فلسفه

سرویس سیاست مشرق – «وبلاگ مشرق» خوانشی روزانه در لابه‌لای اخبار و اتفاقات کشور است. ما درباره این خوانش البته تحلیل‌ها و پیشینه‌هایی را نیز در اختیار مخاطبان محترم می‌گذاریم. هر روز با بسته ویژه خبری-تحلیلی مشرق همراه باشید.

***

میرتاج‌الدینی در حمایت از قالیباف:

اظهارات روحانی و ظریف خلاف منافع ملی بود

محمدرضا میرتاج‌الدینی، از نمایندگان ادوار مجلس در بخشی از یک مصاحبه با خبرآنلاین درباره نطق اخیر قالیباف در پارلمان و انتقاد او از سخنان روحانی و ظریف علیه روسیه گفته است: دقیقاً آقای قالیباف در موضع درست و جایگاه صحیح خود، یعنی به‌عنوان رئیس مجلس و در دفاع از شأن مجلس، ورود پیدا کرد و همان کاری را انجام داد که مردم از مجلس انتظار داشتند. برخی افراد در گذشته برخلاف امنیت کشور رفتار می‌کردند؛ در حالی که کشورهایی مانند روسیه و چین در شورای امنیت سازمان ملل به نفع ایران عمل می‌کردند، اما اظهارات آقای روحانی و آقای ظریف دقیقاً خلاف منافع ملی بود. ما همواره انتظار داریم مجلس در مسائل حساس موضع‌گیری و اظهار نظر کند.

او می‌افزاید: یادمان نرود که آقای هاشمی رفسنجانی نیز زمانی که رئیس مجلس بود، در همه مسائل سیاسی نظر می‌داد و همواره در صدر اخبار رسانه ملی قرار داشت؛ در دوره‌های بعد هم همین‌طور بود.

میرتاج‌الدینی همچنین گفته است: آقای روحانی در یکی از جلسات گفته بودند که روسیه از جمله کشورهایی بود که به تحریم‌های شش‌گانه علیه ایران رأی داده بود. اما به‌هرحال، بیان چنین سخنی در مقطع فعلی درست نبود. حتی اگر آن زمان چنین رأیی داده شده باشد، اکنون روسیه در کنار ایران قرار دارد و باید از این موضع حمایتی استقبال و پشتیبانی شود نه اینکه با اظهارنظرهایی این روابط تضعیف شود.[۱]

*هم نطق قالیباف و هم صحبت‌های میرتاج‌الدینی از منطق اثباتی برخوردار است. لکن مشخص نیست چرا عده‌ای در سیاست کشور به همین عقلانیت‌ها تاختند و یا در دفاع از آنها تعلل کردند؟!

در واقع این یکی از شوربختی‌ها و تألمات زمانه ماست که در سیاستی که باید محل تجلی عقلانیت و سبقت‌جویی خواص از یکدیگر از برای دفاع از حق باشد اما می‌بینیم عده‌ای علیه حق صف‌آرایی می‌کنند و یا در دفاع از آن تعلل می‌ورزند.

این در حالی است که ایران اسلامی در مقطع فعلی و خاصّه در فضای پساجنگ نیازی روزافزون به تقویت معاهدات راهبردی خود با دوَل خارجی دارد و هر صدایی در تضعیف این منطق یعنی همصدایی با دشمن و هم‌دستی در ریختن خون مردم.

***

لزوم نگاه نقادانه به AI؛ او فکر نمی‌کند!

یوسف اباذری، جامعه‌شناس و از چهره‌های دانشگاهی کشورمان به تازگی در یک میتینگ با موضوع جامعه‌شناسی و ایران معاصر،‌ اشاره‌های جالبی به “هوش مصنوعی” داشته است.

به گزارش مجاهدت از اعتماد، او در این بخش از سخنان نقادانه خود گفته است:‌ برای مشروعیت‌بخشی به فقر و بیکاری، مفاهیم تازه‌ای نیز خلق کرده‌اند؛ از جمله “هوش مصنوعی”. می‌گویند با آمدن AI انسان دیگر لازم نیست کار کند و بازار خود به کمک ماشین همه‌چیز را سامان می‌دهد. اما متخصصان تأکید دارند که AI هرگز جای ذهن خلاق بشری را نمی‌گیرد.

او می‌افزاید: این فناوری به صورت جادویی دیده می‌شود – همان‌گونه که در رمان صد سال تنهایی کودکان یخ را جادویی می‌پندارند. در ایران نیز چنین شوکی وجود دارد. گویی AI معجزه است!

اباذری در ادامه با ارجاع به نوآم چامسکی (نظریه پرداز مشهور آمریکایی و چهره مبنایی در نظریه زبان‌ها) گفت: “AI هیچ نیست؛ فقط یک نظام طبقه‌بندی داده‌هاست، نه تفکر. هیچ‌چیز جای ذهن خلاق انسان را نمی‌گیرد.”[۲]

*سخنان اباذری کاملا صحیح است و نگاه فعلی نسبت به هوش مصنوعی در جامعه ما یک نگاه بزرگنمایانه است.

چه اینکه فلسفه هم نظر چامسکی را تأیید می‌کند و هوش مصنوعی هرگز نمی‌تواند جای ذهن انسان و تحلیل‌های آنرا بگیرد.

از این رهگذر باید هشدار داد که هوش مصنوعی نباید رهزن تفکر و تصمیمات درست نسبت به مقولات مختلف از جمله اقتصاد شود. در واقع AI اگرچه می‌تواند به جای برخی مشاغل ایفای نقش کند اما هرگز نمی‌تواند جایگزین مشاغل مهارت‌محور شود.

از طرفی نه تنها افراد جامعه باید آینده شغلی را در نسبتی اصولی با فناوری‌های نوین ترسیم کنند بلکه حکمرانی نیز باید در یک فاصله درست نسبت به هوش مصنوعی –یا سایر فناوری‌ها- سیاست‌گزینی کند و مفتون برخی بزرگنمایی‌های تکنولوژیک نشود.

***

شگرد جدید گرانفروش‌ها برای مکیدن خون مردم

خبرگزاری تسنیم به تازگی در گزارشی پیرامون اخلال در بازار نهاده‌های دامی که منجر به تنش‌های قیمتی نیز شده است؛ از یک شگرد جدید گرانفروشان نیز خبر داد.

طبق این گزارش، رئیس سازمان بازرسی گفته است: اقدامی که برخی واردکنندگان انجام می‌دهند این است که بعد از اقدام به فروش نهاده و عدم تحویل آن در موعد مقرر؛ با فرستادن افرادی نزد مرغ‌دار و دامدار، وجوه مازادی را از آنها مطالبه می‌کنند تا اصطلاحاً نهاده را زودتر به دست‌شان برسانند.

این گزارش می‌افزاید: دامداران و مرغداران نه‌تنها با کمبود نهاده مواجه‌اند، بلکه برای دریافت همان نهاده‌ها مجبور به پرداخت مبالغ اضافی به واسطه‌ها شده‌اند.[۳]

*این قبیل اقدامات گرانفروشان که در نبود نظارت دولتی و قضایی حادث شده؛ رسما به منزله چاقوکشی علیه معیشت مردم و محاربه با اقتصاد کشور است.

محاربه‌ای که علیرغم اطلاع مسئولان ذیربط اما مشخص نیست که چرا با آن برخوردی صورت نمی‌گیرد؟

با خوانش رویدادهای مذکور همچنین می‌توان به دلایل اصلی بروز “گرانی بیقاعده” یا همان گرانی دلبخواهی که مقام معظم رهبری از آن انتقاد کردند نیز پی برد و اکنون مشخص‌تر می‌شود که چرا قیمت بسیاری از اقلام در بازار مایحتاج مردم هرگز یک قیمت واقعی نیست و بعضا حتی تا ۳ برابر قیمت واقعی است؟!

***

1_ khabaronline.ir/xpbbs

2_ https://www.etemadnewspaper.ir/fa/main/detail/240445

3_ https://tn.ai/3439688

سرویس سیاست مشرق – «وبلاگ مشرق» خوانشی روزانه در لابه‌لای اخبار و اتفاقات کشور است. ما درباره این خوانش البته تحلیل‌ها و پیشینه‌هایی را نیز در اختیار مخاطبان محترم می‌گذاریم. ۷:۳۰ هر روز با بسته ویژه خبری-تحلیلی مشرق همراه باشید.

***

محالات هوش مصنوعی به روایت فلسفه

حجت الاسلام سید صادق محمدی، رئیس انجمن اصول فقه حوزه علمیه قم طی سخنانی در یک نشست علمی با عنوان “هوش مصنوعی و استنباط حکم شرعی” گفته است: هوش مصنوعی به چهار دسته واکنشی، با حافظه محدود، با تئوری ذهن و خودآگاه تقسیم می‌شود؛ هوش مصنوعی خودآگاه در حال حاضر به صورت یک فرضیه مطرح شده است و مشخص نیست که به نتیجه برسد یا نه؟؛ هوش مصنوعی در زمینه‌هایی مانند سازگاری محیط، خودآگاهی، کارکردهای همزمان، سرعت، دقت، ظرافت، خط‌های محاسباتی، محدودیت زمانی و مکانی و خلاقیت با هوش انسانی تفاوت دارد.

به گزارش مجاهدت از خبرآنلاین، او می‌افزاید:‌ در حال حاضر هوش مصنوعی قدرت استنباط حکم شرعی را ندارد، اما در آینده ممکن است هوش مصنوعی قدرت استنباط حکم شرعی را پیدا کند، بحث اصلی ما این است که بر فرض وجود این قدرت، آیا استنباط هوش مصنوعی حجیت دارد و مقلد جایز به تقلید از آن است؟ ممکن است برخی جواب این سوال را به سادگی بدهند که اگر هوش مصنوعی استنباط کند حجیت هم خواهد داشت، اما در پاسخ این شبهه، باید پرسید: آیا مطلق کشف گزاره دینی حجیت دارد یا کشف خاص مورد تایید است؟ پاسخ این است که مطلق کشف، ملاک نیست، یکی از شواهد آن نیز عدم جواز تقلید ابتدایی است.[۱]

*توجه حوزه علمیه عزیز ما به مقوله هوش مصنوعی بسیار مغتنم است.

پاسخ دقیق و عالمانه حجت‌الاسلام محمدی به شبهه “حجّیت استنباط هوش مصنوعی در حکم شرعی” نیز بسیار خواندنی و موجب بهجت است. و البته انتظاری هم جز این نبود که حوزه علمیه چنین عالمان مدقّی را تربیت کرده باشد که پاسخ شبهات را اینگونه مستدل، همه‌فهم و کوتاه بدهند.

پس از این سپاسگذاری‌ها البته بیان یک نقد هم ضروریست و آن لزوم حل بسیاری از مسائل مستحدثه در حوزه علمیه با ابزار “فلسفه” است.

کما اینکه در کلام حجت‌الاسلام محمدی می‌بینیم که ایشان در حالی گفته‌اند:‌ “ممکن است هوش مصنوعی قدرت استنباط حکم شرعی را پیدا کند” که این گزاره در صورت کلان خود و هنگامی که تشخیص فقهی با تحلیل سیاسی و اقتصادی و غیره ممزوج شود به لحاظ فلسفی محال است و هوش مصنوعی هرگز قدرت آنالیز انسان را پیدا نخواهد کرد.

گزاره‌ای اثبات شده که اندیشمندانی در غرب و ایران بدان اذعان کرده‌اند.

دلیل این مسئله هم آنجاست که منتهای هوش مصنوعی جابه‌جایی داده‌هاست اما عقل انسان اولا بی‌منتهاست و تصور منتها و کرانه برای آن معقول نیست و ثانیا عرصه عقلانیت عرصه‌ای تجمیعی از فهم درست و غلط، صلاح و فساد، اضطرار، فاسد و افسد و فی‌النهایه تحقق رضامندی عقلانی در مسیر رضای الهی است.

بدیهیست که هوش مصنوعی به دلیل دیتا محوری و تشخیص ناشی از اطلاعات، توانمندی دستیابی به سنجش ذاتی بر اساس مقولات اشاره شده در بالا را ندارد.

لذاست که انتظار است بر اساس منطق علم و منطق مواجهه با مسائل مستحدثه؛ شاهد حل چالش‌های پیش‌فرض مسائل در وادی فلسفه باشیم.

***

مهر تأیید کرباسچی پای کارنامه پزشکیان پس از نقدهای بی‌امان چپ‌های ستادی

پزشکیان یک دوست اصلاح‌طلب پیدا کرد!

غلامحسین کرباسچی، از معاریف جریان چپ در بخشی از یک مصاحبه با خبرآنلاین درباره “وفاق پزشکیان” گفته است: گمان می کنم منظور اصلی پزشکیان از وفاق ملی و آنچه که می تواند در کشور موثر باشد، این است که دستگاه های اصلی کشور که شامل قوه قضائیه، قوه مقننه و دستگاه های امنیتی می شود، در برنامه های اجرایی همراه باشند. اگر بنا باشد آنها مخالف باشند، مسائل کشور به جایی نمی رسد. لذا برداشتم این است که پزشکیان چنین منظوری دارد.

او می‌افزاید:‌ و اِلّا اینکه چند نماینده نظرات مختلفی داشته باشند، را نمی‌شود به جمع رساند چراکه هر کسی می خواهد راه خودش را برود. در مجموع فکر می کنم منظور آقای پزشکیان از وفاق ملی این بوده که دستگاه های اصلی و موثر کشور اعم از مجلس، قوه قضائیه و دستگاه‌های امنیتی همراه باشند و فکر می کنم رئیس جمهور در این جهت به صورت نسبی موفق بوده و همراهی هایی را جلب کرده است.

کرباسچی تصریح می‌کند: به نظرم منظور اصلی این است و این هم کار درستی است و کشور باید با دستگاه های اصلی خود در یک وفاق کلی باشند. اگر این همراهی نباشد دستگاه های اجرایی نمی توانند کار خود را پیش ببرند...امیدوارم آقای پزشکیان همانطور که تا الان عمل کرده، به همین ترتیب عمل کند و بتواند کاری را از پیش ببرد.[۲]

*روایت نجیبانه کرباسچی از وفاق را باید قیاس کرد با روایت اصلاح‌طلبانی که وفاق را مساوی با شقاق معنا کرده‌اند و از بام تا شام به دنبال تخریب پزشکیان و دستاوردهای او هستند!

البته این قیاس نه تنها باید ما را متوجه تفاوت بزرگ “چپ‌های نجیب و چپ‌های نانجیب” کند بلکه باید دولت را نیز هوشیار سازد تا دوست و دشمن خود را به خوبی بشناسد.

جالب است که می‌بینیم کرباسچی بر اساس فهم وثیقی که از کار اجرایی دارد نیز به درستی اشاره می‌کند که پزشکیان تاکنون در پیشبرد وفاق مد نظر خود موفق بوده است.

تأیید کارنامه ۱۰۰ روزه پزشکیان از سوی کرباسچی نیز که اسناد و مدارک هم درستی آنرا تأیید می‌کند نیز سنگ محکی است تا ببینیم سایر اصلاح‌طلبان درباره آن چه قضاوتی می‌کنند!؟

زیرا بر اساس آنچه در روزهای اخیر دیده‌ایم برخی محافل و چهره‌های جریان چپ طوری با این کارنامه نسبتا مورد تأیید مواجه شده‌اند که انگار رئیس‌جمهور یک اصولگراست و پزشکیان هم در ۱۰۰ روز گذشته ید بیضایی داشته که از آن استفاده نکرده است!

باید منتظر ماند و دید که علت این قهر و عداوت برخی رجال جریان چپ با مسعود پزشکیان از کجا نشأت می‌گیرد و چه اهدافی دارد؟

***

۴۴۴ شرکت خصولتی فقط ۱۱ درصد سود انباشته دارند

سیداحمدرضا دستغیب، رئیس‌کل دیوان محاسبات طی سخنانی در نشست علی سه‌شنبه گذشته مجلس ضمن قرائت گزارش تفریغ بودجه سال گذشته کشور با اشاره به عملکرد صندوق های بازنشستگی گفته است: از ۱۵ صندوق عنوان شده که ۱۲ صندوق در وضعیت بحرانی قرار دارد. سازمان تامین اجتماعی نسبت به تامین منابع از محل سود سهام شرکت ۵ درصد منابع حاصل کرده است به این معنی که سازمان تامین اجتماعی که ۲۸۱ شرکت زیرمجموعه دارد فقط ۵ درصد از منابعش از سود سهام است.

به گزارش مجاهدت از خبرآنلاین، او درباره صندوق بازنشستگی کشوری نیز با بیان اینکه این صندوق ۱۶۳ شرکت دارد تصریح می‌کند: این صندوق نیز تنها ۶ درصد منابع، ‌ سود حاصل کرده است. باید مشخص شود که این صندوق چه فعالیتی انجام می دهد!؟

دستغیب می‌افزاید: متاسفانه بهره‌وری در این بخش یعنی در شرکت‌های شبه دولتی بسیار پایین است و مشکلاتی را برای ما ایجاد کرده است.[۳]

*اطلاعات ارائه شده از سوی رئیس دیوان محاسبات را اگر یک ذهن عاقل بخواند متوجه فاجعه می‌شود و اگر یک ذهن اقتصاددان مطالعه کند، فریاد برخواهد آورد!

ترجمه سلیس‌تر سخنان آقای دستغیب این است که یک صندوق بازنشستگی با ۲۸۱ شرکت زیر مجموعه خود تنها ۵ درصد سود انباشته کسب می‌کند و نهاد مشابه دیگر با ۱۶۳ شرکت تنها ۶ درصد!

و البته این دو شرکت بزرگترین صندوق‌های بازنشستگی در ایران نیز هستند.

عمق این بحران به حدی است که کار از ارائه فرمول‌های اقتصادی و انتقاد برای بهتر شدن مسئله گذشته است و حتی به نظر می‌رسد که باید نهاد امنیتی وارد بررسی این بحران شود.

بایستی برای اطلاع مخاطبان محترم توضیح داد که صندوق‌های بازنشستگی، شرکت‌هایی هستند که به منظور درآمدزایی از محل اعتبارات نهاد مادر و کسورات بازنشستگی کارکنان آن نهاد ایجاد می‌شوند.

این شرکت‌ها که با رویکرد خصوصی اداره می‌شوند؛ با سرمایه‌گذاری و تأسیس شرکت‌های زیر مجموعه در ابواب مختلف تلاش می‌کنند تا درآمدزایی کرده و تعهدات آتی شرکت مادر (از قبیل حقوق بازنشستگان) را از محل همین سود پرداخت کنند.

فاجعه ناترازی و سوء عملکرد این شرکت‌ها به حدی است که آنها نه تنها هیچ سود خاصی ندارند بلکه تبدیل به یک نهاد بودجه‌خوار و طفیلی دولت شده‌اند که باید برای پرداخت دیون خود نیز از دولت کمک بگیرند.

ما همه چشم‌انتظار مردانی شجاع، مدیر و اقتصاددان هستیم که بتوانند این مشکل را برای اقتصاد ایران و بخاطر مردم ایران حل کنند…

***

1_ khabaronline.ir/xmRVr

2_ khabaronline.ir/xmRs3

3_ khabaronline.ir/xmRX5