علوم دینی

به گزارش مجاهدت از مشرق، علامه سیدمحمدباقر حجتی متولد ۱۳۱۱ شهرستان بابل، پدرش سیدمحمد حجتی از عالمان و ائمه جماعت شهر بابل و جدش سید محمدباقر حجتی بارفروش مازندرانی از مراجع تقلید در منطقه مازندران و از شاگردان سید محمدکاظم طباطبایی یزدی، آخوند خراسانی و ملا عبدالله مازندرانی در حوزه نجف بود.

تولد در بابل و آغاز تحصیلات در این شهر

سید محمدباقر حجتی، تحصیلات ابتدایی خویش را در زادگاهش و مقداری از تحصیلات حوزوی را در مدرسه علمیه صدر بابل گذراند. استادان او در شهر بابل، پدرش، شیخ علی موحد، سید محمد محقق بهشتی، شیخ نجف فاضل استرابادی، شیخ محمد سالکی، شیخ محمدعلی طبرستانی، سید حبیب‌الله غروی و کربلایی علیجان طبری بودند.

حضور در تهران و ادامه تحصیل در مدرسه مروی

حجتی برای ادامه تحصیلات علوم دینی در اردیبهشت سال ۱۳۳۰ به تهران رفت و در مدرسه مروی ساکن شد. سید صدرالدین رضوی، مرتضی مطهری، ابوالقاسم گرجی، میرزا باقر آشتیانی و سید ابوالقاسم رفیعی قزوینی و ابوالحسن شعرانی از استادان او بودند.

ورود به دانشگاه تهران و اخذ مدرک دکترا از این دانشگاه

سال ۱۳۳۴ وارد دانشگاه علوم معقول و منقول (دانشکده الهیات و معارف) شد و به جمع دانشجویان رشته فقه و مبانی علوم اسلامی دانشگاه تهران پیوست. کارشناسی، کارشناسی ارشد و دکترا را در همان‌جا خواند و پس از اخذ دکترای حکمت و فلسفه در سال ۱۳۴۶ به استخدام دانشگاه تهران درآمد و استادیار شد.

پایه‌گذار رشته علوم و معارف قرآن در دانشگاه تهران

او رشته علوم قرآن و حدیث را در دانشگاه تهران بعد از انقلاب اسلامی ایران پایه‌گذاری کرد و سال‌ها به تدریس در رشته زبان و ادبیات عرب، ترجمه، قرائت و تفسیر قرآن مشغول بود و مدیریت دانشکده الهیات و معارف اسلامی در گروه علوم قرآن و حدیث، معاونت پژوهشی دانشکده الهیات و معارف اسلامی دانشگاه تهران و عضویت در مجامع و انجمن‌های علمی قرآنی بخشی از مسئولیت‌های این عالم فقید است. همچنین فهرست‌نویسی نسخه‌های خطی، تحقیق و تألیف در حوزه علوم قرآنی، تحقیق و تألیف در حوزه علوم تربیتی و روان‌شناسی، ارائه مقالات و سخنرانی در کنگره‌ها و سمینارها از جمله فعالیت‌های علمی و پژوهشی او به‌شمار می‌رود.

دیگر فعالیت‌های آموزشی

از جمله فعالیت‌های آموزشی حجتی، تدریس حدیث و علوم قرآنی در دانشگاه تهران، تربیت مدرس، علوم اسلامی رضوی و دیگر دانشگاه‌های معتبر ایران است. او در سال ۱۳۸۷ با درجه استادتمام بازنشسته شد.

تألیفات و آثار

بخش عمده تألیفات و مقالات سید محمدباقر حجتی، درباره علوم قرآنی است و آثاری هم در باب علوم تربیتی و روان‌شناسی دارد. پژوهشی در تاریخ قرآن کریم مشهورترین اثر او در علوم قرآن است. تفسیر کاشف، اسباب النزول، تاریخ قرائات قرآن کریم، میثاق در قرآن، آداب تعلیم و تعلم در اسلام ترجمه کتاب «منیة المرید فی آداب المفید و المستفید» تألیف شهید ثانی از جمله آثار اوست.

این عالم ربانی ساعاتی پیش در سن ۹۳ سالگی دعوت حق را لبیک گفت.

به گزارش مجاهدت از مشرق، آیت‌الله حسین نوری همدانی پیش از ظهر امروز در دیدار طلاب شرکت کننده در ششمین دوره مسابقات علمی حوزه های سراسر کشور که در دفتر این مرجع تقلید انجام شد، با تبریک ایام فرخنده ماه شعبان ضمن تقدیر و تجلیل از برگزار کنندگان این مراسم حضور در جمع طلاب نخبه جوان را توفیقی برای خود دانست.

وی بعثت رسول گرامی اسلام (ص) را سرآغاز پیدایش تمدن اسلامی توصیف و خاطر نشان کرد: اسلام از آغاز بر کسب علم و دانش تاکید و از دانش پژوهان تمجید و تکریم کرده است. پرورش دانشمندان بنام در علوم مختلف و وجود اصطلاحات عربی در علوم مختلف نشان دهنده این امر است که در آن سال ها مسلمانان در علوم مختلف پیشتاز بوده‌اند.

مرجع تقلید شیعیان با اشاره به خطبه ۱۷۳ نهج البلاغه افزود: حضرت امیر مومنان (ع) در جنگ صفین هنگامی که پرچم اسلام را در دست داشتند فرمودند: « وَ لَا یَحْمِلُ هَذَا الْعَلَمَ إِلَّا أَهْلُ الْبَصَرِ وَ الصَّبْرِ وَ الْعِلْمِ بِمَوَاضِعِ الْحَقِّ»؛ یعنی تنها کسانی می‌توانند پرچمدار اسلام باشند که اهل بصیرت و اهل صبر و استقامت باشند و بتوانند حق و باطل را به خوبی بشناسند.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: امروز و در دنیا کنونی باید به این مطلب توجه کنیم که استکبار در برابر حاکمیت حق و نظام مقدس اسلامی ما ایستاده است. از این رو شما عزیزان که پرچم داران اسلام در مقابل استکبار هستید باید با علم و بصیرت از نقشه‌های دشمنان و فتنه های آنان آگاه و موضع گیری مطابق با حق داشته باشید تا بتوانید فرهنگ اسلام و معارف آن را به سرتاسر جهان منتقل کنید.

آیت‌الله نوری همدانی همت بلند و پرهیز از تنبلی را راه رسیدن به موفقیت توصیف کرد و یادآور شد: شما عزیزان که سرمایه عمر و جوانی خود را در طبق اخلاص گذاشته‌اید باید با همت بلند در این راه گام بردارید چراکه این راه، راه شیخ طوسی‌ها و شیخ مفیدها و دیگر فقهای بزرگ است.

مرجع تقلید شیعیان تسلط بر ادبیات فارسی و عربی را از عوامل مهم در فراگیری علوم دینی همچون فقه، اصول و تفسیر بیان و خاطرنشان کرد: باید با قرآن و کتاب نهج البلاغه و صحیفه سجادیه ارتباط و انس داشت تا از برکات و توفیقات آن برخوردار شد. تهجد و شب زنده داری از راه های مهم خودسازی و دستیابی به معنویت است از این رو نباید از اینها غفلت نمود.

آیت‌الله نوری همدانی یکی از سفارشات مهم اسلام را توجه و عنایت به مردم دانست و یادآور شدند: اسلام حد همسایگی را تا چهل منزل بیان نموده است و هر فرد مسلمانی باید نسب به رفع مسائل و مشکلات افراد جامعه اهتمام به ورزد.

وی گفت: وظیفه ما تنها درس و بحث و در گوشه حجر نشستن و علم آموزی تنها نیست، بلکه باید با تواضع و صمیمیت با مردم ارتباط داشته باشیم و در میان جامعه باشیم و از مسائل و مشکلات مردم با خبر باشیم تا در حل مشکلات بکوشیم و به جامعه خدمت کنیم.