قاره اروپا

به گزارش مجاهدت از مشرق، روزنامه گاردین در گزارشی از خطر رکود در اروپا خبر داد و به نقل از کارشناسان اقتصادی نوشت: خطر رکود در اروپا یک خطر فزاینده است زیرا قیمت گاز و نفت رو به افزایش بوده و حتی این نگرانی وجود دارد که روسیه به طور کامل صادرات انرژی به قاره سبز را قطع کند.

براساس پیش‌بینی بانک نومورای ژاپن، کاهش تقاضا در آمریکا به عنوان بزرگ‌ترین مقصد صادرات کالاهای اروپایی، در کنار تبعات جنگ اوکراین مثل افزایش قیمت غذا و انرژی، به شدت اقتصاد اروپا را تحت تاثیر قرار داده است.

بانک سرمایه گذاری نومورا تصریح کرد: انتظار می رود اقتصاد اروپا در نیمه دوم امسال شروع به کوچک‌تر شدن کند و رکود تا تابستان ۲۰۲۳ ادامه یابد و در مجموع، تولید ناخالص داخلی به میزان ۱.۷ درصد کاهش یابد.

قیمت انرژی قبلاً در نیمه دوم سال ۲۰۲۱ به خاطر برداشتن محدودیت‌های کرونایی، افزایش یافته بود اما جنگ اوکراین لایه دیگری به مشکلات افزود و در شرایطی که اتحادیه اروپا، آمریکا و انگلیس تلاش می‌کردند که روسیه را به لحاظ اقتصادی منزوی کنند این روسیه بود که با اطلاع از وابستگی اروپا، صادرات گاز را کاهش داد.

«جورج بوکلی» یک اقتصاددان ارشد در بانک نومورا با اشاره به تورم ۸.۶ درصدی منطقه یورو در ماه گذشته میلادی که بالاترین رقم از سال ۱۹۹۹ است، گفت: اروپا نیز مثل آمریکا به رکود دچار خواهد شد.

تحلیلگران «جی پی مورگان»، یک بانک سرمایه گذاری در آمریکا معتقدند این امکان وجود دارد که روسیه در مقابل تعیین سقف قیمت توسط گروه ۷، تولید نفت را کاهش دهد که این اقدام می تواند به فضایی شدن قیمت‌ها بیانجامد.

«ناتاشا کانیوا» یکی از کارشناسان جی پی مورگان معتقد است در صورتی که روسیه، تولید نفت را به میزان پنج میلیون بشکه در روز، کاهش دهد قیمت نفت می تواند سه برابر شده و به ۳۸۰ دلار در بشکه برسد.

«کای نوفلد» و «یوناس کک» اقتصاددانان ارشد در «مرکز تحقیقات اقتصاد و کسب و کار» معتقدند احتمال وقوع رکود در اروپا، به میزان ۲ از پنج است.

روزنامه گاردین با بیان اینکه آلمان به عنوان بزرگترین اقتصاد اروپا نیز به خاطر وابستگی به گاز روسیه کاملا آسیب‌پذیر است، تصریح کرد: کشورهای اروپایی از نظر زنجیره تامین انرژی به یکدیگر وابسته هستند و در صورت کمبود گاز در این قاره، وقوع رکود شدید تا حد زیادی حتمی است.

این روزنامه چاپ لندن، تحت فشار قرار گرفتن خانوارها به لحاظ مالی با افزایش قیمت انرژی و اقلام خوراکی و کاهش تقاضا را از دیگر عواملی دانست که می‌تواند رکود را دامن بزند.

گاردین با اشاره به اینکه انگلیس مستقیما گاز از روسیه وارد نمی‌کند، تصریح کرد: کاهش صادرات گاز روسیه می تواند موجب افزایش قیمت‌ها در همه بازارها شود و از این طریق، اقتصاد این کشور را تحت فشار قرار دهد.

بانک سرمایه‌گذاری ژاپن پیش‌بینی کرده که در دوره رکود، تولید ناخالص داخلی انگلیس به میزان ۱.۵ درصد کاهش یابد.

به گزارش مجاهدت از مشرق، شبکه خبری الجزیره در گزارشی نوشت که از زمان آغاز جنگ روسیه و اوکراین در بیش از ۴ ماه پیش، تهران در تهدیدهای بین المللی مبنی بر بستن کریدورهای ترانزیت زمینی بین روسیه و کشورهای اروپایی فرصتی برای افزایش سهم خود از تجارت جهانی یافته است.

همان گونه که «محمد مخبر»، معاون اول رئیس جمهوری ایران استفاده از ظرفیت کریدورها را سودآور و باعث ایجاد و توسعه فرصت های شغلی توصیف کرد، ایران این موضوع را در دستور کار قرار داده است.  

مخبر فرصت حمل و نقل بین‌المللی را یکی از مزیت‌های اصلی ایران عنوان کرد و با تاکید بر اینکه «ترانزیت» می‌تواند جایگزین مناسبی برای درآمدهای نفتی باشد، به وزارت راه دستور داد ظرف ۳ ماه برنامه جامع توسعه بخش حمل‌ونقل را آماده کند. .

شبکه حمل و نقل

پس از آنکه ایران هفته گذشته کریدور حمل و نقل بین المللی شمال-جنوب (INSTC) را رسما افتتاح کرد، یکشنبه گذشته یک قطار حمل و نقل کانتینری را در مسیر ترانزیتی ریلی که قزاقستان، ترکیه و اروپا را از طریق خاک ایران به هم وصل می کند، وارد ایران شد.  

در همین حال، رسانه‌های ایرانی هفته گذشته از راه‌اندازی قطار باری بین‌المللی از منطقه «نینگ شیا چین» به سمت ایران خبر دادند و تاکید کردند که این قطار پس از گذشت ۲۰ روز از قزاقستان به کشور می‌رسد و محموله‌های آن از طریق دریای خزر به سمت بندر انزلی منتقل و پس از آن به دیگر کشورها ارسال می‌شود.

«محمد مولوی»، تحلیلگر اقتصادی به الجزیره گفت که موقعیت جغرافیایی ایران این امکان را فراهم می کند تا به حلقه اتصال حیاتی میان آسیا و اروپا تبدیل شود بنابراین لازم است که همه مسیرهای ترانزیتی در خاک کشور فعال شود.

وی افزود که موقعیت جغرافیایی ایران، این امکان را ایجاد کرده تا بتواند بخش بزرگی از تجارت جهانی را جذب خود کند.

مولوی توضیح داد که بیش از ۵ کریدور بین المللی از خاک ایران عبور می کند که شاید مهمترین آنها کریدور شمال-جنوب باشد که هند و روسیه را به هم متصل می کند، همچنین کریدور «تراسیکا» که همچون پلی میان کشورهای آسیای میانه و قاره اروپا عمل می‌کند و نیز راه باستانی ابریشم که شرق آسیا به دریای مدیترانه و قفقاز را به هم متصل می کند و چند کریدور دیگر که هنوز به دلیل نبود زیرساخت‌های لازم تکمیل نشده‌اند، از دیگر مسیرهای ترانزیتی مهمی هستند که از ایران عبور می‌کنند.

ایران دارای بنادر بزرگ، شبکه های حمل و نقل جاده ای و راه آهن است که تا کشورهای اروپایی امتداد دارد.

جغرافیای متمایز

این پژوهشگر ایرانی می گوید که موقعیت جغرافیایی ایران بین آب های خلیج فارس در جنوب و دریای خزر در شمال و همچنین داشتن بندرهای زیاد در کنار شبکه حمل و نقل زمینی و راه‌آهن تا کشورهای همسایه از جمله عواملی است که به کوتاه شدن مسیر انتقال کالا و کم شدن هزینه‌ها به ویژه میان شرق آسیا و اروپا کمک می کند.

مولوی افزود: در میان کریدورهای فعال ایران، کریدور شمال – جنوب نسبت به جاده ای که از کانال سوئز می گذرد و حمل کالاهای چینی با قطار از طریق کانال سوئز ۲۰ روز مدت زمان حمل کالا را کاهش می دهد و ۳۰ درصد هزینه ها را کم می کند این یعنی حدود ۹۰۰ دلار در هر کانتینر نسبت به مسیر قبلی صرفه جویی دارد.

وی با اشاره به امضای قراردادهای همکاری راهبردی ایران با چین و روسیه در سال گذشته خاطرنشان کرد: تهران حمل‌ونقل بین‌المللی را فرصتی برای پیشبرد اقتصاد تحت محاصره خود و دور زدن تحریم‌های غرب در کنار منابع مورد انتظار با فعال کردن شبکه کریدورهای بین‌المللی می‌داند.

این تحلیلگر در پایان گفت: دولت ابراهیم رئیسی به توسعه روابط تجاری خود با کشورهای همسایه توجه زیادی دارد و از اولین روز روی کار آمدن از حدود یک سال قبل تلاش کرده است تا اقتصاد ملی را با رشد روابط با چین، روسیه و هند و ترغیب این کشورها به سرمایه گذاری در ایران توسعه دهد.  

زیر ساخت ها

آخرین جلسه کارگروه «ترانزیت» در ایران با حضور وزرای اقتصاد، کشور، راه و دفاع، رئیس سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی و رئیس مرکز مطالعات راهبردی نهاد ریاست جمهوری برگزار شد.  

شرکت کنندگان در این جلسه بر این باور بودند که بخش حمل و نقل ترانزیتی توانایی تامین درآمد سالانه ۲۰ میلیارد دلار و همچنین توانایی ایجاد یک میلیون فرصت شغلی در ایران را دارد.

در همین حال، «فرزاد احمدی»، پژوهشگر جغرافیای سیاسی نسبت به از دست رفتن زمان برای استفاده از تبدیل شدن ایران به حلقه اتصال میان غرب و شرق در صورت نبود زیرساخت‌های لازم، هشدار داد و گفت که نبود ثبات و امنیت در برخی از کشورهای همسایه و جنگ‌های منطقه چالش‌هایی بزرگ در برابر شکوفایی بخش ترانزیت در ایران به شمار می‌آید.

وی با بیان اینکه برخی از جاده‌های ایران که در کریدورهای بین‌المللی قرار دارند هنوز تکمیل نشده‌اند، تاکید کرد که ایران به دلیل دسترسی به اقیانوس هند و دریای خزر، می‌تواند از بخش ترانزیت درآمد بسیار خوبی داشته باشد.

به گزارش مجاهدت از مشرق، در تداوم استقرار نظامیان آمریکا در قاره اروپا، رئیس جمهور آمریکا قصد دارد افزایش نیروهای آمریکایی در لهستان و استقرار احتمالی ناوهای جنگی بیشتر در اسپانیا را اعلام کند.

شبکه خبری «ان‌بی‌سی» روز سه شنبه گزارش داد که انتظار می رود «جو بایدن» رئیس جمهور ایالات متحده  تمدید استقرارهای نیروی نظامی در لهستان و منطقه بالتیک را اعلام کند.

این شبکه خبری با استناد به اظهارات دو مقام پنتاگون گفت که شمار نیروهایی که در لهستان به صورت دائم‌ترعمل می کنند چند صد نفر بیشتر خواهد شد. بایدن احتمالا برنامه‌ای برای استقرار دو کشتی جنگی نیروی دریایی آمریکا در بندر «روتا» در اسپانیا خواهد داشت.

فرمانده‌هان نظامی ایالات متحده مستقر در اروپا مدت‌ها به دنبال ناوشکن‌های بیشتری در اروپا هستند تا در کنار سایر ماموریت‌ها، زیردریایی‌های روسی را بیشتر تحت نظر داشته باشند.

این طرح‌ها در حالی انجام می‌شود که بایدن و سران دیگر کشورهای عضو ناتو این هفته در شهر «مادرید» در اسپانیا برای نشستی که انتظار می‌رود تغییرات قابل توجهی در رویکرد ناتو به امنیت در اروپا ایجاد کند، گردهم آمده‌اند

«ینس استولتنبرگ» دبیرکل ناتو روز دوشنبه اعلام کرد که نیروهای واکنش سریع این ائتلاف که اکنون شامل ۴۰۰۰۰ نظامی است به ۳۰۰۰۰۰ نفر افزایش خواهد یافت.

در مجموع، در حال حاضر ۱۰۵۰۰ نظامی آمریکایی در لهستان مشغول به فعالیت هستند، در حالی که قبل از جنگ روسیه و اوکراین که در پنجمین ماه خود قرار دارد، این تعداد حدود ۵۰۰۰ نفر بود.

یکی از احتمالات در لهستان استفاده از نیروهای اضافی برای تقویت ناتو به رهبری ایالات متحده است که تنها در ۵۰ مایلی منطقه نظامی روسیه در «کالینینگراد» عمل می کند.

طی هفته گذشته، تنش‌ها با روسیه به دلیل ممنوعیت انتقال ریلی کالا از سوی لیتوانی برای برخی  کالاهای روسی به کالینینگراد تشدید شد و مسکو را واداشت تا تهدیدات تلافی جویانه انجام دهد.

کالینینگراد  در منطقه بالتیک بین کشورهای لیتوانی و لهستان واقع شده است. کرملین بارها اعلام کرده بود که قصد دارد در کالینینگراد سامانه موشکی اسکندر را مستقر کند تا با سامانه دفاعی موشکی آمریکا و ناتو در اروپای شرقی مقابله کند. این منطقه به دژ  موشکی روسیه نیز شهرت دارد. 

«ویکتور خرنین» وزیر دفاع بلاروس نیز به تازگی اظهار داشته که رزمایش‌های مهم ناتو که قرار است در شرق اروپا  در لیتوانی، لتونی و لهستان برگزار شود شرق اروپا را به عرصه عملیات نظامی احتمالی تبدیل کند. 

وی در ادامه گفت: «ناتو درصدد است تا رزمایشی را نیز در دریای بالتیک و دریای شمال برگزار کند. ناتو قصد دارد تا کشورهای شرق اروپا را به عرصه‌ای برای عملیات نظامی احتمالی تبدیل کند.»

به گزارش مجاهدت از مشرق، مجارستان در مرکز اروپا با وابستگی شدید به واردات نفت روسیه که بخش زیادی از آن را از طریق خط‌های لوله دریافت می‌کند، به علت هزینه بر بودن توقف فعالیت این تاسیسات، مانع و مخالف عمده‌ای در برابر برنامه اتحادیه اروپا برای توقف کامل واردات نفت از روسیه به شمار می‌رود.  

روسیه بازیگر بزرگی در بازارهای کالاهای و فلزات گرانبها از گندم و غلات گرفته تا نفت و گازطبیعی و زغال سنگ و تا طلا و دیگر فلزات گرانبها به شمار می‌رود. این کشور سومین تولید کننده بزرگ نفت جهان و صادر کننده بزرگ گاز طبیعی، نخستین صادر کننده نیکل و تولید کننده عمده زغال سنگ است.  

بنابراین بهای نفت به عنوان کالای اصلی صادراتی روسیه، در صورت اعمال تحریم، به شدت افزایش خواهد یافت. تنها احتمال چنین ممنوعیتی، اخیرا بهای نفت برنت را به بالای ۱۳۰ دلار رساند که از میانه ۲۰۰۸ تاکنون، بالاترین سطح به شمار می‌رود.  

بحران اوکراین منجر به رشته اعمال یک رشته تحریم‌های بی سابقه به منظور منزوی کردن مسکو و جلوگیری از دسترسی آن به بازارهای مالی بین‌المللی شد. با اینکه تحریم‌ها هنوز مستقمیا صادرات انرژی روسیه را هدف نگرفته، اما آمریکا اعلام کرده که به همراه هم پیمانان اروپایی خود ممنوعیت واردات نفت روسیه را بررسی می‌کند. چنین ممنوعیتی موجب سرگردان شدن مشتریان روسیه برای یافتن جایگزینی برای این کالاها به هربهایی خواهد شد.

برخی کارشناسان بر این باورند که سران غرب به علت نگرانی از آسیب رسیدن شدید به اقتصاد کشورهایشان در پی افزایش ناگهانی قیمت‌ها پس از چنین تحریم‌هایی، از اعمال کامل تحریم‌ها خودداری می‌کنند.  

 فریدون فشارکی رئیس شرکت مشاوره انرژی اف جی ائی به بلومبرگ گفته است که تحریم روسیه به این سادگی و بدون پیامد نیست. بازار جهانی توانایی ادامه کار بدون نفت روسیه و مطمئنا اروپا توانایی ادامه حیات بدون گاز روسیه را ندارد.

در حالی که اتحادیه اروپا تاکنون به مجارستان و اسلواکی تنها یک سال برای توقف خرید نفت از روسیه مهلت داده، اما اوربان نخست وزیر مجارستان از اتحادیه اروپا خواست پنج سال مهلت برای توقف تدریجی این واردات مهلت بدهد.

اوربان افزود، وابستگی مجارستان به واردات نفت از طریق خط‌های لوله به معنی لزوم سرمایه گذاری‌های بسیار گسترده برای رهایی از نفت روسیه خواهد بود.

با توجه به اینکه هرگونه اقدام اتحادیه اروپا باید به تصویب همه ۲۷ عضو این نهاد برسد، بوداپست به مانع اصلی در مسیر طرح های این نهاد برای تشدید فشار اقتصادی بر روسیه با ممنوع کردن کامل واردات نفت از این کشور، تبدیل شده است.

اورسولا فون در لاین رئیس کمیسون اروپا اعلام کرده است که اتحادیه اروپا قصد دارد واردات نفت خام روسیه را در مدت ۶ ماه و فرآورده های پالایشی را تا پایان سال جاری (۲۰۲۲) ممنوع کند و با پذیرش هزینه بسیار بالای چنین تصمیمی برای اتحادیه اروپا، گفته که این اقدام برای تنبیه مسکو ارزش دارد.

براساس داده‌های دفتر آمار اروپا؛ مجموعه اتحادیه روپا در ۲۰۲۱ میلادی ۲۵ درصد واردات نفت خود را از روسیه خریداری کرده است. اما مجارستان و اسلواکی همسایه اش، وابستگی بسیار بیشتری دارند به گونه‌ای که در ۲۰۲۱ به ترتیب ۵۸ درصد و ۹۶ درصد از کل نیاز خود را به نفت خام از روسیه وارد کرده‌اند.