فرونشست

به گزارش مجاهدت از مشرق، فرونشست زمین یکی از اتفاقاتی است که در چند سال اخیر بسیاری از نقاط ایران را تهدید می‌کند. این پدیده عوامل متعددی دارد از جمله: برداشت و استخراج مواد معدنی، ریزش سازه‌های زیرزمینی مانند تونل‌ها، ایجاد حفره در اثر انحلال، برداشت بی‌رویه از منابع آب زیرزمینی، نفت و گاز می‌تواند از عوامل موثر در ایجاد این پدیده باشد، اما در ایران، برداشت بیش از حد مجاز از منابع آب زیرزمینی( آبخوان‌)، عامل اصلی ایجاد فرونشست در بیشتر دشت‌ها است.

مناطقی که بیشترین میزان فرونشست را دارند به ترتیب شامل استان‌های اصفهان، تهران، کرمان، خراسان رضوی، البرز، فارس، یزد، همدان، مرکزی، چهارمحال و بختیاری، آذربایجان شرقی، زنجان، قم، اردبیل، کردستان، آذربایجان غربی، خراسان شمالی، و کرمانشاه است.

درحال حاضر ۳۰۰ دشت ایران دچار این بحران هستند؛ در برخی از دشت‌های ایران شرایط از فرونشست عبور کرده و زمین وارد مرحله بحرانی ایجاد فروچاله‌ها قرار گرفته‌است، از مناطق با شرایط بحرانی می‌توان به دشت کبودرآهنگ همدان، دشت ورامین، دشت نظرآباد، دشت تهران، دشت مشهد و نیشابور، دشت‌های استان کرمان، اصفهان و قزوین اشاره کرد.

بر اساس آخرین مطالعات، حدود ۴۰ میلیون نفر معادل ۴۹ درصد از جمعیت کشور در پهنه‌بندی فرونشست زمین، زندگی می‌کنند.در ایران، میزان فرونشست بیش از ۵ برابر متوسط جهانی است.شدت فرونشست در برخی دشت‌های ایران از جمله تهران دست کم ۹۰ برابر بیشتر از بحرانی‌ترین شرایط در کشورهای توسعه یافته جهان است.

مهم‌ترین پیامد فرونشست زمین از بین رفتن دشت‌های حاصلخیز و نابودی خاک قابل کشت است زمانی که زمین نشست کند خاک متراکم و خشک می‌شود و مواد مغذی خاک از بین می‌رود و به این ترتیب زمین آن منطقه به کویری غیرقابل کشت تبدیل می‌شود.فرونشست می‌تواند به تخریب سیستم‌های آبیاری و خاک‌های حاصل‌خیز کشاورزی منجر شود.

پدیده فرونشست زمین به شکل‌های شکاف، فروچاله و نشست منطقه‌ای نمایان می‌شود. آسیب به چاه‌ها در منطقه‌های فرونشست روستایی و شهری به طور کامل متداول بوده، موجب خرابی چاه‌ها می‌شود. به علاوه فرونشست می‌تواند به خیابان‌ها، پل‌ها و بزرگراه‌ها آسیب زده، خطوط آب‌رسانی، گاز، فاضلاب را مختل کرده، به پی ساختمان‌ها آسیب رسانده، موجب ترک برداشتگی پی سازه‌ها، کج شدن دیوارها و تیرهای انتقال برق و… شود. در بسیاری از شهرهای بزرگ کشور مانند تهران، مشهد، کرمان و حتی شهرهای تبریز و اردبیل هر ساله شاهد وقوع چندین فرونشست در نقاط حساس این شهرها هستیم که گاهی نیز خسارت‌بارند. در حال حاضر نه فقط در ایران، بلکه در اغلب کشورهای دنیا پدیده فرونشست زمین به شکل ناحیه‌ای و در نتیجه برداشت بی‌رویه از سفره‌های آب‌های زیرزمینی صورت می‌گیرد.

مخاطرات فرونشست در بافت‌های تاریخی در استان‌های خراسان رضوی، اصفهان و یزد گستردگی فراوانی دارد. از مساحت ۳۱ هزار هکتاری بافت‌های تاریخی شهری، حدود ۵۲ درصد آن در پهنه‌های فرونشست واقع شده، اگر شما به شهری مثل اصفهان سفر کنید بر روی بسیاری از آثار تاریخی شکاف و تَرک‌های زیادی می‌بینید که ناشی از نشست زمین است و این آثار ارزشمند را در خطر فروریختن و نابودی قرار داده است.

برداشت بیش از حد مجاز را میتوان نتیجه عدم وجود مدیریت درست منابع آب در بخش برداشت و از سوی دیگر به هدر رفتن حجم عظیمی از آب در در نتیجه نادرست بودن شیوه‌های کشاورزی و مصارف صنعتی و شهری یا بطور خلاصه مصرف نامتناسب دانست. پدیده فرونشست که هم اکنون در ۳۰۰ دشت کشور مشهود است خطرش بیش از زلزله است، زیرا وقتی در شهری زمین لرزه رخ دهد بعد از چند سال بالاخره بازسازی می‌شود، اما شهری که در اثر فرونشست از بین برود و آبخوانش تخلیه شود دیگر با هیچ انرژی و سرمایه‌گذاری بازسازی نمی‌شود.

به گزارش مجاهدت از مشرق، احمد وحیدی وزیر کشور در نشست با فرمانداران، شهرداران و رؤسای اسلامی شهرهای بزرگ استان اصفهان با اشاره به اهمیت ارزیابی عملکرد شهرداری‌ها از منظر رضایتمندی مردم، اظهار داشت: موارد مختلفی برای آماده‌سازی یک شهر مناسب و درخور برای زندگی شهروندان وجود دارد که باید همه آنها را برای شهروندان آماده‌سازی و رعایت کرد.

وحیدی با اشاره به پدیده حاشیه‌نشینی در شهرها، گفت: باید این پدیده مهار و یا اصلاح شود و مانع رشد حاشیه نشینی شد که بخشی از این کار با توجه به روستاها انجام می‌شود.

وزیر کشور موضوع بازآفرینی شهری و مباحث حوزه اجتماعی را در راستای رفع مشکلات حاشیه‌نشینی مهم دانست و افزود: بسیاری از مسائل اجتماعی در همین مناطق حاشیه نشین ایجاد می‌شود، از شهرداران انتظار داریم برای رفع مسئله حاشیه نشینی برنامه داشته باشند.

وی بر ایجاد اعتماد به سلامت اداری در شهرداری‌ها تاکید کرد و افزود: در شهرداری‌ها منابع درآمدی وجود دارد و از این رو بسیار مهم است که مردم احساس کنند در شهرداری‌ها و دهیاری‌ها این منابع روشن و شفاف هزینه می‌شود.

شفاف‌سازی در شهرداری‌ها و اعتمادسازی در مردم

وحیدی تصریح کرد: شهرداری‌ها باید محل توجه و اعتماد مردم باشند و شفاف سازی راه مهم اعتمادسازی است و لذا باید بگَردید و جلوی گلوگاه‌های فساد را بگیرید.

وزیر کشور با بیان اینکه خدمات شهرداری‌ها از جمله صدور پروانه ساختمانی باید سریع‌تر انجام شود، تصریح کرد: همه باید به مرکز خدمات یکپارچه دولت بپیوندند تا همه درخواست‌ها از طریق این مرکز ارسال و رسیدگی شود، صدور مجوزها در این سامانه نیز به شفافیت کمک می‌کند.

وی با اشاره به اینکه اماکن عمومی در اختیار شهرداری هاست، گفت: مسائل اخلاقی و عفاف و حجاب باید در اماکن عمومی رعایت شود و شرط ارائه خدمات رعایت حجاب است البته کسی را از خدمات محروم نمی‌کنیم اما این موضوع منوط به رعایت چارچوب‌های قانونی است.

افزایش مشارکت مردم با ارائه صحیح خدمات

وحیدی با تاکید بر نوآوری‌ها و خلاقیت در شهرها ادامه داد: لازم است شهرداری‌ها به صنایع دستی توجه بیشتری داشته باشند و مکان‌هایی را برای ارائه این محصولات در نظر بگیرند. این اقدامات چهره شهر را فعال و با نشاط خواهد کرد.

وزیر کشور ارتباط با مردم را ضروری دانست و افزود: انتظار این است که شهرداران و شوراها روابط نزدیکی با مردم داشته باشند تا مردم احساس خوشبینی کنند؛ این در دل مردم بودن خواست رهبر معظم انقلاب و رئیس جمهوری بوده و شرط کار درست است.

وی تاکید کرد: امسال که انتخابات در پیش است باید مردم با احساس مثبتی پای صندوق‌های رأی بیایند که یکی از راه‌های آن ارائه خدمات خوب به مردم است.

استفاده از ظرفیت فناورانه قطار سریع السیر

وی درخصوص پروژه قطار سریع‌السیر تهران- قم- اصفهان نیز که از موضوعات مهم مطرح شده در این جلسه بود، بیان داشت: این پروژه توجیه اقتصادی ندارد اما مهم استفاده از ظرفیت‌های فناورانه است که این طرح دارد لذا باید این پروژه را دنبال کنیم و در دولت مطرح می‌شود زیرا اکنون در حال اجرا است و این کار را باید به انجام برسانیم‌.

وحیدی تصریح کرد: باید فناوری این پروژه را بومی کنیم، شرکت‌های خصوصی فعال در این زمینه می‌توانند این کار را انجام دهند، بنابراین حتماً در تهران پیگیر اجرای آن خواهم شد.

در این نشست همچنین درخصوص درآمدهای پایدار شهری، موضوع مالیات بر ارزش افزوده، پرداخت عوارض آلایندگی به شهرداری‌ها، ناوگان حمل و نقل شهری و مشکلات طرح نهضت ملی مسکن بحث و گفت‌وگو شد.