مجمع تشخیص مصلحت

پزشکیان: چاره‌ای نداریم جز اینکه مسئله FATF را حل کنیم

پزشکیان: چاره‌ای نداریم جز اینکه مسئله FATF را حل کنیم



پزشکیان در نشست خبری با حضور خبرنگاران، درباره پرونده FAFT توضیحاتی را ارائه داد.

به گزارش مجاهدت از مشرق، رئیس‌جمهور در پاسخ به سوال خبرنگار روزنامه دنیای اقتصاد درباره راهکار رفع تحریم‌ها و ناترازی‌ها تصریح کرد: چاره‌ای نداریم غیر از اینکه بحث FATF را حل کنیم.

وی افزود: ان‌شاءالله نامه‌ای را به مجمع تشخیص مصلحت نظام درباره این موضوع خواهم نوشت تا بتوانیم درباره آن بحث کنیم که منجر به حل این موضوع شود. البته باید این موضوع حل شود. 

پزشکیان عنوان کرد: در رابطه با مسائل خارجی نیز تلاش می‌کنیم تا ارتباطات خود را در ابتدا و با اولویت کشورهای همسایه بهبود ببخشیم. سفر اخیر به نقاط مختلف عراق بیشتر بحث‌ها بر این محور بود که قرار شد برنامه راهبردی با آن‌ها تهیه کنیم و پروژه‌های مشترک با یکدیگر داشته باشیم.

وی ادامه داد:‌ می‌توانیم اقدامات مشابهی را با کشورهایی مانند پاکستان، ترکمنستان، آذربایجان، ترکیه و سایر کشورهای همسایه انجام دهیم. 

رئیس‌جمهور در ادامه با بیان اینکه دیپلماسی خارجی ما بر مبنای عزت، مصلحت و حکمت حتماً به پیش خواهد رفت،‌ تصریح کرد: طبیعتاً لازمه رشد ایجاد بازار آزاد است که بتوانیم ارتباطات و سرمایه‌گذاری خارج را به داخل سوق داده و ایجاد کنیم.

این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده است

پزشکیان: چاره‌ای نداریم جز اینکه مسئله FATF را حل کنیم بیشتر بخوانید »

اقتصادهای دنیا با مهاجران چه می‌کنند؟

اقتصادهای دنیا با مهاجران چه می‌کنند؟



به استناد گزارش کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان ۳.۶ میلیون نفر و به استناد گزارش‌های داخلی حدود ۵ میلیون پناهجوی عمدتا افغانستانی در ایران زندگی می کنند.

به گزارش مجاهدت از مشرق، کشورمان ایران با وجود میلیون‌ها پناهنده، مهاجر قانونی و پناهجوی غیرقانونی که عمدتا مربوط به اتباع افغانستان هستند، حالا به بزرگ‌ترین کشورهای پناهنده و مهاجرپذیر در دنیا تبدیل شده است.

در شرایطی که رعایت تمامی ملاحظات انسانی نسبت به آوارگانی که از ترس جان وارد کشور شده‌اند، واجب و ضروری است، اما نگرانی‌هایی مربوط به ملاحظات سیاسی، امنیتی، اجتماعی و اقتصادی در داخل کشور هست که حجم جمعیت غیرمتعارف و نگران‌کننده مزید بر علت شده. بر این اساس، ضروری است دولت چهاردهم نسبت به اعمال سیاستگذاری‌های کلان در طول برنامه هفتم اقدام کند و با احصای چالش‌ها و نگرانی‌های چندوجهی مترتب بر حجم جمعیتی اتباع خارجی در کشور و آثار اجتماعی-فرهنگی، اقتصادی، زیست‌محیطی و امنیتی گرانبار این پدیده، برنامه‌ریزی و اقدامات لازم را به عمل آورد.

به استناد گزارش کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان ۳.۶ میلیون نفر و به استناد گزارش‌های داخلی حدود ۵ میلیون پناهجوی عمدتا افغانستانی در ایران زندگی می کنند. این حجم از ورود اتباع خارجی ایران را در رتبه اول جهان در پذیرش اتباع خارجی قرار داده است.

اما گزارش رسمی بازوی پژوهشی سازمان برنامه و بودجه اخیرا با بررسی تجارب کشور در ساماندهی اتباع خارجی چندین پیشنهاد به دولت داده است. این پیشنهادها شامل برنامه هدفمند و اجرایی برای شناسایی اتباع خارجی فاقد مدرک اقامت در ایران، تهیه و تدوین نقشه آمایشی مربوط به اقامت اشتغال و تحصیل اتباع خارجی، شناسایی تشکیل پرونده و غربالگری اتباع خواستار پناهندگی، مدیریت مرزها، ثبت نیروهای کار، توسعه روادید اشتغال کوتاه مدت جهت ورود قانونی مهاجران و ایجاد سامانه برخط برای صدور روادید اشتغال مدت‌دار در مبدا و تعیین مکانیسم‌های لازم و موثق برای بازگشت دارندگان روادید اشتغال است.

۱۰ کشور اول با بیشترین مهاجرفرستی

براساس جدیدترین گزارش کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان تعداد پناهندگان و پناهجویان جهان تا پایان سال ۲۰۲۲، در مجموع به ۳۵.۳ میلیون پناهنده در سراسر جهان رسیده است که ۲۹.۴ میلیون پناهجو تحت دستور کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل و ۵.۹ میلیون پناهنده نیز توسط آژانس امداد و کار سازمان ملل متحد برای پناهندگان فلسطین (UNRWA) در این کشور ثبت شده است. براساس این آمارها، تنها در سال ۲۰۲۲، تقریبا ۲.۹ میلیون درخواست پناهندگی در ۱۶۲ کشور ثبت شده که بیشترین تعداد درخواست‌های پناهندگی فردی در تاریخ است.

اقتصادهای دنیا با مهاجران چه می‌کنند؟

در سال ۲۰۲۲، تعداد جهانی درخواست‌های اولیه پناهندگی انفرادی ثبت‌شده ۲.۶ میلیون نفر بود که افزایش ۸۳ درصدی نسبت به سال ۲۰۲۱ را نشان می‌دهد. در پایان سال ۲۰۲۲، افراد زیر ۱۸ سال حدود ۴۱ درصد از کل جمعیت ۳۵.۳ میلیون پناهنده را تشکیل می‌دادند. آمارهای گزارش کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان نشان می‌دهد ادامه درگیری‌ها و جنگ در چندین کشور اصلی‌ترین دلیل افزایش تعداد پناهجویان در جهان بوده است.

از میان پناهجویان تحت فرمان کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل در پایان سال ۲۰۲۲ تعداد ۱۰ کشور شامل سوریه، اوکراین، افغانستان، سودان جنوبی، میانمار، جمهوری دموکراتیک کنگو، سودان، سومالی، جمهوری آفریقای مرکزی و اریتره حدود بیش از ۸۷ درصد از کل جمعیت پناهندگان جهان را تشکیل می‌دهد.

بسیاری از این کشورها به جز اوکراین چندین سال است که در میان کشورهای اصلی پناهندگان بوده‌اند. این گزارش نشان می‌دهد شروع جنگ روسیه و اوکراین در سال ۲۰۲۲ منجر به یکی از بزرگ‌ترین بحران‌های آوارگی پس از جنگ جهانی دوم شده است، به‌طوری‌که حدود ۵.۷ میلیون اوکراینی تا پایان سال ۲۰۲۲ مجبور به ترک کشور خود شدند و اوکراین را به دومین کشور مبدا پناهجویان در جهان پس از سوریه تبدیل کرده‌اند.

جنگ طولانی در سوریه موجب شده این کشور همچنان بزرگ‌ترین مبدا پناهجویان در جهان در پایان سال ۲۰۲۲ با حدود ۶.۵ میلیون پناهجو باشد.

علاوه‌بر این بی‌ثباتی و خشونت که افغانستان را به مدت بیش از ۳۰ سال به منبع اصلی پناهندگان تبدیل کرده این کشور را به سومین مبدأ بزرگ مهاجرت در جهان با حدود ۵.۷ میلیون پناهنده در سال ۲۰۲۲ تبدیل کرده است.

این تعداد نسبت به سال ۲۰۲۱ حدود ۲.۷ میلیون نفر افزایش داشته است. درمجموع پناهندگان سوریه، اوکراین، افغانستان، سودان جنوبی، میانمار و جمهوری دموکراتیک کنگو بیش از نیمی از جمعیت پناهندگان جهان را تشکیل می‌دهند. نمودار روند تعداد پناهندگان را برای پنج کشور اصلی مبدا از سال ۲۰۰۵ تا ۲۰۲۲ نشان می‌دهد. تاثیر حمله روسیه به اوکراین و همچنین قدرت گرفتن طالبان در افغانستان در این نمودار به‌وضوح قابل مشاهده است.

اقتصادهای دنیا با مهاجران چه می‌کنند؟

رتبه اول ایران در مهاجرپذیری

گزارش کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان نکات قابل تاملی دارد. براساس این گزارش، در سال ۲۰۲۲ (جدیدترین آمار) بیش از نیمی از همه پناهندگان جهان در ۱۰ کشور ساکن بودند. طی سال ۲۰۲۲، برای هفتمین سال متوالی، ترکیه با نزدیک به ۳.۶ میلیون پناهنده، عمدتا سوری، بزرگترین کشور میزبان در جهان بوده است. پاکستان و جمهوری اسلامی ایران نیز به عنوان دو میزبان اصلی پناهجویان از افغانستان، دومین کشور مبدا و جزء ۱۰ کشور برتر میزبان پناهجویان بوده‌اند. اوگاندا، روسیه، آلمان، سودان، لهستان، بنگلادش و اتیوپی نیز در رتبه‌های بعدی قرار گرفته‌اند.

اکثریت قریب به اتفاق (۷۰ درصد) پناهندگان و سایر افرادی که نیاز به حمایت بین المللی دارند به کشورهای همسایه خود مهاجرت کرده‌اند.

طبق گزارش کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل متحد، کشورهای کمترتوسعه‌یافته میزبان تعداد زیادی از پناهندگان هستند. به عنوان مثال، از هر پنج پناهجو در سطح جهان، یک نفر در کشورهای جنوب صحرای آفریقا میزبانی شده است، درحالی‌که ۹۰ درصد از کل پناهندگان در آسیا و اقیانوسیه تنها در سه کشور میزبانی شده‌اند: جمهوری اسلامی ایران (۳.۴ میلیون نفر)، پاکستان (۱.۷ میلیون نفر) و بنگلادش (۹۵۲۴۰۰ نفر).

همانطور که گفته شد آمار و ارقام گزارش کمیساریای عالی سازمان ملل متحد در امور پناهندگان مربوط به داده‌های سال ۲۰۲۲ بوده و هنوز داده‌های سال ۲۰۲۳ منتشر نشده است.

به نظر می‌رسد اگر داده‌های سال ۲۰۲۳ منتشر شود ایران حتی از ترکیه نیز سبقت خواهد گرفت و به رتبه اول جهان در اسکان پناهجویان خواهد رسید؛ چراکه در سال ۲۰۲۲ ایران با ۳.۴ میلیون نفر در رتبه دوم جهان قرار گرفته است.

این درحالی است که احمد وحیدی وزیر کشور در تاریخ ۵ مهرماه ۱۴۰۲ در پاسخ به تعداد دقیق اتباع خارجی در کشور می‌گوید اتباع افغانستانی حاضر در ایران به صورت غیررسمی پنج میلیون نفر هستند. این آمار اگر صحت داشته باشد ایران جایگاه اول در پذیرش پناهجویان را در جهان خواهد داشت.

تجربه ۵ کشور در ساماندهی اتباع خارجی

با وجود تصویب قوانین و مقررات متعدد در چهار دهه اخیر موضوع مدیریت و ساماندهی اتباع خارجی ورودی به کشور متأثر از موقعیت‌های سیاسی امنیتی و اقتصادی و عدم راهبردهای موثر فاقد موفقیت لازم بوده و پیوسته بر تبعات منفی و بحرانی این پدیده افزوده شده است.

مرکز پژوهش‌های آینده‌نگری سازمان برنامه‌وبودجه در گزارشی تطبیقی مفصلی با عنوان «آموزه‌های سیاستی برای سیاستگذاری امور مهاجران در جمهوری اسلامی ایران» به بررسی سیاست‌های مرتبط با مهاجران در کشورهای منتخب مانند آلمان، مالزی، امارات متحده عربی، بوسنی و بعضی کشورهای آمریکای لاتین پرداخته است. این گزارش ضمن شناسایی کاستی‌ها و نارسایی‌ها از ابعاد راهبردی عملیاتی و نظارتی قوانین مهاجراتی در ایران در پایان پیشنهادهایی نیز ارائه کرده است.

۱- آلمان

برنامه‌های ساماندهی اتباع خارجی در آلمان می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد.

الف- هدفمندکردن ویزا با رصد نیاز اقتصادی

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های نظام مهاجرتی آلمان توجه به نیازهای بازار کار و اقتصاد این کشور به‌عنوان مبنایی برای پذیرش مهاجران و تنظیم سیاست‌های مهاجرتی است. در کشور ما این موضوع به دلایل مختلف ازجمله نبود داده‌های قابل‌اتکا در ارتباط با مهاجران و توانایی‌ها و مهارت آنها مهم‌تر از آن فقدان قانون و سیاست مهاجرتی و عدم تعریف ویزاهای کاری مغفول واقع شده است.

ب- متمرکزکردن ثبت‌احوال مهاجران

یکی از نقاط قوت نظام مهاجرتی آلمان توجه به امر گردآوری داده در ارتباط با مهاجران است. اساسا هرگونه سیاستگذاری در زمینه مهاجرت بدون دسترسی به داده‌های متمرکز قابل‌اتکا در ارتباط با مهاجران محکوم به شکست و عدم اثربخشی آن است. در مقابل نظام سیاستگذاری ایران همچنان پس از گذشت دهه‌ها از حضور مهاجران در ایران از فقدان داده‌های قابل‌اتکا در ارتباط با مهاجران رنج می‌برد. این مساله به نوبه خود موجب شده که طرح‌های مختلف سیاستی که در چند دهه گذشته به اجرا درآمده با شکست مواجه شده یا اثربخش نباشند. این گردآوری داده باید به‌صورت یکپارچه و متمرکز صورت پذیرفته و نهادهای مرتبط با امور مهاجران نیز با اتکا به همین داده‌ها اقدام به طراحی و اجرای سیاست‌ها کنند. همچنین گردآوری داده باید به‌صورت فراگیر انجام شود و مهاجران فارغ از قانونی یا غیرقانونی بودن، دارای مدرک یا فاقد مدرک و… مشمول این نظام گردآوری داده شوند.

ج- همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی

یکی از پایه‌های سیاست‌های مهاجرتی آلمان، همکاری‌های منطقه‌ای و بین‌المللی این کشور ذیل قواعد اتحادیه اروپا در ارتباط با مهاجران است. باوجودآنکه در حال حاضر ظرفیت‌های همکاری‌های منطقه‌ای بین ایران و کشورهای همسایه برای مدیریت مهاجرت در منطقه ازجمله سازمان همکاری اقتصادی اکو وجود دارد اما همکاری منسجمی در این زمینه ایجاد نشده است.

۲- امارات

سیاست‌های مهاجرتی امارات سه درس‌آموخته برای ایران دارد.

الف- تعریف انواع ویزا

یکی از ویژگی‌های بارز نظام مهاجرتی امارات متحده عربی، تعدد انواع ویزا تعریف شده است. این ویزاها بر حسب نیازها و اقتضائات مختلف تعریف شده‌اند؛ بنابراین این تنوع می‌تواند به‌عنوان نمونه‌ای برای تعریف انواع روادید بر حسب نیازها و شرایط ایران مفید واقع شود.

وجه دیگر این نمونه مطالعاتی، ضوابط و مکانیسم‌های دقیق هر یک از انواع ویزاهاست که هم‌راستا با دغدغه‌های احکام توسعه در ارتباط با ضابطه‌مند کردن و تدقیق مکانیسم انواع ویزاست.

تجربه طولانی امارات در صدور ویزاهای کوتاه‌مدت کاری و سیستم کفالت با درنظرداشتن تمام نقاط ضعف و قوت آن می‌تواند برای طراحی دقیق‌تر و کارآمدتر مکانیسم‌های روادید اشتغال و اجتناب از آثار سوء آن از مواردی باشد که تجربه امارات را برای مطالعه به موردی مناسب تبدیل کند.

ب-ویزای آنلاین

ازآنجاکه یکی از انواع ویزا در امارات سیستم ویزای آنلاین است بر ضرورت طراحی سامانه برخط برای صدور روادید اشتغال مدت‌دار در مبدا که یکی از موارد احکام قانونی برنامه‌های پنج‌ساله توسعه است، صحه می‌گذارد.

ج- نقش‌آفرینی کارفرما در مهاجرت کارگران

بخش قابل‌توجهی از مهاجران امارات متحده عربی را کارگران و مهاجران کاری تشکیل می‌دهند، کارفرما در این سیستم نقش قابل‌توجهی برای پذیرش مسئولیت کارگران، بیمه، تقاضا و جذب کارگران مهاجر را دارد. با توجه ‌به اینکه در ایران نیز عمده مهاجران را مهاجر کاری تشکیل می‌دهد این موضوع نشان‌دهنده آن است که کارفرمایان باید نقش و مسئولیت بیشتری بازی کنند.

در همین راستا مطابق با احکام قانونی برنامه‌های پنج‌ساله توسعه لازم است که وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی تمهیدات لازم را برای برقراری نظام ثبت تقاضای نیروی کار جهت کارفرمایان ایرانی به‌منظور رسمی‌سازی تامین نیازهای آنان فراهم کند. البته نباید فراموش کرد که نظام کفالت امارات متحده عربی کاستی‌های قابل‌توجهی از منظر رعایت حقوق کارگران دارد و هرگونه مسئولیت‌پذیری کارفرما باید با شفافیت و پاسخگویی از جانب او همراه شود.

۳- مالزی

۲ درس‌آموخته مالزی برای نظام مهاجرتی ایران را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:

الف- تدوین قانون مهاجرت

یکی از ویژگی‌های نظام مدیریت مهاجرت در کشور مالزی تدوین قانون مهاجرت در سالیان پیش از استقلال این کشور است. وجود قانون مهاجرت باعث شد که از همان ابتدای تشکیل این کشور متصدیان امور بتوانند چهارچوب کاری مشخصی داشته باشند.

نکته جالب‌توجه اصلاحات متعدد بر این قانون قدیمی متناسب با نیازهای روز جامعه کشور مالزی است. این نشان می‌دهد که اگر قانونی وجود داشته که مبنای کار باشد، درصورت هرگونه کاستی امکان اصلاح وجود دارد و اصلاح یک قانون بد سودمندتر از نبود هرگونه قانونی است.

ب- مهاجرت نیروهای کم‌مهارت

تمایل مالزی بر جذب سرمایه‌گذاران و افراد خبره است اما نیاز بازار کار این کشور به نیروهای کم‌مهارت باعث می‌شود که مهاجرت این افراد را نیز شاهد باشد. مالزی حضور مهاجران کم‌مهارت را به‌صورت غیررسمی نپذیرفته و علاوه‌بر تدوین قوانین لازم، سازوکارهای ضروری برای ورود با ویزا را فراهم کرده است.

این امر اهمیت احکامی همچون هدفمند و ضابطه‌مند کردن صدور ویزای موقت و دائم براساس رصد نیازمندی بخش‌های اقتصادی، تولیدی و خدماتی، ایجاد سامانه برخط برای صدور روادید اشتغال مدت‌دار در مبدأ و تعیین مکانیسم‌های لازم و موثق برای بازگشت دارندگان روادید اشتغال پس از اتمام مدت روادید به کشور مبدأ یا تمدید آن درصورت لزوم و توسعه صدور روادید، اشتغال کوتاه‌مدت جهت ورود قانونی مهاجران کاری از افغانستان در سند ساماندهی حضور مهاجران در ایران آشکار می‌شود.

۴- بوسنی

تجربه کشور بوسنی در ساماندهی مهاجران نیز در نوع خود قابل تامل است. تجربه بوسنی‌ها را می‌توان در کشورهای مهاجرپذیر بررسی کرد. این تجربه را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد.

الف- ادغام در مهاجرت

در اتریش جایی که شرایط بازار کار، سیاست‌ها و حمایت‌های ادغامی ارائه‌شده به بوسنی‌وهرزگوین نسبتا مطلوب بوده است و نرخ اشتغال به‌سرعت به میزان موجود برای بومیان رسید. در هلند و سوئد کمی بیش از یک دهه طول کشید که پناهندگان بوسنیایی به جمعیت بومی برسند.

شرایط نامطلوب اولیه بازار کار شاید باعث شده که سیاستگذاران به اقداماتی در جهت سیاست‌های ادغامی تمایل پیدا کنند؛ بااین‌حال همان شرایط نامطلوب اولیه آثار منفی بلندمدت نداشته است.

این مساله مجددا یادآور اهمیت سیاست‌های ادغامی در شکوفایی مهاجران است. الزام کلیه اتباع خارجی مقیم ایران برای بیمه خویش‌فرما را در احکام ساماندهی مهاجران می‌توان یک حکم ادغامی مناسب در این راستا دانست.

ب- چند استراتژی برای یک مساله

آلمان هیچ‌گاه قصد میزبانی دائمی مهاجران بوسنیایی را نداشت؛ چراکه حمایت‌های اندکی به عمل‌آورده و عمده پناه‌جویان را به‌محض پایان جنگ و انعقاد توافقنامه دایتون به وطن‌شان بازگرداند.

در مقابل موضع سوئد همواره پذیرش و ادغام سخاوتمندانه بود. اگر معیار را موفقیت سیاست‌ها در نظر بگیریم به این نکته پی می‌بریم که زمانی یک سیاست مهاجرتی می‌تواند موفق باشد که تداوم و ثبات کافی را در طول سالیان داشته باشد.

تردید و بلاتکلیفی در سطح سیاستی، شکست سیاستی را به دنبال خواهد داشت.

ج- تحصیلات؛ شرط موفقیت در مهاجرت

شواهد نشان می‌دهد که دستاوردها و وضعیت پناهندگان بوسنیایی جوان و نسل دوم امیدبخش بوده است.

براساس این معیار تجربه ادغام، موفق قلمداد می‌شود. این وضعیت خود نتیجه الگوهای موفق ادغام بوده است. یکی از عواملی که این ادغام سریع را می‌تواند توضیح دهد همین واقعیت است که بوسنیایی‌ها نسبت به دیگر پناهندگان تحصیلات بهتری داشتند.

د- اهمیت مشارکت نیروی کار و نرخ اشتغال

تداوم ردگیری نتایج اقدامات سیاستی در جهت ادغام و تفسیر آنها نه‌تنها ضروری است؛ بلکه مهم‌تر از آن امکان تحلیل نتایج مداخلات سیاستی در جهت بهبود ادغام است.

برای مهاجران کشورهای ثالث دسترسی به بازار کار و ادغام در آن در بیشتر کشورهای اروپایی ممکن نیست و در همین راستا ارتقای مشارکت نیروی کار و نرخ اشتغال از مسائل بااهمیت است.

در احکام ساماندهی مهاجران و اتباع خارجی نیز حکم متمرکزکردن نظام تولید داده و ثبت‌احوال مهاجران ساکن در ایران فارغ از وضعیت اقامتی‌شان را می‌توان ناشی از این درس سیاستی دانست.

۵- کشورهای آمریکای‌لاتین

تجربه کشورهای آمریکای‌لاتین ازجمله در مواجهه با مهاجران ونزوئلایی می‌تواند درس‌آموخته خوبی برای ایران باشد. در ادامه به دو مورد از این تجارب اشاره می‌شود.

الف- مشارکت بین‌المللی در پذیرش پناهندگان

یکی از نکات بسیار مهم در مطالعه مواجهه کشورهای آمریکای‌لاتین در برابر موج پناه‌جویی و پناهندگی اهالی کشور ونزوئلا، مشارکت آنان در پذیرش پناه‌جویان است.

درست است که کلمبیا و برزیل به‌عنوان همسایگان نزدیک ونزوئلا، پذیرای بیشترین تعداد پناهنده ونزوئلایی بودند اما این دو کشور به‌تنهایی بار پناهندگان ونزوئلایی را به دوش نکشیدند و دیگر کشورها نیز در این امر سهیم شدند.

از این منظر همکاری‌های منطقه‌ای و جذب منابع بین‌المللی و افزایش ظرفیت سایر کشورها برای پذیرش اتباع افغان دارای مدرک اقامت معتبر در ایران در احکام سند ساماندهی حضور مهاجران در مواجهه با موج مهاجرتی از کشور افغانستان مهم خواهد بود.

ب- رسمی‌سازی مهاجران برای جلوگیری از قاچاق

از دیگر نکات شایان توجه در سیاست‌های مهاجرتی کشورهای حوزه آمریکای‌لاتین، تلاش آنان برای رسمی‌سازی هرچه بیشتر حضور پناهندگان ونزوئلایی در کشورهای خود است. این امر به حاکمیت‌ها کمک می‌کند که جریان‌های قاچاق مهاجر را تضعیف کنند البته که پرشمار بودن پناهندگان ونزوئلایی باعث شده که سازوکارهای اقامت دائم از سوی این کشورها اجرایی نشود و بیشتر به‌سوی اقامت موقت حرکت کنند اما تلاش برای رسمی‌سازی و ارائه خدمات حداقلی شهروندی شامل آموزش، بهداشت، اشتغال بر مبنای مدارک اقامتی یکی از درس‌هایی است که ما می‌توانیم فراگیریم.

پیرو این درس سیاستی حکم شناسایی، تشکیل پرونده و غربالگری اتباع خارجی خواستار پناهندگی و ارائه برنامه هدفمند و اجرایی برای شناسایی اتباع خارجی فاقد مدرک اقامت در ایران اهمیت خود را نشان می‌دهند.

تهدیدهای اقتصادی ورود حجم بالای اتباع به کشور

گزارش‌های مختلف نشان می‌دهد حجم بالای ورود اتباع خارجی به ایران حامل چندین فرصت و تهدید است.

فرصت ورود اتباع خارجی از جنبه ۱- تامین نیروی کار در بخش‌هایی همچون ساخت و ساز و کارگران بخش کشاورزی است. ۲- دومین فرصت، جذب نخبگان و سرمایه‌گذاران کشور مهاجرفرست است. اما درخصوص تهدیدها باید گفت علاوه بر تهدیدات امنیتی و اجتماعی، حضور انبوه اتباع خارجی دست دولت و سیاستگذار را در اصلاحات اقتصادی تاحدودی می‌بندد.

برای مثال، حضور اتباع خارجی موجب ۱- افزایش شدید قیمت مسکن و اجاره در محلات و شهرهای با تراکم بالای مهاجران شده است.

۲- افزایش مصرف برق، حامل‌های انرژی، آب و مصرف آرد و نان از دیگر تهدیدهایی است که منجر به تشدید ناترازی‌ها در کشور می‌شود.

توجه داشته باشیم اغلب اتباع از پرداخت مالیات، هزینه‌های تامین اجتماعی و امثال آن معاف هستند. ۳- تهدید دیگر، بالا بردن هزینه اصلاحات در حوزه‌هایی همچون حامل‌های انرژی، یارانه نان و آرد و امثال آن است.

با توجه به اینکه یارانه ریالی به اتباع قابل پرداخت نیست، بعضا سیاستگذار در اصلاحات یارانه‌ها مجبور است پیوست امنیتی برای اتباع نیز در نظر بگیرد.

پایان باز طرح سازمان ملی اقامت

یکی از مهم‌ترین مشکلات و مسائل در حوزه مهاجرت نبود سازمان یا نهاد متولی و پاسخگو در این عرصه و به تبع آن پراکندگی، تداخل، تضاد در تدوین و اجرای سیاست‌ها و فقدان انسجام بوده است. از این رو شورایعالی اداری کشور در ۲۳ اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۷، با تشکیل سازمان ملی مهاجرت به پیشنهاد وزارت کشور و سازمان اداری و استخدامی کشور موافقت کرد. شورایعالی اداری، براساس مصوبه مذکور وزارت کشور را مامور تهیه لایحه طی سه ماه کرد.

متن لایحه سازمان ملی مهاجرت در تاریخ ۲۸/ ۰۸/۱۳۹۸ توسط وزارت کشور ارائه شده، در تاریخ ۱۱ تیرماه ۱۳۹۹ در کمیسیون سیاسی و دفاعی و درنهایت در ۱۶ شهریورماه ۱۳۹۹ در هیات وزیران به تصویب رسیده و در دستور کار مجلس شورای اسلامی قرار گرفته است.

هدف اصلی اعلام‌شده در ارائه لایحه سازمان ملی مهاجرت، تمرکز سیاستگذاری، راهبری، برنامه‌ریزی، نظارت و ساماندهی امور اتباع و مهاجران خارجی و پناهندگان و برقراری ارتباط موثر با نهادها و سازمان‌های بین‌المللی عنوان و همچنین مقرر شد که این سازمان با شخصیت حقوقی مستقل و وابسته به وزارت کشور تاسیس شود.

گفتنی است لایحه تشکیل سازمان ملی مهاجرت پس از رایزنی‌های فراوان در کمیسیون دفاعی دولت به لایحه تشکیل سازمان مهاجران اتباع خارجی تقلیل یافت.

سرانجام «لایحه سازمان مهاجران اتباع خارجی» با طرح مجلس در این زمینه ادغام شد و تحت عنوان «طرح تاسیس سازمان ملی اقامت» در مجلس بررسی و ۲۲ آبان ۱۴۰۱ کلیات آن تصویب شد، اما از آن زمان تاکنون هنوز جزئیات آن در دستورکار صحن مجلس قرار نگرفته است.

از این رو، دولت موضوع تاسیس سازمان ملی مهاجرت را در برنامه هفتم توسعه گنجاند و حال این مصوبه در ذیل برنامه هفتم به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده است.

از آنجایی که موضوع تشکیل سازمان ملی مهاجرت در سند پنج‌ساله توسعه کشور تصویب شده، قاعدتا با تایید این مصوبه از سوی شورای نگهبان و مجمع تشخیص مصلحت، مجلس باید بررسی جزئیات «طرح تاسیس سازمان ملی اقامت» را در دستورکار خود قرار دهد و تعیین‌تکلیف کند.

منبع: روزنامه فرهیختگان

این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده است

اقتصادهای دنیا با مهاجران چه می‌کنند؟ بیشتر بخوانید »

توضیحات شریعتی درباره شبهات طرح شفافیت آرای قوای سه گانه/ چرا مصوبه به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع شد؟

توضیحات شریعتی درباره شبهات طرح شفافیت آرای قوای سه گانه/ چرا مصوبه به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع شد؟



نماینده تهران در مجلس با ارائه توضیحاتی درباره شبهات طرح شفافیت آرای قوای سه گانه، به این سوال که چرا مصوبه به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع شد پاسخ داد.

به گزارش مجاهدت از مشرق، مالک شریعتی نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی در برنامه گفتگوی ویژه خبری با اشاره به راه‌اندازی سامانه شفافیت آرای نمایندگان گفت: موضوع شفافیت از ابتدای مجلس یازدهم جزء مطالبات مردم بود و از سویی وعده‌ای بود که بسیاری از نمایندگان قبل‌از ورود به مجلس داده بودند.

وی ادامه داد: مجالس گذشته نیز موفق به اجرای این طرح نشده بودند به صورتی که در مجلس دهم تنها ۵۴ نفر به طرح مذکور رأی دادند اما در مجلس یازدهم بسیاری از نمایندگان از ابتدا مدافع این طرح بودند به‌طوری‌که ۱۷۴ امضاء برای این طرح جمع شد و بلافاصله به کمیسیون آیین‌نامه داخلی مجلس ارجاع شد.

شریعتی تصریح کرد: ازآن‌جایی‌که کمیسیون آیین‌نامه داخلی برای تغییر آیین‌نامه نیاز به دوسوم رأی نمایندگان مجلس دارد، همین نکته نیز یکی از چالش‌های تصویب این طرح بود.

نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: بلافاصله پس‌از ارجاع این طرح به کمیسیون، مجلس یازدهم با بررسی بودجه ۱۴۰۰ مواجه شد که موجب تعویق بررسی این طرح برای مدتی شد. از طرفی نیز فضای کرونایی و رفت‌وبرگشت این طرح موجب تأخیر در بررسی شد و با کمبود حدود ۳ رأی موجب شد که از دستورکار کمیسیون آیین‌نامه خارج شود اما پس‌از مدتی با تلاش مجدد نمایندگان طرح مذکور را به صحن علنی ارجاع دادیم.

وی افزود: در مرحله بعد، برخی از نمایندگان ایراداتی به طرح مذکور وارد کردند و گفتند که این طرح نواقصی دارد و از طرفی چرا فقط مجلس باید این طرح را انجام دهد؟ این مشکلات موجب شد که برای مدتی قطع امید کنیم از این‌که شفافیت آرای نمایندگان دوسوم آرای لازم را بیاورد.

شریعتی ادامه داد: اما پس‌از مدتی طرح شفافیت قوای سه‌گانه را به‌عنوان طرح جامع تر و جایگزینی برای طرح قبلی مطرح کردیم و با ۲ فوریت در دستور قرار گرفت و با نظر نمایندگان در کمیسیون امور داخلی و شوراهای کشور با دقت بسیار بررسی شد و مجدداً به صحن مجلس شورای اسلامی ارجاع شد و کلیات آن با اکثریت آرا به تصویب رسید.

وی افزود: ماده ۳ این طرح، اشاره به شفافیت آرای نمایندگان مجلس شورای اسلامی دارد. اما تا نهایی شدن این طرح از ریاست محترم مجلس خواهش کردیم تا به‌صورت داوطلبانه بتوانیم در سامانه‌ای، آرای نمایندگان داوطلب را به انتشار برسانیم.

مالک شریعتی در ادامه اظهار کرد: بیش‌از یک‌سال از عمر مجلس باقی‌مانده و ما هنوز وارد سال چهارم مجلس شورای اسلامی نشده‌ایم و هنوز بسیاری از طرح‌ها و لوایح مهم ازجمله برنامه هفتم و قانون مالیات‌ها و غیره در دستور کار مجلس شورای اسلامی باقی‌مانده و این موارد بسیار مهمی است که مردم می‌توانند در یک اتاق شیشه‌ای، رأی وکلای خود را مشاهده کنند؛ چرا که ما از طرف مردم وکالت داریم که مطالبات آنان را پیگیری کنیم و حتماً به‌عنوان وکیل مردم وظیفه داریم که به آنان توضیحات لازم را ارائه کنیم.

وی در ادامه با اشاره به تاخیر پیش آمده در تصویب و اجرای طرح مذکور گفت: من به نوبه خودم بابت تأخیر پیش‌آمده در اجرای این طرح عذرخواهی می‌کنم اما تا همین مرحله نیز اقدامات بسیاری صورت‌گرفته و برخی این ابهام را مطرح می‌کنند که اقدام مجلس در راستای تصویب شفافیت صرفاً اقدامی تبلیغاتی بوده‌است اما سوال من این است که اگر این‌گونه است چرا مجالس پیشین چنین کاری نکرده‌اند؟

شریعتی در پاسخ به این سوال که چرا طرح شفافیت به مجمع تشخیص ارسال شد گفت: مجمع تشخیص مصلحت بنا بر وظیفه‌ای که مقام معظم رهبری به آن واگذار کرده‌است موظف است تا بررسی تطبیق مصوبات مجلس با سیاست‌های کلی نظام را در دستور کار قرار دهد. در یکی از مصوبات شفافیت قوای سه‌گانه آمده‌است که در موارد اختلافی بین مجلس و شورای نگهبان که مصوبات مجلس برای اظهارنظر به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارسال می‌شود، آرای اعضای مجمع تشخیص به صورت شفاف اعلام شود تا مردم در جریان چرایی موافقت یا مخالفت هرکدام از اعضا قرار گیرند.

وی ادامه داد: نمونه‌اش نیز همین بحث واردات خودرو بوده‌است که هم‌اکنون مردم سوال می‌کنند که سرنوشت این مصوبه در مجمع تشخیص چه شد و چه کسانی و با چه دلایلی با آن مخالفت کردند؟

نماینده مردم تهران در مجلس یازدهم در ادامه اظهار کرد: یک نکته بسیار مهم این است که هر نماینده بتواند درمورد هر رأی دلیل رأی موافق یا مخالف خود را بنویسد و این امکان به زودی به سامانه شفافیت اضافه خواهد شد تا نمایندگان بتوانند استدلال رأی دادن خود را به مردم توضیح دهند تا در نتیجه، یک آگاهی بخشی عمومی درباره دلایل تصمیم‌گیری نمایندگان در مجلس صورت گیرد.

وی افزود: مقام معظم رهبری در آخرین دیداری که با نمایندگان مجلس داشتند فرمودند که با مردم صحبت کنید. ممکن است بخشی از مردم خواسته‌ای داشته باشند که به مصلحت کشور نباشد و اتفاقاً مردمی بودن این است که به مردم توضیح دهید که چرا برخی تصمیمات به صلاح مردم نیست.

شریعتی ادامه داد: ما نیز هم‌چنان‌که باید به مطالبات به‌حق مردم پاسخ دهیم، برخی مطالبات صنفی و شخصی که ممکن است به مصلحت کشور نباشد نیز باید برای مردم تبیین شود و به آنان توضیح دهیم که به این دلیل رأی مخالف داریم و نباید بترسیم که برخی مخالف ما شوند و در دوره‌های بعد به ما رأی ندهند چرا که مهم‌ترین وظیفه نمایندگان در نظر گرفتن مصلحت عمومی کشور است و باید با آزادگی به به قانون‌گذاری اقدام نماییم.

سمیه رفیعی نیز در بخش دیگری از این برنامه، با اشاره به راه‌اندازی سامانه شفافیت گفت: اگر بخواهیم منصفانه موضوع شفافیت را مورد بررسی قرار دهیم، مجلس شورای اسلامی، پیش‌قدم اصلی اجرای این طرح بود و گرایش نمایندگان مجلس برای شفافیت آرای خود به صورت داوطلبانه، مؤید این موضوع است.

وی افزود: اما درمورد اصل شفافیت مطلب باید گفت که در فضای رسانه‌ای شکل گرفته پیرامون این طرح، شاید اصل مقوله شفافیت، کم‌تر مورد توجه قرار گرفت. چراکه شفافیت یکی از مؤلفه‌های مهم حکمرانی به‌معنای حضور و مشارکت همگی مردم در فرآیند اداره امور کشور است.

رفیعی در ادامه اظهار کرد: طی یک جفایی که درحق این طرح شد، متأسفانه شفافیت از یک موضوع مهم حکمرانی تبدیل به یک واژه ژورنالیستی شد و این آسیبی بود که به امر شفافیت وارد شد و باعث شد که پیرامون آن حرف و حدیث‌ها و گمانه‌زنی‌های زیادی صورت گیرد و بسیاری از فعالیت‌های مجلس تحت تأثیر این گمانه‌زنی‌ها قرار گیرد و این مورد از انصاف به‌دور بود.

نماینده مردم تهران در مجلس یازدهم تصریح کرد: یقین دارم که اگر شفافیت در حوزه‌هایی که مردم با آن مواجه هستند به‌درستی پیاده‌سازی و اجرا شود، مشکلات موجود و این خشونت بوروکراتیک که مردم با آن در حوزه‌های مختلف زندگی مواجه هستند، رفع خواهد شد.

پس از تصویب کلیات طرح شفافیت قوای سه‌گانه در ۱۱ اردیبهشت ۱۴۰۱، روند بررسی جزئیات آن در مجلس یازدهم آغاز شد و پس از دو مرحله ایراد شورای نگهبان به برخی از مواد این طرح، در نهایت با اصرار مجلس شورای اسلامی بر موادی از این طرح که بر شفافیت آرای اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام دلالت داشت، این مواد برای بررسی و اظهار نظر نهایی، به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارسال شد و هم اکنون باید منتظر اظهار نظر مجمع ماند تا سرنوشت نهایی اتین طرح، روشن شود

این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده است

توضیحات شریعتی درباره شبهات طرح شفافیت آرای قوای سه گانه/ چرا مصوبه به مجمع تشخیص مصلحت نظام ارجاع شد؟ بیشتر بخوانید »

جایگزین گشت ارشاد چیست؟

فقاهت در گذرگاه اقناع اجتماعی



روزی که جناب سپنتا نیکنام با نظر تفسیری شورای محترم نگهبان از ورود اولیه به شورای اسلامی شهر یزد باز ماند، در جلسه‌ای که مدیران رسانه‌های جبهه انقلاب حضور داشتند، بحث شد که موضع ما چیست؟

به گزارش مجاهدت از مشرق، عبدالله گنجی طی یادداشتی در روزنامه جوان نوشت: روزی که جناب سپنتا نیکنام با نظر تفسیری شورای محترم نگهبان از ورود اولیه به شورای اسلامی شهر یزد باز ماند، در جلسه‌ای که مدیران رسانه‌های جبهه انقلاب حضور داشتند، بحث شد که موضع ما چیست؟ و، چون این فرد دوره قبل در شورای مذکور حضور داشت، مسئله درستی یا اشتباه تفسیری نبود، بلکه مسئله ما اقناع اجتماعی بود که باید صورت می‌گرفت.

جمع‌بندی بر این شد که بنده مطلبی انتقادی بنویسم. نوشتم و با اذعان به شأن و جایگاه متعالی شورای نگهبان در نزد امام و رهبری و نظام دینی، بُعد شکلی موضوع را نقد کردم.

چند روز بعد برادری از طرف مرحوم آیت‌الله محمد یزدی رحمه‌الله علیه برایم پیام آورد که «به آقای گنجی سلام مرا برسانید و بگویید وظیفه ما تشخیص شرع است. ما وظیفه‌ای برای اقناع اجتماعی نداریم». حال که بیانیه‌ای منتسب به مجمع عمومی جامعه محترم مدرسین برای اغتشاشات صادر شده یاد سخن آن عزیز سفر کرده افتادم؛ لذا با فرض صحت انتساب بیانیه فوق به جامعه مدرسین، نقطه اصلی و تقاطع همین جاست.

یک وقت فق‌های محترم در حدود احکام فردی فتوایی را صادر می‌کنند و اشخاص نیز خود را مخیر می‌دانند که انجام دهند یا ندهند و فق‌ها نیز از نتیجه این امر آگاهند. اما وقتی فقه به حوزه سیاست و اجتماع وارد می‌شود و برای حکومت ایده و طرح تجویز می‌کند می‌داند که حکومت الزامات و قوه قهریه برای اجرای آن دارد.

اما چه خوب است که قبل از استفاده از ابزارهای قهری (اجبار، اقتدار، محروم‌سازی و تهدید به محروم‌سازی) بتوانند اقناع کنند. یعنی جامعه یا اکثریت جامعه بتوانند موضوع را به روش استدلال و نه روش نقل بپذیرند. فق‌های بزرگوار برای امر حکومت حتماً باید علاوه بر «احساس تکلیف» به «احساس تأثیر» و پیامدها و دستاوردهای موضوع بیندیشند و به قول امروزی آن تولید سرمایه اجتماعی را در پس فتوا ببینند.

حضرت امام (ره) این مهم را گوشزد کرده‌اند که دیگر فقه محصور در کتب عربی و بین فق‌ها نمی‌ماند و به رادیو و تلویزیون و روزنامه‌ها کشیده خواهد شد و نمی‌توان گفت دیگران نظر ندهند. درست است دیگران نظر فقهی نمی‌دانند، اما مسئله فقهی را تحلیل اجتماعی و سیاسی می‌کنند. همانگونه که راننده تاکسی درباره وضعیت سدسازی در ایران نظر می‌دهد، فوتبالیست درباره اعتراض اجتماعی ساکت نمی‌ماند، کارگر درباره چرایی تورم حرف می‌زند، اما می‌شود به او بگویند مگر تو اقتصاد خوانده‌ای؟

امام می‌فرمایند «کتاب‌های فق‌های بزرگوار اسلام پر است از اختلاف‌نظرها و سلیقه‌ها و برداشت‌ها در زمینه مسائل مختلف نظامی، فرهنگی و سیاسی و اقتصادی و عبادی تا آنجا که در مسائلی که ادعای اجماع شده است قول و اقوال مخالف وجود دارد و حتی در مسائل اجتماعی هم ممکن است قول خلاف پیدا شود. از اختلاف اخباری‌ها و اصولی‌ها بگذریم. از آنجا که در گذشته این اختلافات در محیط درس و بحث و مدرسه محصور بود و فقط در کتاب‌های علمی آن هم عربی ضبط می‌گردید، قهراً توده‌های مردم از آن بی‌خبر بودند و اگر با خبر هم می‌شدند، تعقیب مسائل برایشان جاذبه‌ای نداشت…. اما امروز با کمال خوشحالی به مناسبت انقلاب اسلامی حرف‌های فق‌ها و صاحب‌نظران به رادیو و تلویزیون و روزنامه‌ها کشیده شده است، چرا که نیاز علمی به این بحث‌ها و مسائل است؟»

افتخار این است که کشیده شدن بحث فقه به اجتماع یا «اجتماعی شدن فقه» از نظر امام محصول و آورده انقلاب اسلامی است، چرا که فقه در عرصه حاکمیت مخالفانی دارد، اما در عرصه فردی مخالف صرفاً تکلیف فردی را انجام نمی‌دهد و اجباری ندارد که در پاسخ به آن اجبار دست به قلم شود و نقد کند.

به نظرمی‌رسد یکی از دوراندیشی‌های امام در وحدت حوزه و دانشگاه همین باشد که ابعاد اجتماعی و جامعه‌شناسی فقه مورد نقد و ریزبینی و انطباق قرار گیرد و از قضا دیدم که مرحوم آیت‌الله مصباح به حوزه جامعه‌شناسی در تحصیل شاگردان توجه داشتند. به فتوای مرحوم میرزای شیرازی بنگرید. اگر مرحوم میرزای شیرازی در حکومت بود شاید آن فتوا را صادر نمی‌کرد، چون در قدرت نبود و صرفاً مشروعیت (اقتدار غیر قهری) داشت برای معلول (مصرف کننده) حکم صادر کرد و استعمال دخانیات را ممنوع کرد و مردم (من‌های حکومت) با نافرمانی حکومت را نیز مستأصل کردند.

اما در حوزه حکومت با فتوا نمی‌شود مسئله را جمع کرد، چون تضاد منافع وجود دارد. به زعم بنده اگر میرزای شیرازی در حکومت بود برای مردم فتوا نمی‌داد و بلکه برای دولت حکم قطعی صادر می‌کرد و قوه قهریه را در درون حکومت برای حل مسئله به کار می‌گرفت، با این حال تفاوت امروز ما با دوران میرزا دو چیز است؛ اول حاکمیت اسلام و دوم مردم‌سالاری که فهم دقیق آن یعنی به «جامعه شناسی سیاسی اسلامی» نیاز مبرم داریم. حتی امروز روحانیت محترم که به دانشگاه می‌آیند نمی‌توانند با روش نقلی (تاریخ، حدیث) اقناع کنند و اگر بتوانند صرفاً کسانی را قانع می‌کنند که بته و ریشه خانواده‌شان در زیست مؤمنانه باشد و تعبداً مسائل دینی را از اهل آن می‌پذیرند، اما فایده‌گرایی و کارکردگرایی رشد کرده است و برای هر امری از او ارزش «فایده» می‌خواهند.

به دهه ۶۰ برگردیم مردم به فرمان امام با تکلیف شرعی رأی می‌دادند و حتی ۱۶ سال رقابت جدی هم در ریاست جمهوری نبود، اما اکنون بخشی از جامعه با آن نگاه رأی می‌دهند. دیگرانی هستند که می‌گویند برای چی رأی بدهیم؟ دفعه قبل که رأی دادیم چه شد؟ این فرد برای ما چه کرد؟ از یک جایی مقام معظم رهبری شرکت در انتخابات را هم حق دانستند هم تکلیف، یعنی بستر زمان به یک فقیه جامع‌الشرایط نشان می‌دهد که اکنون دیگر امر به تکلیف کافی نیست.

بلکه بخشی از جامعه را به حق رهنمون شدند. حالا فقه برای این دسته رأی‌دهنده چه اقناعی ارائه می‌دهد؟ جوامع فقهی محترم ما حتماً می‌دانند که انجام وظیفه مسلمانی از سوی کسانی که زیست مؤمنانه دارند یا در حکومت فعالند، بدون بیانیه و فراخوان آن‌ها نیز انجام می‌شود و حرکت آنان حتی در انتخابات بر مشارکت بیشتر مؤمنان تأثیری ندارد. اما برای بقیه جامعه که باید اقناع شوند و مراجع اجتماعی دیگری آنان را – حتی با لذت‌گرایی پوچ – جذب می‌کنند. روش اقناعی چیست؟

اینجاست که فقه و مردم‌شناسی و ذائقه‌شناسی و تحولات اجتماعی و فرهنگی به مفاهمه می‌نشینند و با حفظ اصول، راهگشایی می‌کنند که امام راحل در آفرینش مجمع تشخیص مصلحت چنین می‌اندیشید. اقناع اجتماعی یعنی اینکه بیانیه اخیر منسوب به مجمع عمومی جامعه محترم مدرسین خطاب به کدام مخاطب است؛ قوه قضائیه؟ مؤمنین تابع اجرای حدود و شریعت؟ عرفی‌گرایان؟ غرب‌گرایان؟ مخاطب‌شناسی می‌تواند وزن هزینه – فایده را تخمین بزند و تصمیم را در همان تراز اجتماع، پسند نماید.

اما مسئله اصلی این است که بدانیم تفاوت‌های امر فقهی در عرصه حکومت و سیاست و اجتماع با عرصه فردی چیست؟ تبعات، محاسن، پیامدها و بازتاب‌ها، سرمایه‌سازی‌ها و سرمایه‌سوزی‌ها چیست و تأثیر آن در آینده مردم‌سالاری درون دینی چگونه است؟ این ملاحظات می‌تواند دریچه‌ها و چشم‌اندازها را متفاوت نشان دهد.

این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده است

فقاهت در گذرگاه اقناع اجتماعی بیشتر بخوانید »

ذوالقدر: علت تامه برای تبدیل اعتراضات به فتنه، دخالت دشمن است

ذوالقدر: علت تامه برای تبدیل اعتراضات به فتنه، دخالت دشمن است



دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام علت تامه برای تبدیل اعتراضات به فتنه، دخالت دشمن دانست و گفت: فتنه‌ها، عبرت‌ها و درس‌هایی دارند، باید آن‌ها را آموخت و جلوی تکرار اشتباهات را گرفت.

به گزارش مجاهدت از مشرق، محمدباقر ذوالقدر در جمع روسای کمیسیون‌ها، کمیته‌ها، مدیران و کارکنان دبیرخانه مجمع با تبریک ایام ربیع و هفته وحدت و میلاد مسعود پیامبر اکرم (ص) و حضرت امام جعفر صادق (ع) با اشاره به شروع دوره جدید مجمع گفت: مجمع تشخیص مصلحت یک مرجع قانونی بسیار مهم در نظام حکمرانی جمهوری اسلامی است که به عنوان هیأت عالی مستشاری رهبری در تعیین سیاست‌های کلی و راهبردها و جهت گیری های اساسی اداره کشور ایفای نقش می‌کند و در مقام داوری بین مجلس شورای اسلامی و شورای نگهبان در موارد اختلافی بر سر مصلحت نظام، بن بست شکنی و گره گشائی می‌کند و در مقام مشاور امین رهبری در شناسائی و رفع معضلات و چالش‌هایی که در اداره کشور پدید می‌آید مشارکت می‌کند و با وجود مجمع تشخیص مصلحت نظام جمهوری اسلامی هیچگاه دچار خلأ و بن بست نمی‌شود.

وی در ادامه با مرور عملکرد و فعالیت‌های مجمع در دوره هشتم گفت: در این دوره با وجود محدودیت‌های ناشی از بیماری کرونا، مجمع تشخیص ۱۱۱ جلسه برگزار کرده و به ۲۵ موضوع و مساله اختلافی در موضوع تشخیص مصلحت، رسیدگی کرده و تصمیم گرفته است. در دوره هشتم دو سیاست کلی «تامین اجتماعی» و «برنامه هفتم توسعه» را تدوین و تقدیم مقام معظم رهبری نموده است. همچنین در این دوره در ۳۴ جلسه از جلسات شورای مجمع موضوعات و مسائل مهم کشور با حضور مسئولان مربوط مورد بحث و بررسی و احیاناً تصمیم گیری قرار گرفته است.

وی نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی را وظیفه دیگر مجمع دانست که از سوی مقام معظم رهبری به مجمع تفویض شده و تصریح کرد این امر به هیئت عالی نظارت که جمع برگزیده‌ای از اعضای مجمع هستند سپرده شده است و این هیئت تاکنون به ۴۲ موضوع نظارتی ورود کرده و اتخاذ تصمیم نموده و نتایج را به دستگاه‌های ذی ربط برای اصلاح و اعمال ابلاغ کرده است.

ذوالقدر تنقیح و بازنگری در سیاست‌های کلی ابلاغ شده را از ماموریت‌های دوره جدید مجمع دانست و اظهار داشت: حسب فرمان مقام معظم رهبری، سیاست‌های کلی که تاکنون ابلاغ شده‌اند و بالغ بر ۴۰ سیاست می‌باشند، می‌بایست تنقیح شوند و در صورت لزوم مورد بازنگری قرار گیرند و روزآمد شوند.

وی ضمن تشکر از همه مدیران، مسئولان و کارکنان مجمع تشخیص بخاطر تلاش‌ها و زحماتشان دراین دوره، اظهار امیدواری کرد که دوره جدید، دوره شکوفایی مجمع باشد و دبیرخانه بتواند با موفقیت از عهده مسئولیت‌های سنگین خود بر آید.

دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به مسائل جاری کشور گفت: در یک ماه اخیر برخی استان‌ها و شهرها دست خوش ناآرامی و بی نظمی‌هایی شده‌اند. ماجرا از فوت تأسف بار یک دختر جوان در یکی از مراکز پلیس آغاز شد و مرگ این دختر دستمایه و بهانه بروز مجموعه‌ای از اعتراضات نسبت به برخورد پلیس با زنان در موضوع پوشش و حجاب قرار گرفت. اما این اعتراض که می‌توانست به صورت قانونی و مسالمت آمیز برای روشن شدن مسأله و برخورد با خاطیان صورت گیرد، با تحریک دشمن و ورود جریانات ضد انقلاب به سرعت به اغتشاشات و بی نظمی‌های خشونت آمیز و بروز برخی ناامنی‌ها منجر شد. این جریان هرچند با هوشیاری مردم و اقدامات مدبرانه و موثر دستگاه‌های امنیتی و نیروهای انتظامی کنترل شد، اما باید به درستی آن را شناخت و برای جلوگیری از تکرار آن تدبیر کرد.

دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام با اشاره به مفهوم فتنه در ادبیات سیاسی کشور گفت: در وضعیت فتنه حق و باطل در هم می‌آمیزد و جریان فتنه تلاش می‌کند افکار عمومی را که ممکن است بر اساس یک مطالبه به حق، حساس شده باشد، در جریان یک جنگ شناختی ناجوانمردانه با به کارگیری همه ظرفیت‌های ارتباطی و رسانه‌ای و دروغ پردازی خود تحریک کند و آن‌را در جهت اهداف شوم و ضد ملی خود به کار گیرد.

وی افزود: فتنه‌ها معمولاً با یک عامل و بهانه سیاسی، یا اجتماعی، یا اقتصادی و در این فتنه اخیر، فرهنگی، که مورد مطالبه بخشی از جامعه است شروع می‌شوند و به میزان قدرت بسیج کنندگی جریان فتنه و حمایت اجتماعی از آن، می‌توانند گسترش پیدا کنند. این اولین فتنه نیست و آخرینش هم نخواهد بود. در کشور ما الگوی فتنه بارها تکرار شده است.

وی با اشاره به برخی فتنه‌ها پس از انقلاب اسلامی، در سال ۷۸ به بهانه توقیف یک “روزنامه”، در سال ۸۸ به بهانه «تقلب در انتخابات»، در سال ۹۶ به بهانه «گرانی». در سال ۹۸ به بهانه «بنزین» اظهار داشت: در سال گذشته بیش از ۱۵۰۰ اعتراض درسطح کشور به صورت تجمع، راهپیمایی، تحصن و اعتصاب وجود داشته است که همگی در چارچوب قانونی به طور منطقی و به صورت مسالمت آمیز انجام شده، درخواست و صدای اعتراض کنندگان شنیده شده و بسیاری از آنها هم به نتیجه رسیده است، افزود: حادثه اخیر مصداق یک فتنه بود. حجاب و رعایت پوشش مناسب زنان و مردان در جامعه یک واجب شرعی و یک وظیفه و الزام قانونی است که برای آن جرم انگاری شده است و مرتکب آن، مجرم شناخته می‌شود. پلیس ضابط قوه قضائیه است و حسب قانون باید با جرائم مشهود برخورد کند. در اینجا پلیس وظیفه قانونی خود را انجام داده است. پلیس با یک تدبیر درست و هوشمندانه و در غیاب برنامه‌ها و اقدامات مؤثر فرهنگی و بی عملی و بدعملی نهادهای مسئول فرهنگی کشور، به جای برخورد پلیسی و قضائی، با موضوع پوشش، به صورت ارشادی و تربیتی با خاطیان برخورد می‌کند و این رویه‌ای است که به طور مستمر انجام می‌شود و در حد خودش نیز مؤثر بوده است و از این حیث باید از پلیس تشکر و قدردانی کرد.

دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: در این مورد خاص این خانم که بعداً معلوم شد بیماری زمینه‌ای حاد داشته و تحت مراقبت پزشکی بوده است، در کلاس توجیهی دچار عارضه سکته می‌شود و برغم تلاش‌های صورت گرفته، فوت می‌کند و این تبدیل می‌شود به یک سوژه و بهانه‌ای برای ایجاد یک فتنه جدید. در تحلیل این واقعه دو دیدگاه وجود دارد. یکی نگاه ساده اندیشانه و البته جهت دار که در این حادثه و مشابه آن، از همان ابتدا انگشت اتهام را متوجه نظام می‌کند و در این مورد خاص، نظام و پلیس را عامل قتل معرفی می‌کند و نقش عامل خارجی و دشمن را در طراحی و یا بهره برداری از این حوادث یا به کلی کتمان می‌کند و یا بسیار کمرنگ می بیند. در این جریان برخی گروه‌ها و عناصر سیاسی، برخی مشهورین ورزشی و هنری و حتی تعدادی از مقامات و خواص، قبل از آنکه حقیقت ماجرا روشن شود، انگشت اتهام را متوجه نظام کردند. پلیس را متهم به اعمال خشونت و ایراد ضرب و جرح کردند و به این ترتیب بر دامنه اعتراضات و خشونت‌ها و گسترش دایره ناامنی‌ها افزودند.

وی ادامه داد: نگاه واقع بینانه در تحلیل این حادثه و موارد مشابه آن است که وجود ضعف‌ها، کاستی‌ها و احیاناً اشتباهات دستگاه‌های مسئول، در بروز اعتراضات قابل انکار نیست ولی عامل مسلط، نقش و اثرگذاری و مدیریت دشمن در تبدیل اعتراض به اغتشاش و آشوب و ناامنی و استفاده از آن برای مقابله با نظام و به تعبیری که خود مدام آن‌را تکرار می‌کنند، براندازی نظام است!

ذوالقدر گفت: علت تامه برای تبدیل اعتراضات به فتنه، دخالت دشمن است که مترصد است تا از هر زمینه‌ای برای ضربه زدن به نظام و کشور استفاده کند.

وی افزود: انکار نقش دشمن در این فتنه و فتنه‌های پیشین از سوی برخی بسیار تعجب برانگیز است. چگونه می‌توان نقش دشمن را نادیده گرفت در شرایطی که خود با صراحت به آن اعتراف می‌کند و پیاده نظام و سواره نظام خود را آشکارا در داخل و خارج وارد کرده و از هیچ جنایتی فروگذار نکرده است! البته باید به دشمن یعنی امریکا و نظام سلطه حق داد که با ملت ایران و نظام جمهوری اسلامی دشمنی کند چون این ملت و این نظام بیش از ۴۰ سال است در مقابل سلطه جوئی و زیاده خواهی او ایستاده است و دست او را از غارت منابع و ثروت‌هایش کوتاه کرده است.

دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام گفت: ملت ایران یک ملت آزاده و کشور ایران یک کشور مستقل است و اجازه نمی‌دهد قدرت‌های استکباری بر مقررات او چنگ اندازی کند و این برای امریکا و نظام سلطه قابل تحمل نیست و لذا هیچ فرصتی را برای ضربه زدن به این کشور و نظام از دست نمی‌دهد.

وی با اشاره به توطئه‌ها و فتنه‌های دشمن طی سالهای پس از پیروزی انقلاب اسلامی گفت ملت ما همواره با اراده پولادین در مقابل توطئه‌های دشمن ایستاده و با یاری خداوند بر همه آنها فائق آمده است و از این پس هم، چنین خواهد بود.

دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام با استناد به بیان مقام معظم رهبری که ” جمهوری اسلامی در زمانی که نهالی نورس بود دو قدرت بزرگ جهانی امریکا و شوروی که در دهها مساله با هم اختلاف داشتند در یک مسأله متفق بودند و آن ضدیت با جمهوری اسلامی بود، خیال می‌کردند می‌توانند این نهال را از ریشه بکنند، و نتوانستند. این نهال امروز تبدیل به یک درخت تناور شده است، غلط می‌کند کسی که حتی بخواهد فکر کندن آن را بکند! “، عوامل استحکام و پایداری و ماندگاری نظام جمهوری اسلامی را برشمرد و گفت: اولین عامل پایداری نظام جمهوری اسلامی در برابر تمامی توطئه‌ها و دشمنی‌ها پایگاه مردمی نظام است و اظهار داشت نظام جمهوری اسلامی یک نظام مردمی است، مردم مسلمان ایران نظام اسلامی مورد علاقه خود را ایجاد کردند و همواره باهمه وجود از آن حمایت و پشتیبانی کرده‌اند. مردم ایران یک ملت آزاد و مستقل است و از نظام جمهوری اسلامی که از آزادی و استقلال آنها حراست می‌کنند حمایت می‌کنند.

ذوالقدر گفت: ملت ایران برای تشکیل نظام جمهوری اسلامی سال‌ها و بلکه قرن‌ها مرارت کشیده‌اند و رنج برده‌اند و برای استقرار و بقاء آن از جان و مال هزینه کرده‌اند، صدها هزار شهید و جانباز برای حفظ این نظام و آبادانی و امنیت این سرزمین تقدیم کرده‌اند، چگونه ممکن است مردم پشت این نظام را خالی کنند؟

دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام عامل دیگر استحکام و پایداری نظام جمهوری اسلامی را وجود رهبر الهی، فرهمند، فرهیخته و محبوب در رأس نظام دانست و اظهار داشت رهبری نظام جمهوری اسلامی مبتنی بر نظریه ولایت فقیه، رکن اساسی و تعیین کننده قدرت ملی، استحکام، بقاء و پویائی نظام است این رهبری چه در دوره امام راحل و چه امروز در عصر امام خامنه ای که بی گمان در همه تاریخ ایران و بی اغراق در تاریخ معاصر جهان نظیر ندارد، توانسته است کشور را از حوادث و گردنه‌های سخت به سلامت عبور داده و درخت تناور جمهوری اسلامی را استوار و سرافراز روز به روز بالنده و بالنده‌تر کند.

وی بنیان‌های مستحکم ایدئولوژیک نظام، مبتنی بر اسلام ناب و تشیع علوی، دستاوردها، کامیابی‌ها و پیشرفت‌های کشور ایران در پرتو نظام جمهوری اسلامی و وجود توان نظامی و امنیتی قدرتمند و مردمی در کشور و فوق همه اینها، امدادها و نصرت‌های الهی را عوامل دیگر بقاء و پایداری جمهوری اسلامی دانست و افزود خداوند که نجات و پیروزی کسانی را که برای یاری او و نصرت دین او قیام می‌کنند، تضمین کرده و دفاع از مؤمنان و یاری آنها را برخود فرض دانسته است، همواره از این ملت مؤمن و انقلابی و نظام اسلامی که برای خدا قیام کرده و با دشمنان خدا پنجه در پنجه افکنده است، دفاع کرده است و این رمز اصلی بقاء جمهوری اسلامی و موفقیت‌های ملت ایران است.

دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام با تاکید بر اینکه هرچند فتنه‌ها برای کشور خسارت بار اند، اما عبرتها و درس‌هایی دارند که باید آنها را آموخت و ضعف‌ها و کاستی‌ها را برطرف کرد. باید جلوی تکرار اشتباهات را گرفت و از تجربیات حاصل از آن برای پیشرفت کشور بهره گرفت.

وی افزود: مهم‌ترین درس آن است که سرمایه اجتماعی نظام باید ارتقا پیدا کند، حضور هرچند اندک و همراهی برخی جوانان و زنان با جریان فتنه نشان داد که نظام باید بر روی سرمایه اجتماعی خود بیش از پیش کار کند. نباید گذاشت دشمن در صفوف متراکم ملت رخنه کند و از میان جوانان و زنان سرزمین ما سربازگیری کند.

وی با اشاره به ضرورت روشنگری نسبت به اهداف شوم و مقاصد دشمنان و از سوی دیگر لزوم تبیین اهداف و برنامه‌های نظام و پیشرفت‌های کشور که متأسفانه بسیاری از مردم و به ویژه جوانان از آنها مطلع نیستند، تصریح کرد: درس دیگر آن است که “روشنگری و تبیین” به صورت یک جهاد عمومی و تلاش جمعی، توسط نیروهای انقلاب باید گسترش پیدا کند و به این حد نباید قناعت کنیم. درس سوم لزوم تقویت وحدت ملی و انسجام داخلی است به ویژه با توجه به تفاوت‌ها و تکثر قومی و مذهبی در کشور و اینکه دشمن تلاش می‌کند از این تفاوت‌ها بهره برداری کند، باید راه نفوذ دشمن را بست و اختلافات و احیاناً دلخوری هائی که وجود دارد را برطرف کرد.

دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام ادامه داد: درس چهارم. پیشرفت کشور است که دشمن تلاش می‌کند با ایجاد فتنه‌های ساختگی و بحران‌های مصنوعی و درگیر کردن مردم و مسئولان در آن، آنها را از موضوع بسیار مهم پیشرفت بازدارد. از این رو هیچ امری نباید مردم، مسئولان، برنامه ریزان و کارگزان را در تلاش برای پیشرفت به ویژه در بخش اقتصاد و گشایش در معیشت مردم و تلاش برای آبادانی کشور متوقف کند.

این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده است

ذوالقدر: علت تامه برای تبدیل اعتراضات به فتنه، دخالت دشمن است بیشتر بخوانید »