صندوق رای

سرویس سیاست مشرق – «وبلاگ مشرق» خوانشی روزانه در لابه‌لای اخبار و اتفاقات کشور است. ما درباره این خوانش البته تحلیل‌ها و پیشینه‌هایی را نیز در اختیار مخاطبان محترم می‌گذاریم. هر روز با بسته ویژه خبری-تحلیلی مشرق همراه باشید.

***

لیدر اصلاحات از مهندسی حاکمیت در انتخاب پزشکیان می‌گوید!

محمد خاتمی، لیدر اصلاح‌طلبان طی اظهاراتی در دیدار با کادرهای حزب چپ اتحاد ملت گفته است: در موقعیت کنونی که وضع خطیر و مشکل است، دولتی روی کار آمده که معتقدم حاکمیت ما با عنایت به امکان تغییر شرایط، آمدن آن را فراهم آورده و خواسته است این دولت سرکار بیاید!

به گزارش مجاهدت از جماران، او می‌افزاید: این امر وظیفه دولت را خیلی سنگین می کند که چه طرح و برنامه ای دارد که جامعه را پیش ببرد و چه ابزارهایی می خواهد در دست بگیرد که راه تغییری که پذیرفته شده است را جلو ببرد.[۱]

*همانطور که محرز است خاتمی در دیدگاهی که مبتنی بر عوامزدگی و مسیر فتنه ۸۸ است؛ اینطور فکر –یا تظاهر- می‌کند که دولت اصلاح‌طلب پزشکیان در اثر مهندسی حاکمیت کلان نظام ایجاد شده و مردم هم در این فرایند صرفا نقش آلت دست داشته‌اند!

این حرف عجیب در حالی است که طی ۲۷ سال گذشته در اکثریت تمام انتخابات‌های دور اول؛ همواره کسی رأی آورده که خودش هم امید چندانی به پیروزی خودش نداشته اما با اقبال مردم مواجه شده است. (۵ رئیس‌جمهور در این مدت انتخاب شده‌اند که ۳ نفر از آنان اصلاح‌طلب بوده‌اند)

حاکمیت کلان نظام نیز نشان داده است که در مسئله صلاحیت‌ها و انتخابات جز به امانت بودن رأی مردم به چیز دیگری نظری ندارد و اگرچه بعضا خطاهایی از سوی نهادهای پایین‌دستی رخ داده است اما رهبری رسما و علنا اعلام و اثبات کرده‌اند که با همان خطاها هم موافق نبوده‌اند و حتی خواستار جبران شدند.

در واقع خاتمی همچنان قائل نیست که فعال ما یشاء انتخابات در ایران مردم هستند و آنها هستند که سیر کلی کشور در ۲۷ سال گذشته و قبل از آن را با رأی خود ترسیم کرده‌اند و پس از این نیز ترسیم خواهند کرد.

تحلیل ارائه شده از سوی خاتمی همچنین به وضوح نشان می‌دهد که چرا حاکمیت کلان نظام همچنان بر انزوای سیاسی خاتمی و حصر فتنه‌گران ۸۸ –مادام که توبه علنی نداشته باشند- تأکید دارد.

***

توصیه‌ای که بشار اسد نپذیرفت

سیدعباس عراقچی، وزیر امور خارجه کشورمان در بخشی از مصاحبه با یک شبکه مصری به جزئیات ملاقات آخر خود با رئیس‌جمهور بشار اسد اشاره کرده و گفته است:‌ من آخرین بار با آقای بشار اسد در روز دوشنبه یعنی کمتر از یک هفته قبل از سقوط ملاقات کردم. در همان ملاقات هم توصیه کردم که با ترکیه وارد مذاکره شود. همان جا به ایشان گفتم که ارتش سوریه فاقد روحیه است و باید آقای بشار اسد روحیه ارتش را بالا ببرد.

به گزارش مجاهدت از ایلنا، او همچنین تصریح می‌کند: ما در چارچوب روند آستانه تلاش می‌کردیم که به اصلاحات سیاسی در سوریه کمک کنیم و در همین چارچوب پیشنهادهای زیادی را به دولت سوریه ارائه کردیم. خود من بارها به دولت سوریه، وزیر خارجه و حتی خود بشار اسد توصیه کردم که با ترکیه وارد مذاکره شود. ولی دولت سوریه و آقای بشار اسد با مذاکره موافق نبود؛ چه با معارضان و چه با دولت سوریه. در مورد ترکیه معتقد بود که تا قبل از عقب نشینی نیروهای ترکیه از خاک سوریه با آنها گفتگو نخواهد کرد و چه طور می‌تواند با کشوری که خاکش را اشغال کرده، وارد مذاکره شود! ولی نظر ما این بود که به هر حال گفتگو مفید است.[۲]

*ما بخش نخست سخنان عراقچی را از حیث لزوم اطلاع‌رسانی از صحبت‌های مطلعین پرونده اسد به استحضار مخاطبان محترم رساندیم.

چه اینکه به نظر می‌رسد در جریان سقوط دولت قانونی سوریه؛ باید شنوای سخنان ۳ نفر یعنی آقایان عراقچی، لاریجانی و امیر نصیرزاده وزیر دفاع باشیم زیرا این ۳ نفر در روزهای ماقبل سقوط اسد در سفرهایی جداگانه به دمشق رفتند که غیر از دکتر عراقچی؛ بقیه همچنان در سکوت به سر می‌برند و جعبه سیاه پرونده سفر آنان هنوز باز نشده است.

در باب بخش دوم صحبت‌های دکتر عراقچی و ماجرای مذاکره سوریه با ترکیه باید یک تحلیل مهم را ارائه کرد و آن اینکه به نظر می‌رسد دولت وقت سوریه در ابتدای امر نظر درستی را مطرح کرده که با متجاوز ارضی مادام که از کشور خارج نشده یا دورنمایی از خروج ارائه نکرده نباید مذاکره کرد.

یعنی دولت اسد تا اینجا نظر درستی داشته.

لکن سیاست و دیپلماسی به مثابه یک مکعب روبیک است و باید همه ابعاد را مد نظر داشت.

بدین قرار که دولتی باید بر خروج متجاوز ارضی اصرار و مذاکرات را منوط به خروج از خاک خود کند که به همراهی و هم‌داستانی ارتش، نیروهای مردم و خواص سیاسی خود مطمئن باشد.

این گزینه که یکی از مؤلفه‌های “استقرار حاکمیتی” است نقشی تعیین کننده در سیاست‌های خارجی یک دولت و یک کشور دارد و مادام که این گزاره دچار خلل باشد؛ طبعا دولت مرکزی هم نخواهد توانست سیاست‌هایش را به نحو دلخواه پیش ببرد.

لذا سفارش ایران به دولت وقت سوریه برای مذاکره با ترک‌ها یک سفارش کاملا درست و عقلانی بوده است.

***

چپ‌های ستادی علنا از وزرای نامطلوب خود اسم برده‌اند

نسخه “هر ۹ روز یک بحران” برای پزشکیان!

علی شکوری‌راد، از فعالان اصلاح‌طلب به تازگی در یادداشتی در روزنامه دولتی ایران پیرامون ماجرای فیلترینگ نوشته است: اساسا انجام کار ناقص (رفع فیلتر واتسپ و گوگل‌پلی) بیش از آنکه نگرانی ها را برطرف کند، به نگرانی ها دامن می زند…معتقدم که ابراز خوشحالی از اقدام دیروز شورای عالی فضای مجازی، کمی زود است!

او سپس می‌افزاید: گرچه دکتر پزشکیان خیلی صادقانه با موضوع برخورد می کند، اما به نظر می رسد عده ای در حال سرپیچی از این موضوع هستند. انتقادی که به وزیر ارتباطات وارد است، این است که در راستای منویات رئیس جمهوری عمل نمی کند. رفع فیلترینگ امر ساده ای است و این مقدار پیچیده برخورد کردن با آن، آدم را نگران می کند.

شکوری راد گفته است: رئیس جمهوری جدیت زیادی دارد تا به وعده های خود، بویژه رفع فیلترینگ عمل کند و صادقانه هم پیگیری می کند. اما عده‌ای برای رئیس جمهوری مانع تراشی می‌کنند.[۳]

*ادعای اینکه کسانی دارند در مقابل رئیس‌جمهور مانع‌تراشی می‌کنند همان نسخه نخ‌نمای “هر ۹ روز یک بحران” است که برخی چپ‌های ستادی برای دولت خاتمی پیچیدند و در انتهای ماجرا هم مشخص شد که بحران‌سازان اصلی خودشان هستند.

این نخستین بار نیست که یک فعال چپ از مانع‌تراشی در مسیر پزشکیان حرف می‌زند.

قبل از این، جواد امام، سخنگوی جبهه اصلاحات نیز در اظهاراتی مدعی شده بود که برخی کارگزاران دولت پزشکیان قصد دارند در مسیر پزشکیان مانع‌تراشی کنند! [۴]

یک فعال چپ دیگر هم در همین راستا اخیرا گفت: واقعیت این است که اکنون آقای رئیس‌جمهور باید متوجه شده باشد که افرادی که وی تصور می‌کرد می‌توانند در چهارچوب وفاق دور هم بنشینند و در راستای منافع ملی و حل مسائل مردم با آن‌ها به توافق برسند، آنطور که فکر می‌کرده، نبودند! [۵]

این ادعاها در حالی است که اولا رئیس‌جمهور در ساختار اجرایی و حکومتی ایران نفر دوم کشور است و قدرت بسیار زیادی دارد. لذا منطقا پذیرفته نیست که ارکانی خرد در پستوهای اجرا یا سیاست باشند که بتوانند جلوی رئیس‌جمهور را بگیرند.

ثانیا چپ‌های ستادی یک بار برای همیشه باید این بحران‌زی بودن خود را کنار بگذارند و تضارب آرا در اداره کشور را بپذیرند. به هر حال رئیس‌جمهور تنها عنصر تصمیم‌گیرنده درباره فیلترینگ نیست و سایر نهادها و اعضای آنان هم نظراتی دارند. اینکه چپ‌های قدیمی همچنان بر اساس نسخه‌های دهه ۷۰ خود رفتار می‌کنند و هر انتقادی را مانع‌تراشی در مسیر رئیس‌جمهور یا تقلا برای کودتا علیه پزشکیان معرفی می‌کنند عملا نوعی سلیطه‌بازی سیاسی است که نه تنها هیچ مبنایی ندارد بلکه از مسیر پیشرفت دولت می‌کاهد.

دولت پزشکیان اگرچه تا اینجا عملکردی متعادل داشته و در اثر همین تعادل گفته می‌شود که از حجم تورم اقتصاد نیز خواهد کاست اما همین دولت درگیر “دایه‌های دلسوزتر از مادر” نیز شده است که باید تا دولت او را به انحراف و کم‌کارکردی نکشانده‌اند فکری برایشان کرد.

این رجال پیر و بی‌هنر و بی‌مطالعه؛ پزشکیان را خرج مقاصد خویش خواهند کرد. اگر نقشه‌های کثیف‌تری برای “گزینه خیابان” در نظر نگرفته باشند!

گفتنیست افراد مذکور تا اینجا نام ۲ وزیر ارتباطات و اطلاعات را علنا و بعنوان مانع‌تراش مسیر رئیس‌جمهور معرفی کرده‌اند.

***

1_ https://www.jamaran.news/fa/tiny/news-1653917

2_ https://www.ilna.ir/fa/tiny/news-1574979

3_ https://www.magiran.com/article/4573095

4_ mshrgh.ir/1673536

5_ mshrgh.ir/1673536

سرویس سیاست مشرق _‌ رسم “رأی ندادن” که طی سال‌های اخیر و در طول چند انتخابات گذشته به سکّه بازار تبدیل شد؛ یکی از جنجالی‌ترین رفتارهای سیاسی در طول تاریخ ایران بوده است.

رفتاری که عده‌ای آنرا به مشروعیت نظام گره زدند، عده‌ای از آن با عنوان “پاسخ جامعه” یاد کردند و کسانی هم آنرا به معنی اصلاح‌طلب بودن یا شدن مردم ایران دانستند.

اما حقیقت این بود که “تحریم انتخابات” دارای هیچیک از این سه معنی نبود.

چه اینکه اولا مشروعیت نظام از قانونی است که با رأی اکثریت مردم انقلابی ایران به نظام جمهوری اسلامی و قانون اساسی ایجاد شد.

ثانیا پاسخ بودن تحریم انتخابات یک حرف غیر منطقی است زیرا پاسخ سیاسی به این معنی نیست که یک شهروند خودش را از حقوق حقّه خودش محروم کند و ثالثا دور نخست انتخابات دولت چهاردهم در سال 1403 که با حضور اصلاح‌طلبان برگزار شد و مشارکتی تقریبا 40 درصدی را نظاره‌گر شد نیز نشان داد فرض اصلاح‌طلب بودن اکثریت مردم ایران یک فرض باطل است.

*درباره “حق رأی” و “تأثیر رأی”/ انتخاب تفاوت بین احمدی‌نژاد و روحانی و رئیسی و خاتمی

در تمام قال و مقال‌های سالیان اخیر پیرامون رأی ندادن و پاسخ‌های مطروحه برای آن اما یک نکته‌ی هزار بار گفته از سوی دلسوزان وجود داشت که کمتر شنیده شد و آن “حق رأی” و “تأثیر رأی” بود.

آنها که با نگاه مثبت به تحریم انتخابات؛ 3 گزاره پیش‌گفته در بالا را ترویج می‌کردند هرگز نمی‌خواستند مردم متوجه حق رأی و تأثیر رأی خودشان باشند.

حق رأی به این معنی است که یک سیستم سیاسی و حکومتی توانسته در منتهای عملکرد سیاسی خود و با ابتنا بر 4 ستون قانون، ایدئولوژی، امنیت و مردمسالاری؛ این حق طبیعی را برای شهروندان خود تأمین کند که سرنوشت اجرائیات یک کشور را خودشان تعیین کنند و خودشان تصمیم بگیرند که سر و شکل زندگی‌شان در صورت کلان حکومتی چگونه باشد؟

در واقع باید گفت که این منتهای هدیه آزادی است که حکومت‌ها می‌توانند برای مردمان خود تأمین کنند و در تصمیمی بزرگ به جای اینکه خودشان بر اساس صلاحدید خودشان کشوری را اداره کنند؛ نحوه اداره کشور را در فرایند انتخابات به مردم واگذار کنند.

در گام بعد نیز مسئله “تأثیر رأی” مطرح می‌شود.

طبعا اگر حق باشد اما تأثیرش نباشد؛ آن حق بی‌معنی خواهد بود!

در این گام دوم، بدخواهانی بودند که با ژست “چه فرقی می‌کند؟” به میدان می‌آمدند تا تأثیر رأی را انکار کنند.

آنها نمی‌گفتند که حتی در بی‌تأثیرترین حالت نیز بین دولت احمدی‌نژاد و خاتمی و ایضا دولت‌های روحانی و رئیسی؛ تفاوت از زمین تا آسمان است.

همه‌ی این 4 دولت کارنامه‌های کاملا متفاوتی در زمینه تورم، میزان رشد مالیات، تأمین مسکن و… داشتند. و این یعنی یک تأثیر کلان و متفاوت بر زندگی مردم اقلا در ملموس‌ترین بخش معیشت یعنی اقتصاد! (پرداختن به سایر ابعاد تأثیرات این دولت‌ها نیز هریک مجال جداگانه‌ای می‌طلبد)

پس رأی مردم و فرایند رأی دادن بسیار مهم است و همین تفاوت فاحش کارنامه دولت‌ها نشان می‌دهد چرا مردم حق دارند رأی بدهند؟

زیرا این آنها هستند که با رأی دادن و ایضا با رأی ندادن خود تصمیم می‌گیرند که یک کشور در طول 4 سال آینده چه شرایطی داشته باشد؟

همچنان که در انتخابات‌های گذشته تصمیم گرفتند.

باید دقت کرد که رأی ندادن هم عملا یک رأی دادن است و از نظر تأثیر دقیقا مساوی با عمل انتخاباتی صندوق‌محوری است.

به این معنی که آنها که رأی نمی‌دهند و احساس می‌کنند با این کار مشغول اعتراض هستند؛ عملا نه تنها خودشان را از یک حق مهم محروم می‌کنند بلکه این حق را مجانا به دیگران واگذار می‌کنند.

زیرا طبعا وقتی شاهد حذف بخشی (کوچک یا بزرگ) از جامعه رأی دهندگان از ساحت صندوق‌های رأی باشیم؛ عملا نتیجه انتخابات هم تغییر خواهد کرد و ‌آنها که رأی نداده‌اند در واقع با این رأی ندادن به گزینه‌ای کمک کرده‌اند که موافق او نبوده‌اند و اکنون آن نامزد توانسته با آرای قانونی خود پیروز شود.

از این رخداد البته یک نتیجه مهم دیگر نیز حادث می‌شود و آن اینکه افرادی که رأی نداده‌اند؛ در انتخاباتی مثل انتخابات ریاست‌جمهوری عملا مجبورند 4 سال آزگار رئیس‌جمهوری را تحمل کنند که خود با رأی ندادن خودشان عامل پیروزی او بوده‌اند و این حسّ بد را هیچ تفکر اعتراضی پوشش نخواهد داد.

اعتراض زمانی می‌تواند وارد ساحت عقلانیت و اصالت شود که بر اصلی‌ترین منصه دموکراسی یعنی “صندوق رأی” پا نگذاشته باشد.

سرویس سیاست مشرق _ انتخابات دو مرحله‌ای برای مردم و فعالان سیاسی یک چالش مهم است. چالشی که باید تلاش کند تا به انرژی انتخاباتی بیافزاید و فضایی را طی یک هفته در کشور طوری رقم بزند تا در نتیجه انتخابات؛ نظام اسلامی و مردمسالاری پیروز شود.

انتخابات دو مرحله‌ای در ایران، رخداد پرتجربه‌ای نیست.

طی سه دهه اخیر فقط در انتخابات سال ۸۴ بود که انتخابات دومرحله‌ای را تجربه کردیم.

انتخاباتی که در دور نخست آن، محمود احمدی‌نژاد و مرحوم هاشمی رفسنجانی گوی سبقت را از دیگران ربودند و از آنجا که هیچ نامزدی نتوانسته بود حائز اکثریت مطلق آرا شود؛ این دو نفر به مرحله دوم رفتند.

آن یک هفته مرحله دوم در انتخابات سال ۸۴ حاوی تجربه‌هایی است که خوانش آنها برای یک هفته پیش رو ضروری به نظر می‌رسد.

یکی از جالب‌ترین تجربه‌های آن یک هفته در دور دوم انتخابات سال ۸۴؛ مصاحبه رهبر معظم انقلاب با خبرنگار صدا و سیما پس از شرکت در مرحله‌ی دوم انتخابات ریاست جمهوری سال ۸۴ است.

ایشان در آن مصاحبه فرموده بودند:‌ با حضور مردم رئیس جمهور انتخاب خواهد شد و کار هفته‌ی گذشته تمام خواهد شد و به قول معروف، «کار را که کرد؟ آن‌که تمام کرد.»

معظم‌له تصریح کردند: هرچه مردم بیشتر شرکت کنند و رئیس جمهوری که امروز از آراء مردم کسوت ریاست جمهوری را خواهد گرفت، با آراء بیشتری انتخاب شود، برای صیانت کشور، برای عزت ملت ایران و برای پیشبرد هدفهای والای این ملت بهتر خواهد بود و دوست و دشمن روی آن رئیس جمهور حساب بیشتری باز خواهند کرد؛ لذا امروز وظیفه‌ی دیگری پیشِ روی ماست و آن این است که ما حتماً شرکت کنیم و رأی بدهیم.

رهبر انقلاب افزودند: آنچه هفته‌ی گذشته مردم نشان دادند و بسیار تحسین‌برانگیز بود، متانت مردم بود. با این‌که هوا گرم بود و حضور در صف‌های طولانی دشوار بود، اما مردم این دشواری را تحمل کردند و با صبر و حوصله و متانت کار را به نیکی پایان بردند. من امیدوارم و از خدای متعال توفیق میخواهم و از مردم خواهش میکنم که این هفته و این جمعه هم همان روش را در پیش بگیرند؛ با متانت و صبر و حوصله و حلم و ظرفیت برخورد کنند. طرفداران این دو نامزد محترم هیچ حرکت و عملی که نشان‌دهنده‌ی تعرض به نامزد دیگر است، نسبت به دیگری انجام ندهند؛ و همین‌طور هم خواهد بود. من مطمئنم که مردم ما بسیار متین، هوشمند و عاقل هستند؛ می‌دانند که در این شرایط، نیاز کشور به چیست. امروز نیاز کشور به آرامش و حالت سکینه‌ی مردم است و این را بایستی در صندوق‌های رأی رعایت کنند. [۱]

این بیانات ۱۹ سال قبل رهبر انقلاب؛ چراغ راهی برای همه ما طی یک هفته آینده و در دور دوم انتخابات است.

کار انتخابات ۱۴۰۳ همچنان ناتمام مانده است و ملت باید کار نیمه تمام را تمام کند.

در این یک هفته بایستی بر دو مسیر “رأی خوب” و “مشارکت حداکثری” تأکید کرد. ۲ مسیر پربرکتی که در آینده مردم ایران تأثیر بسزایی خواهد داشت.

هیچ رجل سیاسی و فعال انتخاباتی نباید در این یک هفته احساس خستگی و یأس کند.

نگرش سیاسی در تفکر شیعی همواره و در هر موقعیتی قائل به انتخاب و مشارکت است.

اگر گزینه مطلوب کسی در دور اول انتخابات حضور نداشته یا پیروز نشده؛ اکنون باید از بین دو گزینه موجود به گزینه بهتر رأی داد. و گزینه بهتر همواره یعنی گزینه‌ای که از آسیب‌ها و ایرادات کمتری برخوردار باشد.

بر این منطق باید تأکید داشت و مردم را به مشارکت حداکثری در انتخابات فرا خواند.

***

1_https://khl.ink/f/17909