گروه اجتماعی دفاع‌پرس – سردار منوچهر امان‌الهی فرمانده انتظامی چهارمحال و بختیاری؛ پلیس جامعه‌محور را می‌توان رویکرد جدید پلیس دانست که مجموعه‌ای از برنامه‌های معطوف به تقویت تعاملات اجتماعی پلیس و گروه‌های اجتماعی به ویژه اقشار آسیب‌پذیر را از طرق گوناگون همچون تشکیل انجمن‌های مشورتی-محله‌ای و با تأکید بر حل مسئله از طریق گفت‌وگو را در بر می‌گیرد.
پلیس جامعه‌محور ضمن درک بهتر نیاز‌های اجتماعی و انتظامی شهروندان تعهد بیشتری نسبت به احساس امنیت دارد و در نتیجه به نحو مطلوبتری در جلب اعتماد مردم به پلیس یاری می‌رساند.
پلیس جامعه‌محور به‌عنوان راهبرد غالب پلیسی با استفاده از شناسایی و فعال ساختن ساز و کار‌های مشارکت اجتماعی سعی در برآوردن نیاز‌های امنیتی جامعه دارد.
همچنین مجموعه‌ای از تغییر‌ها مانند تغییر در نوع و پیچیدگی جرم، تغییر ساختار جمعیت، افزایش تقاضا برای خدمات پلیسی، میزان ترس از جرایم، تغییر ارزش‌ها، مسائل جهانی مانند نگرانی‌های تربیت محیطی، قاچاق مواد مخدر و… از جمله عواملی هستند که نیاز به تغییر در سازمان پلیس را ضروری می‌کنند.
در این راستا، تحصیلات کارکنان پلیس افزایش یافته و انگیزه آنان تغییر کرده است؛ ولی برای حرکت به سوی پلیس جامعه‌محور که مبتنی بر حل مسئله و همکاری مردم باشد لازم است تغییر‌های دیگری هم رخ دهد، از جمله اداره امور پلیسی جامعه‌محور نیازمند تغییر در راهبرد‌ها، ساختار سازمانی و شیوه رهبری پلیس است و اتخاذ رویکرد جدید در مبارزه با جرم و جنایت لازم است.
از طرف دیگر در سازمان‌های پلیسی همیشه مقرراتی برای حل مسائل وجود ندارد و در خیلی از موارد مأموران مجبور می‌شوند که از قدرت تفکر خود و با تشریک مساعی اعضای جامعه برای حل مشکلات، راه حل پیدا کنند.
در این راستا شهروندان اطلاعاتی دارند که می‌توانند در دستگیری افراد خاطی و شناسایی موارد مشکل‌زا و ارائه این راه حل‌ها به پلیس کمک کنند؛ بنابراین پلیس درک بهتری از نیاز‌های شهروندان خواهد داشت و به آنها کمک می‌کند تا اعتماد بیشتری به پلیس پیدا کنند و این اعتماد باعث می‌شود که پلیس و شهروندان برای رسیدن به یک هدف مشترک که داشتن محیطی امن است، همراه باهم تلاش کنند.
علاوه بر آن وقتی پلیس به کمک شهروندان دلخوش باشد به طور مؤثر‌تری فعالیت و به مردم کمک می‌کند تا کنترل بیشتری روی کیفیت زندگی خود در جامعه داشته باشند.
ویژگی‌های پلیس جامعه‌محور
– پلیس جامعه‌محور، موجب ارتقاء تعامل و همکاری و تقویت احساس امنیت در مردم می‌گردد.
– پلیس جامعه‌محور، نوعی ارتباط بین عموم مردم و سازمان پلیس است که موجب ارتقای رفاه جامعه می‌شود.
– پلیس جامعه‌محور، بازتاب دیدگاه کلی و جامع مشارکت دولت و جامعه است.
– در پلیس جامعه‌محور، مأموران با کمک جامعه کار می‌کنند و به صورت فعال، هدفمند، مؤثر، یافتن پاسخ برای حل مشکلات اجتماعی را مد نظر دارند.
– پلیس جامعه‌محور، تلاش‌های مبتنی بر جامعه را تقویت و تحکیم می‌کند.
– پلیس جامعه‌محور، توجه پلیس را از رسیدگی به یک رویداد (معلوم) به سمت حل ریشه‌ای مشکلات شناسایی شده توسط جامعه و پلیس معطوف می‌دارد.
– دو عنصر اصلی و اساسی پلیس جامعه‌محور، مشارکت اجتماعی و حل مشکل است که این دو مؤلفه باید به یک اندازه مورد توجه واقع شوند.
– در یک دیدگاه، پلیس جامعه‌محور تعارض کلی با پلیس سنتی ندارد، زیرا مهارتهای پلیس سنتی در پلیس جامعه‌محور کاربرد دارد. به عبارتی سازماندهی مجدد همه واحد‌های پلیس موجود ضرورت ندارد و اصلاحات جزئی نیاز است.
– پلیس جامعه‌محور انعطاف‌پذیری
مداوم می‌طلبد تا بتواند پاسخگوی همه موضوع‌های نوظهور باشد.
– پلیس جامعه‌محور مأموران را متعهد می‌کند که از طریق تحصیل علم و گذراندن دوره‌های آموزشی نسبت به پرورش مهارت خود اقدام کنند.
پلیس و اعتمادسازی اجتماعی
بنیاد و شالوده هر جامعه‌ای بر نظم استوار می‌باشد پس ضروری است که کنشگران (فردی و سازمانی) برای تداوم حیات خود در جامعه و نیز استمرار نظم و هماهنگی اجتماعی، با یکدیگر همکاری و همیاری اجتماعی داشته باشند که اساس این روابط مبتنی بر تعاون و همکاری را اعتماد اجتماعی تشکیل می‌دهد، زیرا اعتماد حلقه واسط و تسهیل‌گر تعاملات و ارتباطات اجتماعی در سطوح خرد (خانواده)، میانی (سازمان‌ها)، کلان (جامعه) و حتی در ساختار‌های فراتر از آن (جهانی) است.
اعتماد از مهمترین عناصر تشکیل‌دهنده سرمایه اجتماعی به شمار می‌رود و در رابطه با مجموعه فرماندهی انتظامی در ابعاد مختلف مأموریت‌های آن تأثیرگذار جدی است. تجارب ارزشمند سازمان‌های پلیسی که مأموریت آنان دفاع از نظم، امنیت و آسایش عمومی شهروندان و مقابله با عناصر مخل آسایش عمومی است بیانگر این واقعیت مهم است که موفقیت مأموران پلیس در گرو اعتماد مردم و شهروندان به آنان است و در غیر این صورت پلیس و فرماندهی انتظامی بهره‌وری لازم و مناسب را نخواهد داشت.
از مهمترین مؤلفه‌های تقویت‌کننده اعتماد شهروندان به پلیس، می‌توان به صحت عمل، مسئولیت‌پذیری، اقتدار، امانتداری، پاسخگویی و به روز بودن پلیس اشاره کرد.
همچنین با توجه به اینکه پلیس در ارتباط مستقیم و گسترده با مردم است تأثیر زیادی بر نگرش مردم نسبت به جلب اعتماد یا بی‌اعتمادی به خود و حاکمیت دارد. پلیس جامعه‌مدار، اعتمادسازی را از طریق تعامل مستمر با افرادی که مدتی طولانی با آنها در تعامل است به دست می‌آورد. این اعتماد را اعتماد «تجربی» یا اعتماد بر مبنای تجربه‌ی طولانی می‌نامند. در اینجا پلیس پویش اعتمادسازی را می‌تواند بر روی محور زمان نشان دهد.
تجربه گذشته مردم، پیش‌بینی رفتار فرد در آینده را امکان‌پذیر می‌کند. از این رو ضروری است تعاملات حساب شده بر مبنای صحت عمل و احترام به حقوق شهروندی تعریف شود.
ضرورت و اهمیت اعتمادسازی اجتماعی در عملکرد پلیس جامعه‌محور
به موجب اصولی از قانون اساسی (اصول دوم، ششم، پنجاه و ششم، پنجاه و هشتم، شصت و دوم و صد و چهارم) یکی از دو پایه نظام سیاسی، جمهوری است؛ یعنی مشارکت همه جانبه و گسترده مردم در امور عمومی. در این میان فرماندهی انتظامی (پلیس) به عنوان یکی از سازمان‌های وابسته به نظام که کاربرد انحصاری قدرت مشروع را نیز در اختیار دارد به لحاظ ارتباط مستقیم، مستمر و روزمره خود با مردم، الزام ویژه‌ای برای درک تغییرات دارد تا در اجرای وظایف و مسئولیت‌های خود با توجه به تغییرات اجتماعی و نیاز‌ها و شرایط جدید، انعطاف‌پذیر بوده و ساز و کار خود را متناسب نماید.
مهمترین تغییری که در این زمینه قابل طرح است، تغییر تعریف پلیس از نقش و فعالیت خود می‌باشد، یعنی تغییر رویکرد از «پلیس تهدید محور» به «پلیس جامعه‌محور و مشارکتی».
در رویکرد جامعه‌محوری، امنیت یک محصول اجتماعی و فرآیند تعامل و تعاون اجزای مختلف اجتماع است. از این منظر پلیس در خدمت مردم، به کمک مردم و با افزایش کارآیی و توانمندی‌های خود می‌کوشد تا پاسخگوی نیاز‌های امنیتی و انتظامی جامعه باشد و فاصله تاریخی ایجاد شده بین مردم از یک‌سو و نهاد‌های وابسته به حکومت از جمله پلیس را کاهش دهد؛ بنابراین «جلب رضایت، اعتماد و مشارکت مردم» از رئوس برنامه‌ها و اهداف پلیس در این رویکرد است. درونمایه و محتوی اهداف فوق به گونه‌ای است که رفتار مشارکت و نگرش مردم جایگاه ممتاز و بنیادینی در ارتباط با پلیس یافته به گونه‌ای که موجودیت، تداوم حیات و سر زندگی پلیس بدون حضور این عناصر مردمی غیر ممکن و منتفی خواهد بود. بر همین اساس کم و کیف نگرش‌های مردم (میزان اعتماد و رضایت آنها از عملکرد پلیس) عوامل مؤثری در موفقیت و دستیابی پلیس به اهداف فوق الذکر می‌باشند.
از این روست که موضوع اعتماد اجتماعی در کانون توجه قرار گرفته و سازمان پلیس التفات و اقبال نظری و عملی روزافزونتری بر آن داشته است.
بررسی و تعیین وضعیت اعتماد شهروندان به پلیس، در ارزیابی عملکرد پلیس مورد نیاز است. «ارزیابی عملکرد» به عنوان یکی از فعالیت‌های کلیدی و از عناصر اصلی مدیریت در سازمان به شمار می‌رود. امروزه ارزیابی عملکرد، ابزاری است کارآمد که مدیریت و کارکنان از طریق آن به نقاط قوت و ضعف سازمان پی برده و با ریشه‌یابی آنها و با تکیه بر نقاط قوت، اقدامات اصلاحی را برای بهبود عملکرد انجام می‌دهند.
در ارزیابی عملکرد درک این موضوع که آیا مشتریان (ارباب رجوع) به سازمان مورد نظر اعتماد می‌کنند، از نقاط محوری است در سیستم‌های مختلفی که برای ارزیابی عملکرد معرفی شده است. مقوله رضایت
شهروندان و افزایش اعتماد عمومی به عملکرد دستگاه‌های اجرایی نیز جایگاه ویژه‌ای داشته و بعنوان یکی از شاخص‌های کلی عملکرد در محور شهروند مداری تعریف شده و می‌بایست مورد تحلیل و ارزیابی قرار گیرد؛ بنابراین بررسی وضعیت اعتماد اجتماعی در حوزه پلیس می‌تواند در ارزیابی عملکرد پلیس مؤثر بوده و داده‌ها و نتایج مفیدی در دسترس مدیران و مسئولین مربوطه قرار دهد.
بررسی وضعیت اعتماد شهروندان به پلیس به منظور تعیین اثر بخشی پلیس مورد نیاز است.
اطلاع از وضعیت و علل و عوامل مؤثر در اعتماد شهروندان به پلیس، در سازماندهی اقدامات به منظور تکریم ارباب رجوع و تحقق اصل شهروند مداری و جامعه‌محوری مؤثر است.
بررسی وضعیت اعتماد مردم به عملکرد پلیس از آنجا که گامی اساسی در شناخت نگرش شهروندان محسوب می‌شود، می‌تواند به برقراری یک ارتباط اقناعی با شهروندان کمک کند. وقتی توجه ما معطوف به ارزیابی اعتماد شهروندان به عملکرد پلیس می‌شود در واقع وارد قلمرو نگرش‌های آنها شده‌ایم. اعتماد نوعی نگرش نسبتاً پایداری است که شخص نسبت به شخص دیگر، یک گروه، یک‌اندیشه، یک موقعیت و یا یک سازمان دارد.
اطلاع از کیفیت نگرش شهروندان به سازمان پلیس، به توانایی این سازمان در برقراری یک ارتباط اقناعی با شهروندان به منظور ترغیب، هماهنگی و همسو شدن آنها خواهد افزود.
انتهای پیام/ 241
