قلیان

به گزارش مجاهدت از مشرق، سیگار و قلیان جزو دخانیات اصلی در سراسر دنیا هستند. متاسفانه سیگار و قلیان طرفداران مخصوص خود را دارند و روز به روز به تعداد مصرف کنندگان آنها افزوده می‌شود. بحثی که همیشه مورد توجه بوده است مقایسه قلیان با سیگار است. هم سیگار و هم قلیان برای سلامتی ضرر دارند.

حدود یک میلیارد فرد سیگاری در سراسر جهان وجود دارد؛ این در حالی است که تعداد افراد قلیانی به مراتب کمتر است. شما هر لحظه که بخواهید می‌توانید سیگار مصرف کنید اما قلیان به این صورت نیست. برای استفاده از قلیان باید شرایط فراهم باشد در غیر این صورت نخواهید توانست قلیان بکشید.

مصرف سیگار به یک الی دو دقیقه زمان نیاز دارد؛ لذا می‌توان در هر مکانی آن را مصرف کرد. اما قلیان به صورتی است که باید گرم شود و مصرف آن حداقل بیست دقیقه طول می‌کشد. این شرایط دست به دست هم می‌دهند که سیگار تبدیل به پرمصرف‌ترین ماده دخانی دنیا شناخته شود.

سیگار به عنوان یکی از مواد اعتیادآور دنیا شناخته می‌شود که دارای ۵۹۷ ماده سمی و خطرناک است. وقتی سیگار مصرف می‌کنید این مواد وارد بدن شما می‌شوند و عملکرد بدن شما را تحت تاثیر قرار می‌دهند. یک نخ سیگار حدود ۵۰۰ سی‌سی الی یک لیتر دود تولید می‌کند. این در حالی است که مصرف یک قلیان کامل حدود ۱۰ الی ۲۰ لیتر دود تولید می‌کند.

مشکل اصلی قلیان لوله قلیان است که حاوی انواع میکروب‌ها و باکتری‌هاست که وارد بدن شما می‌شود و شما را با مشکلات جدی رو به رو خواهد کرد. با این حساب می‌توان گفت که ضرر قلیان خیلی بیشتر از سیگار است.

سیگار و قلیان چه مشکلاتی برای بدن به وجود می‌آورند؟

سیگار و قلیان طوری ساخته شده‌اند که سلامت انسان‌ها را به خطر بیندازند. هر دوی این‌ها از مواد سمی و خطرناک ساخته شده‌اند و اگر به موقع کنار گذاشته نشوند مشکلات زیادی برای شما به وجود خواهند آورد. وقتی این مواد سمی وارد بدن شما می‌شوند عملکرد بدن را دچار مشکل کرده و سیستم ایمنی بدن را تضعیف می‌کند.

غلامرضا حیدری،رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی ضمن گرامیداشت ۳۱ می مصادف با دهم خردادماه و روز جهانی بدون دخانیات به شعار امسال روز جهانی بدون دخانیات مبنی بر “مواد غذایی بکارید، نه تنباکو” اشاره کرد.

وی خاطرنشان کرد: کشت تنباکو به سلامت ما، کشاورزان و سلامت کره زمین آسیب می‌رساند و به بحران جهانی غذا کمک می‌کند.

حیدری روز جهانی بدون دخانیات را فرصتی برای بسیج دولت‌ها و سیاستگذاران به منظور حمایت از کشاورزان برای روی آوردن به محصولات کشاورزی پایدارتر که امنیت غذایی و تغذیه را بهبود می بخشد، عنوان کرد.

وی با اشاره به رشد بحران جهانی غذا به دلیل درگیری، تغییرات آب و هوایی، تأثیرات همه‌گیری کووید-۱۹ و … گفت: کشت و تولید تنباکو منجر به آسیب‌های زیست محیطی جهانی و تغییرات آب و هوایی بلندمدت می شود و نقش مهمی در تعیین آینده کشاورزی و امنیت غذایی ایفا می‌کند.

به گفته وی سازمان بهداشت جهانی امسال کارزار جهانی سال ۲۰۲۳ را برای روز جهانی بدون دخانیات، تمرکز بر رشد محصولات غذایی پایدار به جای تنباکو اعلام کرده است.

حیدری خاطرنشان کرد: در حال حاضر، تنباکو در بیش از ۱۲۵ کشور به عنوان محصول تجاری، در مساحت تخمینی چهار میلیون هکتار که مساحتی بزرگتر از کشور رواندا است، کشت می‌شود و اثرات مضر این کشت بر محیط زیست به ویژه در کشورهای با درآمد کم و متوسط آشکار است.

وی تاکید کرد: این کارزار دولت‌ها را تشویق می کند تا به یارانه‌های کشت تنباکو پایان دهند و از پس انداز برای برنامه‌های جایگزینی محصولات که امنیت غذایی و تغذیه را بهبود می‌بخشد، استفاده کنند. این کارزار همچنین با هدف افزایش آگاهی در مورد روش هایی است که صنایع دخانی در تلاش برای جایگزینی کشت تنباکو با محصولات پایدار هستند و به بحران جهانی غذا کمک می‌کنند.

حیدری با اشاره به اینکه زمین‌های زراعی کمیاب و آب برای کشت تنباکو استفاده می‌شود و هزاران هکتار از چوب‌ها از بین می‌روند تا فضایی برای تولید تنباکو ایجاد شود و سوخت برای درمان برگ‌های تنباکو ایجاد شود گفت: زمین‌های حاصلخیز در حال نابودی است و نمی توان از آن برای رشد محصولات غذایی مورد نیاز استفاده کرد.

به گفته وی آگاهی در مورد فرصت‌های تولید محصول جایگزین و بازاریابی برای کشاورزان تنباکو، آنها را تشویق به کشت محصولات پایدار و مغذی می‌کند. این محصولات به خانواده‌ کشاورزان و میلیون‌ها نفر دیگر در مقیاس جهانی غذا می‌دهد و به آن‌ها کمک می‌کند و به طور کلی از محیط زیست سالم‌تری حمایت کنند.

رئیس مرکز تحقیقات دخانیات در ادامه سخنان خود به مضرات مصرف قلیان اشاره کرد و گفت: افراد در هر بار مصرف قلیان، دود بسیار زیادتری را در مقایسه با کشیدن یک نخ سیگار دریافت می‌کنند.

به گفته وی یک نخ سیگار ۷ تا ۱۰ پک را شامل می‌شود ولی یک وعده قلیان شامل ۷۰ تا ۱۰۰ پک است؛ یعنی به طور متوسط ۱۰۰ برابر دود بیشتر وارد ریه فرد می‌شود.

رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات با اشاره به اهمیت کنترل دخانیات از افزایش بیماری‌های مربوط به دخانیات و میزان مرگ و میر وابسته به آن در دنیا خبرداد.

وی با اشاره به مقایسه ارایه خدمات ترک سیگار در کشورهای منطقه، بر اساس گزارش رسمی سازمان بهداشت جهانی گفت: درمانگران حوزه اعتیاد باید در درمان دخانیات حین درمان مداخله داشته باشند و درمان ترک دخانیات باید به عنوان بخشی از مراقبت‌های پزشکی ارایه شود.

حیدری افزود: تجربیات علمی دهه‌های گذشته نشان می دهد ارایه خدمات ترک مواد و دخانیات همزمان با هم می تواند در درمان وابستگی به مواد مخدر کمک کننده باشد.

به گفته وی در صورتی که مقدار مصرف داروی نگهدارنده مواد مخدر کمتر شود، میل و رغبت فرد به مصرف مواد کاهش می‌یابد و میزان موفقیت در ترک مواد مخدر افزایش یافته و احتمال افزایش و یا قطع درمان و برگشت فرد به سوی مصرف مواد کاهش می‌یابد.

مصرف یک وعده قلیان برابر با ۱۰۰ نخ سیگار است

حیدری با اشاره به مستندات علمی در خصوص مضرات مصرف قلیان گفت: مصرف یک وعده قلیان برابر با ۱۰۰ نخ سیگار است، براساس مستندات علمی یک پک به سیگار با خلا و مکشی که در دهان فرد حاصل می کند در مقایسه با یک پک قلیان با خلا و مکشی که در قفسه سینه توسط دیافراگم و عضلات بین دنده‌ای فرد حاصل می کند، ۱۰ برابر مضرتر و خطرناک‌تر است.

وی افزود: یک نخ سیگار به طور متوسط شامل ۷ تا ۱۰ پک می‌شود؛ این درحالی است که استعمال یک وعده قلیان برابر ۷۰ تا ۱۰۰ پک است؛ بنابراین یک وعده استعمال قلیان برابر با استعمال ۱۰۰ نخ سیگار است.

رئیس مرکز تحقیقات پیشگیری و کنترل دخانیات گفت: مصرف کنندگان قلیان جدا از دریافت مقادیر زیادی دود، برابر سه لیتر مونوکسیدکربن که ناشی از سوختن ناقص ذغال سر قلیان است را نیز وارد ریه خود می کنند.

وی این تصور را که سمی بودن دود قلیان پس از عبور از درون آب از بین می‌رود، یک باور اشتباه برشمرد و گفت: دود قلیان به دلیل نوع توتون و تنباکو دارای فلزات سنگینی است و با عبور دود قلیان از میان آب نه تنها تصفیه‌ای انجام نمی‌شود بلکه مرطوب شدن دود زمینه را برای جذب دود و در پی آن مشکلات ریوی و خونی در بدن فرد سریع‌تر مهیا می‌کند.

به گزارش مجاهدت از مشرق، محمدرضا مسجدی، دبیرکل جمعیت مبارزه با دخانیات در نشست خبری با اشاره به آخرین وضعیت مصرف دخانیات در کشور، اظهار داشت: از سال ۹۵ تا ۱۴۰۰، ۱۴.۱ درصد از جمعیت بالای ۱۸ سال مصرف کننده دخانیات بودند که از این میزان ۲۵.۸۸ درصد مربوط به مردان و ۴.۴۴ درصد مربوط به زنان بوده است.

وی با اشاره به مصرف قلیان در جامعه خاطرنشان کرد: از سال ۹۰ تا ۱۴۰۰ در افراد بالای ۱۸ سال مصرف قلیان در زنان ۵۷.۶ درصد و در مردان ۱۷.۸ درصد افزایش داشته و به طور کلی حدود ۲۸ درصد افزایش در گروه سنی بالای ۱۸ سال گزارش شده است.

دبیرکل جمعیت مبارزه با دخانیات اظهار داشت: مصرف سیگار از سال ۹۵ تا ۱۴۰۰ بین گروه سنتی بالای ۱۸ سال در زنان ۱۷.۲ درصد و در مردان ۰.۵۴ درصد کاهش داشته و به طور کلی ۷.۴۴ درصد کاهش را شاهد بوده‌ایم.

مرگ سالیانه بیش از ۶۰ هزار نفر در اثر مصرف دخانیات در ایران

مسجدی با اشاره به اپیدمی دخانیات در جهان و ایران افزود: سالیانه بیش از ۶۰ هزار نفر در اثر مصرف دخانیات جان خود را از دست می‌دهند که اگر روند افزایش مصرف سیگار کنترل نشود، میزان مرگ و میر در ۱۰ سال آینده به ۲۰۰ هزار نفر در سال خواهد رسید.

مرگ سالانه ۸ میلیون نفر در اثر سیگار

وی با بیان اینکه مصرف دخانیات سالیانه موجب مرگ ۸ میلیون نفر در جهان می‌شود، ابراز داشت: ۷ میلیون نفر به علت مصرف مستقیم و ۱.۲ میلیون نفر به خاطر مواجه با دود دسته دوم جان خود را از دست می‌دهند ضمن اینکه تا سال ۲۰۳۰ این آمار به ۱۰ میلیون مرگ خواهد رسید، که ۷ میلیون مرگ از این تعداد در کشورهای در حال توسعه رخ می‌دهد.

دود دسته دوم سالانه باعث بیش از ۱.۲ میلیون مرگ زودرس می‌شود

دبیرکل جمعیت مبارزه با دخانیات با اشاره به خطرات دود حاصل از استعمال دخانیات تصریح کرد: دود دسته دوم سالانه باعث بیش از ۱.۲ میلیون مرگ زودرس می‌شود، ضمن اینکه سالانه ۶۵ میلیون کودک در اثر استعمال دود دست دوم جان خود را از دست می‌دهند.

مسجدی با اشاره به خسارات زیست محیطی استعمال دخانیات ابراز کرد: صنایع دخانی با تولید سالانه ۸۴ مگاتن گاز گلخانه‌ای باعث بر هم زدن تعادل آب و هوا در کره زمین می‌شوند و علاوه بر هدر دادن منابع محیط زیست به اکوسیستم آسیب می‌رسانند.

 سالانه ۳.۵ میلیون هکتار زمین برای کشت توتون از بین می‌رود

وی با اشاره به اینکه سالانه ۳.۵ میلیون هکتار زمین برای کشت توتون از بین می‌رود، افزود: سالانه ۶۰۰ میلیون درخت برای تولید سیگار بریده می‌شوند تا ۶ هزار میلیارد نخ سیگار تولید شود که همین کار سبب کاهش هوای سالم می‌شود.

ته سیگار فراوان‌ترین نوع زباله‌ پلاستیکی در جهان 

دبیرکل جمعیت مبارزه با دخانیات با بیان اینکه ته سیگار فراوان‌ترین نوع زباله‌ پلاستیکی در جهان است که سالانه ۷۶۷ تن زباله سمی تولید می‌کند، گفت: حدود ۴.۵ تریلیون فیلتر سیگار در سال سطح شهرها، پارک‌ها، سواحل و رودخانه‌ها را پر می‌کند و باعث آلودگی آب و خاک می‌شود.

مسجدی با اشاره به اینکه ۵ درصد از کل جنگل زدایی ها در جهان به دلیل کشت توتون است، متذکر شد یک فرد سیگاری در صورت ترک به طور متوسط می‌تواند تا ۷۴ لیتر آب در روز ذخیره کند.

وی اضافه کرد: از مصرف سالانه ۲۲ میلیارد مترمکعب آب در صنایع دخانی در جهان خبر داد و افزود: سالانه ۲۵ میلیون تن زباله از چرخه تولید تنباکو به جا می‌ماند.

دبیرکل جمعیت مبارزه با دخانیات با اشاره به اجرای طرح پیشگیری از استعمال دخانیات (طرح پاد) یادآور شد: این طرح با هدف کاهش استعمال دخانیات در بین دانش آموزان برای اولین بار در سال ۹۵ در شهرستان ورامین با همکاری جمعیت مبارزه با استعمال دخانیات شروع شد. این طرح با هدف اجرا در سطح ملی در این شهرستان به صورت آزمایشی و نیز در حال حاضر در شهرستان رباط کریم هم در حال اجراست.

مسجدی با اشاره به جزئیات اجرای این طرح تصریح کرد: این طرح با درگیر کردن مدرسه، والدین، دانش آموزان، مربیان، محله‌های اطراف مدرسه، کسبه و ساکنین محل سعی در درگیر کردن کل ساکنین شهر در این طرح را دارد.

وی با اشاره به تأثیر افزایش مالیات محصولات دخانی بر سلامت عمومی و محیط‌زیست بیان داشت: بسیاری از کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه از جمله کشورهای همسایه نظیر ترکیه، پاکستان و کشورهای حاشیه خلیج فارس،‌ با افزایش مالیات بر محصولات دخانی تا ۸۰ درصد قیمت خرده‌فروشی باعث کاهش مصرف مواد دخانی، افزایش درآمد دولت و کاهش قابل توجه مرگ و میر و بار بیماری‌های ناشی از آن شده‌اند.

دبیرکل جمعیت مبارزه با دخانیات با اشاره به آخرین گزارش سازمان بهداشت جهانی درباره ایران گفت: بر اساس این گزارش ایران با نرخ متوسط ۱۵.۵ درصد مالیات به عنوان یکی از ضعیف‌ترین کشورهای منطقه رتبه‌بندی شده است و مقایسه ایران با سایر کشورهای منطقه در زمینه اجرای راهبردهای کلیدی کاهش تقاضای مصرف دخانیات نشان می‌دهد که علیرغم اقدامات قابل توجه کشورمان در حیطه‌های مذکور، وضعیت کشور در حوزه مالیات بر دخانیات قرمز است.

مسجدی تأکید کرد: از دولت و مجلس تقاضامندیم برابر ماده ۸ قانون جامع کنترل دخانیات نسبت به پیشنهاد کمیسیون تلفیق که ۵۶ درصد نمایندگان به آن رای داده‌اند، مجددا تجدیدنظر کنند.

سالانه ۶۰ هزار میلیارد تومان در اثر استعمال سیگار دود می شود

وی با بیان اینکه سالانه بالغ بر ۳ میلیارد پاکت سیگار با قیمت ۶ تا ۲۰۰ هزار تومان فروخته می شود، گفت:‌اگر به طور میانگین پاکتی ۲۰ هزار تومان در نظر گیریم حدود ۶۰ هزار میلیارد تومان در اثر استعمال سیگار دود می شود.

دبیرکل جمعیت مبارزه با دخانیات با اشاره به گزارش مجاهدت از بانک جهانی و سازمان جهانی بهداشت، اظهار داشت:‌بر اساس این گزارش دولتها ۲ تا ۳ برابر این مقدار یعنی بیش از ۱۲۰ هزار میلیارد تومان برای درمان بیماری های ناشی از دخانیات هزینه می کنند.

مسجدی با تاکید بر اینکه مصرف دخانیات با افزایش بیماری‌های قلبی، عروقی،فشار خون، سکته قلبی و مغزی ، بیماری‌های تنفسی، سرطان مرتبط است، ابراز داشت:‌هزینه‌های انسانی و اقتصادی قابل توجهی نیز به دنبال دارد.