شیعیان عراق

به گزارش مجاهدت از مشرق، روزنامه الاخبار لبنان در یادداشتی درباره تحولات سیاسی اخیر عراق و تصمیمات مقتدی صدر از بابت  تحریم جلسه پارلمان برای تعیین رئیس جمهوری جدید این کشور نوشت: پس از توهین یکی از رهبران جریان صدر عراق به آیت الله سیستانی، مرجعیت عالیقدر شیعیان که خشم میلیون‌ها نفر از حامیان ایشان را برانگیخت، شانس این جریان برای تشکیل دولت اکثریت ملی کاهش یافت. علاوه بر این مشکل مانع ایجاد شده در مسیر انتخاب رئیس جمهوری جدید عراق نیز کار او را دشوار کرده و به مانعی بر سر راه تلاش‌های مقتدی صدر، رهبر جریان صدر برای تشکیل چنین دولتی تبدیل شده است. همچنین تهدیدات امنیتی‌ای که گریبانگیر عراق شده و منشأ آنها ائتلاف بین‌المللی – منطقه‌ای است را نیز باید به این موانع افزود.

درگیری با مرجعیت دینی در نجف، باعث ایجاد ایستگاهی منفی در مسیر پروژه مقتدی صدر برای حکومت بر عراق شد، به ویژه که این پروژه بیشتر مبتنی بر پراکندگی احزاب دیگر، درگیری عراق در پرونده‌های مختلف و اختلافات قومی و قبیله‌ای است تا قدرت خود جریان صدر و این مسائل انعطاف‌پذیری بالایی را به مقتدی صدر برای ائتلاف با طرف‌های مختلف بدهد.

با این حال، نحوه کنترل جریان صدر توسط مقتدی صدر به ویژه پس از اظهاراتی که طی دو روز گذشته مطرح کرد، عراقی‌ها را نسبت به شکل گیری یک دیکتاتوری جدید در کشورشان نگران کرده است، به ویژه پس از آنکه حازم الاعرجی، یکی از رهبران برجسته جریان صدر به مرجعیت عالیقدر شیعیان توهین کرد و گفت که تصمیمات سیاسی و شرعی عراق صرفا از حنانه، محل اقامت مقتدی صدر در نجف صادر می‌شوند.

اقدام الاعرجی موجی از خشم را برانگیخت که به تظاهرات مردمی و تشکیل کمپین علیه صدر در شبکه‌های اجتماعی تبدیل شد و اظهارات بعدی الاعرجی که گفت مقتدی صدر به او دستور داده است عذرخواهی کند؛ کمکی به این وضعیت نکرده است.

این کاهش “مجازات” برای الاعرجی به دلیل حمله او به مرجعیت و میلیون‌ها حامی ایشان، انتقاداتی را برانگیخت، به ویژه اینکه صدر به اخراج یا توقف فعالیت متخلفان مشهور است. این واکنش مقتدی صدر با عجله او در صدور بیانیه‌های محکوم کننده و تعلیق فعالیت یکی از مقامات جریان متبوعش به دلیل انتقاد از یک رقاص، مقایسه شد که در یک مصاحبه تلویزیونی نیمه برهنه گفته بود “قویاً از مقتدی صدر حمایت می‌کند. “

این اقدام درباره مرجعیت، ممکن است نقطه تحولی در مسیر تشکیل دولت جدید عراق باشد، به ویژه اینکه بخش پنهانی از قدرت جریان صدر مبتنی بر بی‌طرفی سیاسی آن از نظر مرجعیت عراق است و همین مساله  به این جریان اجازه داد تا با شعارهای ضد فساد، خود را همسو با مرجعیت نشان دهد و مقتدی صدر همین مساله را شعار خود برای تشکیل دولت اکثریت ملی کرده است و چارچوب هماهنگی شیعیان را به صورت کامل کنار زده و آن را به دو بخش تقسیم می‌کند.

تلاش برای دور زدن مرجعیت دینی عراق مساله بسیار حساسی است، چراکه صدر، به عنوان یک روحانی و فرزند مرجع شهید سید محمد محمد صادق صدر، آرزو دارد که بزرگترین مرجع برای شیعیان در عراق باشد، به ویژه اینکه او به فراگیری علوم در قم ادامه می‌دهد و در این مسیر از کثرت حوزه‌های علمیه شیعه بهره می‌برد.

کمپین تشکیل شده علیه صدر پیشرفت قابل توجهی داشته است و وی متهم به حمایت از پروژه‌ای شده است که در نهایت منجر به گرو دادن کشور به آمریکا، انگلیس، عربستان سعودی و امارات می‌شود و بسیاری معتقدند که صدر با محمد بن زاید، ولیعهد ابوظبی همذات پنداری می‌کند که امروز به مدیریت امور عراق می‌پردازد.

بنابراین؛ این روحانی جوان چاره‌ای جز ارزیابی مجدد اوضاع و دستور به نمایندگان خود نداشت تا در جلسه امروز پارلمان برای انتخابات رئیس جمهوری  شرکت نکنند و مذاکرات دولت جدید را متوقف کنند.

اختلافات کردها؛ مانع بعدی در مسیر صدر

اختلافات کردها بر سر ریاست جمهوری نیز به مانعی در برابر جاه طلبی‌های صدر تبدیل شده است. طوری که مسعود بارزانی که با مقتدی صدر هم‌پیمان شده است می‌خواهد از شانس تعیین رئیس جمهوری توسط کردها استفاده کند و به همین دلیل حزب دموکرات کردستان عراق هوشیار زیباری را به منظور رقابت با برهم صالح برای تصدی پست ریاست جمهوری نامزد کرده است.

مسعود بارزانی علی‌رغم اینکه پس از توقف موقت نامزدی زیباری توسط دادگاه فدرال در تماس با مقتدی صدر بر ادامه ائتلاف با جریان صدر تاکید کرد؛ اما او نیز به دنبال تحقق بخشیدن به خواسته‌های خود و کنار زدن اتحادیه میهنی کردستان عراق با تعیین هوشیار زیباری به عنوان رئیس جمهوری جدید عراق در مقابل برهم صالح است.

این درحالی است که مقتدی صدر برای تشکیل دولت علاوه بر ۷۳ نماینده خود به ۳۱ نماینده حزب دموکرات و ۶۷ نماینده ائتلاف “حاکمیت”، (متشکل از ائتلاف تقدم و عزم) دارد.

به طور خلاصه، به نظر نمی‌رسد که راه برای دستیابی صدر به اولین هدف خود، یعنی تضعیف چارچوب هماهنگی شیعیان در قدرت و سپس استفاده از دولت جدید برای اصلاح ساختار حشد شعبی به عنوان قدرت اصلی مخالفانش در راستای در اختیار گرفتن تصمیم گیری شیعیان عراق هموار باشد.

آنچه تحقق اهداف جریان صدر را پیچیده‌تر می‌کند، این است که بی‌طرفی منطقه‌ای که صدر پرچم آن را برافراشته است، در کشور مانند عراق که در آن این حجم از مداخلات خارجی در هم تنیده شده است توهمی بیش نیست.

با این وجود؛ جهتی که وقایع در عراق در پیش خواهد گرفت بستگی به این مساله دارد که صدر چه خواهد کرد، این درحالی است که وی از زمان برگزاری انتخابات تاکنون او بارها پایبندی خود را به موضعش نشان داده است و این مساله این احتمال را جدی کرده است که انتخاب فعلی وی نهایی شود، مگر اینکه شرایط منجر تغییر در اعتقادات موضع او شود.