غرب آسیا

به گزارش مجاهدت از گروه بین‌الملل دفاع‌پرس، «سرگئی ریابکوف» معاون وزیر امور خارجه روسیه امروز (پنجشنبه) ضمن ابراز آمادگی مسکو برای اجرای برجام در صورت احیا تصریح کرد که ایران اعلام کرده است که به محض لغو تحریم‌ها، آماده بازگشت به اجرای توافق هسته‌ای است.

خبرگزاری روسی «تاس» گزارش کرد، ریابکوف در جمع خبرنگاران در پاسخ به سؤالی در ارتباط با سفر آتی «جو بایدن» رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا به منطقه غرب آسیا گفت که وی در این سفر به موضوع هسته‌ای ایران نیز اشاره خواهد کرد.

معاون لاوروف در این خصوص تصریح کرد: «فکر می‌کنم که برنامه هسته‌ای ایران و تمامی چیزهای مرتبط با آن قطعاً در دستورکار او قرار داشته باشد و همچنین مسائل امنیتی در منطقه خلیج فارس نیز مورد بحث قرار خواهد گرفت».

ریابکوف در ادامه همچنین بر لزوم اجرای برجام تأکید کرد و گفت پس از احیای توافق هسته‌ای، روسیه مصمم است تا سهم خود را در روند احیای برجام، ایفا کند.

وی در این خصوص توضیح داد: «روسیه، به نوبه خود مصمم است تا بخشی از سهم خود را در فرایند اجرای برجام پس از احیای این توافق به شکل پارامترهای اولیه‌اش ایفا کند».

وی تصریح کرد که روسیه جنبه های خاصی از اجرای برجام را در پس ذهن خود دارد که ریابکوف اطمینان داد که آماده بازگشت به آن خواهد بود.

پیش از این نیز، «میخائیل اولیانوف» نماینده دائم روسیه در سازمان‌های بین‌الملی مستقر در وین تصریح کرد اگر آمریکا واقعاً به احیای برجام متعهد است باید موضعی مفید‌تر و دوستانه‌تر اتخاذ کند.

وی در پیامی که در صفحه توییتری خود منتشر کرد، به توییت اخیر «حسین امیرعبداللهیان» وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران پاسخ داد و نوشت: «واقعاً زمان آن رسیده است که ایالات متحده اگر واقعاً متعهد به احیای برجام است، در مسیر مذاکرات وین موضعی مفیدتر و دوستانه‌تر اتخاذ کند».

«جو بایدن» رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا علی‌رغم آن‌که با وعده بازگشت به برجام روی کار آمد و بارها به شکست سیاست «فشار حداکثری» دولت ترامپ علیه ایران اعتراف کرد اما تاکنون نه تنها اقدام ملموسی برای احیای برجام و لغو تحریم‌های یکجانبه علیه جمهوری اسلامی ایران نکرده بلکه همواره توپ را به زمین ایران می‌اندازد و می‌‌گوید که ایران باید برای احیای توافق هسته‌ای تلاش کند.

مذاکرات دوحه سه شنبه و چهارشنبه هفتم و هشتم تیر ماه بعد از سه ماه و نیم وقفه پس از مذاکرات وین، بین ایران و آمریکا به صورت غیرمستقیم و با تسهیل گری انریکه مورا برگزار شد و در همین راستا علی باقری مذاکره کننده ارشد جمهوری اسلامی ایران در رأس هیأتی به دوحه سفر کرد. البته در طول این مدت انتقال پیام‌ها به واسطه انریکه مورا، جوزپ بورل و برخی از وزرای خارجه اروپایی و منطقه بین ایران و آمریکا ادامه داشت تا این‌که بورل سفری به تهران داشت و در پی توافق حاصله مقرر شد مذاکرات از سرگرفته شود که در نهایت این مذاکرات در دوحه برگزار شد.

انریکه مورا، معاون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در حساب کاربری خود در توییتر مذاکرات رفع تحریم‌ها در دوحه را فشرده توصیف کرد.

مورا در توییتر نوشت: «دو روز مذاکرات فشرده و با واسطه در دوحه در خصوص برجام [داشتیم]. متأسفانه، هنوز پیشرفتی که تیم اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ‌کننده امیدوار به آن بود حاصل نشده است. همکاری‌ها را با فوریت بیشتر برای به آنکه توافق کلیدی برای منع اشاعه و ثبات منطقه را به مسیر بازگردانیم ادامه خواهیم داد.»

انتهای پیام/ 241

گروه بین‌الملل دفاع‌پرس: راهبرد منطقه‌ای آمریکا در غرب آسیا طی دو دهه گذشته عمدتاً بر مبنای سه فاکتور کلیدی کنترل منابع انرژی (نفت و گاز)، امنیت رژیم صهیونیستی و تروریسم تعریف و طرح‌ریزی می‌شود. در این میان نقش حضور نظامی در منطقه بویژه در عراق، برای حفظ ستون‌های نگه دارنده این راهبرد و منافع آمریکا از اهمیت بالایی برخوردار است چنانکه در هر چهار دولت آمریکا از زمان اشغال عراق به این سو (جمهوری‌خواه و دموکرات)، با وجود اختلافات بعضاً اساسی در راهبرد منطقه‌ای سیاست خارجی، اما در موضوع لزوم تداوم حضور نظامی در خاک عراق و نقش‌آفرینی در بخش نفت این کشور تفاوت چندانی مشاهده نمی‌شود.

جنگ اوکراین بار دیگر اهمیت کنترل منابع و شاهرگ‌های انرژی در تعیین تکلیف منازعات بین‌المللی و روند تحولات جهانی بویژه در رقابت ابرقدرت‌ها را نشان داد. عراق کشوری است با ذخایر بسیار بزرگ انرژی و جالب توجه آنکه این کشور در میانه بحران اوکراین حتی بیش از عربستان سعودی توانسته است بار کاهش عرضه نفت در بازار را به دوش کشد به صورتی که در یک ماه گذشته درآمد نفتی این کشور به بالغ بر ۱۱ میلیارد دلار رسیده است و از قضا واردات نفت آمریکا از عراق به ۳۲۶ هزار بشکه در روز رسیده است که اندکی کمتر از صادرات ۳۴۵ هزار بشکه‌ای عربستان به آمریکا است. طبیعتاً تأکید بر همکاری‌های اقتصادی به معنای حضور بیشتر آمریکا در بخش تولید نفت عراق و همچنین بازگرداندن دلار‌های نفتی به بازار آمریکا از طریق افزایش صادرات کالا به بازار مصرفی عراق می‌باشد.

تحولات عراق از طرف دیگر برای حفظ امنیت رژیم صهیونیستی نیز از اهمیت بالایی برخوردار می‌باشد. حضور و مشارکت عراق در مجموعه محور مقاومت، از یک طرف به تثبیت شرایط امنیتی سوریه و تقویت گروه‌های مقاومت در لبنان و غزه به عنوان خطوط مقدم مقابله با رژیم صهیونیستی کمک می‌کند، و از طرف دیگر به بسط نفوذ منطقه‌ای ایران و در هم شکستن توطئه پیشبرد روند عادی‌سازی و ائتلاف‌سازی عربی- صهیونیستی در منطقه می‌انجامد.

اما در این میان کاخ سفید برای حفظ منافع راهبردی در عراق و منطقه با چالش بزرگ وجود مصوبه اخراج نظامیان خارجی در ژانویه ۲۰۲۰ مواجه است بنابراین سران کاخ سفید به ترفند‌های مختلفی به دنبال دور زدن مصوبه پارلمان و یافتن راهی برای مشروعیت بخشیدن به حفظ پایگاه‌های نظامی خود در خاک عراق هستند. در این میان عدم جدیت دولت الکاظمی برای عملیاتی کردن قانون پارلمان طی ماه‌های پس از ۳۱ دسامبر ۲۰۲۱ به عنوان موعد خروج نظامیان آمریکایی از عراق، موجب شده تا واشنگتن به پیشبرد نقشه خود امیدوار باشد و تلاش برای گرفتن تأیید بغداد درباره تداوم همکاری‌های امنیتی و یا آموزشی و مستشاری میان دو کشور در همین راستا قابل خوانش است.

همچنین نکته حائز اهمیت دیگر در احساس تهدید آمریکا از روند تحولات عراق مربوط به گرایش فزاینده نخبگان و استراتژیست‌های عراقی به سمت تقویت همکاری‌های اقتصادی و نقتی با چین می‌باشد که در ماه‌های اخیر گام‌های اجرایی آن نیز برداشته شده است. عراق با دریافت ۱۰.۵ میلیارد دلار برای سرمایه‌گذاری در چند پروژه، از جمله یک نیروگاه نفت سنگین، مهم‌ترین هدف ابتکار زیرساختی «یک کمربند، یک جاده» چین در کل منطقه غرب آسیا در سال ۲۰۲۱ بوده است.

در واقع، کشور عراق پس از پاکستان و روسیه سومین شریک بزرگ ابتکار «یک کمربند، یک جاده» در طرح‌های انرژی است. همچنین چینی‌ها از زمان امضای قرارداد همکاری‌های استراتژیک میان عراق و چین در دولت عادل عبدالمهدی در سال ۲۰۱۹، به طور جدی ورود به بازار نفت عراق را در دستور کار قرار داده‌اند به صورتی که پکن در پی سرمایه‌گذاری در ۷۸ میدان نفتی این کشور بر آمده است که برای نمونه، پالایشگاه الفاو با هزینه ۷ میلیارد دلاری به ائتلافی از شرکت‌های چینی واگذار شده است؛ بنابراین باید گفت بیم و امید‌هایی که سیاستمداران آمریکایی از تحولات عراق و عملکرد دولت‌مردان عراقی دیده‌اند همچنان پاشنه آشیل استقلال و حاکمیت ملی عراق در برابر مداخلات واشنگتن است.

انتهای پیام/ ۱۳۴

به گزارش مجاهدت از خبرنگار اخبار داخلی دفاع‌پرس، واشنگتن سیاست سنتی خود در دهه‌های اخیر مبنی بر تمرکز بر منطقه غرب آسیا و شمال آفریقا را تعدیل کرده و به دنبال واگذاری تعهدات راهبردی خود به هم پیمانانش است.

به عنوان نمونه در سیاست خاورمیانه‌ای جدید آمریکا دیگر لازم نیست نیرو‌های این کشور به شکل مستقیم در منطقه حضور داشته باشند، بلکه هم پیمانان این کشور مسئولیت اجرای سیاست واشنگتن در منطقه را به سرکردگی رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی برعهده خواهند داشت.

طرح ناتوی عربی را می‌توان مولود سیاست‌های کلان آمریکا مبنی بر تمرکز بر روی منطقه ایندوپاسیفیک دانست. اما اجرای این طرح با موانع و چالش‌های بسیاری روبه‌رو است که در ادامه به بررسی آن خواهیم پرداخت.

نخستین چالش در مسیر تشکیل ناتوی عربی را می‌توان تعریف «دشمن مشترک» دانست. در دوران جنگ سرد آمریکا و هم پیمانان این کشور در بلوک غرب برای مقابله با اتحاد جماهیر شوروی و مقابله با نفوذ کمونیسم در نقاط مختلف جهان، پیمان آتلانتیک شمالی (ناتو) را ایجاد کردند. شوروی به عنوان تهدیدی مشترک و حیاتی علیه حاکمیت و بقای کشور‌های بلوک غرب سبب شد تا آن‌ها بتوانند به راحتی با تفاهم و درک مشترک رسیده و به مقابله با این تهدید نوپدید بپردازند.

در سال‌های اخیر که روابط دیپلماتیک اسرائیل با بحرین و امارات برقرار شد و سطح مهمی از روابط پنهان و نیمه آشکار نیز با عربستان شکل گرفت، مناسبات تل آویو در منطقه ژئواستراتژیک خلیج فارس به ویژه با ابوظبی به شکل غیر منتظره‌ای به سطح ائتلافی همه جانبه (سیاسی، اقتصادی و نظامی) ارتقا یافته است؛ تا جایی که هرگز روابط اسرائیل با مصر و اردن پس از چندین دهه به چنین سطحی نرسیده و همین رویکرد امارات، به ویژه مصر را نگران تضعیف جایگاه و نقش منطقه‌ای خود ساخت.

مصری که پس از کامپ دیوید همواره خود دروازه ارتباط اسرائیل با جهان عرب می‌دید و از این طریق موقعیتی ویژه در سیاست منطقه‌ای و روابط با آمریکا و غرب برای خود تعریف کرده بود، اما قاهره نه تنها تحرکی در جهت رفع این نگرانی از خود نشان نداد بلکه تحت تاثیر اوضاع متزلزل سیاسی و اقتصادی داخلی و وابستگی به کمک‌های مالی خلیج فارس، خود را ناچار به همراهی بیشتر با این تحولات و تقویت بیشتر روابط با تل آویو و ابوظبی دید.

به اصل موضوع که بازگردیم، در واقع، هدف تشکیل ناتوی خاورمیانه‌ای میان متحدان عربی و اسرائیلی آمریکا در منطقه در وهله نخست مواجهه با ایران و محور تحت رهبری آن است.

ایده ناتوی خاورمیانه‌ای در اصل نسخه ارتقا یافته ایده قدیمی ناتوی عربی است که عضویت و محوریت اسرائیل در آن موجب تغییر نام ناتوی عربی به ناتوی خاورمیانه شده است. در واقع ناتوی عربی هم ایده‌ای مصری بود که طنطاوی وزیر دفاع پیشین مصر در ژوئن ۱۹۸۸ آن را مطرح کرد و سپس سیسی رئیس جمهور مصر در فوریه ۲۰۱۵ در سفر به اردن بار دیگر تشکیل آن را گوشزد کرد؛ تا این که در دوره ریاست جمهوری دونالد ترامپ و قبل از سفرش به ریاض در می ۲۰۱۷ دوباره بر زبان‌ها افتاد. اخیرا هم پس از گسترش قابل تامل روابط عربی اسرائیلی، این ایده به طرح ناتوی خاورمیانه ارتقا یافته است و سفر آتی جو بایدن به منطقه می‌تواند به پیشبرد تشکیل این ائتلاف نظامی در منطقه و پیگیری آن از سوی اسرائیل و کشور‌های عربی همسو و متحد آمریکا کمک کند.

واقعیت این است که آنچه متحدان آمریکا را به این سمت سوق داده، نه صرفا همکاری مشترک برای مقابله با چالش‌های کنونی، بلکه به نوعی آماده شدن برای مواجهه جمعی با خلأ‌ها و چالش‌های امنیتی بزرگ‌تری است که احتمالا منطقه خاورمیانه در امتداد پیامد‌های امنیتی و ژئوپلتیکی نزاع میان قدرت‌های غربی و آمریکا با روسیه در حال حاضر و چین در آینده، شاهد آن خواهد بود.

اما پیشبرد طرح تشکیل ناتوی خاورمیانه مستلزم وجود تنشی مستمر در منطقه با طرفیت ایران است و از این رو، اگر هم برجام احیا شود، باز سطحی از تنش منطقه‌ای در راستای تحقق هدف پیشگفته ادامه خواهد یافت. از دیگر سو، تقابل با ایران و متحدان آن هر چند اولویت نخست تشکیل ناتوی خاورمیانه است، اما تنها هدف آن نیست، بلکه ترکیه نیز احتمالا هدف بعدی آن بوده و بعید است که آشتی‌های کنونی نگرانی‌های راهبردی محور عربی اسرائیلی از سیاست‌های نوعثمانی گرایانه ترکیه را در درازمدت برطرف کند.

البته گویا ترکیه زودهنگام این خطر را احساس کرده و آشتی و نزدیکی به این محور احتمالا معطوف به این نگرانی و تلاشی برای ملحق شدن به ائتلاف در حال تشکیل برای مصمون ماندن از خطرات بعدی آن باشد.

انتهای پیام/341

به گزارش مجاهدت از گروه دفاعی امنیتی دفاع‌پرس، امیر سرتیپ علیرضا الهامی جانشین فرمانده نیروی پدافند هوایی ارتش در دیدار با دانشجویان فارغ‌التحصیل دانشگاه پدافند هوایی خاتم الانبیاء (ص) این نیرو، اظهار داشت: امروز نیروی پدافند هوایی نقش ارزنده، حساس و شگرفی در به چالش کشیدن هیمنه ابر قدرت‌ها و نیز تغییر معادلات نظامی در منطقه غرب آسیا ایفا می‌کند.

وی افزود: پیشرفت علمی بویژه در حوزه علوم پدافندی و همچنین ارتقای دستاورد‌های نظامی، برگ برنده و متضمن قدرت بازدارندگی و توان دفاعی کشورمان است.

امیر سرتیپ الهامی با اشاره به اینکه پدافند هوایی ارتش متناسب با انواع تهدیدات موجود در حال توسعه و کسب موفقیت است، خاطر نشان کرد: کاهش امنیت دفاعی کشورمان تمامی ابعاد اقتصادی، فرهنگی، پزشکی، صنعتی و … را تحت تاثیر قرار می‌دهد.

وی ادامه داد: پژوهش محوری پایه و اساس پیشرفت علمی در مجموعه پدافند هوایی است که بطور متعدد توجه ویژه به تحقیق و پژوهش در توصیه‌های فرماندهی معظم کل قوا (مدظله العالی) تاکید شده است.

جانشین نیروی پدافند هوایی ارتش در پایان تصریح کرد: اعتماد به نفس در مجموعه پدافند شعار ما می‌توانیم را تجلی بخشید و شاهد قطع وابستگی کشور در تمامی عرصه‌ها هستیم.

انتهای پیام/ 241

به گزارش مجاهدت از گروه دفاعی امنیتی دفاع‌پرس، در چهار صد و هشتاد و هفتمین از مجله صف مطالبی همچون فرمایشات رهبر معظم انقلاب اسلامی در جمع مسئولان نظام در تاریخ سوم فروردین سال جاری، اخبار سخنان فرماندهی کل ارتش جمهوری اسلامی ایران، گزارش برگزاری نخستین یادواره ۵۶۵ شهید گلگون کفن ارتش در استان قم، اهداف سفر بشار اسد به تهران، جهاد تبیین، تربیت نظامیان از منظر قرآن کریم و روایات معصومین (ع)، معرفی پهپاد مهاجر ۶ و پهپاد، کمان ۲۲، گزارشی از امور علمی و آموزشی دانشگاه علوم دریایی امام خمینی (ره) نوشهر نیروی دریایی ارتش، نگاهی به سازمان تحقیقات و توسعه صنایع دفاعی هند، گزارشی از فرماندهی اطلاعات و شناسایی الکترونیکی نیروی پدافند هوایی ارتش، ضریب استقلال و نقش آن در همگرایی منطقه غرب آسیا، نگاهی به ارتش کویت، توسعه فرهنگ قرآنی در بین خانواده کارکنان نیرو‌های مسلح، آشنایی با خانواده ورزشکار مدال¬آور ارتش، نگاهی بر ناهنجاری‌های خانواده ایرانی در فضای مجازی؛ و ده‌ها مطالب دیگر آمده است.

مجله صف به‌عنوان سازمان رسمی ارتش جمهوری اسلامی ایران توسط معاونت فرهنگی و روابط عمومی سازمان عقیدتی سیاسی ارتش به چاپ می‌رسد.

انتهای پیام/ 221