صدام حسین

«صدام» روی جلد «عصر اندیشه» رفت

«صدام» روی جلد «عصر اندیشه» رفت



شماره ۲۴ مجله عصر اندیشه منتشر شد

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از مشرق، عصر اندیشه به مناسبت چهلمین سالگرد دفاع مقدس به سراغ یک سوژه بکر رفته و گفتگوی مفصلی را در لبنان با بشری خلیل وکیل مدافع صدام حسین درباره ناگفته‌های محاکمه و اعدام وی انجام داده است که جزو خواندنی‌ترین مطالب این شماره به نظر می‌رسد.

در همین راستا میزگرد چهل سال روایت دفاع مقدس با حضور محمد درودیان و علی پورجباری نیز نکات جالب توجهی دارد.

عصر اندیشه علاوه بر چندین تک‌نگاری با موضوعات مختلف، در این شماره سه پرونده تفصیلی دارد: پرونده ما و صدرا درباره بهره‌هایی که در زمانه خود می‌توانیم از حکمت متعالیه ملاصدرا ببریم، پرونده گذار به حکمرانی دیجیتال در خصوص تحولات مدیریت جوامع در عصر پساانسان‌گرایی و پرونده سینمااقتصاد با محوریتِ فیلم‌های مشهور سینمای جهان که درونمایه اقتصادی دارند.

در بخش کتابسرای اندیشه نیز مصاحبه با حامد عسکری درباره کتاب پریدخت جالب توجه است.

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از مشرق، عصر اندیشه به مناسبت چهلمین سالگرد دفاع مقدس به سراغ یک سوژه بکر رفته و گفتگوی مفصلی را در لبنان با بشری خلیل وکیل مدافع صدام حسین درباره ناگفته‌های محاکمه و اعدام وی انجام داده است که جزو خواندنی‌ترین مطالب این شماره به نظر می‌رسد.

در همین راستا میزگرد چهل سال روایت دفاع مقدس با حضور محمد درودیان و علی پورجباری نیز نکات جالب توجهی دارد.

عصر اندیشه علاوه بر چندین تک‌نگاری با موضوعات مختلف، در این شماره سه پرونده تفصیلی دارد: پرونده ما و صدرا درباره بهره‌هایی که در زمانه خود می‌توانیم از حکمت متعالیه ملاصدرا ببریم، پرونده گذار به حکمرانی دیجیتال در خصوص تحولات مدیریت جوامع در عصر پساانسان‌گرایی و پرونده سینمااقتصاد با محوریتِ فیلم‌های مشهور سینمای جهان که درونمایه اقتصادی دارند.

در بخش کتابسرای اندیشه نیز مصاحبه با حامد عسکری درباره کتاب پریدخت جالب توجه است.



منبع خبر

«صدام» روی جلد «عصر اندیشه» رفت بیشتر بخوانید »

علی‌اف: سرزمینمان را پس می‌گیریم؛ ارمنستان مثل صدام باید تحریم می‌شد

علی‌اف: سرزمینمان را پس می‌گیریم؛ ارمنستان مثل صدام باید تحریم می‌شد


به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از گروه بین‌الملل خبرگزاری فارس، الهام علی اف رئیس‌جمهور آذربایجان در مصاحبه با یک رسانه اروپایی آزادسازی قره باغ کوهستانی از اشغال ارمنستان را موضوعی مرتبط به غرور ملی کشورش و اجرای قوانین بین‌المللی خواند.

به نوشته خبرگزاری آپا جمهوری آذربایجان، شبکه تلویزیونی ARD آلمان با اعزام مجری خود به باکو با الهام علی اف رئیس‌جمهور آذربایجان مصاحبه‌ای ترتیب داد و از او درباره درگیری‌ها بر سر منطقه قره باغ کوهستانی با ارمنستان سوالاتی مطرح کرد.

در ابتدای این مصاحبه از رئیس‌جمهور آذربایجان سوال شد که اولین حمله در تاریخ 27 سپتامبر (ششم مهر) که باعث بروز درگیری‌ها بین باکو و ایروان بر سر منطقه قره باغ کوهستانی شد، کار چه کشوری بود و او ارمنستان را آغازگر این حملات خواند.

علی‌اف: جواب این سوال، ارمنستان است و ما شواهدی در این باره داریم چرا که اولین قربانیان در بین غیرنظامیان و پرسنل نظامی از طرف آذربایجانی‌ها بود و این سومین اقدام تحریک آمیز پشت سر هم علیه ما بود. اولی در ماه جولای بود…دومی در ماه آگوست انجام شد و سومین در تاریخ 27 سپتامبر آنها حملات خمپاره ای سنگینی علیه برخی از روستاها و شهرهای نزدیک به خط تماس انجام دادند و ما هم پاسخ دادیم اینطور بود که شروع شد».

خبرنگار ARD آلمان: شما شدید و سخت پاسخ دادید. چرا این بار اینطور شد؟ آیا این به خاطر تسلط ارتش اذربایجان بود یا به خاطر پهپادهایتان که از اسرائیل و ترکیه داشتید؟

علی‌اف: ما سالهای بسیاری است که این پهپادهای اسرائیل را داریم و بخشی از انها در سال 2016 در جریان یک حمله تحریک آمیز دیگر ارمنستان مورد استفاده قرار گرفتند اما آن جنگ فقط چند روز ادامه داشت چرا که ارمنستان حملاتش را متوقف کرد و اگر آنها این بار متوقف شوند، ما هم حملاتمان را متوقف خواهیم کرد اما آنها چنین نکردند….به خاطر همین پاسخ ما سخت و شدید بود و آنها سزاوار ان پاسخ بودند.

خبرنگار ARD آلمان: تا انجایی که می دانم، شما به ویژه در جنوب و نزدیک به شمال قره باغ پیشرویهایی داشتید. این جنگ تا کی ادامه خواهد داشت؟

علی اف: این موضوع به ارمنستان بسنگی دارد. من به دفعات بسیار گفته ام ما آماده ایم همین امروز (درگیریها) را متوقف کنیم . به همین خاطر بود که ما سه بار با آتش بس موافقت کردیم تا اراده خودمان را برای توقف خصومت نظامی وعزممان برای حل موضوع روی میز مذاکره از راه سیاسی نشان دهیم اما ارمنستان وحشیانه هر سه بار آتش بس را نقض کرد.

خبرنگار ARD آلمان: اما آنها (ارمنستان) هم همین حرف را میزنند

علی اف: درست است آنها باید چنین حرفی را بزنند اما ببینید در عمل چه کاری کردند. دهم اکتبر آتش بس انسان دوستانه اعلام شد اما روز بعدش آنها از سرزمین ارمنستان به گنجه یک موشک بالیستیک شلیک کردند…10 غیر نظامی در این حمله کشته شدند ….


مصاحبه الهام علی اف با ARD آلمان

 

خبرنگار ARD آلمان: یک سوال مطرح میشود و آن اینکه چرا قره باغ اینقدر برای آذربایجان مهم است؟ آیا این به خاطر نوعی منابع زیرزمینی است یا فقط نمادین است؟

علی اف: آیا آلزاس و لورن برای شما مهم است، باواریا برای شما مهم است یا راین-وستفالیا؟ (قره باغ) سرزمین ما است و به طور بین المللی هم این موضوع به رسمیت شناخته شده است. موضوع سر منابع زیرزمینی نیست. منابع اصلی ما در باکو است. موضوع سر عدالت، غرور ملی و قوانین بین‌المللی است. قوانین بین المللی و کل جامعه بین المللی ناگورنو-قره باغ (قره باغ کوهستانی) را بخش جدایی ناپذیر آذربایجان می شناسد و ما خواهان برقراری دالت و اجرای قطعنامه های شورای امنیت سازمان ملل که برای 27 سال روی کاغذ مانده اند، هستیم.

خبرنگار ARD آلمان: اگر یک کشور ثالث وارد درگیری(بر سر قره باغ با ارمنستان) شود، آیا شما از ترکیه انتظار کمک دارید؟

علی اف: ما انتظار دخالت هیچ کشور ثالثی را نداریم و نمیخواهیم شاهد دخالت کشوری باشیم چرا که کشورهای اطراف ماف شرکا و دوستان ما هستند. ما می دانیم که ارمنستان میخواهد برخی از این کشورها وارد این درگیری شوند اما مطمئنم که چنین اتفاقی نخواهد افتاد. این یک درگیرری بین ما و ارمنستان است و همگان باید از ان دور بمانند. امکان حضور سربازان ترکیه (در باکو) وجود دارد و ما سال قبل ما 10 چادرنظامی مشترک داشتیم اما ما شاهد حضور مشاوران نظامی از دیگر کشورها هم هستیم. ما بخشی از برنامه مشارکت صلح ناتو هستیم و این موضوع عجیبی نیست. شما آنها را در باکو دیدید اما انها را در خط نبرد ندیدید.

خبرنگار ARD آلمان: آیا با حضور اف-16 های ترکیه، شما احساس امنیت بیشتری دارید؟

علی اف: اف-16 های ترکیه به خاطر تمرین نظامی به اینجا آمدند و اینجا ماندند چرا که ارمنستان به ما حمله کرد و حضورشان در اینجا نشانه همدردی و همراهی است و در هیچ نبردی شرکت نکرده اند و برنامه ای برای شرکت در جنگ ندارند.

خبرنگار ARD آلمان: سه توافق آتش بس شکسته شد. یکی را فرانسه، یکی دیگر را روسیه و سومی را ایالات متحده آمریکا ورد مذاکره قرار داده بود. کدام قدرت بین‌المللی میتواند این جنگ را متوقف کند؟

علی اف: به نظر من ارمنستان میتواند چنین کند. این سه کشور که شما ذکر کردید روسای مشترک گروه مینسک هستند و کشورهای پیشرو در جهان، اعضای دائم شورای امنیت سازمان ملل هستند. همین کشورها 4 قطعنامه شورای امنیت را تصویب کردند که در آنها خواستار خروج نظامیان ارمستانی (از قره اغ کوهستانی) شده است اما این کشور هیچ کاری برای اجرای این قطعنامه ها نکردند و این قطعنامه ها روی کاغذ ماندند…..تنها راه برای توقف جنگ این است که ارمنستان متوقف شود، شکستش را اذعان کند و بر پیروزی ما صحه بگذارد و سپس به آزادسازی بخشی از سرزمین تحت (غصبش) متعهد شود. ما به هر تقدیر آنها را آزاد خواهیم کرد.

خبرنگار ARD آلمان: آیا شما این احساس را دارید که آنها علاقه ای به (حل) این منازعه ندارند؟

علی اف: منظور شما از آنها کیست؟

خبرنگار ARD آلمان: این سه کشور خاص (فرانسه، روسیه و آمریکا)

علی اف: من چنین حسی ندارم که انها علاقه ای نداشته باشند اگر اینطور بود در نش میانجی عمل نمیکردند

خبرنگار ARD آلمان: اما میانجیگری آنها موفق نبوده است

علی اف: بله موفقیت آمیز نبوده است چرا که آنها علیه ارمنستان دست به اعمال تحریم نزدند. من این موضوع را بارها پیش کشیدم. باید مانند زمانی که صدام حسین کویت را اشغال کرد و عراق تحریم شد، ارمنستان هم باید فورا مورد تحریم قرار می گرفت. تحریمهایی جدی علیه عراق اعمال شد و اگر همین کار در قبال ارمنستان انجام می شد، در آن صورت آنها نیروهایشان را عقب می کشیدند

خبرنگار ARD آلمان: از نظر شما آنها (روسیه، فرانسه، آمریکا و شورای امنیت سازمان ملل) چشمانشان را (به روی ارمنستان) بستند؟

علی اف: بله چشمانشان را بستند البته این را نمیگویم که چشمانشان را بستند آنها همیشه گفته اند که هیچ راه حل نظامی (در قبال قره باغ کوهستانی) وجود ندارد. آنها خواستار آن بودنه اند که این وضعیت همینطور ادامه یابد و فکر کنم با این موضوع که این درگیری به نظر فریز شده و منجمد باقی بماند، مشکلی نداشتند و فکر می کردند که تا ابد این درگیری فریز شده باقی بماند…

خبرنگار ARD آلمان: آیا شما هم به حرفهای آنها (سه کشئر فرانسه، روسیه و آمریکا) گوش می دهید؟

علی اف: من به تک تک شرکایمان گوش می دهم اما مهم این است که بعد از گوش دادن چه کاری انجام بدهم البته که من گوش می دهد

خبرنگار ARD آلمان: من دو روز قبل در رادیو شنیدم که شما سوال کردید: ارمنستان پول این جنگ را از کجا تامین میکند؟ جواب این سوال شما چیست؟

علی اف: جوابی نیست. من یک ماه است که دارم این سوال را می پرسم

خبرنگار ARD آلمان: منظور من این است که اگر کسی سوالی را مداوم میپرسد، در ذه خودش برای ان جوابی دارد

علی اف: خوب اگر جوابش را داشتم، مدام سوال نمی کردم و اگر هنوز می پرسم بدان معناست که به جواب نرسیدم

خبرنگار ARD آلمان: آنها (ارمنستان) توسط روسیه حمایت می شوند

علی اف: این نظر شماست.

خبرنگار ARD آلمان: این حرف من موضوع محرمانه ای نیست و رسمی اعلام شده است. آیا به نظر شما کس دیگری (از ارمنستان) حمایت می کند؟

علی اف: شاید اینطور باشد من نمی دانم. من دارم این سوال را مطرح میکنم اما کسی جوابی نمی دهد به همین خاطر من به پرسیدن ادامه خواهم داد.

خبرنگار ARD آلمان: آقای رئیس‌جمهور! از شما به خاطر این مصاحبه بسیار سپاسگذارم.

انتهای پیام/





منبع خبر

علی‌اف: سرزمینمان را پس می‌گیریم؛ ارمنستان مثل صدام باید تحریم می‌شد بیشتر بخوانید »

چرا قرارداد الجزایر پاره شد؟

چرا قرارداد الجزایر پاره شد؟



قرارداد الجزایر میان ایران و عراق.

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از مشرق، اختلافات مرزی میان کشورها همواره از جمله مسائلی بوده است که کشورهای جهان را در نقاط مختلف درگیر کرده است؛ اختلافاتی که بعضا باعث به وجود آمدن جنگ‌های خانمان سوز متعدد شده و به قیمت کشته شدن جان صدها هزار نفر به پایان رسیده است. در این میان، منطقه خاورمیانه از جمله مناطقی در دنیا محسوب می‌شود که به دلیل قدمت تاریخی و وجود امپراتوری‌هایی که هر یک در مقطعی از هم پاشیده شده‌اند نقش اختلافات مرزی بسیار پررنگ بوده است؛ به خصوص که استعمار نیز نقش خود را ایفا کرده و تلاش کرده با به وجود آوردن مرزهای مصنوعی زمینه جنگ و منازعات فراگیر بیشتر را فراهم آورد.

در این میان، ایران نیز به عنوان یکی از کشورهای مهم منطقه که دارای مرزهای گسترده‌ای با کشورهای مختلف در شمال، جنوب، شرق و غرب بوده از این چالش جهانی دور نمانده است. یکی از این اختلافات که چالش‌های بسیاری برای ایران به باور آورده اختلافات مرزی با همسایه غربی، یعنی عراق، است. در همین رابطه در دوران پهلوی قراردادی میان ایران و عراق بسته شده که به قرارداد الجزایر یا قرارداد ۱۹۷۵م مشهور است. در اهمیت این قرارداد همین بس که صدام هنگام آغاز حمله به ایران بهانه خود را برای تجاوز و تعدی به خاک کشورمان نارضایتی از قرارداد ۱۹۷۵م اعلام کرد؛ تصاویری که پخش آن از رسانه‌ها به عنوان نقطه عطفی در آغاز جنگ بوده است. بر این اساس برآنیم تا در پی بررسی زمینه‌ها، ابعاد، نتایج و پیامدهای این قرارداد تاریخی باشیم.

محمدرضا پهلوی در سفر به الجزایر در کنار صدام حسین، معاون رئیس‌جمهور عراق (سال ۱۳۵۳)

عهدنامه ۱۹۷۵م و آغاز یک پایان

مناقشات و درگیری‌های مرزی میان ایران و عراق پس از فروپاشی امپراتوری عثمانی و تشکیل کشور عراق پایان نیافت. اردیبهشت سال ۱۳۴۸ش روابط ایران و عراق به‌شدت تیره شد و دو طرف شروع به جنگ تبلیغاتی علیه یکدیگر کردند. در همین سال بود که دولت عراق اعلام کرد کشتی‌های ایران حق تردد و عبور و مرور از اروندرود یا شط‌العرب را ندارند و از ایران به صورت رسمی درخواست کرد که کشتی‌هایش وارد آب این رودخانه نشوند. در نتیجه ایران به ارتش اعلام آماده‌باش داد. شرایط به گونه‌ای بحرانی شد که نیروهای نظامی در اطراف این رودخانه مستقر شدند. نیروی دریایی ایران برای آنکه حاکمیت خود را بر این رودخانه تثبیت نماید کشتی ابن سینا را که پرچم ایران بر آن برافراشته شده بود محافظت و مورد حمایت و پشتیبانی خود قرار داد. در مقابل عراق واکنش نشان داد و به‌سرعت نزدیک به بیست‌هزار ایرانی ساکن عراق را اخراج کرد. در عین حال، درگیری‌های پراکنده‌ای میان دو طرف رخ داد؛ درگیری‌هایی که در آن ارتش و نیروی دریایی ایران موضع نسبتا برتری داشت. با این حال، همین درگیری‌ها بود که از هر دو طرف تلفاتی برجای گذاشت و شورای امنیت را بر آن داشت تا با میانجیگری این چالش منطقه‌ای را حل و فصل نماید. سازمان ملل این کار را با واسطه الجزایر انجام داد و این کشور تلاش کرد دو طرف را به مذاکره، گفت‌وگو و حل و فصل مسائل فی مابین از طریق دیپلماتیک تشویق نماید.۱

در سال ۱۳۵۳ش بود که در الجزایر گفت‌وگوهای رسمی میان مذاکره‌کنندگان دو طرف به سرانجام رسید و زمینه امضای عهدنامه فراهم گردید. هم‌زمان با مذاکرات دیپلماتیک و آب شدن یخ روابط دو کشور، صدام حسین، نایب رئیس‌جمهور عراق، در اردیبهشت سال ۱۳۵۴ش همراه با هیئتی بلندپایه به تهران سفر کرد. مرتضی کاخی، از دیپلمات‌های حاضر در مذاکرات، می‌گوید در نهایت در خرداد سال ۱۳۵۴ش و این بار در بغداد بود که ایران و عراق با وساطت عبدالعزیز بوتفلیقه، وزیر خارجه الجزایر و عضو شورای انقلاب این کشور، قرارداد مرزی منعقد کردند؛ قراردادی که یک طرف آن عباسعلی خلعتبری، وزیر خارجه ایران، طرف دیگر آن سعدون حمادی، وزیر خارجه عراق، بود و به قرارداد الجزایر یا قرارداد ۱۹۷۵م مشهور گردید. در واقع باید گفت که هرچند که قرارداد و تمام الحاقات آن در عراق به امضای دو نفر رسید، اما از آنجا که هواری بودمین، رئیس‌جمهور الجزایر، و سایر مقام‌های این کشور نقشی بی‌بدیل در به ثمر رساندن آن داشتند به قرارداد الجزایر شهره گشت؛ قراردادی که بیش از آنکه پایان یک آغاز باشد، آغاز یک پایان بود و در درگیری‌های بعدی دو کشور اثرگذار بود.۲

در واقع باید گفت که هرچند که قرارداد و تمام الحاقات آن در عراق به امضای دو نفر رسید اما از آنجا که مقامات الجزایری نقشی بی بدیل در به ثمر رساندن آن داشتند به قرارداد الجزایر شهره گشت؛ قراردادی که بیش از آنکه پایان یک آغاز باشد، آغاز یک پایان بود و در درگیری‌های بعدی دو کشور اثرگذار بود

محتوای کلی عهدنامه الجزایر  

در عهدنامه الجزایر مرزهای آبی دو کشور بر اساس خط تالوگ و مرزهای خاکی بر اساس پروتکل قسطنطنیه در زمان امپراتوری عثمانی تعیین شد. همچنین دو کشور توافق کردند تا از ورود و عملیات مسببین ناامنی در مرزهای دو کشور جلوگیری به عمل آورند. ایران اگرچه توانست خطوط مرزی میان دو کشور را تثبیت نماید، اما شاه متعهد شد دست از حمایت و پشتیبانی کردهای عراق بردارد و این دستاوردی برای حزب بعث بود که با کردهای عراق مشکل داشت. البته عراقی‌ها نیز متعهد شدند که از فعالیت مخالفان رژیم ایران و به‌خصوص کمونیست‌ها در عراق و به‌خصوص نواحی مرزی جلوگیری به عمل آورند. این عهدنامه دارای هشت ماده، سه پروتکل و برخی الحاقات بود و در اردیبهشت سال ۱۳۵۵م به تصویب مجلس شورای ملی و سنای ایران رسید.۳

مواضع رهبران دو کشور در قبال قرارداد

پس از انعقاد قرارداد دو طرف به اظهارنظر در مورد قرارداد پرداختند و هریک آن را موفقیتی برای سیاست خارجی خود قلمداد نمودند. اسدالله علم آن را یک پیروزی برای سیاست خارجی ایران و رژیم پهلوی توصیف کرد. البته با توجه به پیروزی‌های ایران در زمان درگیری‌های دو کشور و دست بالای ایران در مذاکرات انتظار می‌رفت ایران بتواند قرارداد بهتری امضا کند. در مقابل در عراق برخی از شخصیت‌ها و رجل سیاسی این کشور صدام را به واسطه آن تحسین کردند. در عین حال برخی نیز آن را شکستی برای عراق توصیف نمودند. صدام برای اینکه از مخالفت‌ها با خود بکاهد در جریان دیدار امیر عباس هویدا از عراق، که در سال ۱۳۵۵ش رخ داد، به صورت نامتعارفی در یک صندلی بلندتر نشست تا به این ترتیب مقام رسمی ایران را تحقیر نماید. در اظهار نظری دیگر طارق عزیز، وزیر امور خارجه وقت عراق، بعدها مدعی شد شاه ایران در مورد امضای قرارداد الجزایر دچار تردید شده بود. در نتیجه او را تحت فشار قرار دادیم و به او متذکر شدیم اگر قرارداد را امضا نکند دست مخالفان حکومت پهلوی در عراق را باز خواهیم گذاشت. در نتیجه از تردیدهای شاه کاسته شد و موافقت خود را با امضای قرارداد اعلام کرد.۴

قرارداد الجزایر در عمل

در بهار سال ۱۳۵۶ش با نظارت مراجع بین‌المللی، طرفین شروع به تعیین خطوط مرزی کردند. در حالی که این کار باید هم‌زمان توسط دو طرف قرارداد انجام می‌شد طرف عراقی مرزها را ترک و کار را به صورت نیمه‌تمام رها کرد. در واقع طرف عراقی با عدم میل‌گذاری مرزی در منطقه میمک، معاهده الجزایر را جامه عمل نپوشانید و به نوعی اجرای آن را زیرپا گذاشت. بدین‌ترتیب عراقی‌ها توانستند با صرف کمترین هزینه از دادن امتیازات بیشتر به ایران جلوگیری به عمل آورده و بستر را برای استفاده به موقع از اختلافات آماده نمایند. در نتیجه، بغداد دیگر در مناطق مرزی دست به ایجاد تحرکاتی نزد و درگیری‌های دو طرف به حداقل رسید. این روند تا پیروزی انقلاب اسلامی ادامه داشت.۵

انقلاب اسلامی در ایران و آغاز اختلافات  

پس از پیروزی انقلاب اسلامی در ایران و سرنگونی رژیم پهلوی، دولت عراق جمهوری اسلامی ایران را به رسمیت شناخت و علاقه خود را به ادامه حسن همجواری و گسترش روابط دو جانبه ابراز نمود. با وجود این از ایران خواست در قرارداد الجزایر و به‌ویژه در بخش مربوط به اروندرود تجدیدنظر نماید؛ درخواستی که با پاسخ منفی تهران روبه‌رو شد و عراق با توجه به وجود شرایط انقلابی در ایران و عدم تثبیت نظام جدید فرصت را مناسب دید تا اغراض و اهداف خود را دنبال کند. صدام حسین که در مورد اوضاع داخلی ایران دچار اشتباه محاسباتی شده بود درصدد برآمد که از طریق زور نیات خود را عملی کند.۶

بنابراین در اوایل سال ۱۳۵۹ش بود که صدام رسما اعلام کرد عهدنامه الجزایر به نفع ایران بوده و سه شرط را برای توقف رویکرد خصمانه بغداد علیه ایران اعلام نمود. صدام که با پیمان کمپ دیوید و صلح مصر با اسرائیل قاهره را به فروختن آرمان اعراب متهم و خود را رهبر جهان عرب معرفی می‌کرد خواستار خروج بی‌قید و شرط ایران از جزایر تنب بزرگ، تنب کوچک و ابوموسی، بازگرداندن اروندرود به حالت قبل از ۱۹۷۵ و به رسمیت شناختن خوزستان با نام عربستان شد. صدام سپس در پیامی تهدیدآمیز به مقام‌های جمهوری اسلامی اعلام کرد که عراق آماده است با زور تمام اختلافات خود را با ایران حل کند. وی در شهریور ۱۳۵۹ش ضمن لغو یکجانبه عهدنامه الجزایر گفت الغای عهدنامه مذکور وضع را به حالت قبل از امضای عهدنامه برمی‌گرداند و بدین‌ترتیب اروندرود به اعراب و در واقع عراق باز می‌گردد و هرکسی که بخواهد با این وضع مقابله کند با نیروی نظامی عراق روبه‌رو خواهد شد.۷

با استناد به همین بهانه بود که صدام در تصاویر تلویزیونی عهدنامه الجزایر را پاره کرد و جنگی هشت‌ساله و فرسایشی را علیه ایران به راه انداخت؛ نبردی که در نهایت اهداف صدام را جامه عمل نپوشاند و با آتش‌بس میان دو طرف و پذیرش قطعنامه ۵۹۸ سازمان ملل به پایان رسید. اما جاه طلبی‌های صدام که پایانی نداشت با حمله عراق به کویت ادامه پیدا کرد که با واکنش آمریکا و در قالب عملیات طوفان صحرا روبه‌رو شد؛ امری که باعث شد صدام برای فیصله مسائل با ایران دوباره قرارداد الجزایر را بپذیرد و بر آن صحه گذارد.  

*محمدرضا چیت‌سازیان / موسسه مطالعات تاریخ معاصر ایران

منبع

http://www.iichs.ir/s/۱۷۲۷۱

۱. اصغرجعفری‌ ولدانی، اختلافات‌ مرزی‌ ایران‌ و عراق، تهران، دفتر مطالعات‌ سیاسی‌ و بین‌ المللی، ۱۳۶۷، ص ۳۵.

۲. در گفت‌وگو با مرتضی کاخی مطرح شد: ناگفته‌های قرارداد ۱۹۷۵ الجزایر، اعتماد، ش ۱۵۸۳ (۱۶ اردیبهشت ۱۳۹۰).
۳. همان.
۴. علیرضا ازغندی، روابط خارجی ایران (دولت دست‌نشانده) ۱۳۵۷- ۱۳۲۰، تهران، انتشارات قومس، ص ۴۰۹.
۵. فصلنامه تاریخ روابط خارجی، مرکز اسناد و تاریخ دیپلماسی وزارت امور خارجه، ش ۱۹ (تابستان ۱۳۸۳)، ص ۱۵۵.
۶. همان، ص ۱۵۶.
۷. یعقوب توکلی و دیگران، «روابط ایران و عراق پس از صدام، فرصت‌ها و چالش»، پژوهش‌های انقلاب اسلامی، ش ۵ (تابستان ۱۳۹۲)، ص ۱۶۶.  

محمدرضا پهلوی در سفر به الجزایر در کنار صدام حسین، معاون رئیس‌جمهور عراق (سال ۱۳۵۳)



منبع خبر

چرا قرارداد الجزایر پاره شد؟ بیشتر بخوانید »