مانوئل زلایا

سرویس جهان مشرق – در حالی که رسانه‌های جریان اصلی آمریکا مملو از گزارش‌ها و تحلیل‌هایی است که روسیه و ولادیمیر پوتین را به خاطر افروختن آتش جنگ محکوم می‌کنند، رسانه‌های جایگزین و ترقی‌طلب در این کشور اکنون فرصت آن را پیدا کرده‌اند تا همدستی رسانه‌های جریان اصلی با جنایت‌های جنگی واشینگتن در جنگ‌های متعدد خودش در سراسر جهان را بیش‌ازپیش برملا کنند. رسانه‌های جایگزین در آمریکا و خارج از این کشور، اکنون خاطرنشان می‌کنند که اگرچه حمله‌ی روسیه به اوکراین و قربانی شدن مردم این کشور محکوم است، اما محکوم کردن این جنگ بدون اذعان به آلوده بودن دست دولت آمریکا به خون صدها هزار انسان بی‌گناه تحت حمایت رسانه‌ای خبرگزاری‌های آمریکایی، صرفاً اقدامی ریاکارانه است، نه انسان‌دوستانه.

آشنایان و همسایه‌ها اطراف خودرویی جمع شده‌اند که آگوست ۲۰۲۱ توسط پهپادهای آمریکایی در افغانستان هدف قرار گرفت؛  ۱۰ عضو یک خانواده، از جمله ۷ کودک، در این حمله کشته شدند (+)

پایگاه اینترنتی تحلیلی آمریکایی «سالن» طی گزارشی تحت عنوان «رسانه‌های جریان اصلی با تجاوز نظامی مخالف هستند؛ مگر توسط آمریکا[۱]» توضیح می‌دهد که چگونه رسانه‌های جریان اصلی در آمریکا که تا پیش از این از جنگ‌های واشینگتن در سراسر جهان حمایت و آن‌ها را توجیه می‌کردند، پس از حمله‌ی روسیه به اوکراین، یک‌باره از خواب غفلت بیدار شده‌اند و به یاد «قوانین بین‌المللی» و «مخالفت با امپریالیسم» افتاده‌اند. آن‌چه در ادامه می‌خوانید، ترجمه‌ی گزارش سالن است.

نقشه‌ی نقاطی در عراق که نیروهای آمریکایی فقط بین سال‌های ۲۰۰۴ و ۲۰۱۰ در آن‌ها غیرنظامیان را کشته‌اند (+)

---

مخاطبان محترم توجه داشته باشند، گزارش زیر حاوی تصاویر دل‌خراش است.

---

لازم به ذکر است که مشرق صرفاً جهت اطلاع نخبگان و تصمیم‌گیران عرصه سیاسی کشور از رویکردها و دیدگاه‌های محافل رسانه‌ای-اندیشکده‌ای بین‌المللی این گزارش را منتشر می‌کند و دیدگاه‌ها، ادعاها و القائات این گزارش‌ لزوماً مورد تأیید مشرق نیست.

---

قربانی کردنِ قربانیان غیرنظامی جنگ

برای من که زمان آغاز «جنگ با تروریسم[۲]» و در آستانه‌ی حمله‌ی آمریکا به عراق، در رسانه‌های جریان اصلی این کشور کار می‌کردم، تفاوت در پوشش اخبار جنگ امروز [روسیه علیه اوکراین با پوشش اخبار آن روزها] متحیرکننده است.  در پوشش خبری تجاوز هولناک روسیه به اوکراین، تمرکزی واقعی (چنان‌که همیشه باید باشد) روی قربانیان غیرنظامی جنگ وجود دارد. تمرکز این روزها روی این جنبه‌ی مهم حمله‌ی روسیه، برجسته و مستمر است؛ از مرگ غیرنظامیان گرفته تا آسیب‌های روحی‌ای که غیرنظامیان در اثر اصابت موشک در نزدیکی‌شان می‌بینند.

یکی از مجروحان اوکراینی در شهر «چوهوئیف» در استان «خارکف» در شرق اوکراین، در اولین روز از حمله‌ی روسیه،  کنار یک آمبولانس منتظر دریافت کمک پزشکی است؛ رسانه‌های جریان اصلی آمریکا که طی بیش از بیست سال اخیر علاقه‌ی زیادی به پوشش اخبار کشتار غیرنظامیان در جنگ‌های کشورشان نشان نداده‌اند، این روزها یک‌باره به فکر دفاع و حمایت از قربانیان غیرنظامی جنگ در اوکراین افتاده‌اند (+)

این در حالی است که متأسفانه، وقتی ارتش آمریکا دست به حمله‌ی نظامی می‌زد، عملاً هیچ تمرکزی روی مرگ و رنج غیرنظامیان وجود نداشت. پس از حمله‌ی آمریکا به عراق، در سال ۲۰۰۳، آن هم به بهانه‌های واهی (که من از نزدیک شاهد بودم چگونه اتفاقاً با همدستی همین رسانه‌های جریان اصلی آمریکایی تراشیده شدند[۳])، تا سال‌های سال، مرگ غیرنظامیان تا حد زیادی نادیده گرفته می‌شد و آمارهایش کوچک‌نمایی می‌شدند[۴].

یک شهروند عراقی اجساد غیرنظامیانی را که در یکی از حملات هوایی ماه مارس سال ۲۰۱۷ آمریکا در شهر موصل در عراق کشته شده‌اند، جابه‌جا می‌کند؛ تمرکز رسانه‌های جریان اصلی آمریکایی روی آمار قربانیان غیرنظامی در جنگ اوکراین در حالی است که همین رسانه‌ها ده‌ها سال است آمار قربانیان غیرنظامی در جنگ‌های آمریکا را کوچک‌نمایی می‌کنند (+)

اندکی پس از حمله‌ی آمریکا به افغانستان، در اکتبر ۲۰۰۱، دستورالعمل‌های افشاشده از سوی مدیریت سی‌ان‌ان به خبرنگاران و مجریانش[۵] نشان داد این شبکه عزم خود را جزم کرده تا قتل و فلج شدن غیرنظامیان افغان توسط ارتش آمریکا را کوچک‌نمایی و توجیه کند. یکی از این بخشنامه‌ها به مجریان سی‌ان‌ان دستور می‌داد که اگر زمانی هم به قربانیان غیرنظامی افغان اشاره کردند، باید بلافاصله به مخاطبان خود یادآوری کنند که «این اقدامات نظامی آمریکا در پاسخ به [حوادث ۱۱ سپتامبر و] حمله‌ی تروریستی‌ای است که نزدیک به ۵۰۰۰ نفر از مردم بی‌گناه را در آمریکا کشت.» در یادداشت مذکور آمده که استفاده از چنین ادبیاتی اجباری است: «اگرچه ممکن است طوطی‌وار به نظر بیاید، اما مهم است که هر بار به این نکته اشاره کنیم.» تنها چند هفته پس از ۱۱ سپتامبر، مگر کدام بیننده‌ی سی‌ان‌ان آن روز را فراموش کرده بود؟

(ساعتگرد از بالا سمت چپ) «محمدالیاس» (۸ ساله)، «محمدوقاد» (۱۰ سال)، «فهیم» (۵ ساله)، «ثمینه» (۷ ساله) و «محمدفیاض» (۴ ساله) به همراه خواهرهای بزرگ‌ترشان «انیسه» (۱۴ ساله) و «صفیه» (۱۲ ساله) و مادرشان «امینه» (۳۲ ساله)، خانواده‌ی مردی افغان به نام «مسیح‌الرحمان مبارز» که در حمله‌ی هوایی ماه سپتامبر سال ۲۰۱۸ آمریکا در افغانستان کشته شدند (فهیم در هر دو تصویر پایین مشاهده می‌شود)؛ «مبارز» (که تصویری از دو دختر نوجوان و همسرش در اختیار رسانه‌ها قرار نداده) آن زمان در ایران کار می‌کرد تا خرج خانواده‌اش را تأمین کند (+)

در همین‌باره بخوانید:

›› گزارش بروکینگز از پیروزی بن‌لادن در جنگ با آمریکا

›› سرنوشت تلخ افغان‌هایی که به آمریکا کمک کردند

یکی از خبرنگاران نیویورک‌تایمز با اشاره به پوشش سَرسَری اخبار تلفات غیرنظامیان افغان در شبکه‌های تلویزیونی آمریکا نوشت:

در آمریکا، تصاویر تلویزیونی قربانیان افغان بمباران‌های آمریکا زودگذر هستند؛ آن هم لابه‌لای توضیحات مجریان یا مقامات آمریکایی مبنی بر این‌که چنین مناظری تنها یک طرف ماجراست. با این حال، در سایر نقاط جهان، تصاویر ماهواره‌ای کودکان زخمی افغان که روی تخت‌های بیمارستان به خود می‌پیچند یا زنانی که روی جسد نوزادانشان بدنشان می‌لرزد، توسط شبکه‌ی قطری «الجزیره» یا سرویس بین‌الملل سی‌ان‌ان، در دفعات بیش‌تر پخش می‌شود و مدت بیش‌تری روی صفحه‌ی تلویزیون می‌ماند[۶].

مادرِ «ضیا ثامر» پیکر بی‌جان پسر شش‌ساله‌اش را که در تیراندازی به خودرویشان در شهر بعقوبه، مرکز استان دیاله، در عراق کشته شد، در آغوش گرفته است (+)

در همین‌باره بخوانید:

›› رابطه‌ی بمب‌های شیمیایی آمریکا با تولد نوزادان ناقص‌الخلقه در ویتنام

›› حملات شیمیایی آمریکا به کودکان بی‌دفاع +تصاویر(۱۸+)

›› «کودکان هیولایی» میراث آمریکا در آسیا

›› کودکان عراق؛ قربانیان فراموش‌شده

این سکوت تقریباً مطلق درباره‌ی پوشش آمار تلفات غیرنظامیان تا چندین دهه ادامه داشت. ماه آوریل سال گذشته [۲۰۲۱]، «لستر هولت» مجری شبکه‌ی ان‌بی‌سی، در گزارشی درباره‌ی خلاصه‌ی جنگ افغانستان به عنوان «طولانی‌ترین جنگ آمریکا[۷]» یک رقم را به عنوان آمار تلفات این جنگ ارائه کرد؛ فقط یک رقم: «کشته شدن ۲۳۰۰ آمریکایی.» هولت هیچ اشاره‌ای به کشته شدن بیش از ۷۰,۰۰۰ غیرنظامی افغان از سال ۲۰۰۱ تا کنون نکرد؛ هیچ اشاره‌ای هم به مطالعه‌ی سازمان ملل نکرد که نشان می‌دهد در نیمه‌ی اول سال ۲۰۱۹، آمریکا و متحدانش، عمدتاً به لطف بمباران‌های هوایی، بیش‌تر از طالبان و متحدانش غیرنظامیان را کشته‌اند[۸]. پس از تعمیم سیاست «جنگ با تروریسم» به سایر کشورها نیز عمده‌ی رسانه‌های جریان اصلی آمریکا همچنان علاقه‌ای به پوشش اخبار قربانیان غیرنظامی جنگ‌ها و حملات پهپادی[۹] این کشور نشان ندادند[۱۰].

«چرا خانواده‌ام را کشتید؟»؛ نقاشی دیواری در صنعا، پایتخت یمن، در اعتراض به بمباران غیرنظامیان با پهپادهای آمریکایی. حتی پس از گسترش دامنه‌ی حملات آمریکا به غیرنظامیان در کشورهای مختلف نیز رسانه‌های جریان اصلی این کشور علاقه‌ی چندانی به تهیه‌ی گزارش در این‌باره نشان نداده‌اند (+)

 

استناد گزینشی به قوانین بین‌المللی

تهاجم و استفاده از نیروی نظامی توسط یک کشور علیه کشور دیگر به‌وضوح ناقض قوانین بین‌المللی است؛ مگر در شرایط واقعاً ضروری برای دفاع از خود یا با مجوز شورای امنیت سازمان ملل. رسانه‌های جریان اصلی آمریکا در پوشش اخبار حمله‌ی روسیه به اوکراین، به‌درستی، مکرراً و صراحتاً با استناد به قوانین بین‌المللی، این اقدام مسکو آن را غیرقانونی توصیف کرده‌اند؛ چنان‌که، سال ۲۰۱۴، وقتی روسیه به کریمه حمله کرد هم همین کار را انجام دادند.

شهروندان اوکراینی در حال تمرین پرتاب کوکتل مولوتف برای دفاع از شهر «ژیتومیر» در شمال غربی اوکراین در جریان حمله‌ی روسیه؛ رسانه‌های آمریکایی این روزها تمام تلاش خود را می‌کنند تا «مقاومت قهرمانانه» ی مردم اوکراین مقابل ارتش روسیه را به مردم جهان نشان دهند. این در حالی است که اگر در همین تصویر، جای پرچم اوکراین، پرچم فلسطین بود، همین رسانه‌ها افراد حاضر در این تصویر را «تروریست» معرفی می‌کردند (+)

این در حالی است که طی دهه‌های اخیر، وقتی آمریکا به طور غیرقانونی به کشورهای مختلف، یکی پس از دیگری، حمله می‌کرد، همین رسانه‌ها در آمریکا تقریباً هرگز به قوانین بین‌المللی استنادی نکردند. در دوره‌ی منتهی به حمله علیه عراق که قطعاً همین فضا بر آمریکا حاکم بود؛ در حالی که در انگلیس رسانه‌های بزرگ علناً این مسئله را به بحث می‌گذاشتند که حمله به عراق جنایتی خلاف قوانین بین‌المللی است؛ مگر این‌که مجوز آن با قطعنامه‌ی شورای امنیت صادر شود. به عنوان نمونه، شش هفته قبل از این حمله، تونی بلر [نخست‌وزیر وقت انگلیس]، طی یک برنامه‌ی ویژه‌ی تلویزیونی در شبکه‌ی بی‌بی‌سی[۱۱] در همین‌باره مورد پرس‌وجوی شهروندان ضدجنگ قرار گرفت[۱۲].

«ساخت انگلیس، مخرب زندگی در یمن»؛  فعالان ضدجنگ عضو سازمان «عفو بین‌الملل» پنج ماکت موشک را به سمت «خیابان داونینگ» محل استقرار دفتر نخست‌وزیر انگلیس، می‌برند (+)

در همین حال، سال ۱۹۸۹، وقتی آمریکا در چارچوب عملیاتی که احتمالاً مرگ‌بارترین عملیات مبارزه با مواد مخدر در تاریخ بود، به پاناما حمله کرد، رسانه‌های اصلی این کشور دست به مأموریتی هماهنگ برای نادیده گرفتن قوانین بین‌المللی و نقض آن‌ها، و همچنین کشتار غیرنظامیان [توسط آمریکا] زدند[۱۳].

«قاسم احمد طحان» پیکر پسر پنج‌ساله‌اش «ولید» را که در بمباران ماه سپتامبر سال ۲۰۱۳ کشته شد، برای دفن در شهر نجف عراق آماده می‌کند؛ ده‌ها و بلکه صدها هزار خانواده در نتیجه‌ی جنگ‌های آمریکا از سال ۲۰۰۱ به این سو به سوگ فرزندانشان نشسته‌اند (+)

امپریالیسم خوب و امپریالیسم بد

رسانه‌های جریان اصلی در آمریکا این روزها به‌شدت از امپریالیسم خشمگین هستند. «لارنس اودانل» مجری شبکه‌ی ام‌اس‌ان‌بی‌سی، اخیراً با لحنی خشمگین، چندین بار «امپریالیسم روسیه» را محکوم کرد. من [نویسنده‌ی گزارش] به عنوان کسی که تمام عمرم مخالف امپریالیسم بوده‌ام، از این‌که کشور قدرتمندی مانند روسیه با استفاده از زور، می‌خواهد اراده‌ی خود و رهبری سیاسی مدنظرش را بر مردم اوکراین تحمیل کند، به‌شدت خشمگین هستم. اما هرگز یادم نمی‌آید شنیده باشم اودانل یا هر کس دیگری در ام‌اس‌ان‌بی‌سی «امپریالیسم آمریکا» را محکوم کند. اتفاقاً وجود پدیده‌ای به نام «امپریالیسم آمریکا» آن‌چنان توسط رسانه‌های جریان اصلی در این کشور انکار می‌شود که این عبارت بدون «گیومه» جایی منتشر نمی‌شود.

«ثناءالله خان» ۲ ساله، کوچک‌ترین قربانی حمله‌ی جولای ۲۰۱۹ آمریکا به شهر «پل خمری» در استان بغلان افغانستان، از میان شش فرزند یک خانواده بود (+)

این مقاومت لجوجانه مقابل اذعان به امپریالیسم آمریکا در حالی است که هیچ کشور دیگری (از جمله روسیه) طی ۷۰ سال گذشته[۱۴] در تحمیل اراده‌اش در تغییر رهبری دولت‌های خارجی[۱۵]، اغلب از خوب به بد (به عنوان مثال، در ایران سال ۱۹۵۳ [کودتای ۲۸ مرداد ۱۳۳۲]، در گواتمالا سال ۱۹۵۴، در کنگو سال ۱۹۶۰، در شیلی سال ۱۹۷۳، و در هندوراس سال ۲۰۰۹[۱۶])، حتی به گرد پای آمریکا هم نمی‌رسد. تازه اگر دیگر عملیات‌های تغییر رژیم تحت رهبری آمریکا (مثلاً در عراق سال ۲۰۰۳ و در لیبی سال ۲۰۱۱) را حساب نکنیم.

«عملیات برای انتصاب یک دولت طرفدار غرب در ایران. مسئول: تأییدشده توسط رئیس‌جمهور، وزیر خارجه و مدیر اطلاعات مرکزی در تاریخ ۱۱ جولای ۱۹۵۳ [۲۰ تیر ۱۳۳۲ شمسی]. هدف: مصدق، نخست‌وزیر [ایران]، و دولتش. مأموریت‌ها: استفاده از روش‌های قانونی، یا شبه‌قانونی، برای سرنگون کردن دولت مصدق؛ و جایگزینی آن با دولتی طرفدار غرب به رهبری [محمدرضا] شاه و نخست‌وزیری [فضل‌الله] زاهدی. اقدام سی‌آی‌ای: طرح اقدام در چهار مرحله اجرا شد:…»؛ تصویر منتسب به مجوز دولت آمریکا برای اجرای عملیات آژاکس و کودتای ۲۸ مرداد در ایران؛ متن کامل‌تر این سند را می‌توانید (به زبان انگلیسی)  از این‌جا بخوانید (+)

«ز جنبش توده‌ها شاه فراری شده»؛ «مرگ بر شاه خائن»؛ (متن انگلیسی) «یانکی [آمریکایی] برگرد خانه»؛ پاک کردن شعارهای ضدشاه از روی دیوار در تهران در تاریخ ۳۰ مرداد ۱۳۳۲، پس از کودتای ۲۸ مرداد؛ فضل‌الله زاهدی، نخست‌وزیری که جایگزین مصدق شد، پس از کودتا دستور داده بود این‌گونه شعارها را از روی دیوار پاک کنند (+)

در همین‌باره بخوانید:

›› آمریکا چگونه در یک کشور کودتا می‌کند

›› سیا در یک قرن گذشته چند بار کودتا کرده است

›› آیا آمریکا می‌تواند کودتای ۲۸ مرداد را تکرار کند؟

›› اعتراف باراک اوباما به نقش مستقیم دولت آمریکا و سی‌آی‌ای در کودتای ۲۸ مرداد

این انکار همچنان هم پابرجاست؛ به‌رغم این‌که آمریکا ۷۵۰ پایگاه نظامی در تقریباً ۸۰ کشور خارجی (در مقایسه با حدود ۲۰ پایگاه خارجی روسیه در ۶ کشور جهان) دارد؛ بودجه‌ی نظامی آمریکا با بودجه‌ی هر کشور دیگری غیرقابل‌مقایسه (و بیش از ۱۲ برابرِ بودجه‌ی روسیه) است؛ و آمریکا منشأ نزدیک به ۸۰ درصد صادرات تسلیحات جهان است[۱۷]، که شامل تسلیح و آموزش نظامی ۴۰ دولت از ۵۰ دولتی می‌شود که ظالم‌ترین و ضددموکراتیک‌ترین دولت‌های روی کره‌ی زمین هستند[۱۸].

آمریکا مبدأ ۸۰ درصد از صادرات تسلیحات و صاحب صدها پایگاه نظامی خارجی در سراسر جهان است، اما رسانه‌های جریان اصلی در این کشور اکنون از «امپریالیسم روسیه» اظهار انزجار می‌کنند (+)

اکنون که صحبت از امپریالیسم آمریکا شد، در این نکته نیز خالی از لطف نیست که هیلاری کلینتون، وزیر خارجه‌ی سابق آمریکا، طی روزهای گذشته در بخش‌های مختلف خبری درباره‌ی اوکراین اظهارنظر کرده و پوتین را، به‌درستی، ضددموکراسی توصیف نموده است. اما اظهارات او از جنبه‌های زیادی بوی تعفن ریاکاری می‌دهد؛ از جمله با توجه به نقش کلیدی خود او (که البته عمدتاً توسط رسانه‌های جریان اصلی آمریکا نادیده گرفته شده) در فراهم کردن زمینه‌ی کودتای خشونت‌آمیز نظامی و روی کار آمدن رژیمی که سال ۲۰۰۹ جایگزین «مانوئل زلایا» رئیس‌جمهور منتخب هندوراس، شد[۱۹]. [بخش‌هایی که از کتاب خاطرات هیلاری کلینتون، تحت عنوان «انتخاب‌های سخت»، را که به دخالت‌های آمریکا در کشورهای دیگر، از جمله ایران، می‌پردازد، در کتاب‌خانه‌ی مشرق بخوانید.]

درگیری حامیان «مانوئل زلایا» رئیس‌جمهور منتخب هندوراس، با نیروهای امنیتی در نزدیکی مقر ریاست‌جمهوری در آخرین روزهای ژوئن ۲۰۰۹، پس از کودتا در این کشور و سرنگونی زلایا (+)

بنابراین در حالی که برای حمایت از غیرنظامیان اوکراینی در برابر تجاوزات روسیه، به عنوان یک قدرت بزرگ، بسیج می‌شویم[۲۰]، حواسمان باشد این کار را با این درک انجام دهیم که باید همیشه مقابل امپریالیسم ایستاد؛ همه‌ی قربانیان غیرنظامی جنگ‌ها و کودتاهای خشونت‌آمیز شایسته [ی دفاع] هستند، چه عراقی، چه هندوراسی و چه اوکراینی؛ و این‌که همه‌ی جنایتکارانی که قوانین بین‌المللی را نقض می‌کنند، باید مؤاخذه شوند، چه در مسکو باشند و چه در واشینگتن.

در همین‌باره بخوانید:

›› یک میلیون برده جنسی، ارمغان حضور ۶۰ ساله نظامیان آمریکا در کره جنوبی

›› ماجرای تجاوز سربازان آمریکایی به «دختر بلوز مشکی» در ویتنام چه بود؟