فناوری‌های اطلاعات

گروه اجتماعی دفاع‌پرس – سردار «سلمان امیری» فرمانده انتظامی استان همدان؛ در جهان امروزی وسایل ارتباط جمعی از مهمترین ارکان اطلاع رسانی و فرهنگ‌سازی هر جامعه به شمار می‌آید که بی شک نهاد خانواده هم، از تأثیرات مثبت و منفی آن مصون نبوده و چه بسا بازخورد این شبکه‌ها را در خانواده بیشتر و واضحتر از نهاد‌های دیگر می‌توان یافت. در شروع هزاره جدید دولتمردان جهان به اهمیت فناوری‌های اطلاعات و ارتباطات به عنوان یکی از مهم‌ترین فاکتور‌های توسعه اقتصادی و اجتماعی پی برده و از آن به عنوان بستری بالقوه برای توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی نام می‌برند.

فناوری اطلاعات و ارتباطات به عنوان جزء جدانشدنی زندگی مدرن تلقی می‌شود. در طول تاریخ، نوآوری‌های فناوری و ساختار‌های جدید اجتماعی همواره با هم ترکیب شده و تاثیر این دو بر یکدیگر، شیوه‌های نوینی از زندگی را پدید آورده است. یکی از جنبه‌های تأثیرگذار فناوری اطلاعات و ارتباطات بر پیدایش شیوه‌های نوین زندگی، ظهور شبکه‌های اجتماعی مجازی است که در جریان سازی‌های مختلف و در همه نهاد‌های اجتماعی، چه مستقیم و چه غیرمستقیم نقشی اساسی بر عهده داشته اند؛ که نهاد خانواده نیز به عنوان کوچکترین واحد اجتماعی، بزرگترین و مهمترین واحد تربیتی در تمام اعصار از پذیرش این تأثیر مستثنی نیست. نهاد خانواده قابلیت این را دارد که منشأ تحولات عظیم فردی- اجتماعی و رشد ارزش‌های انسانی در میان اعضای آن باشد.

خانواده پایه بنیادین اجتماع، سلول سازنده زندگی انسان، خشت بنای جامعه، کانون حفظ سنت ها، ارزش‌ها و هنجار‌های اجتماعی است و شالوده استوار پیوند‌های اجتماعی و روابط خویشاوندی و کانونی برای بروز و ظهور عواطف انسانی و پرورش اجتماعی است خانواده واحدی است که بر اساس ازدواج پدید می‌آید و از آغاز پیدایی خود، همچون حریمی امن، زندگی انسان را در بر گرفته و موج تازه‌ای در درون شبکه خویشاوندی ایجاد می‌کند که شمار زیادتری از خویشاوندان را نیز به هم پیوند می‌دهد. آنچه در خانواده از اهمیت برخوردار است توجه به ارزش‌ها به ویژه ارزش‌های خانوادگی و اجتماعی است. ارزش‌های اجتماعی از اساسی‌ترین عناصر نظام اجتماعی هستند که از طریق آن‌ها می‌توان جامعه را کنترل کرد و به سوی زوال یا تعالی سوق داد؛ بنابراین خانواده‌ها باید عواملی را که موجب پیدایش، شکل گیری و تقویت ارزش‌ها و ارتباطات خانواده و جامعه می‌شوند، بشناسد

یکی از عوامل تأثیرگذار بر گسستگی انسجام خانواده، گسترش استفاده افراطی و نادرست از شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی توسط فرزندان دانش آموز و از جمله دانشجو به دلیل میزان آشنایی بیشتر با عملکرد اینترنت می‌باشد. صرف نظر از آمار و ارقام بالا و روز افزونی که در مسایلی مانند بالا رفتن سن ازدواج، طلاق، فرار از منزل، فحشا و سایر مسائل خانوادگی وجود دارد، سرد شدن ارتباطات عاطفی و نارضایتی‌ها از زندگی خانوادگی است که باعث ناکامی‌ها و شکست‌های بزرگی در زندگی جوانان شده است. این‌ها نشان از مشکلات عمیقی در سطح خانواده دارد که به نوعی باید ریشه یابی و درمان شوند. یکی از زمینه‌های اصلی در بروز مشکلات خانوادگی و اصولا نارضایتی از زندگی مشترک، فضای مجازی و رویا گونه است که تحت تاثیر تولیدات رسانه‌ای بوجود آمده و باعث آن گردیده تا سطح توقع از زندگی‌های مشترک را به خصوص در میان نسل جوان بالا ببرد. تحت تاثیر این فضا آنچه جوان باید از زندگی مشترک انتظار داشته باشد به نوعی تحریف می‌شود. لذت و صمیمیتی که از برنامه‌ها و محتویات رسانه‌ها مانند فیلم‌ها و سریال‌ها در اذهان جوانان نقش می‌بندد تا حد بسیار زیادی در زندگی طبیعی قابل دست یابی نخواهند بود.

از آنجایی که کانون خانواده مهمترین مرکز پرورش و رشد فرزندان و شبکه‌های اجتماعی نیز از مهمترین و مدرن‌ترین ابزار‌ها و رسانه‌های ارتباط جمعی اند. تعامل درست بین این دو حوزه از سوی کاربران زمینه پیشرفت و تعامل نادرست زمینه پسرفت نسل جوان و تحصیلکرده کشور را در پی دارد. مداومت در استفاده از فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی تبعات و پیامد‌های منفی زیادی را به همراه داشته که علاوه بر صرف زمان، آشنایی با فرهنگ‌های غلط و بیگانه، افزایش توقعات نابجا برای ادامه زندگی و … تضعیف و کاهش روابط و تعاملات خانوادگی هم بخش مهمی از پیامد‌های آن به شمار می‌رود که اعمال سیاست‌های نظارتی در راستای فرهنگ سازی مبنی براستفاده صحیح از شبکه‌های اجتماعی و مجازی و فراهم سازی زمینه آشنایی بیشتر نسل جوان با آسیب‌های آشکار و پنهان آن را می‌طلبد و در نهایت ضرورت دارد که خانواده‌ها هم توجه ویژه‌ای به موضوع داشته باشند و با محدود سازی منطقی دسترسی به رسانه‌های الکترونیکی و افرایش ارتباطات و تعاملات درون خانواده، تقویت همگرایی بنیاد خانواده را دنبال کنند.

انتهای پیام/ 241