غلامرضا کافی

نوید شاهد: روز مقاومت اسلامی، میراث تاریخی جاویدان در شکست بزرگ دشمن صهیونیستی از ملت‌های مقاومت است. جنگی نابرابر که 33 روز به طول انجامید و مقاومت اسلامی با تأسی از قرآن کریم، راه و روش مقاومت تا حصول پیروزی بر دشمن تا دندان مسلح اسرائیلی را به جهانیان آموخت. ما نیز به همین بهانه و به مناسبت فرارسیدن بیست‌وسوم مرداد مصادف با روز «مقاومت اسلامی» در نوید شاهد با دکتر «غلامرضا کافی» عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات دانشگاه شیراز، شاعر و نویسنده ادبیات جنگ که از  شانزده سالگی در جبهه حضور داشته است به گفت و گو نشستیم. در ادامه ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید.

مقاومت، ریشه در گذشته‌های دور دارد

غلامرضا کافی با اشاره به اینکه مقاومت ریشه در گذشته‌های دور دارد، درباره شعر و ادبیات پایداری گفت: شاعران و نویسندگان متعهد از همان ابتدا در کنار و همگام با مردم مبارز و عدالت‌جو، خواهان آزادی و برابری بودند. شاعران در طول تاریخ با سرودن شعر، ضمن تشویق و ترغیب مردم به مقاومت و پایداری و مبارزه در راه حق و حقیقت، دلیری‌ها و از خودگذشتگی‌های مبارزان راه حق را در آثار خود به ثبت رساندند.

وی افزود: شاعران از ابتدای تاریخ تا به امروز با موضوعات اجتماعی و چالش‌های موجود در جامعه همراه می‌شدند. قطعا یکی از این موضوع‌های مهم، اساسی، جهانی و پُر سر و صدای جامعه انسانی به ویژه مسلمانان، موضوع فلسطین بود که تبدیل به یکی از مزامین گسترده در حوزه ادبیات شعر پایداری شد.

این شاعر جبهه مقاومت ادامه داد: من به عنوان یک شاعر دغدغه‌مند تا به امروز آثار زیادی در پیوند با موضوع فلسطین و غزه سرودم. در این زمینه خود را زبان ملتم می‌دانم و در این موضوع کوتاهی نخواهم کرد.

موضوع فلسطین فرای مرزهای مذهب و آیین

کافی همچنین درباره حوزه ادبیات پایداری بیان کرد: بسیاری از شاعران فرای مرزهای مذهب و آیین در گوشه گوشه دنیا به بحث فلسطین و غزه پرداخته‌اند و بی‌تفاوت از کنار آن عبور نکرده‌اند؛ زیرا این موضوع هر دلِ سنگی را به رحم می‌آورد چه برسد به شاعرانی که از روحیات حساسی برخوردارند.

ادبیات مقاومت درباره موضوع فلسطین ریشه دار است

این شاعر دغدغه‌مند به ریشه‌های ادبیات مقاومت اشاره کرد و درباره آن گفت: در ادبیات پایداری اصطلاحی داریم تحت عنوان «ادبُ المقاومت» که برای نخستین بار توسط شاعر فلسطینی به کار برده می‌شود. این نکته به تنهایی تاریخچه و رسالت موضوع فلسطین در بین شاعرها را نشان می‌دهد که هرگز از موضوع فلسطین غافل نشده‌اند.

شاعر و نویسنده ادبیات جنگ در ادامه اظهار کرد: به طور کلی پیدایش ادبیات مقاومت به خاطر موضوع فلسطین بود و «شعر» یکی از نخستین رسانه‌هایی است که این موضوع را از ابتدا منعکس می‌کند.

شاعران نفرتشان را در قالب کلمات نشان می‌دهند

این استاد دانشگاه و شاعر آیینی کشورمان درباره نفرت هنرمندان نسبت به رژیم غاصب صهیونیستی روایت کرد: تمام انسان‌هایی که از روحیات و خلق و خوی انسانی برخورد باشند، با دیدن جنایات اسرائیل در غزه و فلسطین آتش به جانشان خواهد افتاد و این شرایط بسیار دردناک است. این تنش‌های بیرونی که ما به آن رنج می‌گوییم، وقتی به درون می‌رسد تبدیل به درد می‌شود. در بین هنرمندان برون‌داد این حالات می‌تواند در شکل و ظاهر یک اثر هنری پدید بیاید و در بین شاعران، این نفرت در قالب کلمات تجلی پیدا می‌کند و منعکس می‌شود.

شاعران در بیان احساسات و عواطف خود سریع‌ترین راه را می‌پیمایند

غلامرضا کافی در پایان با بیان اینکه شاعران در بیان احساسات خود سریع‌ترین راه را می‌پیمایند، گفت: از آنجا که فاصله ذهن تا زبان بسیار کوتاه است، شاعران در بیان احساسات و عواطف خود سریع‌ترین راه را می‌پیمایند. به خاطر همین نخستین پیام‌رسان هنری شعر است که پا به عرصه می‌گذارد. شاعر علاوه بر شاعرانگی خود و سروده‌اش، یک جریان تاریخی را هم در نوشته‌های خود دنبال می‌کند که هم‌زمان با خود اوست. شاعر در هر عصری مهر و امضای آن تاریخ را پای نوشته‌های خود دارد‌ یعنی یک اندوخته تاریخی با حسی در خور تأمل و یک تعهد سنگین!

در ادامه یکی از اشعار این شاعر آیینی با عنوان «عصر حجر» را می‌خوانیم:  

از همان روزی که بیرون زد شرار از سنگ‌ها

عقل روشن دید رازِ بی‌شمار از سنگ‌ها

***

کوه را تا دید سر بر آسمان ساییده، گفت:

برمی‌آید گوییا بسیار کار از سنگ‌ها!

***

دید تا آتشفشان را گفت: می‌گردد بلند،

روزِ ناچاری بلی، حتّی بُخار از سنگ‌ها

***

بر زمین تا لرزه افتاد از گُسَل‌های  نحیف

می‌شنید انگار او، داد و هَوار از سنگ‌ها

***

 از همان  عصرِ حَجَر، قصرِ حجر آمد پدید

زندگی این گونه شد با اعتبار از سنگ‌ها!

***

عقل اما هیچ با خود اینچنین باور نداشت

تا ببیند انقلاب و انفجار از سنگ‌ها،

***

تا ببیند این که یک روزی، گُرازِ آهنین

سخت پیدا می‌کند راه فرار از سنگ‌ها

***

«باغِ سنگی» میوه خواهد داد روزی، بی گمان

«قدس» خواهد چید تُردِ آبدار از سنگ‌ها

***

گرچه می‌روید بهار از بارش باران، ولی

در فلسطین سبز می‌روید بهار از سنگ‌ها

 

خبرنگار: آرزو رسولی