه متحد اروپایی پیش از جلسه شورای حکام ادامه خواهیم داد و از اقداماتی که ایران را پاسخگو کند حمایت می‌کنیم. من قصد ندارم قبل از برگزاری جلسه در مورد اقداماتی که می‌خواهیم طی چند روز آینده در مشورت با شرکای خود انجام دهیم توضیح دهم.

خبرگزاری «آسوشیتدپرس» روز سه‌شنبه ادعا کرد که مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در گزارشی برای اعضای شورای حکام اعلام کرد که ذخایر اورانیوم غنی‌شده شده در ایران طی سه ماه گذشته افزایش یافته است و ایران تا ۲۶ اکتبر ۲۰۲۴ میلادی (۵ آبان ماه ۱۴۰۳) ۱۸۲.۳ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده ۶۰ درصد در اختیار دارد که این میزان نسبت به گزارش مجاهدت از قبلی در ماه اوت، ۱۷.۶ کیلوگرم افزایش یافته است. ایران در مجموع ۶۶۰۴.۴ کیلوگرم اورانیوم غنی‌شده در اختیار دارد که در قیاس با ماه اوت گذشته ۸۵۲.۶ کیلوگرم افزایش نشان می‌دهد.

بر اساس این گزارش، رافائل گروسی مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در این سند ادعایی، اعلام کرد که در دیدار با مقامات دولت ایران در سفر هفته پیش وی به تهران، درباره امکان توقف افزایش ذخایر اورانیوم با غنای ۶۰ در صد و راستی‌آزمایی لازم برای تأیید این موضوع، رایزنی کرده است.

آسوشیتدپرس با استناد به این گزارش ادعایی گفت که بازرسان آژانس بین المللی انرژی اتمی اعلام کردند که ایران یک روز پس از پایان سفر رافائل گروسی، «اجرای اقدامات مقدماتی را با هدف توقف افزایش ذخایر اورانیوم غنی شده با خلوص ۶۰ درصد را در سایت های هسته ای زیرزمینی خود در فردو و نطنز آغاز کرده است»

در گزارش ادعایی آژانس بین المللی انرژی اتمی همچنین آمده است که در جریان سفر مدیرکل این سازمان به تهران، «ایران موافقت کرد به نگرانی‌های آژانس در رابطه با لغو مجوز چند بازرس با تجربه این سازمان از طریق بررسی مجوز چهار بازرس مجرب دیگر پاسخ دهد.»

این گزارش مدعی است تاکنون هیچ پیشرفتی برای نصب تجهیزات نظارتی بیشتر صورت نگرفته است و این مساله «پیامدهای زیان‌باری را بر توانایی آژانس اتمی در زمینه ارائه تضمین‌های لازم درباره ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای ایران دارد».

این گزارش در آستانه برگزاری نشست فصلی شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در وین منتشر شده است که سه کشور اروپایی انگلیس، فرانسه و آلمان موسوم به تروئیکا تلاش می‌کنند با تحت فشار قرار دادن اعضای شورای حکام، قطعنامه جدیدی را درباره ایران تصویب کنند.

جمهوری اسلامی ایران در سفر رافائل گروسی مدیرکل‌ آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره تبعات صدور قطعنامه هشدار داد و اعلام کرد که اگر طرف‌های مقابل مسیر تعامل را در پیش بگیرند ایران هم اهل تعامل است اما اگر مسیر تقابل و قطعنامه و اخلال در برابر ایران را برگزینند تهران نیز تصمیمات لازم را خواهد گرفت.

جمهوری اسلامی ایران پس از امضای برجام در سال ۱۳۹۴ با هدف لغو تحریم‌های ظالمانه، به عنوان کشوری مسئولیت پذیر، تعهدات خود را بدون عیب و نقص اجرا کرد و این مساله در ۱۶ گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی مورد تائید قرار گرفت اما پس از ورود دونالد ترامپ به کاخ سفید، تحریم‌هایی که به واسطه برجام رفع شده بود، با تصمیم یکجانبه وی برای خروج از این توافق در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۹۷ (۸ می ۲۰۱۸) بازگردانده شد.

ایران در سال ۲۰۱۸ سازوکار حل اختلاف را در چارچوب کمیسیون مشترک برجام در سطح وزیران خارجه اعضای باقی‌مانده در این توافق فعال کرد و طرف‌های عضو برجام با صدور بیانیه‌ای، ۱۱ تعهد را برای جبران خسارت‌های اقتصادی ناشی از اقدام یکجانبه آمریکا مطرح کردند اما اجرای نامتوازنِ این توافق از یک طرف و فشارهای ناشی از اعمال و تشدید تحریم‌های یکجانبه آمریکا از طرف دیگر، باعث شد تا یکسال پس از خروج آمریکا از برجام، شورایعالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران تصمیماتی در راستای متوقف کردن گام به گام اجرای اقدامات داوطلبانه تعهدات هسته‌ای با اعطای فرصت‌های ۶۰ روزه به دیپلماسی، اتخاذ کند.

ایران تا یک سال پس از خروج آمریکا از برجام به تمامی تعهداتش ذیل این توافق عمل کرد تا به کشورهای اروپایی که وعده می‌دادند آثار خروج واشنگتن از توافق را جبران می‌کنند، فرصت دهد تا برای تحقق این وعده تلاش کنند اما با توجه به اینکه کشورهای اروپایی به وعده‌هایشان عمل نکرده‌اند، ایران نیز در چند گام تعهداتش ذیل برجام را کاهش داد. ایران تاکید دارد که هر زمان سایر طرف‌ها به طور کامل به تعهداتشان عمل کنند، به طور متقابل رفتار خواهد کرد.

به گزارش مجاهدت از مشرق از تارنمای آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، اعضای جدید که در جریان شصت و هشتمین کنفرانس عمومی آژانس معرفی شدند، عبارتند از آرژانتین، کلمبیا، مصر، ایتالیا، لوکزامبورگ، گرجستان، غنا، مراکش، پاکستان، تایلند و ونزوئلا.

به این ترتیب ترکیب جدید شورای حکام برای بازه زمانی ۲۵/ ۲۰۲۴ به این شرح خواهد بود: الجزایر، آرژانتین، ارمنستان، استرالیا، بنگلادش، بلژیک، برزیل، بورکینافاسو، کانادا، چین، کلمبیا، اکوادور، مصر، فرانسه ، گرجستان، آلمان، غنا، هند، اندونزی، ایتالیا، ژاپن، جمهوری کره، لوکزامبورگ، مراکش، هلند، پاکستان، پاراگوئه، فدراسیون روسیه، آفریقای جنوبی، اسپانیا، تایلند، اوکراین، بریتانیا و ایرلند شمالی، ایالات متحده آمریکا و ونزوئلا.

شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در کنار مجمع عمومی اعضاء، یکی از دو رکن سیاست‌گذاری در آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. این شورا ۳۵ عضو دارد و هر سه ماه یکبار تشکیل جلسه می‌دهد.

تایید اعضای جدید، توافق‌های مربوط به پادمان‌ها، انتشار استانداردها پادمان‌ها و انتصاب مدیرکل آژانس با تایید کنفرانس عمومی از جمله وظایف شورای حکام عنوان شده است.

آخرین نشست شورای حکام هفته پیش در وین تشکیل شد و شرکت کنندگان درباره طیف مختلفی از مسائل هسته‌ای شامل اجرای توافقنامه پادمان و تقویت فعالیت‌های علمی و پژوهشی آژانس بحث و تبادل نظر کردند.