عبدالعزیز العوده

گروه بین‌الملل دفاع‌پرس: «جنبش جهاد اسلامی» فلسطین در اواخر دهه 1970 میلادی توسط عده‌ای از دانشجویان مسلمان فلسطینی که در دانشگاه‌های مصر مشغول تحصل بودند به رهبری دکتر «فتحی شقاقی» و کمک‌های «عبدالعزیز العوده» تاسیس شد. در واقع این جنبش را می‌توان قدیمی‌ترین جنبش مقاومت اسلامی در فلسطین دانست.
با توجه به اینکه «جنبش جهاد اسلامی» از زمان تاسیس خود در سال 1967 تا امروز نقش بسیار مهم و تاثیرگذاری در جریان مقاومت اسلامی فلسطین در برابر تجاوزات رژیم صهیونیستی داشته است بدون شک این جنبش را می‌توان یکی از ارکان اصلی جریان مقاومت بر علیه اسرائیل اشغالگر دانست.

نکته دیگر اینکه اگر بخواهیم تاسیس جنبش جهاد اسلامی را به صورت کامل ریشه‌یابی و کنکاش کنیم به این موضوع می‌رسیم که دکتر «فتحی شقاقی» درست زمانی که قبل از انقلاب در مصر دانشجوی پزشکی بود جایی در صحبت‌های خود با دوستانش سخن از تشکیل مجموعه‌ای اسلامی در سرزمین‌های فلسطین کرده بود.

دکتر «فتحی شقاقی» حتی در کتاب (الخمینی الحل الاسلامی والبدیل) که نوشته بود به صراحت و روشنی به این موضوع اشاره کرده بود که تحت تاثیر پیروزی انقلاب اسلامی در ایران جنبش جهاد اسلامی را تاسیس کرده است. او اعتقاد داشت تنها راه حل درست و اصولی برای آزادی فلسطین از چنگال رژیم صهیونیستی راه حل انقلاب اسلامی ایران است.

موضوع بسیار مهم و بااهمیت دیگر پیرامون جنبش جهاد اسلامی رویکرد دقیق، ثابت و تغییرناپذیر این جنبش در برابر مسئله اشغال سرزمین‌های فلسطین به دست اسرائیل غاصب بود. این رویکرد تا آنجا در میان اعضای این جنبش بسط و گسترش یافته بود که به عنوان سرمنشاء سایر جنبش‌های مقاومت اسلامی در فلسطین مطرح شده بود.

بر این اساس اگر نگاهی به نظام نامه جنبش جهاد اسلامی فلسطین داشته باشیم می‌بینیم که این جنبش اسلامی اسلام را نقطه آغاز خود دانسته، اقدام انقلابی دسته جمعی را رویکرد خود معرفی کرده و جهاد مسلحانه را روش و سبک فعالیت خود اعلام کرده و آزادی سرزمین‌های فلسطینی از چنگال متجاوزان اسرائیلی را رویکرد اصلی و اساسی خود بیان کرده است.

مسئله دیگری که جنبش جهاد اسلامی را نسبت به سایر جنبش‌ها متمایز می‌کند این است که آنها تمامی فلسطین را تاریخی می دانند و به هیچ عنوان هم به رویکردهای فدرالی و یا به مرزهای سال 1967 اعتقادی ندارند. در حقیقت جنبش جهاد اسلامی از زمان تاسیس خود تا امروز هم از این نگاه و دیدگاه عقب نشینی نکرده است.

نکته دیگر اینکه نقطه قوت «جنبش جهاد اسلامی» شاخه نظامی آن است. اگر بخواهیم ریشه تشکیل شاخه نظامی حماس را بررسی کنیم باید به این موضوع توجه کنیم که نخستین جرقه‌های تشکیل شاخه نظامی آن با نام (سیف الاسلام) به انتفاضه اول برمی‌گردد. این در حالی است که در جریان انتفاضه دوم و در زمانی که «جنبش جهاد اسلامی» عملیات شهادت طلبانه را در دستور کار خود قرار داد نام شاخه نظامی خود را به (سرایا القدس) تغییر داد.

موضوع مهم و قابل توجه دیگر درمورد «جنبش جهاد اسلامی» محرمانه بودن تشکیلات آنها است. در واقع به همین دلیل هم نمی‌توان آماری دقیق از نفرات، اعضای فرماندهی، میزان و نوع تسلیحات، پایگاه‌ها و منابع مالی و تسلیحاتی آنها بدست آورد. ضمن اینکه عمده نیروهای جنبش جهاد اسلامی زیرنظر نیروهای نظامی جنبش فتح و در سه کشور عراق، سوریه و الجزایر آموزش‌های نظامی فراوان و قابل توجهی دیده‌اند.

جنبش‌ جهاد اسلامی‌ از بدو تأسیس‌ تاکنون‌ پنج‌ مرحله‌ عمده‌ را پشت‌ سر گذاشته‌ است‌: در مرحله‌ اول‌ که‌ « طلیعه‌ جنبش‌ » نیز نام‌ دارد، جنبش‌ توانست‌ از طریق‌ خبرنامه‌ و نشریاتی‌ که‌ در اختیار داشت‌، مواضع‌ و آرای‌ خود را در سرزمین‌های‌ اشغالی‌ تبلیغ‌ کند. در مرحله‌ دوم‌ با تشکیل‌ نخستین‌ هسته‌های‌ نظامی‌، مقاومت‌ مسلحانه‌ را آغاز کردند و با انتصاب‌ فتحی‌شقاقی‌ به‌ ریاست‌ شاخه‌ نظامی‌ جهاد و سپس‌ دستگیری‌ وی‌ به‌ همراه‌ چند عضو فعال‌ دیگر، جنبش‌ جهاد نیرویی‌ تأثیرگذار در عرصه‌ مبارزات‌ فلسطینیان‌ شناخته‌ شد.

در مرحله‌ سوم‌ که اوج‌ فعالیت‌های‌ نظامی‌ آن‌ بود نبرد الشجاعیه‌ را برضد نیروهای‌ اسرائیل‌ سازماندهی‌ کرد. این‌ اقدام‌، پیروزی‌های‌ بعدی‌ گروه‌های‌ فلسطینی‌ را در پی‌ داشت‌، به‌طوری‌ که‌ اندکی‌ پس‌ از آن‌، انتفاضه‌ شکل‌ گرفت‌. در مرحله‌ چهارم‌ جنبش‌ فعالیت‌های‌ خود را در خارج‌ از فلسطین‌ گسترش‌ داد و با برخی‌ از کشورها تماس‌ برقرار کرد و همچنین‌ بر دامنه‌ عملیات‌های‌ نظامی خود‌ افزود. در نهایت نیز در مرحله‌ پنجم‌ که از سال ۱۹۹۵ میلادی آغاز شد ثبات‌ سیاسی‌ و مقابله‌ نظامی‌ با تأکید بر انجام‌ عملیات‌ نظامی‌ را در دستور کار خود قرار داد.

در پایان باید گفت اگر بخواهیم مهمترین ویژگی‌های جنبش جهاد اسلامی را بیان کنیم باید به این موضوع اشاره کنیم که این جنبش مبارز پس از بیش از 40 سال مبارزه و مقاومت در برابر رژیم صهیونیستی با توجه به ثبات در قدم‌ها و عملکرد خود نمونه یک جنبش مقاومتی است. ضمن این که هرچه زمان می‌گذرد امکانات و توانایی‌های نظامی و تسلیحاتی آنها افزایش پیدا می‌کند و این امر بهای اسرائیل اشغالگر را برای اقدامات و تجاوزات خود بسیار افزایش می‌دهد.

انتهای پیام/ 134