قره باغ

به گزارش مجاهدت از مشرق، «واهان کاستانیان» معاون وزیر خارجه ارمنستان در مصاحبه با المانتیور گفت که اقدامات و اظهارات ایران به جلوگیری از وخامت بیشتر اوضاع بین ایروان و باکو در درگیری‌های مرزی سپتامبر ۲۰۲۲ بین دو طرف کمک کرد.

او در این مصاحبه توضیح داد: «اطلاعاتی داشتیم که جمهوری آذربایجان در سپتامبر گذشته هنگام حمله به ارمنستان، در حال آمادگی برای حملات بزرگتر بود. اقدامات و اظهارات ایران به جلوگیری از وخامت بیشتر آن وضعیت کمک کرد».

معاون وزیر خارجه ارمنستان همچنین گفت که دستیابی به تسلیحات ایرانی در دستورکار ایروان نیست. او در خصوص اهداف باکو هم به سه موضوع اشاره کرد: «پاکسازی قومی منطقه قره‌باغ کوهستانی، ایجاد تنش نظامی گسترده در منطقه و بلاخره، سوق دادن طرف ارمنستانی به ایجاد کریدور فراسرزمینی».

درگیری‌های مرزی دو جمهوری آذربایجان و ارمنستان در سپتامبر ۲۰۲۲ باعث کشته شدن ده‌ها سرباز از دو طرف شد و هر یک طرف دیگری را مقصر آن می‌داند. رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان اخیراً درگیری‌های سپتامبر را غیر قابل اجتناب توصیف کرد.

منطقه مورد مناقشه قره‌باغ کوهستانی که اغلب ساکنان آن ارمنی هستند در سال ۱۹۸۸ از جمهوری آذربایجان جدا شد و در سال ۱۹۹۱ جمهوری خود را تاسیس کرد. ایروان و باکو از آن زمان بر سر این منطقه با یکدیگر در رقابت هستند.

جنگ دوم قره‌باغ کوهستانی در نهم نوامبر ۲۰۲۰ (۱۹ آبان ۱۳۹۹) با توافق آتش‌بس به امضای نخست‌وزیر ارمنستان، رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان و رئیس‌جمهور روسیه، پایان یافت و روسیه به عنوان میانجی این توافق نقش‌آفرینی کرد. جمهوری آذربایجان در این دور از درگیری‌ها مناطقی از جمله قره‌باغ را پس گرفت.

این دو کشور با وجود پادرمیانی روسیه همواره در خطوط مرزی درگیری‌ دارند و طرفین یکدیگر را به نقض آتش‌بس و تیراندازی به مواضع هم متهم می‌کنند.

در تازه‌ترین تنش بین دو طرف، گذرگاه مهم لاچین از سوی نیروهای باکو به دلایل نامشخص مسدود شده است. این اقدام باکو با مخالفت‌های بین‌المللی روبرو شده به طوریکه وزارت امور خارجه فرانسه با صدور بیانیه‌ای خواستار بازگشایی راه ارتباطی قره‌باغ کوهستانی به ارمنستان از سوی جمهوری آذربایجان شده است. سخنگوی وزارت خارجه روسیه نیز ضمن ابراز نگرانی از انسداد گذرگاه لاچین گفته که مسکو به تلاش برای حل این مشکل ادامه می‌دهد.

نیکول پاشینیان نخست‌وزیر ارمنستان در گفت‌وگوی تلفنی سه‌شنبه (۳۱ ژانویه، ۱۱ بهمن) با ولادیمیر پوتین رئیس‌جمهور روسیه با اشاره به بحران انسانی در قره‌باغ کوهستانی ناشی از محاصره غیرقانونی جاده مهم لاچین توسط جمهوری آذربایجان، بر اجرای اقدامات لازم از سوی روسیه برای غلبه بر مشکلات موجود تاکید کرد.

به گزارش مجاهدت از مشرق به نقل از تاس، بنا به اعلام کاخ کرملین، کاخ ریاست جمهوری روسیه امروز شنبه در بیانیه ای اعلام کرد که «ولادیمیر پوتین» و «الهام علی اف» روسای جمهور روسیه و جمهوری آذربایجان امروزبرای دومین بار طی هفته جاری به صورت تلفنی به بررسی توافقات پیشین میان روسیه، آذربایجان و ارمنستان پرداختند.

در بخشی از بیانیه کاخ کرملین آمده است: در این گفتگو گام‌های بعدی جهت اجرای کامل مجموعه توافق‌های سه‌جانبه سران روسیه، آذربایجان و ارمنستان با تأکید بر رفع انسداد روابط حمل‌ونقل و اقتصادی در منطقه مورد بررسی دو طرف قرار گرفت.

پوتین و علی اف پیش از این نیز در ۲۲ نوامبر به صحبت و رایزنی درباره تنش ها در قره باغ پرداختند. در ۲۳ نوامبر، نیز پوتین با «نیکول پاشینیان» نخست وزیر ارمنستان در ایروان دیدار کرد.

سران روسیه، جمهوری آذربایجان و ارمنستان در نهم نوامبر ۲۰۲۰، برای برقراری آتش بس کامل در قره باغ بیانیه‌ای مشترک امضا کردند. در ادامه روند مذاکرات صلح، آنها در ۱۱ ژانویه ۲۰۲۱ گرد هم آمده و بیانیه مشترک دیگری که به طور مشخص با هدف رفع انسداد ارتباطات اقتصادی و ترابری در منطقه تدوین شده بود را امضا کردند.

به گزارش مجاهدت از مشرق، منابع رسانه‌ای شنبه شب به وقت تهران از نقض آتش بس در مرز جمهوری آذربایجان با ارمنستان خبر دادند.

وبگاه «آرمنا پرس» به نقل از وزارت دفاع ارمنستان گزارش کرد که یگان‌های نیروهای مسلح جمهوری آذربایجان ساعت ۱۸:۰۰ الی ۱۹:۰۰ به وقت محلی به سمت مواضع ارمنستان واقع در بخش شرقی مرز این کشور با جمهوری آذربایجان تیراندازی کردند.

وزارت دفاع ارمنستان اعلام کرد که در این تیراندازی نیروهای این کشور متحمل هیچگونه آسیبی نشدند و وضعیت در خط مقدم پایدار است.

«رادیو ارمنستان» نیز گزارش کرد که نیروهای جمهوری آذربایجان ساعت ۱۸ به وقت محلی  با سلاح های سبک به سمت غیرنظامیان شاغل در منطقه «خرمورت» در بخش قره باغ  تیراندازی کردند.

در جریان این تیراندازی خساراتی به دستگاه‌های کشاورزی اهالی این منطقه وارد شد و دو نفر مجروح شدند. ارمنستان اعلام کرده که جزئیات این حادثه در اختیار نیروهای حافظ صلح روسیه قرار گرفته است.

جنگ در منطقه قره‌باغ میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان در سال ۲۰۲۰ بیش از ۶۵۰۰ کشته از نظامیان دو طرف در پی داشت که با توافقنامه‌ای تحت نظارت روسیه به طور نسبی پایان یافت و ارمنستان از ادعای خود برای تملک اراضی که از دهها سال پیش در اختیار خود داشت، عقب‌نشینی کرد و روسیه نیز ۲۰۰۰ نیروی برای نظارت بر روند آتش‌بس به منطقه فرستاد.

وزرای خارجه باکو و ایروان در روزهای گذشته در پایتخت آمریکا و با نظارت این کشور دور دیگر گفت‌وگوهای صلح را برگزار کردند.

در عرصه دیپلماتیک نیز «نیکول پاشینیان»، نخست وزیر ارمنستان در مصاحبه با تلویوزیون دولتی این کشور گفت، ارمنستان تمام تلاش خود را برای امضای معاهده صلح با جمهوری آذربایجان قبل از پایان سال میلادی انجام خواهد داد.

به گزارش مجاهدت از مشرق، جمهوری آذربایجان با رد پیشنهادات ارمنستان در زمینه نقاط مرزی مورد اختلاف اعلام کرده نقاط ایست بازرسی در مرز دو کشور نمی‌خواهد.

 به نوشته خبرگزاری «نیوز آرمنیا»، «شاهین مصطفی اف» معاون نخست وزیر جمهوری  آذربایجان روز جمعه گفت: «پیشنهاد ارمنستان برای ایجاد سه نقطه  ایست بازرسی در مرز با جمهوری آذربایجان، تنها تقلیدی از اجرای مفاد بیانیه سه جانبه ۱۰ نوامبر ۲۰۲۰ است.»

وی مدعی شد که مسیرهای پیشنهادی ارمنستان از نظر توپوگرافی و شرایط اقلیمی برای ارتباط حمل و نقل با «نخجوان» و ترانزیت بین‌المللی در اکثر ایام سال مناسب نیستند.

ارمنستان اعلام کرده که قصد دارد سه پاسگاه در مرز با جمهوری آذربایجان باز کند.

شاهین مصطفی اف گفت: «پست های بازرسی باید با توافق طرفین و به صورت متقارن باز شود. اما ارمنستان هیچ گونه هماهنگی با باکو انجام نداده است.» به گفته او، ارمنستان با نقض بند ۹ بیانیه سه جانبه بهترین گزینه را برای ارتباطات حمل و نقلی ارائه نکرده است.

«نیکول پاشینیان» نخست‌وزیر ارمنستان روز چهارشنبه گفت که هفته آینده به دعوت روسیه راهی شهر «سوچی» خواهد شد تا با «ولادیمیر پوتین» و «الهام علی‌اف» در نشست سه جانبه شرکت کند.

 او گفت که قطعا در این نشست که در ۳۱ اکتبر برگزار خواهد شد، حضور خواهد یافت و اطلاعی از اینکه آیا رئیس‌جمهور جمهوری آذربایجان نیز حضور می‌یابد یا نه، ندارد.

پاشینیان تاکید کرد که در این نشست حاضرین بیش از هر چیزی درباره مسائل مرتبط با ثبات و امنیت در قره‌باغ گفت‌وگو خواهند کرد.

تنش‌ها بین جمهوری آذربایجان و ارمنستان در هفته‌های اخیر در میانه اتهامات پی‌درپی درباره نقض آتش‌بس مرزی که مه ۲۰۲۱ آغاز شد، تشدید شده است. این تنش‌ها بین ۱۲ تا ۱۴ سپتامبر (۲۱ تا ۲۳ شهریور) قبل از دستیابی به آتش‌بس متزلزل با میانجیگری روسیه شدت یافت. هر یک از طرفین دیگری را مقصر تشدید تنش‌ها می‌داند.

جنگ در منطقه قره‌باغ میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان در سال ۲۰۲۰ بیش از ۶۵۰۰ کشته از نظامیان دو طرف در پی داشت که با توافقنامه‌ای تحت نظارت روسیه به طور نسبی پایان یافت و ارمنستان از ادعای خود برای تملک اراضی که از دهها سال پیش در اختیار خود داشت، عقب‌نشینی کرد و روسیه نیز ۲۰۰۰ نیروی برای نظارت بر روند آتش‌بس به منطقه فرستاد.

تلاش‌های برای صلح نهایی میان ارمنستان و جمهوری آذربایجان در حالی است که دو کشور پس از پایان جنگ در پی تقویت بنیه نظاتمی خود برآمده‌اند. در این راستا رسانه‌ها روز سه شنبه از افزایش بودجه نظامی جمهوری آذربایجان در سال ۲۰۲۳ خبر داده و نوشتند که تقویت توان نظامی جمهوری آذربایجان و تامین امنیت ملی اولویت اصلی هزینه‌های بودجه دولتی است و در بودجه دولتی سال ۲۰۲۳،  ۳.۱ میلیارد دلار که ۱۷.۱ درصد بیشتر از سال ۲۰۲۲ است به این اهداف اختصاص یافته است.