فشار خون بالا

به گزارش مجاهدت از مشرق خیلی از افراد کوچک‌ترین آگاهی درباره نقش و کارکرد کلیه‌ها در بدن، میزان حساسیت آنها، بیماری‌هایی که می‌توانند سلامت کلیه‌ها را به خطر بیندازند، عادت‌های نادرستی که می‌توانند سلامت آنها را به خطر بیندازند، نحوه مراقبت و عواقب بدمراقبتی از آنها ندارند. به همین دلیل کار خیلی از افراد به دلیل عدم مراقبت از کلیه‌ها به بروز بیماری‌های مختلف کلیه به خصوص نارسایی کلیه‌ها می‌کشد؛ مرحله‌ای که کلیه‌ها از کار می‌افتند و فرد نیازمند دیالیز یا پیوند کلیه می‌شود.

سالانه ۲۵۰۰ پیوند کلیه در کشور انجام می‌شود که رتبه اول را بین پیوند اعضا در کشور دارد. یعنی بیشترین بیماران نیازمند عضو، بیماران پیوند کلیه هستند. و البته به گفته پزشکان، پیوند کلیه در ۱۰ درصد افراد جواب نمی‌دهد. پس بهترین کار و بهترین راه، مراقبت و پیشگیری از بیمار شدن آنها است.

سلامت کلیه‌ها تا حدی اهمیت دارد که برای آن روز جهانی (۱۳ مارچ/ ۲۳ اسفند) تعیین شده است و هر سال یک شعار برای آن انتخاب می‌شود؛ شعار روز جهانی کلیه سال ۲۰۲۵ این است؛ “آیا کلیه‌های شما خوب هستند؟ تشخیص زود هنگام، محافظت از سلامت کلیه”.

۲ دشمن خطرناک کلیه‌ها را بشناسید

کلیه‌ها نقش بسیار مهمی در بدن دارند؛ وظیفه اصلی آنها تصفیه خون و دفع مواد زائد از بدن است. کلیه‌ها با تولید ادرار، مواد سمی و اضافی را از خون خارج می‌کنند، تعادل آب و الکترولیت‌ها را تنظیم می‌کنند و به کنترل فشار خون و تولید گلبول‌های قرمز کمک می‌کنند.

متاسفانه خیلی از افراد نمی‌دانند که «دیابت کنترل‌نشده» و «فشارخون بالا» دو عاملی هستند که به‌تدریج کلیه‌ها را از بین می‌برند. دکتر ناصر سیم‌فروش، فلوشیپ جراحی کلیه و رئیس قطب اورولوژی ایران به همشهری‌آنلاین می‌گوید: این دو عارضه، شایع‌ترین علت و سردسته عوامل بروز نارسایی کلیه‌ها هستند که به تدریج کلیه‌ها را از بین می‌برند.

این فلوشیپ جراحی کلیه، بزرگ‌ترین اشتباه افراد در مراقبت از کلیه‌ها را چک نکردن مرتب قند خون و فشارخون عنوان می‌کند و می‌گوید: بیشتر مردم تصور می‌کنند که وقتی بیمار شدند، باید مراقب قند خون و فشار خون خود باشند. در حالی که فرد وقتی سالم است، باید از سلامتش مراقبت کند. وگرنه وقتی مریض شدیم، دیگر فایده‌ای ندارد. الان هم در بیشتر خانه‌ها دستگاه قند خون و فشارخون وجود دارد و به راحتی می‌توان در زمان‌های لازم آنها را کنترل کرد و از نوسانات آنها مطلع شد.

دکتر سیم‌فروش تاکید می‌کند که اگر شخص سالی یک بار حتما قند خون و اوره کراتینه خود را چک کند، می‌تواند به موقع نارسایی احتمالی کلیه را تشخیص بدهد. چون همان طور که گفتم، این عارضه در مراحل اولیه علائم ندارد و وقتی کلیه‌ها از کار افتاد، تازه خود را نشان می‌دهد. آن موقع هم که دیگر فایده ندارد. پس بهترین کار، پیشگیری است که قطعا از درمان بهتر است.

دکتر سیم‌فروش تاکید می‌کند که اگر علائم نارسایی کلیه پیدا شد، دیگر برگشت‌پذیر نیست و کلیه‌ها هرگز بهبود نخواهند یافت. در این صورت فرد باید برای دیالیز یا پیوند کلیه اقدام کند که هردو هم پرهزینه هستند. مشکلات دیالیز خیلی بیشتر از پیوند است. پیوند کلیه نتایج بهتری دارد و فرد بعد از پیوند زندگی طبیعی‌تری دارد. با این حال در ۵ تا ۱۰ درصد موارد، کلیه‌ها پیوند را پس می‌زنند و جواب نمی‌دهد. ما مراجعینی داریم که ۲ تا ۳ بار پیوند کلیه انجام می‌دهند تا شاید جواب بدهد. پس تاکید می‌کنم که پیشگیری بهتر از درمان است.

مراقبت درست از کلیه‌ها را یاد بگیریم

برای این که بیماری‌های کلیه ازجمله نارسایی کلیه را تجربه نکنیم و از بروز آنها پیشگیری کنیم، لازم است سبک زندگی درستی را در پیش بگیریم. رئیس قطب اورولوژی ایران درباره سبک زندگی درست توضیح می‌دهد و می‌گوید: برای حفظ سلامت کلیه‌ها و سلامت کلی بدن باید تغذیه درست و متعادلی داشته باشید، پرخوری نکنید، میوه‌جات و سبزی‌جات تازه مصرف کنید، آب و مایعات به اندازه کافی (روزانه ۶ تا ۸ لیوان) بنوشید، شیرینی زیاد مصرف نکنید، مصرف نمک را کاهش دهید، نوشابه‌ها را حذف کنید. هر قوطی نوشابه حاوی ۱۲ حبه قند است!، فعالیت بدنی روتین و مرتبی داشته باشید و فشار خون و قند خون خود را مرتبا کنترل کنید. چراکه این دو بیماری به عروق کلیوی آسیب می‌زنند.

دکتر سیم‌فروش تاکید می‌کند: اگر فشارخون ۱۴ روی ۹ باشد، یعنی فرد احتمالا به فشار خون بالا مبتلا شده و فرد باید به پزشک مراجعه کند تا فشارش کنترل شود. البته سن فرد هم مهم است. درمجموع فشارخون نباید از ۱۲ روی ۸ بالاتر برود. اگر بالاتر رفت، نباید بی‌تفاوت بمانیم.

درباره قند خون هم پزشکان می‌گویند اگر عدد قند خون ناشتای شما زیر ۱۰۰ باشد، قند خون نرمالی دارید، اگر بین ۱۰۰ تا ۱۲۵ باشد، در مرحله پیش‌دیابت هستید و اگر ۲ بار پیاپی بالای ۱۲۵ باشد، به دیابت مبتلا شده‌اید. البته برای تعیین ابتلا به دیابت یا عدم ابتلا به آن، هموگلوبین a۱C (قند خون سه‌ماهه) هم اهمیت دارد. ac۱ را در خانه نمی‌توان اندازه گرفت و تنها با انجام آزمایش خون می‌توان متوجه آن شد.

همچنین پرهیز از مصرف خودسرانه داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی مثل ایبوپروفن و ناپروکسن، عدم مصرف سیگار و الکل و رعایت بهداشت فردی و پیشگیری از عفونت‌های ادراری از دیگر راه‌های پیشگیری از بروز بیماری‌های کلیه هستند.

پزشکان اورولوژی تاکید دارند که بهترین راه برای مراقبت از کلیه‌ها پیشگیری از بیمار شدن آنها است، اما اگر احیانا تعدادی از علائمی مثل احساس خستگی و ضعف مداوم، ادرار کردن سخت و دردناک، ادرار کف‌آلود، تغییر در رنگ ادرار، احساس تشنگی زیاد، احساس نیاز به ادرار کردن پیاپی به خصوص در طول شب، تورم صورت، دست‌ها، پاها و حتی قوزک پاها در خود می‌بینید، حتما برای انجام چکاپ‌های مربوط به کلیه مثل سونوگرافی و … اقدام کنید و آن را پشت گوش نیندازید. همچنین اگر سابقه خانوادگی بیماری‌های کلیه – از سنگ کلیه تا دیالیز – دارید، حتما تحت نظر پزشک باشید و با چک کردن‌های مرتب اجازه بروز بیماری را به کلیه‌هایتان ندهید یا حداقل آن را چند سال به تاخیر بیندازید.

به گزارش مجاهدت از مشرق، کریستین گریر چشم پزشک و مدیر آموزش پزشکی در موسسه بیماری های عصبی در بوکا راتون فلوریدا، گفت: «چشم پنجره ای به مغز است. شما می توانید با نگاه کردن به پشت چشم(به سمت عصب بینایی و شبکیه) مستقیماً سیستم عصبی را ببینید.»

ریچارد ایزاکسون متخصص مغز و اعصاب گفت: بیماری آلزایمر چندین دهه قبل از اولین علائم از دست دادن حافظه در مغز شروع می شود. اگر پزشکان بتوانند بیماری را در مراحل اولیه تشخیص دهند، افراد می توانند سبک زندگی سالمی را انتخاب و عوامل خطر قابل اصلاح مانند فشار خون بالا، کلسترول بالا و دیابت را کنترل کنند.

مطالعه اخیر بافت اهدایی شبکیه و مغز ۸۶ نفر را با درجات مختلف زوال ذهنی مورد بررسی قرار داد.

مایا، نویسنده ارشد این مطالعه اظهار کرد که این اولین تحقیقی است که تجزیه و تحلیل عمیقی از پروفایل های پروتئین و اثرات مولکولی، سلولی و ساختاری بیماری آلزایمر در شبکیه چشم انسان و نحوه مطابقت آنها با تغییرات در مغز و عملکرد شناختی ارائه می دهد.

این مطالعه که در ماه فوریه در مجله Acta Neuropathologica منتشر شد، افزایش قابل توجهی در بتا آمیلوئید(نشانگر کلیدی بیماری آلزایمر) در افراد مبتلا به آلزایمر و زوال شناختی اولیه نشان داد. این مطالعه نشان داد که سلول های میکروگلیال در افرادی که مشکلات شناختی داشتند تا ۸۰ درصد کاهش یافت. این سلول ها مسئول ترمیم و نگهداری سلول های دیگر از جمله پاکسازی بتا آمیلوئید از مغز و شبکیه هستند.

این یافته‌ها همچنین در افرادی که علائم شناختی نداشته یا کم داشتند آشکار بود، که نشان می‌دهد این آزمایش‌های چشمی جدید ممکن است برای کمک به تشخیص زودهنگام موقعیت خوبی داشته باشند.

این یافته‌ها ممکن است در نهایت منجر به توسعه تکنیک‌های تصویربرداری شود که به ما امکان می‌دهد بیماری آلزایمر را زودتر و دقیق‌تر تشخیص دهیم و پیشرفت آن را به‌طور غیرتهاجمی رصد کنیم.

به گزارش مجاهدت از مشرق، اگر به فشار خون بالا مبتلا شده‌ایم، ممکن است نگران مصرف دارو برای کاهش اعداد فشار خون خود باشیم.

سبک زندگی ما در درمان فشار خون بالا نقش مهمی دارد. اگر فشار خون خود را با یک شیوه زندگی سالم کنترل کنیم، ممکن است نیازی به استفاده از دارو برای درمان پرفشاری خون نداشته باشیم، یا در صورت نیاز، پزشک متخصص میزان مصرف آن را کاهش داده و یا به تاخیر بیندازد.

در ادامه‌ این مقاله، ۱۰ تغییر در شیوه زندگی برای کاهش فشار خون و پایین نگه داشتن آن را ارائه کرده‌ایم. با ایجاد این ۱۰ تغییر در شیوه زندگی‌مان، می توانیم فشار خون خود را پایین آورده و خطر ابتلا به بیماری های قلبی را کاهش دهیم.

وزن خود را کاهش دهیم و مراقب اندازه دور کمر خود باشیم

فشار خون در بسیاری از مواقع همراه با بالا رفتن وزن افزایش می یابد.

اضافه وزن همچنین می‌تواند باعث اختلال در تنفس در هنگام خواب شود (آپنه خواب) که منجر به افزایش فشار خون می‌شود.

در نتیجه می‌توانیم بگوییم که کاهش وزن یکی از موثرترین تغییرات سبک زندگی برای کنترل فشار خون است.

در صورتی که اضافه وزن داریم یا مبتلا به چاقی هستیم، کاهش میزان کمی از وزن می‌تواند به کاهش فشار خون ما کمک کند. به طور کلی با کاهش وزن ممکن است بتوانیم فشار خون خود را حدود ۱ میلی‌متر جیوه به ازای هر کیلوگرم از وزن خود پایین بیاوریم.

علاوه بر کاهش وزن، باید مراقب اندازه دور کمر خود نیز باشیم. دور کمر بالا می‌تواند ما را در معرض خطر فشار خون بالا قرار دهد. اگر دورکمر در مردان بیش از ۱۰۲ سانتی متر و در زنان بیش از ۸۹ سانتی متر باشد، در معرض خطر ابتلا به فشار خون بالا خواهند بود.

به طور منظم ورزش کنیم

اگر فشار خون بالا داشته باشیم، فعالیت بدنی منظم مانند ۱۵۰ دقیقه در هفته یا حدود ۳۰ دقیقه در بیشتر روزهای هفته می‌تواند فشار خون ما را در حدود ۵ تا ۸ میلی‌متر جیوه کاهش دهد.

مهم است که در این مسیر ثابت قدم باشیم؛ زیرا در صورت متوقف کردن ورزش، فشار خون ما مجددا افزایش می‌یابد.

اگر فشار خون ما کمی بالا باشد، ورزش می‌تواند در جلوگیری از ابتلا به پرفشاری خون به ما کمک کند.

اگر از قبل مبتلا به پرفشاری خون هستیم، فعالیت بدنی منظم می‌تواند فشار خون ما را به سطوح ایمنتری برساند. برخی از ورزش‌های هوازی هم ممکن است فشار خون ما را کاهش دهد:

پیاده روی
دویدن
دوچرخه سواری
شنا
رقصیدن

تمرینات قدرتی هم می‌تواند به کاهش فشار خون کمک کنند. خوب است اگر با پزشک خود در مورد تهیه یک برنامه ورزشی منظم مشورت کنیم.

استفاده از یک رژیم غذایی سالم

در صورتی که به پرفشاری خون مبتلا هستیم، یک رژیم غذایی سرشار از غلات سبوس دار، میوه، سبزیجات و لبنیات کم چرب که همراه با کاهش چربی اشباع و کلسترول باشد، می‌تواند فشار خون ما را تا ۱۱ میلی‌متر جیوه کاهش دهد.

سدیم را در رژیم غذایی خود کاهش دهیم

حتی کاهش اندک سدیم در رژیم غذایی ما می‌تواند سلامت قلبمان را بهبود بخشد و در صورت وجود پرفشاری خون، فشار خون ما را در حدود ۵ تا ۶ میلی متر جیوه کاهش دهد.

تأثیر مصرف سدیم بر فشار خون در بین گروه‌های مختلف متفاوت است. به طور کلی خوب است اگر میزان دریافتی روزانه سدیم را به ۲۳۰۰ میلی‌گرم یا کمتر محدود کنیم. در نظر داشته باشیم که مصرف سدیم کمتر (۱۵۰۰ میلی گرم در روز یا کمتر) برای اکثر بزرگسالان ایده‌آل است.

برای کاهش سدیم در رژیم غذایی خود، این نکات را در نظر بگیریم:

برچسب‌های روی موادغذایی را بخوانیم. در صورت امکان از میان غذاها و نوشیدنی‌هایی که معمولاً خریداری می‌کنیم، گزینه‌های کم‌سدیم را انتخاب کنیم.

غذاهای فرآوری‌شده کمتری بخوریم. فقط مقدار کمی سدیم به طور طبیعی در غذاها مشاهده می‌شود، ولی در طول فرآوری میزان سدیم بیشتری به غذاها اضافه می‌شود.

به غذای خود نمک اضافه نکنیم. فقط یک قاشق چایخوری نمک ۲۳۰۰ میلی‌گرم سدیم دارد. می‌توانیم از گیاهان یا ادویهها برای افزودن طعم به غذای خود استفاده کنیم.

اگر احساس می‌کنیم که نمی‌توانیم به یکباره سدیم را در رژیم غذایی خود کاهش دهیم، به تدریج آن را کم کنیم.

سیگار و استعمال دخانیات را ترک کنیم

فشار خون ما تا چندین دقیقه بعد از سیگار کشیدن، بالا می‌رود.

ترک سیگار کمک می‌کند فشار خون ما به حالت عادی برگردد. ترک سیگار همچنین می‌تواند خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی را کاهش داده و سلامت عمومی ما را بهبود بخشد. طول عمر افرادی که سیگار را ترک می‌کنند، ممکن است طولانی‌تر از افراد سیگاری باشد.

مصرف کافئین را کم کنیم

نقشی که کافئین در فشار خون ایفا می‌کند، هنوز در دست مطالعه است.

کافئین در افرادی که به ندرت آن را مصرف می‌کنند، می‌تواند فشار خون را تا ۱۰ میلی‌متر جیوه افزایش دهد.

اما افرادی که به طور مرتب قهوه می‌نوشند، ممکن است کافئین تأثیر کمی بر فشار خونشان داشته باشد. اگرچه اثرات طولانی‌مدت کافئین بر فشار خون مشخص نیست، اما ممکن است با مصرف آن فشار خون کمی افزایش یابد.

برای اطمینان از اینکه آیا کافئین، فشار خون ما را بالا می‌برد می‌توانیم فشار خون خود را در مدت ۳۰ دقیقه پس از صرف یک نوشیدنی کافئین‌دار بررسی کنیم. اگر فشار خون ما بعد از مصرف کافئین ۵ تا ۱۰ میلی‌متر جیوه افزایش یابد، ممکن است نشانگر این باشد که ما نسبت به اثرات افزایش فشار خون کافئین حساس هستیم. خوب است اگر در مورد تأثیر کافئین بر فشار خون خود با پزشکمان صحبت کنیم.

استرس خود را کم کنیم

استرس مزمن ممکن است در فشار خون بالا نقش داشته باشد، البته برای تعیین تأثیر دقیق استرس مزمن بر فشار خون، به تحقیقات بیشتری نیاز است.

ممکن است به عنوان واکنشی به استرس موقت خود از غذای ناسالم، الکل یا سیگار استفاده کنیم، بنابراین استرس موقت نیز می‌تواند در فشار خون بالا نقش داشته باشد. لازم است مدتی وقت بگذاریم تا متوجه شویم چه چیزی باعث احساس استرس در ما می‌شود، این موارد می‌تواند شامل کار، خانواده، امور مالی یا بیماری باشد. زمانی که علت ایجاد استرس در خود را فهمیدیم، فکر کنیم که چگونه می‌توانیم این استرس را از بین ببریم یا کاهش دهیم.

فشار خون خود را در خانه چک کنیم و به‌طور مرتب به پزشک خود مراجعه کنیم

مانیتورینگ فشار خون در منزل می‌تواند به ما در دانستن عدد بهینه فشار خون کمک کند.

بررسی مداوم فشار خون این اطمینان را در ما ایجاد می‌کند که تغییراتی که در شیوه زندگی‌مان ایجاد کرده‌ایم اثربخش بوده است. همچنین از سوی دیگر می‌تواند به ما و پزشکمان نسبت به وضعیت سلامتی‌مان هشدار دهد.

دستگاه‌های مانیتور فشار خون به راحتی و بدون دستور پزشک در دسترس است

لازم است قبل از شروع به اندازه‌گیری فشارخون با پزشک خود مشورت کنیم. ویزیت و مراجعه منظم به پزشک نیز برای کنترل فشار خون مهم است.

اگر فشار خون ما به خوبی کنترل شده است، لازم است در مورد تعداد دفعات مورد نیاز جهت بررسی فشار خون با پزشک خود مشورت کنیم.

پزشک ممکن است توصیه کند فشار خون خود را به صورت روزانه یا در دفعات کمتر چک کنیم. در صورت ایجاد هرگونه تغییر در داروها یا سایر روش‌های درمانی با دستور پزشک، ممکن است پزشک توصیه کند که فشار خونمان را از دو هفته پس از تغییرات درمانی و یک هفته پیش از مراجعه بعدی بررسی کنیم.
از دیگران کمک بگیریم

خانواده و اطرافیانمان می‌توانند به بهبود و سلامتی ما کمک کنند

اطرافیان ما می‌توانند ما را در مراجعه به پزشک همراهی کنند یا با ما یک برنامه ورزشی را شروع کنند.

منبع: بهداشت نیوز