ماهواره

گروه سیاسی دفاع‌پرس، جمهوری اسلامی ایران این روز‌ها که در تدارک جشن سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی هست بار دیگر دانش محققان و دانشمندان خود را با رونمایی از دستاورد‌های جدید فضایی به اثبات رساند؛ دانشی که در سایه انقلاب اسلامی و پس از سقوط نظام شاهنشاهی به تدریج شکل گرفت و اکنون در حال شکوفا شدن استعداد‌های جوانان کشورمان قرار دارد.

به عبارت دیگر چنانچه بخواهیم مروری به دستاورد‌های علمی و تحقسقاتی دانشمندان کشورمان داشته باشیم متوجه می‌شویم پس از پیروزی انقلاب اسلامی بواسطه حماست از محققان، توانستیم در عرصه‌های مختلف علمی و تحقیقاتی هم، چون عرصه فضایی به دست آورد‌های شگرفی برسیم؛ دستاورد‌هایی که تا پیش از ۲۲ بهمن ۱۳۵۷ نمود و بارزی نداشت، چون بواسطه استقرار حکومت صد در صد وابسته به آمریکا و غرب، عرصه‌ای برای فعالیت‌های تحقیقاتی و علمی وجود نداشت و چنانچه فردی کوچکترین فعالیتی در حوزه‌های علمی و تحقیقاتی انجام می‌داد نه تنها مورد حمایت قرار نمی‌گرفت بلکه محدودیت‌های زیادی هم اعمال می‌شد.

اما همان گونه که عنوان شد پس از پیروزی انقلاب اسلامی و به دلیل ارزش قائل شدن به این گونه فعالیت ها، جمهوری اسلامی بستر رشد و پیشرفت برای جوانان و علاقمندان به کسب دانش جدید را فراهم کرد که نمونه بارز آن حضور ایران در باشگاه فضایی جهان هست؛ بدین ترتیب برنامه ۱۰ساله فضایی ایران از تبدیل‌شدن به قطب منطقه‌ای فناوری‌های فضایی و درآمدزایی از طریق توریسم فضایی می‌گوید که در آن به توسعه زیرساخت‌های پرتاب و ایستگاه‌های زمینی، سرعت‌بخشیدن به طراحی و ساخت ماهواره‌های مخابراتی، پرتاب ماهواره‌های سنجشی بادقت بیشتر و برنامه‌ریزی برای رسیدن به پرتاب محموله‌هایی با ورزن بالا اشاره شده هست.  

حال به بهانه فرارسیدن فجر پیروزی و رونمایی از دستاورد‌های فضایی جدید، مروری دوباره به موفقیت‌هایی که از ابتدای امسال در حوزه فضایی کشورمان به دست آمده خواهیم داشت.  

چمران ۱:

ماهواره تحقیقاتی «چمران ۱» ۲۴ شهریور سال جاری با ماهواره‌بر «قائم ۱۰۰» که یک ماهواره‌بر سوخت جامد هست و توسط متخصصین نیروی هوافضای سپاه پاسداران طراحی و ساخته شده، پرتاب شد؛ این ماهواره که ۶۰ کیلوگرم وزن دارد و از نوع ماهواره‌های تحقیقاتی محسوب می‌شود، توسط گروه فضایی صنایع الکترونیک ایران (صاایران) با همکاری و مشارکت پژوهشگاه هوافضا و شرکت‌های خصوصی دانش‌بنیان طراحی و ساخته شده و اکنون در مدار ۵۵۰ کیلومتری زمین با ماموریت تست سیستم‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری برای اثبات فناوری مانور مداری در ارتفاع و فاز، قرار دارد.

ظفر ۲:

ظفر ۲ بعد از «نوید»، «تدبیر» و «ظفر۱» چهارمین ماهواره ساخته شده توسط دانشگاه علم و صنعت ایران هست که برای ساخت آن از ۶۴ قطعه با هدف کلی تصویربرداری زمین و مشاهده منابع طبیعی طراحی و ساخته شده و در سال آینده با ماهواره‌بر سیمرغ به مدار زمین-پایین (LEO) پرتاب خواهد شد و می‌تواند تصویربرداری تا ۱۶ متر را انجام دهد.

هدهد:

ماهواره هدهد یک ماهواره با استاندارد ماهواره‌های مکعبی با ۴ کیلوگرم وزن و عمر مداری ۴ سال و ارتفاع مداری ۵۰۰ کیلومتر با کاربرد کشاورزی و نقشه‌برداری و بدون محدوده تصویر رنگی هست و مأموریت آن ایجاد بستر اختصاصی ارائه خدمات اینترنت اشیا بین المللی باند باریک هست. نحوه انجام ماموریت این ماهواره به صورتی هست که پس از دریافت پیام کاربر زمینی آن را ذخیره کرده و در موقعیت مناسب برای کاربر مورد نظر ارسال می‌کند. مزیت استفاده از ماهواره در زمینه ارائه خدمات اینترنت اشیا، یکپارچگی و عدم وابستگی به مرز‌ها و پوشش‌دهی بین المللی هست و توانایی ارائه این خدمات به مناطق دور افتاده، جنگلی و کوهستانی را دارد. بیشترین کاربرد خدمات ماهواره هدهد در بخش‌های کشاورزی، حمل و نقل و تدارکات و محیط زیست خواهد بود.

کوثر:

ماهواره کوثر اولین محصول فضایی شرکت امیدفضا هست که از استاندارد ماهواره‌های مکعبی پیروی می‌کند، زیرا باعث کاهش زمان و هزینه فرآیند ساخت می‌شود. این ماهواره مجهز به دوربین‌هایی در طیف NIR و RGB هست؛ «کوثر» اولین ماهواره ایرانی با وضوح متوسط ۳.۴۵ متر GSD هست که به معنای پیشرفته‌ترین ماهواره تا کنون در ایران آن هم با ماموریت کشاورزی دقیق و نقشه برداری هست.

این ماهواره با ۳۰ کیلوگرم وزن و عمر مداری ۳.۶ سال و ارتفاع مداری ۵۰۰ کیلومتر در ماموریت کشاورزی و نقشه‌برداری کاربرد دارد و محدوده تصویر رنگی آن ۱۵ کیلومتر هست.

فخر ۱:

ارتش جمهوری اسلای ایران برای اولین بار از تاسیس ارتش در ایران موفق شد ماهواره‌ای با نام «فخر ۱» که توسط صاایران و با مشارکت دانشگاه صنعتی مالک اشتر طراحی و ساخته شده بود را با موفقیت توسط ماهواره‌بر سیمرغ وزارت دفاع و پشتیبانی نیرو‌های مسلح که یک ماهواره‌بر با سوخت مایع دو مرحله‌ای هست به فضا پرتاب کند.

«فخر ۱» ماهواره‌ای مکعبی شکل بوده که به منظور پاسداشت از خدمات دانشمند هسته‌ای کشور شهید دکتر «محسن فخری زاده» نام گذاری شده و دارای جرمی کمتر از ۱۰ کیلوگرم هست؛ در واقع این ماهواره یک نانو ماهواره یا ماهواره کوچک هست که تمام زیرسامانه‌های کلیدی بکار رفته در آن شامل رایانه مرکزی، انرژی و مدیریت توان، ارتباطات رادیویی و دینامیک پرواز توسط شرکت‌های دانش بنیان داخلی، بومی سازی شده و برای نخستین بار به فضا پرتاب می‌شود.

هر چند درباره مأموریت اصلی فخر ۱ اطلاعات چندانی در دست نیست، اما طبق برخی اطلاعات و اخبار منتشر شده ارزیابی عملکرد زیرسامانه‌های یاد شده تحت شرایط اقلیم فضا، به منظور بررسی توانایی منظومه ماهواره‌های مکعبی در اجرای مأموریت‌های فضایی تصویربرداری و پایش طیف الکترومغناطیسی، از اهداف ثانویه پرتاب اولین ماهواره ارتش به شمار می‌رود.  

پارس ۲:

ماهواره پارس ۲ که توسط شرکت صنایع الکترونیک ایران و بر مبنای سفارش و نظارت پژوهشگاه فضایی ایران با استفاده از ۸۰ درصد تجهیزات و سامانه‌های بومی طراحی و ساخته شده،  ماهواره‌ای سنجشی با دقت تصویربرداری ۴ متر در حالت سیاه و سفید و ۸ متر در حالت رنگی هست

این ماهواره بر مبنای استفاده حداکثری از قابلیت‌ها و مزایای سکوی ماهواره طلوع ۳ طراحی و ساخته شده و در واقع در طبقه مینی ماهواره‌های شرکت صا ایران، قرار دارد؛  جرم ماهواره پارس ۲ حدود ۱۵۰ کیلوگرم و دارای ابعاد یک در یک در یک و دو دهم متر هست که در حال حاضر سنگین‌ترین ماهواره ساخته شده کشور به شمار می‌رود.

در این ماهواره از دو سنجنده سنجش از دور به طور همزمان استفاده شده که شامل یک محموله اپتیکی با فناوری لنزی و قدرت تفکیک سه متر رنگی و یک محموله اپتیکی با فناوری آیینه‌ای و قدرت تفکیک ۴ متر سیاه و سفید و ۸ متر رنگی هست که در نهایت تصاویر دریافتی با استفاده از الگوریتم‌های هوش مصنوعی پردازش می‌شود و دقت تصاویر ماهواره به بهتر از سه متر می‌رسد که یک گام مهم در مسیر دستیابی به دقت‌های تصویر برداری بسیار بالا تلقی می‌شود.

بیش از ۸۰ درصد تجهیزات و سامانه‌های به کار رفته در این ماهواره بومی بوده و توسط شرکت‌های دانش بنیان داخلی طراحی و ساخته شده هست.

ناوک: 

«ناوک» ماهواره‌ای مخابراتی بوده و از ماهواره‌های کلاس ۲۰ تا ۵۰ کیلوگرم هست که توسط پژوهشگاه فضایی ایران برای انجام تست و آزمون در ارتفاع بالا با هدف آزمون عملکرد صحیح پرتابگر سیمرغ بهینه سازی شده، طراحی و توسعه یافته و در آینده نزدیک به فضا پرتاب خواهد شد. در این مأموریت، پرتابگر سیمرغ وظیفه دارد تا ماهواره ناوک را در یک مدار بیضوی کشیده قرار دهد و شرایط عملیاتی آن را ارزیابی کند.

ماهواره ناوک با وزنی در حدود ۳۴ کیلوگرم و ابعادی برابر با ۴۰ × ۴۰ × ۶۰ سانتی‌متر وظیفه اندازه‌گیری میزان تشعشعات فضایی را بر عهده دارد. همچنین، لینک مخابراتی این ماهواره با ایستگاه‌های زمینی از طریق باند فرکانسی S برقرار خواهد شد که امکان دریافت و ارسال داده‌های مخابراتی را فراهم می‌کند.

یکی از مأموریت‌های مهم ماهواره ناوک، سنجش تشعشعات فضایی هنگام عبور از «کمربند ون آلن» هست. این مأموریت به پژوهشگران فضایی ایران اجازه می‌دهد تا میزان تأثیر تشعشعات فضایی بر تجهیزات الکترونیکی را بررسی کرده و داده‌های ارزشمندی برای توسعه فناوری‌های فضایی مقاوم در برابر این تشعشعات به دست آورند.  
علاوه بر این، ماهواره ناوک برای صحت‌سنجی عملکرد ماژول‌های توسعه‌یافته در پژوهشگاه فضایی ایران نیز طراحی شده هست. در این راستا، عملکرد زیرسیستم‌های مختلف این ماهواره در مدار زمین مورد بررسی و آزمون قرار خواهد گرفت.

همچنین از دیگر مأموریت‌های مهم ماهواره ناوک، آزمون عملکرد الگوریتم‌های کنترلی در مرحله آرام‌سازی ماهواره پس از پرتاب هست؛ این فرآیند به تنظیم و تثبیت موقعیت ماهواره در مدار کمک می‌کند و علاوه بر این برقراری لینک مخابراتی در ارتفاع بالا و ارزیابی عملکرد زیرسیستم موقعیت‌یابی GPS که برای ارتفاعات بالای هزار کیلومتر ارتقا یافته هست را می‌توان از دیگر اهداف این مأموریت به شمار آرود.

تنظیم از عباس جهان تاب 

انتهای پیام/ ۲۶۱