غلامعلی حداد عادل

به گزارش مجاهدت از مشرق، استادان زبان فارسی در دانشگاه ها و کالج های دهلی با غلامعلی حدادعادل رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی و رئیس بنیاد سعدی دیدار کردند.

در این نشست که در محل «کافه کتاب ایرانی» و سپس در سالن جلسات خانه فرهنگ ایران در دهلی برگزار شد،

فریدالدین فرید عصر رایزن فرهنگی ایران و نماینده بنیاد سعدی در دهلی با معرفی این کافه، تاسیس این مرکز فرهنگی را درخواست همیشگی استادان و مانند باشگاهی دانست که استادان و دانشجویان زبان فارسی اصلی ترین مراجعه کنندگان آن خواهند بود.

وی افزود: در این محل می توان نشست های دوستانه و علمی برگزار کرد که با منابع علمی و کتاب های منتشر شده در حوزه تاریخ و فرهنگ مشترک و زبان فارسی آشنا شد و منابع علمی تولیدات فرهنگی در حوزه های مختلف را نیز سفارش و خریداری کرد.

در ادامه قهرمان سلیمانی مدیر مرکز تحقیقات فارسی دهلی نو و نماینده بنیاد سعدی با اشاره به مسائل مطرح شده در جلسه سال گذشته با رئیس بنیاد، گزارشی از اقدامات انجام شده برای اعطای راتبه، تاسیس کتابفروشی، برگزاری دوره های دانش افزایی، چاپ کتاب و غیره ارائه کرد و خواهان همکاری افزون‌تر استادان و همکاری منسجم تر آنان در حل مشکلات پیشه رو شد.

همچنین استادان با اشاره به تعداد بسیار زیاد نسخ خطی موجود در مراکز فرهنگی هند تاکید کردند و گفتند: در این حوزه تمرکز بیشتری صورت گیرد و منابع فارسی موجود در برخی از کتابخانه ها و بایگانی ها فهرست نویسی شود.

غلامعلی حدادعادل نیز در سخنان خود ضمن اشاره به گذشته پربار مشترک ایران و هند و تصویب قانون ۲۰۲۰ و به شمار آوردن زبان فارسی در فهرست ۱۰ گانه زبان های ذکر شده در این سند، این بستر قانونی را جایگاهی مهم برای همکاری برشمرد و فهرستی از اقداماتی را که باید در هند برای توسعه زبان فارسی صورت گیرد، مطرح کرد.

وی مهمترین این موارد را آگاهی یافتن از وضعیت امروز زبان فارسی در هند به کمک آمارهای دقیق و روشن، تحول در برنامه های آموزشی هند، اعطای راتبه تحصیلی برای تربیت استاد و معلم زبان فارسی در هند، تربیت معلم برای کرسی های آزاد و مدارس دینی، بازآموزی معلمان و دانشجویان، اعزام استاد زبان فارسی به هند، تدوین کتاب درسی برای دانشگاه‌ها و مدارس، توزیع کتاب فارسی در سراسر هند، کمک به اجرای سند ۲۰۲۰ با اعلام آمادگی برای حمایت از اجرای مفاد سند، نهایی کردن کتاب طوطی و نشر آن، استفاده از امکانات فضای مجازی برای آموزش زبان، ارسال کتاب برای کتابخانه های هند، تهیه فهرست برای کتابخانه های دارای نسخ خطی، اعطای فرصت مطالعاتی برای استادان زبان فارسی، نمایش فیلم های فارسی، نهایی کردن فرهنگ آریان، نشر قند پارسی و مجلات علمی دیگر، دسترسی به کتاب‌های موجود در ایران و کتاب های صوتی، از طریق اینترنت، تشکیل انجمن های ادبی مختلف، تقویت و ادامه فعالیت انجمن استادان فارسی هند، برگزاری مستمر نشست های علمی و برپایی همایش، نهایی کردن دانشنامه زبان فارسی در هند و اطلاع رسانی مستمر در باره فعالیت های استادان هندی و ایرانی و فعالیت های مرتبط با جشنواره های فرهنگی و اعطای جوایز و امکانات تشویقی برشمرد.

همچنین در پایان مراسم از چهار عنوان کتاب تازه نشر «سوانح زندگی مولانا» نوشته شبلی نعمانی، «سیاهه» دفتر شعر نقی عباس کیفی، «تاریخ جامع مشایخ دهلی» شریف حسین قاسمی و «مجموعه داستان به کی سلام کنم» ترجمه منتخبی از داستان های زنان ایران به زبان هندی با حضور استادان رونمایی شد.

مصوبه سال ۲۰۲۰ مجلس هند برای گسترش روابط هند و ایران سودمند است

حدادعادل در سفر خود به هند در دانشگاه جامعه ملیه اسلامیه دهلی، با مظهر آصف رئیس این دانشگاه دیدار و گفت و گو کرد.

ایرج الهی با اشاره به مصوبه سال ۲۰۲۰ مجلس هند و قرار گرفتن زبان فارسی در میان ۱۰ زبان کلاسیک در نظام آموزشی هند، این مصوبه را اقدامی سودمند برای گسترش روابط هند و ایران دانست.

سفیر ایران در دهلی گفت: ما در نظر داریم دانشگاه‌های مختلف هند را با دانشگاه‌های متناظر خود در ایران مرتبط کنیم. به طور مثال، دانشگاه تهران را برای همکاری با دانشگاه دهلی و دانشگاه علامه طباطبائی را برای همکاری با دانشگاه جواهر لعل نهرو پیشنهاد کرده ایم که می‌توانیم یکی از دانشگاه‌های مهم ایران را نیز برای همکاری با دانشگاه ملیه اسلامیه معرفی کنیم.

وی با اشاره به مشکل اعزام استاد زبان فارسی از جانب ایران و مشکل صدور روادید برای آنها، خواهان همکاری دانشگاه ها و رایزنی با مقامات هندی برای حل این مشکل شد تا این استادان بتوانند در مسیر توسعه زبان فارسی در هند موثر باشند.

سفیر ایران در دهلی با اشاره به راه اندازی کرسی های آموزش زبان هندی در دانشگاه های ایران و ابراز علاقه مندی دانشگاه تهران به جذب استاد زبان هندی، تاکید کرد باید یادداشت تفاهمی برای تبادل استاد زبان هندی و فارسی بین وزارت خانه های مرتبط با آموزش عالی دو کشور امضا شود تا از این طریق موانع پیش روی اعزام استادان فارسی مرتفع شود.

زبان فارسی در هیچ سرزمینی به اندازه هند امکان جلوه‌گری نداشته است

در ادامه رئیس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با اشاره به اسلامی بودن و تعلق این دانشگاه به دهلی، گفت: ایران و هند دو تمدن کهن آسیا و دارای پیوندهای مشترک بسیار هستند و زبان فارسی میراث مشترک ماست.

حدادعادل افزود: زبان فارسی در هیچ سرزمینی به اندازه هند امکان جلوه گری نداشته است. وی سبک هندی را هدیه ارزشمند روح عرفانی این سرزمین به شعر فارسی توصیف کرد.

او در مورد استادان بزرگ هند و نقش آنها در گسترش زبان فارسی گفت: فهرستی طولانی از کارهایی که باید برای گسترش زبان فارسی انجام بدهیم پیش روی ماست. امیدواریم با فعالیت دوباره انجمن استادان زبان فارسی و پشتیبانی افراد موثری چون شما، این نهاد بتواند به وظایف خود عمل کند.

وی با تشکر از مظهر آصف برای کمک به فعالیت دوباره انجمن استادان فارسی هند از گنجاندن زبان فارسی در سند ملی آموزش و پرورش هند، نقش مظهر آصف را در این موضوع پر اهمیت دانست.

رئیس بنیاد سعدی با اعلام آمادگی برای همکاری در حوزه های مختلف ترویج زبان فارسی مانند اعطای راتبه (بورسیه)، تدوین کتب درسی و کمک درسی، برگزاری دوره های دانش افزایی و… اظهار امیدواری کرد که مشکلات موجود بتدریج با راه حل های منطقی مرتفع شود.

مظهر آصف نیز گفت: در هند من را با حمایت از زبان فارسی می‌شناسند و من جزو کسانی بودم که برای تصویب قانون سال ۲۰۲۰ در مورد زبان فارسی تلاش کردم و خوشبختانه به نتیجه رسید.

وی افزود: در موقعیت کنونی استادان زبان فارسی هند توانایی نوشتن و فهم مطالب را به صورت کامل ندارند. برای حل این مشکل ما باید برای اعزام استادان ایرانی برای تدریس در دانشگاه های هند تلاش و مشکل روادید را حل کنیم.

همچنین دانشگاه های ایران به استاد زبان های هندی و سانسکریت می تواند به حضور استادان ایرانی در دانشگاه های هند کمک کند. در این موضوع امضای تفاهم نامه بین دستگاه های متولی آموزش عالی دو کشور، اقدامی مناسب است و ما هم آمادگی داریم که این موضوع را پیگیری کنیم.

به گزارش مجاهدت از مشرق، همایش «زبان و خط فارسی گفتاری» روزهای دوشنبه و سه‌شنبه، ۲۹ و ۳۰ بهمن‌ ۱۴۰۳ با حضور جمعی از استادان، صاحب‌نظران و پژوهشگران در تالار دکتر شهیدی فرهنگستان زبان و ادب فارسی برگزار می‌شود. در مراسم افتتاحیه این همایش غلامعلی حدادعادل رئیس فرهنگستان و محمد دبیرمقدم رئیس همایش و معاون علمی فرهنگستان سخنرانی کردند.

حدادعادل درباره رویکرد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی به ارائه مجوز برای آثاری که به زبان محاوره نوشته می‌شود، گفت: تا جایی که می‌دانم وزارت فرهنگ بنا ندارد به کتاب‌هایی که به زبان گفتاری نوشته می‌شود اجازه انتشار بدهد، اما باید روشن شود که این تصمیم بر اساس سلیقه افراد گرفته می‌شود یا مساله قانون است. در سینما هم همین مساله با قوانین متفاوت مطرح است.

فرهنگستان باید پیش‌نویسی تهیه کند که متخصصان زبان و ادب فارسی و ویراستاران آن را قبول داشته باشند

رئیس فرهنگستان با اشاره به اینکه وزارت فرهنگ به زبان نوشتاری مطبوعات هم نظارت دارد، ادامه داد: باید بررسی شود که آیا روزنامه‌های شهرهای مختلف می‌توانند به زبان خود بنویسند؟ در این صورت مردم در دیگر استان‌ها برای خواندن خبرهای استان دیگر باید مترجم داشته باشند.و بالاخره در فضای مجازی چه باید کرد؟ به همین منظور سازمان و شورای عالی فضای مجازی فعالیت می‌کند.

او باتاکید بر مسئولیت حاکمیتی فرهنگستان که در حوزه خط و زبان فارسی دارد، توضیح داد: مسئولان در فرهنگستان موظف هستند تا برای این مساله راه حل پیدا کنند. برای اینکه راه حل تخصصی و مورد قبول باشد، محتاج همکاری با بخش‌های مختلف هستیم. فرهنگستان باید پیش‌نویسی تهیه کند که متخصصان زبان و ادب فارسی و ویراستاران آن را قبول داشته باشند و همچنین باید در آن در مورد موضوع‌های مختلف اتفاق نظر شکل بگیرد.

حدادعادل با اشاره به اینکه ۳۰ سالِ پیش در آغاز تاسیس فرهنگستان «دستور خط فارسی» تدوین شده است، ادامه داد: در آن زمان از تشتت (پراکندگی و از هم گسیختگی) به هنگام جلوگیری کردیم. آیا می‌توانیم در حوزه «زبان و خط فارسی گفتاری» این روزها متنی شبیه دستور خط فارسی تهیه کنیم و به تصویب مراجع ذی‌صلاح برسانیم؟

رئیس فرهنگستان درباره انتظارش از نتیجه برگزاری همایش «زبان و خط فارسی گفتاری» بیان کرد: قبل از ابلاغ و تصویب متن برای یکپارچه‌سازی «زبان و خط فارسی گفتاری»، مهم است که متنی پخته ارائه کنیم، به همین دلیل محتاج همفکری با دستگاه‌های مختلف هستیم تا امکانات و محدودیت‌های آن‌ها را بشناسیم و در نتیجه آن پیش‌نویسی جامع تهیه کنیم. تا در صورت تصویب و قانونی شدن، قابلیت اجرا داشته باشد. کار به همین‌جا خاتمه پیدا نمی‌کند و ما باید برای استحصال(بهره‌برداری) هم برنامه داشته باشیم. امیدوارم این اقدام فرهنگستان به سود زبان فارسی و هویت ملی باشد.

لزوم تصویب دستور خط فارسی معیار

محمد دبیر مقدم سخنان خود را بااشاره به اقداماتی که ادیبانی مانند پروزی ناتل‌خانلری، صادق چوبک و صادق هدایت در سال ۱۳۲۴ انجام دادند آغاز کرد و گفت: بعد از گذشت ۸۰ سال از آن زمان و پدید آمدن نیازهای جدید مانند زیرنویس فیلم‌ها شایسته است که فرهنگستان و زبان فارسی با شیوه اعتدال خود بکوشد همان‌طور که شیوه خط معیار را مصوب کرده است، دستور خط فارسی معیار را نیز مصوب کند.

این همایش راهبرد استفاده از تجربه‌های پیشین و خرد جمعی امروز را در پیش گرفته است

رئیس همایش «زبان و خط فارسی گفتاری» با اعلام اینکه در این همایش ۲۵ اثر عرضه و شیوه نامه و ضوابط مجله علمی و پژوهشی انتشار خواهد یافت، ادامه داد: این همایش راهبرد استفاده از تجربه‌های پیشین و خرد جمعی امروز را در پیش گرفته است و در آن دانشگاه‌ها و دستگاه‌های فرهنگی همکاری دارند. عظم، اهتمام و حمایت‌های ریاست فرهنگستان و پشتیبانی دبیر سیدمجتبی حسینی دبیر فرهنگستان برگزاری این همایش را ممکن ساخت.

در این همایش نشست‌هایی با حضور اساتید زبان فارسی در چهار بخش کلی برگزار خواهدشد. دبیر بخش نخست محمدرضا رضوی عضو فرهنگستان است. نشست‌های «نقش گفتارنویسی در حفظ تنوع زبانی در عصر دیجیتال: چالش‌ها و فرصت‌ها»، «از دو زبان‌گونگی به دو نوشتارگونگی و لزوم برنامه‌ریزی زبانی»، «گزارشی درباره آموزش گفتارنویسی در تبلیغ نویسی (کپی‌رایتینگ)» و «بررس انواع نونویسی‌های موجود در پیام‌های دانش‌آموزی ارسالی به سامانه آموزشی شاد» در بخش نخست برگزار خواهد شد.

در بخش دوم به دبیری امید طبیب‌زاده، نشست‌های «ارتباط ویژگی‌های نقشی با مشخصه‌های دستوری در گونه محاوره زبان فارسی»، «بررسی پیکره بنیاد کاربرد اسنادی صورت واژه‌های «هست»، «هستش» و «هس» در فارسی محاوره نوشتاری امروزی؛ اشتباه رایج یا دستوری شدگی»، «تربیت بی‌نشان سازه‌ها در فارسی گفتاری معیار، تحلیلی پیکره بنیاد» و «هست و است در محاوره» برگزار می شود.

بخش‌های سوم و چهارم سه‌شنبه ۳۰ بهمن برگزار می‌شوند. در بخش سوم به دبیری مرتضی قاسمی نشست‌های «مقایسه صورت‌های شکسته فارسی و انگلیسی؛ و بررسی دستور خط فارسی شکسته»، «هنر ترجمه گفت‌وگو»، «شیوه بازنمایی زبان گفتاری در فرهنگ‌های یک زبانه فارسی»، «گفتارنویسی در فرهنگ‌های فارسی» و «فارسی، زبان گفتار یا زبان گرفتار: بررسی انتقادی خط، با تاملی بر فارسی گفتاری و نوشتار آن در فضای مجازی و چند پیشنهاد» برگزار خواهدشد.

در بخش چهارم به دبیری فرشید سمایی نشست‌های «گفتارنویسی و سبک محاوره‌ای در زبان فارسی»، «نگارش صادقانه فارسی گفتاری: مروری بر الگوهای صادق هدایت و صادق چوبک در نگارش گفت‌وگوهای علویه خانم و سنگ صبور»، «تمهیدی محدود بر ضرورت اجتناب‌ناپذیری گفتارنویسی در فارسی؛ مورد تاریخ بیهقی»، «چرایی کارکرد زبان گفتاری در داستان‌های هوشنگ مرادی‌کرمانی»، «واژه‌سازی در گفتارنویسی فارسی غیرمعیار در فضای مجازی»، «تدوین دستور زبان شفاهی برای آموزش زبان فارسی به غیرفارسی‌زبانان: اقتضائات و راهکارها»، «بررسی و طبقه‌بندی صورت‌های شکسته فارسی در شبکه‌های اجتماعی» و « گفتارنویسی در فیلم‌نامه گاو اثر داریوش مهرجویی» برگزار می شود.