علی زند وکیلی

بازگشت قهرکرده‌ها به تلویزیون!

بازگشت قهرکرده‌ها به تلویزیون!



تلویزیون در سالی که گذشت بسیاری از مناسبتی‌هایش را با میهمان تکراری گذراند اما نسیم ۴۰۴ راه دیگر عیدانه‌های شبیه به خودش را نرفت. از چهره‌هایی دعوت کرد که سال‌ها به تلویزیون نیامدند.

به گزارش مجاهدت از مشرق، سالی که گذشت نه سریال‌های مناسبتی بویِ مناسبتی می‌دادند و نه برنامه‌های مناسبتی توانستند متفاوت ظاهر شوند. در این میان البته «جام‌جم» به رویکردِ ذاتی خودش یعنی بازگشت چند صدایی‌ به تلویزیون عمل کرد و در برخی از قسمت‌های خود بیشتر و در برخی از قسمت‌ها کمتر، صدایِ منتقدان شد.

«شیوه» شبکه چهار با اظهارنظر پرحاشیه یک استاد دانشگاه مدتی کنار رفت و اواخر آذرماه به آنتن این شبکه برگشت و پیش از ماه رمضان ۱۱ مرتبه روی آنتن رفت. البته این جسارت را تلویزیون نتوانست در خصوص پخش تیتراژ یلدایی شبکه سه به خرج دهد و علی‌رغم لو رفتن صدای علی زندوکیلی و مهران مدیری در شبکه‌های اجتماعی، اما نهایتاً این صدا و ویدئو به عنوان تیتراژ برنامه یلدایی، روی آنتن نرفت.

ماجرای کفن جنجالیِ «جعبه سیاه»، نام شبکه افق و برنامه‌اش را بیش از پیش سرزبان‌ها انداخت. صدایِ انتقادها زمانی بالا گرفت که هادی عامل برای نخستین بار در قالب ویدئویی، نسبت به اهدای کفن و آگهی ترحیم در این برنامه اعتراض کرد و «جعبه‌سیاه» بعد از عذرخواهی عوامل و تصریح رییس صداوسیما بر مخالفت با این خطا، اواخر سال ۱۴۰۳ با فصل دوم به آنتن این شبکه بازگشت که در آن از اهدای کفن و آگهی ترحیم خبری نبود.

اما فارغ از این اتفاقات، مناسبتی‌ها نتوانستند از آن کلیشه همیشگی یک میز و چند اتفاق وایرالی خودشان را خارج کنند. البته به این رفتار کلیشه‌ای، میهمانان تکراری و گفت‌وگوهای کسل‌کننده را هم اضافه کنیم. اوج آن در برنامه‌های تحویل سال خودش را بیش از گذشته نشان داد.

شبکه‌های تلویزیونی به جایِ دکورهای عجیب و لباس‌های رنگارنگِ مجریانش، ‌ می‌توانستند طراحی خوبی برای سؤالات گفت‌وگو و میهمانان داشته باشند که بیشتر برنامه‌های مناسبتی و نوروزی تلویزیون به دورهمی‌های تکراری از حضور بازیگران بدل شد.

ضمن اینکه امسال هم شبکه‌های سیما به دورهمی هایی تکراری از حضور بازیگران بدل شد. برخی از این دورهمی ها هم آنقدر مهمانانش یکسان بود که انگار صرفاً رقابت سطحی نگرانه‌ای برای دعوت از مهمانان یک شبکه در شبکه‌ای دیگر شده بود تا امتیاز این رقابت باخت – باخت را از دست ندهند. مصطفی راغب هم از جمله مهمانان خواننده‌ای بود که در همه شبکه‌های اصلی حضور داشت و تقریباً شبکه‌ای نبود که به آن «نه» گفته باشد.

اما از این حواشی و ضعف‌ها بگذریم، یک اتفاق در نوع خودش قابل توجه بود که می‌تواند الگوی ساخت برنامه‌سازی هم باشد. گفت‌وگویی که بتواند ناگفته‌هایی را مطرح کند که برای مخاطب جالب و دیدنی و شنیدنی باشد و ثانیاً فارغ از طراحی دکور و گفت‌وگوهای گرم، پای چهره‌هایی را به تلویزیون باز کند که سال‌ها غیبت داشته‌اند و میانه‌ای با جعبه جادو ندارند.

سال‌هاست دغدغه داریم تلویزیون از عیدانه‌ها و ویژه‌های کلیشه‌ای فرار کند و طرحی نو دراندازد اما یک میز و مجری و چند میهمانی که از این شبکه به شبکه‌ای دیگر دست به دست می‌شوند اتفاقی دیگر نمی‌افتد.

اما نسیم ۴۰۴، کامران نجف‌زاده و همکارانش به گونه‌ای دیگر رفتار کردند که در نوع خودش قابل توجه است.

کامران نجف‌زاده در یک دکور کاملا اصیل که هر طرف آن ما را به یاد گوشه‌ای از تمدن و فرهنگ و اصالت ایران اسلامی می‌اندازد. خانه‌های تاریخی کاشان و رنگ و لعاب بهار که کاملا در صحنه نسیم ۴۰۴ نمایان است.

سوالات مجری برنامه همه حساب شده و گفت‌وگو کاملا گرم و در موقعیت‌هایی هم چالشی پیش می‌رود. نه به سبک برخی از برنامه‌ها مجری به هر راه و مسیر و طرقی متوسل شود تا بتواند به یک تیکه‌ی وایرالی در فضای مجازی دست پیدا کند.

کامران نجف‌زاده به گونه‌ای با صابر خراسانی گفت‌وگو می‌کند که مخاطب برای اولین بار بغض‌های صابر را با یک اتفاق تلخ به نظاره می‌نشیند.

او فرزندش را در بیمارستان از دست داده و این واقعه دردناک را که به تعبیر خودش امانت در نزد خودش نگه داشته برای اولین بار در این برنامه پرده از این واقعیت برمی‌دارد.

یا گفت‌وگویش با حامد عسکری که واقعیت‌هایی را از زلزله بم را مطرح می‌کند. با همین‌طور فواد بابان و مریم حیدرزاده و حتی صحنه آبگوشت‌خوردن علی پروین و خیلی از اتفاقات دیگر.

اما در کنار همه این اتفاقات پای چهره‌های شناخته شده‌ای هم بعد از مدت‌ها به تلویزیون باز شد؛ از فواد بابان گوینده شناخته شده خبر که سال‌ها از او خبری نبود تا مریم حیدرزاده که اگر اغراق نشود جز اولین مرتبه‌هایی باشد او میهمان برنامه‌ای تلویزیونی می‌شود. یا حتی پرواز همای که مدت‌هاست به تلویزیون نیامده!

به نظر می‌رسد می‌توان برنامه‌ای سرگرم‌کننده طراحی کرد؛ چهره‌های شناخته شده را هم به برنامه آورد و گفت‌وگو هم انجام داد اما همواره از شاخصه مهم جذابیت غافل نشد.

این همان وجه تمایز است که بایستی در ۱۴۰۴ بیشتر دنبال شود.

گفت‌وگو با چهره‌ها نباید به یک کلیشه تبدیل شود؛ اساسا باید تریبون به کسانی داده شود که هم حرفی برای گفتن داشته باشند و هم مجری و برنامه سازی که بتواند حرف‌های گفتنی جدید و جذابی را برای مخاطبان به ارمغان آورند.

برنامه‌سازی باید با این نوع رویکردها پیش برود که هم میهمان جدید، گفت‌وگوی جذاب و هم طراحی اصیل و ناب را در دستور کار قرار داد.

مدعوین از طیف‌های مختلف هستند. یعنی علی پروین و یحیی گل‌محمدی از این سو و فواد بابان و مریم حیدرزاده از سمت دیگر. در چند سال اخیر کمتر مجری این‌طور مهمان برنامه را به چالش نکشیده که مثلا فواد بابان روایتی از نوه مرحوم افشار را برای اولین بار مطرح کند.

نجف‌زاده را به عنوان خبرنگاری می‌شناسیم حال آنکه سالها روزنامه‌نگار بوده و ۴ کتاب در حوزه داستان کوتاه دارد.

نجف‌زاده از تمام پروتکل‌های ادبی استفاده می‌کند و حتی در سوال و جواب‌ها اجازه نمی‌دهد مهمان “گیر” بیفتد. رعایت همین اصول احتمالا باعث شده مهمانها نسبت به فصل پیش با کیفیت‌تر شوند.

بازخوردهای برنامه در رسانه‌ها خوب می‌چرخد و البته بدون جنگولک بازی و ارگانیک این اتفاق می‌افتد.

منبع: تسنیم

این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده است

بازگشت قهرکرده‌ها به تلویزیون! بیشتر بخوانید »

برنامه‌های یلدای تلویزیون با کیفیت بود؟

برنامه‌های یلدای تلویزیون با کیفیت بود؟



اگر از این تم مادرانه که اتفاقا با ذات آیین یلدا همخوانی محسوسی هم دارد بگذریم، باقی چیزها در برنامه‌های امسال تلویزیون نه خرق عادت بود و نه افت خاصی نسبت به سال‌های اخیر داشت.

به گزارش مجاهدت از مشرق، از آنجا که یلدای سال ۱۴۰۳ با روز مادر یکی دو روز فاصله داشت، به نوعی می‌توان گفت امسال حال و هوای این آیین باستانی مقداری طولانی‌تر از آن شد که منحصر در یک شب خاص بماند و لااقل ۳-۲ شب با معجونی از روز مادر و روز زن و شب چله گذشت.

طبیعتا این وضعیت به سازوکار برنامه‌سازی تلویزیون در این ایام هم جهت‌دهی‌هایی کرد؛ چنانکه نه تنها ویژه‌برنامه‌های یلدایی دیگر یک‌شبه نبود، بلکه حتی عباراتی مثل «یلدای مادرانه» یا «خونه مادری» هم به یکی از برچسب‌های اصلی و عنوان‌بندی‌های کلیدی در برنامه‌های امسال صداوسیما تبدیل شد و حضور زنان و مادران در برنامه‌های متعدد تلویزیونی نمود ویژه‌ای داشت.

اگر از این تم مادرانه که اتفاقا با ذات آیین یلدا همخوانی محسوسی هم دارد بگذریم، باقی چیزها در برنامه‌های امسال تلویزیون نه خرق عادت بود و نه افت خاصی نسبت به سال‌های اخیر داشت و شاید بشود یلدای ۱۴۰۳تلویزیون را معدل و میانگینی از آنچه در ۲ سال قبل دیده شد، دانست.

یلدای ۱۴۰۱ همزمان بود با ناآرامی‌های اجتماعی که حضور بعضی هنرمندان را در شبکه‌های صداوسیما کمرنگ کرده بود و از آن سو مدیران تلویزیون هم تمایل چندانی به استفاده از چهره‌های مطرح قبلی نداشتند و بیشتر می‌خواستند افراد جدید و کمتر شناخته‌شده را امتحان کنند.

این رویکرد البته اگر به صورت صبورانه، بطئی و با برنامه‌ریزی منسجم پیگیری می‌شد، می‌توانست به یک تحول نسلی در دنیای شهرت منتهی شود اما به یکباره نمی‌شد جای آدم‌های جاافتاده قبلی را با چهره‌های جدید پر کرد. به هر حال بعد از انتقاداتی که به این وضع شد، رویکرد جبرانی تلویزیون در سال ۱۴۰۲ به حضور کم‌سابقه و پررنگ سلبریتی‌ها و حتی اینفلوئنسرهای شبکه‌های اجتماعی در تلویزیون منجر شد که از جمله آنها می‌شود به حسن ریوندی، صادق بوقی و نوجوانی اشاره کرد که با تکیه‌کلام «واگعیه یا کیکه؟» شناخته می‌شد.

جالب آنکه بعضی از این چهره‌ها در بیش از یک شبکه سیما حاضر شدند. همان‌طور که تلویزیون برای جایگزینی چهره‌های جدید با ستاره‌های مشهور در یلدای ۱۴۰۱ مورد نقد قرار گرفت، این بار در یلدای ۱۴۰۲هم بابت چرخش ناگهانی مدیران سیما از مواضع قبلی‌شان انتقاداتی مطرح شد.

شاید حاصل‌جمع همین انتقادات بود که چینش برنامه‌های امسال را از لحاظ نوع حضور چهره‌های مشهور به میانگینی از آنچه در یلدای ۲ سال قبل گذشته بود رساند. امسال برخلاف یلدای ۱۴۰۱چهره‌ها هم آمده بودند اما نه مثل سال ۱۴۰۲ دستور کار هم در اکثر برنامه‌ها این بود که یکی دو مجری تلویزیونی میزبان تعداد زیادی از افرادی می‌شدند که بعضی‌شان چهره‌های مطرح هنری یا ورزشی بودند و بعضی‌های دیگر افراد مهم، موثر یا موفقی به ‌حساب می‌آمدند که لزوما شهرت رسانه‌ای نداشتند.

مثلا خانم «مریم رزاقی‌آذر» که به عنوان برترین پزشک غدد کودکان جهان انتخاب شده، در برنامه یلدای شبکه ۳ حاضر شد و ماجرای اخراجش از یک کنفرانس پزشکی در امارات را به دلیل اعتراضی که نسبت به واژه جعلی خلیج عربی کرده بود تعریف کرد.

برنامه‌های یلدای تلویزیون با کیفیت بود؟

این در حالی بود که اکثر مخاطبان ایرانی برای اولین‌بار با چنین شخصیتی آشنا می‌شدند و در همین برنامه، چهره‌های دیگری هم حاضر شدند که بارها در رسانه‌های مختلف دیده شده بودند و سیمای جاافتاده و مشهوری داشتند. تلویزیون از لحاظ هدف‌گیری مخاطبانش امسال تنوع را در دستور کارش دیده بود و مثلاً برنامه‌هایی بودند که مناسب علاقه‌مندان شعر، موسیقی سنتی و حتی سینمای حرفه‌ای طراحی شدند اما فارغ از میهمان‌ها و دکورها و بعضی صحبت‌های تخصصی که در هر برنامه طرح می‌شد، فرم برنامه‌سازی تقریبا در تمام موارد یکسان بود و تمام آنها دورهمی‌هایی بود که با میانجی‌گری یک مجری و گپ‌وگفت و شوخی و سرخوشی میهمان‌ها با همدیگر برگزار می‌شد.

این قبیل برنامه‌ها را طی سال‌های اخیر در ایامی غیر از شب یلدا هم به وفور می‌شود در شبکه‌های مختلف سیما دید و از این لحاظ تلویزیون چندان نتوانست تفاوت خاصی بین یلدا و باقی شب‌های سال برقرار کند. استودیوهای بزرگ و باشکوه و پرنور که مجری‌ها و میهمانان برای دیده شدن و به چشم آمدن در میان زرق و برق آنها باید با صدای بلند و هیجان‌زده صحبت کنند و حرکات فیزیکی درشتی داشته باشند، حتی در عادی‌ترین برنامه‌های سرگرمی تلویزیون مثل مسابقات خیاطی و چیزهایی از این قبیل هم در تمام روزهای سال وجود دارد و به نظر می‌رسد برای جذب مخاطب امروز که انبوه محتواهای مجازی او را ناشکیبا و زودگذر کرده، به خلاقیت بیشتری نیاز است.

یلدای امسال در تلویزیون ایران چند حاشیه داشت و چند نقطه دیدنی و سرگرم‌کننده. ایرادها البته همگی به اشتباهات عوامل برنامه‌ها یا میهمانان‌شان برمی‌گشت و به همین سیاق، بخش‌های جذاب و سرگرم‌کننده هم شیرین‌کاری عوامل برنامه‌ها یا میهمانان‌شان بود و در بخش مدیریتی و سیاست‌گذاری کلان، یک یلدای آرام و عادی بر تلویزیون گذشت. در ادامه ضمن مروری کلی بر برنامه‌های تلویزیون در یلدای امسال، به بعضی حواشی مهم و نقدهای عمومی نسبت به برنامه‌ها هم اشاره‌هایی شده است.

* یلدایی با شعر و اشک و مادرانگی

شبکه اول سیما با ویژه‌برنامه «ایران دوست‌داشتنی» یلدای امسال را برگزار کرد که در آن برخلاف سایر مناسبت‌ها این‌بار تنها با یک مجری روی آنتن رفت و پخش آن هم یک شب دیرتر از ویژه‌برنامه‌های سایر شبکه‌ها آغاز شد. مجری برنامه اسماعیل آذر بود که حضور او فضا را تا حد زیادی سنگین و رسمی می‌کرد و به علاوه خواه‌ناخواه فضای مشاعره به برنامه می‌داد.

اسماعیل آذر در ویژه‌برنامه یلدایی «حافظیه» که از شبکه نسیم پخش می‌شد هم روی آنتن رفت و سانسور چهره ۲ دختربچه‌ای که در مشاعره این برنامه شرکت کرده بودند، حاشیه‌هایی به وجود آورد. شبکه ۲ با همان مجری‌هایی که برنامه‌های روتین آن را اجرا می‌کنند کارش را در شب یلدا هم به پیش برد و المیرا شریفی‌مقدم و وحید رونقی که مجریان «صبحانه ایرانی» هستند، بخشی از این برنامه را اجرا کردند و محیا اسناوندی، محسن آزادی و قدسیه صالحی که مجریان برنامه «عصر خانواده» هستند، بخشی دیگر را. قسمت دیگری از برنامه هم با اجرای حامد عسگری روی آنتن رفت که او هم در شبکه ۲ برنامه اجرا می‌کند.

شبکه ۳ برنامه‌ یلدایی خود را از چهارشنبه ۲۸ آذر تحت عنوان «یلدای مادرانه» شروع کرد که البته قبل از شروع این برنامه، یک حاشیه عمدی آن را در صدر خبرها قرار داده بود. در چند روز منتهی به زمستان امسال، پخش ویدئویی از خوانندگی مهران مدیری و علی زندوکیلی به عنوان تیتراژ این برنامه، به نخستین و اصلی‌ترین حاشیه یلدایی تلویزیون تبدیل شده بود اما این تیتراژ در نهایت پخش نشد. اجرای برنامه یلدایی شبکه ۳ را ایمان قیاسی بر عهده داشت. این بار به جای یوسف تیموری که در بعضی اعیاد و ویژه‌برنامه‌های شبکه ۳ حضور داشت، از بهمن هاشمی استفاده شد که به سهم خود سعی می‌کرد از جدیت در اجرای قیاسی بکاهد. تمرکز اصلی این برنامه روی مادران بود و طیف متنوعی از میهمانان که از چهره‌های هنری و ورزشی تا افراد معتبر اما غیررسانه‌ای در آنها حضور داشتند، جزو میهمانان این برنامه بودند.

شبکه ۴ هم به مناسبت یلدا ویژه‌برنامه «سرزمین شعر» را از ۲۸ آذر با اجرای امیرحسین مدرس روی آنتن فرستاد و چهره‌های مطرحی در حوزه ادبیات موسیقی و خوشنویسی از جمله یوسفعلی میرشکاک، محمدعلی مجاهدی، علی موسوی‌گرمارودی، ناصر فیض، علی‌محمد مؤدب و علیرضا قزوه در آن حضور داشتند. این برنامه یلدایی در حقیقت پیش‌درآمدی بر آغاز فصل سوم مسابقه سرزمین شعر بود و به نظر می‌رسید با وجود چنین برنامه‌ای در شبکه ۴، نیازی به برنامه‌های شاعرانه شبکه‌های یک و نسیم برای شب یلدا نباشد.

شبکه ۵ سیما هم برنامه‌ای روی آنتن فرستاد به اسم «یلدا» که در بخشی از آن سامان گوران به همراه مادرش روی آنتن تلویزیون آمد و از علیرضا حقیقی، فوتبالیست ایرانی عاجزانه درخواست کرد نسبت به شکایتش صرف‌نظر کند تا او به زندان نرود. شکایت حقیقی از گوران بابت اتهام پرداخت پول در ازای پیوستن به تیم ‌ملی بود که منجر به صدور حکم ۹۱ روز زندان برای سامان گوران شد اما علیرضا حقیقی هم در قبال اتفاقات این برنامه هیچ واکنشی نشان نداد.

در باقی شبکه‌های تلویزیون هم تقریبا همان روندی که در ۵ شبکه اصلی پیگیری شده بود، تقلید شد و از این بابت نسبت به کار بعضی شبکه‌ها از جمله نسیم که کارویژه اصلی آنها سرگرمی است، انتقاداتی به وجود آمد. گذشته از اینها به طور کلی‌تر یکی از نقدهای پرتکراری که نسبت به بسیاری از برنامه‌ها و دورهمی‌های یلدای ۱۴۰۳ تلویزیون در این ایام دیده شد، مربوط به فضای غمگین بخشی از برنامه‌ها و تلاش مجریان و طراحان برنامه برای اشک گرفتن از میهمان یا مخاطبان‌شان بود.

این نقد به ‌طور مثال نسبت به حامد عسگری که بخشی از برنامه یلدایی شبکه ۲ را اجرا می‌کرد مطرح شد اما موردی که در شبکه ۳ رخ داد، نمونه‌ای پررنگ‌تر و بحث‌برانگیزتر بود. روز ۲۹ آذرماه در بخشی از برنامه «یلدای مادرانه» که توسط ایمان قیاسی اجرا می‌شود، مادر زنده‌یاد مهرداد میناوند را همراه با بازیکنان هم‌دوره‌ای‌اش مثل خداداد عزیزی، رضا شاهرودی، علیرضا منصوریان، سیروس دین‌محمدی و ابراهیم تهامی به استودیو دعوت کرده بودند و علیرضا منصوریان و خداداد عزیزی با تعریف کردن خاطراتی از کودکی و زمان فوتبال مهرداد، فضایی صمیمی و دلنشین ایجاد کرده بودند که ناگهان ایمان قیاسی اعلام کرد می‌خواهیم آهنگی از مهرداد میناوند که اتفاقا برای مادرش خوانده را پخش کنیم. پخش آهنگ شروع شد و دوربین بر روی چهره مادر میناوند متمرکز ماند تا ببیند چه اتفاقی رخ می‌دهد و همچنان که قابل حدس بود، غم بر چهره‌ این مادر داغدار نشست، بغض کرد و بغضش شکست و البته همچنان دوربین روی صورت او نما را بسته بود تا جایی که خود قیاسی متوجه وضعیت شد و گفت آهنگ را قطع کنید.

شبیه این اتفاق را امسال البته با درجاتی کمتر در چند برنامه دیگر تلویزیونی هم می‌شد دید؛ گو اینکه مجریان تلویزیون و طراحان برنامه‌ها به اشتباه تصور می‌کنند هر قدر شوک احساسی را نسبت به میهمان‌شان بالاتر ببرند و مثلا بتوانند جلوی دوربین زنده از او اشک بیشتری بگیرند، موفق‌تر عمل کرده‌اند. این اتفاق بویژه وقتی در برخورد با میهمانان غیررسانه‌ای رخ می‌دهد، نه تنها آن میهمان، بلکه مخاطبان را هم بشدت آزار می‌دهد.

منبع : وطن امروز

این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده است

برنامه‌های یلدای تلویزیون با کیفیت بود؟ بیشتر بخوانید »