محسن هاشمی

سرویس فرهنگ و هنر مشرق – براساس مصوبه اخیر شورای عالی انقلاب فرهنگی، حوزه نظارتی برای تولید و ساخت آثار نمایش در شبکه نمایش خانگی به سازمان صدا و سیما سپرده شد. موضوعی که در هفته‌های گذشته منجر به باب شدن جدل‌هایی رسانه‌ای شد.

اما یکی از فعالان صنفی که فعالیت محوری را در مواجه با این مصوبه را دنبال می‌کند، «محمدمهدی عسگرپور» پرحاشیه‌ترین فعال صنفی در ۴۰ سال اخیر است.

عسگرپور شدن از کجاآغاز شد؟

عسگرپور پس از سال ۱۳۸۸ ریل‌گذاری‌ سیاسی‌اش را تغییر داد و تبدیل به یک فعال صنفی آلترناتیو شد. مدیرعامل فعلی خانه هنرمندان فارغ‌التحصیل سینما از دانشکده صدا و سیماست و برخی چهره‌های سیستمی از بدو امر در سیستم فرهنگی کشور مدیر بوده‌اند و این موقعیت در دولت‌های مختلف صورت استمراری دارد.

کارگردان فیلم ارگانی«مهمان داریم» فعالیتش را با معاونت بخش جنگ بنیاد سینمایی فارابی آغاز کرد.این سرآغاز فعالیتی برای چهره‌ای است که هم اکنون به عنوان یک فعال صنفی مستقل شناخته می‌شود. او مدتی سرپرستی مرکز سینمای تجربی را بر عهده داشت و در راستای زیست همواره مدیریتی‌اش، مدتی بعد مدیریت گروه کودک و نوجوان شبکه را برعهده گرفت.

پس یک دوره مدیریتی در سیما ، در ابتدای نیمه دهه هشتاد مدیرعاملی بنیاد سینمایی فارابی را برعهده گرفت. وقتی از مدیرعاملی بنیاد سینمایی فارابی کنار رفت، در سمت معاونت هنری شهرداری تهران به کار گمارده شد، در حالیکه او سال‌ها به عنوان یکی از اعضای فرهنگی بنیاد سینمایی فارابی شناخته می‌شد، سال‌های پرحاشیه‌ای را در مقام معاونت فرهنگی هنری شهرداری تهران پشت سر گذاشت و به صورت همزمان دبیر اولین سمپوزیوم بین‌المللی مجسمه‌سازی تهران شد.

۱۴ مهر ۱۳۸۶ وقتی از این سمت کنار گذاشته شد، روزنامه کیهان دوران مدیریت او را پرحاشیه توصیف کرد.

نایب رئیس فدراسیون بین‌المللی انجمنهای تهیه کنندگان فیلم (FIAPF) مدیری است که در بدنه حاکمیت با ظاهری مشابه سایر مدیران سیستمی توانسته بود مشاغل مدیریتی تاثیرگذاری را تجربه کند و در فواصل روزهای انفصال از یک پست دولتی موثر، به صورت مکرر برای صدا و سیما سریال ساخته و با پشتوانه‌ها و اتصالات دولتی و حکومتی چند فیلم ارگانی را در کارنامه‌اش ثبت کند.

محتوای آثار او پر از شعارهای گل درشت سیستمی است و خوشبختانه در دوران کنش‌های صنفی عسگرپور او نتوانسته در مقام مولف آثار نمایشی رشد پلکانی خود را در موقعیت‌های دولتی و حاکمیتی انکار کند. او در حوزه مدیریتی، فیلمسازی و سریال‌سازی همواره بهره‌مندترین چهره‌ حاکمیتی بوده است.

کارگردان فیلم «اقلیما» در رده مدیریتی همواره یک چهره وفادار محسوب می‌شد تا اینکه به عنوان مدیرعامل خانه سینما برگزیده شد و شکاف این نهاد صنفی در همان مقطع با حاکمیت افزایش یافت .بر اساس رویکردهای وی که کارگردانی یک فصل از سریالی به نام «تنش‌های خانه‌سینما» را کارگردانی می‌کرد، شکاف با رئیس سازمان سینمایی وقت افزایش یافت و به تعطیلی خانه سینما منتهی شد.

حرکت در ریل‌های متفاوت از سوی عسگرپور در دوره احمدی نژاد با یک شیب آرام آغاز شد و پس از سال ۱۳۸۸ فاصله‌ گفتمانی مدیرعامل وقت خانه سینما با حاکمیت افزایش یافت.

چرا مدیریت سینما پس از سال 88 دچار تنش شد؟

گفت‌وگوی علیرضا رئیسیان در برنامه سی‌وپنج با اجرای فریدون جیرانی به واکاوی بخشی از نحوه فاصله گرفتن مدیرعامل فعلی خانه هنرمندان با مدیران سینمایی دولت دهم می‌پردازد.

کارگردان «دوران عاشقی» در این در این گفت و گو اشاره کرد:« سال ۸۸ زمانی که انتخابات برگزار شد، سیدمحمد حسینی هنوز برای رای اعتماد به مجلس نرفته بود. یک ملاقاتی را یکی از بچه‌هایی که الان هم در راس خانه سینما فعالیت دارد، ترتیب داد و برای افطاری رفتیم به دانشگاه پیام نور و در آنجا قرار بود بحث این باشد که عسگرپور معاونت سینمایی را بپذیرد. پیش از آن هم در کانون چنین بحثی مطرح شد و من گفتم آقای عسگرپور اگر شما نسبت هماهنگی با این مجموعه نداشتید اصلا این حرف پیش نمی‌آمد، بنابراین شما از این پیشنهاد دور نیستید و از آن طرف نیز پذیرفتنی هستید.

رییسیان برای مستندتر شدن ادعاهایش در این گفت‌وگو اشاره می‌گوید: «در آن جلسه به غیر از من و آقای عسگرپور، فرهاد توحیدی، امین تارخ و محسن هاشمی حضور داشتند اما آنها هم با وجود اینکه این جلسه به منظور مشخص شدن معاون سینمایی تشکیل شده بود، ترجیح دادند سکوت کنند و کسی را معرفی نکنند.»

وی در ادامه می‌گوید: «در دو سال اول آن دوره دولت مشکلی با خانه سینما نداشت و در کنار خانه سینما بود، اما در جریان بسته شدن خانه سینما عسگرپور با نوشتن نامه‌ای بسیار تند و هتاکانه به وزیر ارشاد اولین تیر را شلیک کرد.حتی در جلسه‌ای شمقدری قسم جلاله خورد که من در جریان این تصمیم گیری نبودم. این اتفاق در شورای فرهنگ عمومی افتاد که خیلی از آقایانی که از پشت مدافع خانه سینما بودند در آنجا رای داده بودند و دفتر حقوقی این طرح را به شورای فرهنگ عمومی می‌برد.»

هر چند عسگرپور جوابیه تند و تیزی به رییسیان منتشر کرد اما این ادعاها توسط افراد دیگر به صورت شفاهی و مکتوب مطرح شده و اغلب تحلیل‌ها به این نتیجه گیری ختم می‌شود که چالش خانه سینما در دولت دهم با دولت و جدال رئیس وقت سازمان سینمایی با مدیرعامل وقت خانه سینما کاملا شخصی بوده است.

این جدال و شکاف میان گفتمان وضع موجود سبب شد عسگرپور تبدیل به برندینگ رادیکالیسم در فضای صنفی شود، هر چند که سفره مدیریتی سیستم فرهنگی را ترک نکرد.

دوران روحانی و بازگشت به تنظیمات کارخانه با دبیری جشنواره جهانی فجر

با آغاز به کار دولت روحانی برای مدتی به تنظیمات کارخانه بازگشت. در اوایل دهه نود او با حوزه هنری که در عدم نمایش برخی فیلم‌های سینمایی تبدیل به سازمان آلترناتیو شمقدری شده بود، همکاریش را آغاز کرد و از آخرین اثرش، فیلم مبهم، گنگ و ضعیف «مهمان داریم» را در دولت روحانی رونمایی کرد.

مدتی با تلویزیون همکاری کرد و پس از ساختن چند سریال فعالیتش را با دبیری جشنواره جهانی فجر ادامه داد تنها حاشیه او در تمام این سال‌ها جدل لفظی‌اش با جمیله‌دارالشفائی نویسنده سریال «رهایم نکن» بود.

با تغییر دولت عسگرپور دوباره لباس مخالف خوانی بر تن کرد

با تغییر دولت و با توجه به برخی محاسبات مدیرعامل سابق خانه سینما دوباره به بازی دوقطبی صنفی بازگشت. او در ابتدای دولت سیزدهم به طرز شگفت‌آوری بدون تجربه فعالیت در پلت‌فرم‌ها وحتی داشتن یک اثر موفق در شبکه نمایش خانگی به فاصله یک ماه پس از انتخاب در تاریخ ششم تیرماه ۱۴۰۰ به عنوان دبیر جدید «انجمن صنفی شرکت های نمایش ویدیوی آنلاین» کشور معرفی شد.

در کمتر از سه ماه بعد در تاریخ ۱۷ شهریور ۱۴۰۰ به عنوان رئیس هیات مدیرخانه سینما انتخاب شد. هر چند شائبه‌هایی بر سر نمایندگی او و انتخاب شدنش در این مقام مطرح می‌شود اما تقریبا مشخص بود که او به بازی «تشدید بدخیم‌ دوقطبی‌» مشابه اتفاقات سال ۱۳۸۸ خوش بازگشته است.

از زمانی که او در مقام دبیرجدید انجمن صنفی شرکت های نمایش ویدیوی آنلاین فعالیتش را آغاز کرد، حرکت برخی پلت‌فرم‌ها از مدار نظارت خارج شد. این اتفاق از زمانی تشدیدتر شد که پیمان جبلی ریاست سازمان صدا و سیما را بر عهده گرفت و سعید مقیسه ریاست ساترا را بر عهده گرفت.

با اعلام مصوبه اخیر شورای عالی انقلاب فرهنگی درباره واگذاری نظارت بر شبکه‌نمایش خانگی دو نهاد تحت مدیریت او نسبت به این مصوبه واکنش نشان داده و بیانیه صادر کردند و دور جدید اظهارنظرهای سریالی‌اش را آغاز کرد.

دبیر انجمن صنفی شرکت‌های نمایش ویدئویی برخط، دراین‌باره این مصوبه به «شرق» گفت: «وقتی درباره این موضوع صحبت می‌کنیم، باید نکته‌ای را در نظر داشت. گاهی اوقات برخی افراد و نهادها تلاش می‌کنند اظهارنظرهای موافق یا مخالف در هر حوزه‌ای را که ممکن است تبدیل به چالش شود، ساده‌سازی کنند. ساده‌سازی‌کردن در کشور ما معمولا از سوی برخی نهادها تکلیفش روشن است. اینکه گفته می‌شود افرادی که انتقاد می‌کنند یا نقدی دارند، سرسپرده هستند. یا در سطح پایین‌تر مثل روزنامه‌نگاری که باقی روزنامه‌نگارها را متهم به پول‌گرفتن از پلتفرم‌ها می‌کند. این داستان تقریبا همیشگی است.»

اما چیزی که معمولا نادیده گرفته می‌شود و از بین می‌رود، بحث‌های کارشناسی دقیق است. قطعا در این میان یک‌سری بحث هیجانی یا شعاری اتفاق می‌افتد اما بحث کارشناسی کمتر شکل می‌گیرد.

او در بخش دیگری از صحبت‌هایش گفت: «ما درباره حوزه‌ای صحبت می‌کنیم که قبل از اینکه مفهومش تعریف شود، قانون‌گذاری آن شکل می‌گیرد. درحال‌حاضر واژه صوت و تصویر فراگیر تعریف نشده است و برخی وارد مصادیق آن شدند. انگار عجله داشتند. خسته شدند از اینکه متوجه شدند این واژه را نمی‌توان تعریف کرد.من با بسیاری از این دوستان هم‌جلسه‌ای بودم. متوجهم برخی از آنها از ارائه تعریف مناسب و به‌دردبخور که حتی خودشان را راضی کند، خسته یا عاجز شدند. برخی از آنها هم معتقدند که این واژه توسط افرادی ابداع شده، بدون اینکه بدانند درباره چه چیزی صحبت می‌کنند.

عسگرپور همواره یک کلید واژه طلایی در چالش‌های معروف صنفی‌اش دارد و همواره با اظهارنظرهایی از این جنس یک دوگانگی ایجاد می‌کند در حالیکه دیگر مشروعیت سکوی نظارتی از سوی ساترا از تعاریف واژه صوت و تصویر فراگیر،در مصوبه اخیر صرفا ملاحظات نظارتی بر تولیدات داخلی و بخش تامین خارجی است.

عسگرپور در بخشی از سخنانش به این نکته اشاره می‌کند:در مقطعی تاریخی خاص با پخش زنده روبه‌رو بودیم، دوستان نمی‌دانستند با این پدیده چگونه رفتار کنند، چراکه پخش زنده همواره در صداوسیما معنا پیدا می‌کرده است. بعد سکوهایی به وجود آمدند که می‌توانستند از فضای اینترنت استفاده کنند و پخش زنده داشته باشند. برای اینکه واژه پرطمطراقی هم پیدا کرده باشند، اسم صوت و تصویر فراگیر را روی آن گذاشتند. بدون اینکه آن را درست فهم کرده باشند. اصلا کدام صدا فراگیر است؟ چقدر باشد مصداق فراگیری است؟ ۱۰۰ نفر یا دو هزار نفر؟ یا اساسا از طریق چه مدیومی پخش شود، فراگیر است؟ آیا همین که در بستر اینترنت باشد فراگیر محسوب می‌شود؟».

عسگرپور ادامه داد: «آیا وقتی کسی در خانه شخصی‌اش کاردستی درست می‌کند یا آشپزی می‌کند و از خودش فیلم می‌گیرد و روی پلتفرمی می‌گذارد، این صوت و تصویر فراگیر است یا نیست؟ اگر پنج یا صد نفر ببینید، فراگیر است؟ اگر کسی در خیابان موزیک می‌زند و می‌خواند و در اطراف مخاطبانی شنونده او هستند، این تصویر فراگیر است یا نیست؟

هزار و یک سؤال ممکن است دراین‌باره ایجاد شود که در اینجا نهادهای آیین‌نامه‌نویس و قانون‌گذار از این مرحله عبور کرده‌اند. با خودشان می‌گویند این مباحث را رها کنیم و برویم سر اصل مطلب.

رئیس هیات مدیره خانه سینما در ادامه اشاره می‌کند: سریال‌سازی یعنی چه؟ از اول همین را می‌گفتید. چرا با واژه‌ها بازی کردید. چرا جلسات متعدد گذاشتید؟ چرا شورای عالی فضای مجازی درگیر این کار شد؟ چرا شوراهای مختلف تشکیل شد؟ چرا حکم به شورای عالی فضای مجازی داده شد که خودشان این کار را انجام دهند ولی وسط راه از آنها هم گرفتید و باز خسته شدید و احساس کردید که این مسیر انگار شما را زودتر به هدف نمی‌رساند».

کارگردان فیلم «میهمان داریم» ادامه داد: «به عنوان فردی که سال‌هاست در این حوزه کار می‌کنم، به جرئت می‌گویم امثال ما تشنه مباحث این‌چنینی هستیم. اینکه حاکمیت اجرائی فضایی ایجاد کند که ما بتوانیم به این کلیات بپردازیم. به جای اینکه به سرعت وارد این مباحث شویم که کدام نهاد باید ممیزی انجام بدهد.

به نظرم تا به امروز هم موضوع ساده‌سازی شده است؛ یعنی همین که وقتی از فیلم سینمایی صحبت شده آن را به ارشاد مرتبط دانستند و وقتی از سریال حرف به میان آمده، صداوسیما را مسئول آن می‌دانند. چون سریال‌سازی در تلویزیون انجام می‌شود. متأسفانه به همین شکل موضوع را حل کردند. درصورتی‌که اصلا متوجه نشدند که با یک عرصه کاملا جدید و مدرن طرف هستند. در تمام دنیا مثال بارز این ماجرا وجود دارد که درباره پدیده‌ای جدید نمی‌توان با نهادهای سنتی که مسائل قدیمی خودشان را پیگیری می‌کنند و حتی به روز هم نشده‌اند، یک جریان تنظیم‌گری مدرن طراحی کرد.

نکته مهم این است که مصوبه اخیر الزام تاکیدآوری بر پخش زنده ندارد و مشی اصلی مصوبه اخیر الزام نظارت با محوریت سریال‌سازی را دنبال می‌کند.

وقتی دومین همایش انجمن صنفی شرکت‌های نمایش ویدئوی برخط در سال گذشته تشکیل شد و تصویر محمدجواد شکوری مقدم در کنارعسگرپور و علی سرتیپی در کنار هم منتشر شد، غوغاسالاری و ایجاد کشمکش و تنش میان شبکه نمایش خانگی و ساترا با صدور رای قرار منع تعقیب «فیلیمو» و «فیلم‌نت» مشخص بود وارد فازهای سخت‌تری شد.

تصویر درج شده در بالا در شرایط کنونی جنبه نمادینی به خود پیدا کرده است. اگر راهبرد عسگرپور را در مورد خاص چالش خانه سینما با شرایط کنونی قیاس کنیم سیاست دوگانه سازی بیشتر هویدا می‌شود.

پس از اعلام مصوبه شورای عالی انقلابی فرهنگی تصاویری تبلیغاتی از آخرین سریال رضاعطاران با عنوان دفترچه یادداشت منتشر شد.

«احسان رستگار» از فعالان فرهنگی حامی ساترا با انتشار این تصویر نوشت: وقتی می‌گوییم یک جنگ تمام‌عیار نمایان علیه یکپارچگی در حکمرانی فرهنگی⁩ برپاست و نباید نظارت و تنظیم‌گری ⁧ صداو سیما⁩ را تضعیف کرد، یک نمونه‌اش می‌شود همین «دفترچه یادداشت» که هنوز تولیدش تمام و منتشر نشده، حتی تیزرش هم فریاد اعتراض همه را بلند می‌کند!

دوگانه سازی با هدف شکاف میان ارشاد و صدا و سیما

در کمتر ازهفتاد و دوساعت که از مجادلات رسانه‌ای حول پوستر و آنونس تبلیغاتی سریال می‌گذشت،تصویری از علی سرتیپی و رضا عطاران از جلسه تعاملی‌اشان با ساترا منتشر شد و همین نهاد ساترا با کیارش اسدی‌زاده مصاحبه تفصیلی و حمایتی را در ستایش از جایگاه قانونی ساترا منتشر کرد.

علی سرتیپی مدیر فیلم نت در نشستی که چند هفته پیش با موضوع چالش‌های شبکه نمایش خانگی در دانشگاه تهران برگزار شده بود گفته است: با توجه به این‌که ما در نظام جمهوری اسلامی کار می‌کنیم، اعتقاد داریم که قوانین اسلامی در این کشور حاکم و در نتیجه موضوعی به نام محتوا مهم است و ما بحث رگولاتوری و ممیزی و تنظیم‌گری را قبول داریم.

این اتفاق در حالی افتاد که سرتیپی ، مدیرعامل پلتفرم فیلم‌نت در نشست آسیب‌شناسی تنظیم‌گری در حوزه وی‌اودی‌ها با به چالش کشیدن جایگاه قانونی ساترا گفت:‌مشکل ما این است که ساترا یی مسئول و نظارت‌گر ما شده متاسفانه رقیب ماست. من فکر نمی کنم رئیس سازمان صدا و سیما حالش از اینکه مردمی یک سریال خوب در VOD ‌ها ببیند، خوب شود. هر چقدر هم دوستان شعار بدهند و بگویند این طور نیست ، انی در ذات قضیه است و نمی‌تواند غیر از این باشد.

روز چهاردهم تیرماه اخباری در رسانه‌های منتشر شد که سیدمحمد هاشمی جانشین وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی جلسه ای با سکوهای نمایش خانگی برگزار کرده است. جام‌جم در این رابطه می‌نویسد: در این جلسه اولین سخنران بعد از جانشین محترم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محمدجواد شکوری‌مقدم مدیرعامل موسسه صبا ایده و مدیر فیلیمو است که تا کنون بیشترین تخلفات را از منظر انتشار محتوای بدون مجوز داشته است و اخیراً هم پس از انتشار سریال رهایم کن با حجم گسترده اعتراضات مردمی مواجه شد.

شخصی که در کنار جانشین محترم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در صدر جلسه نشسته است و جزو برگزار کنندگان و مدیران جلسه است، محمد رحمتی معاون سازمان سازمان سینمایی در دولت قبل است و جزو بانیان وضع موجود تلقی می‌شود.

جام‌جم در ادامه این گزارش اشاره می‌کند: طبق ویدیویی که ساعاتی بعد از جلسه توسط سایت سازمان تنظیم مقررات رسانه های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی (ساترا) منتشر شد، سید رامین موسوی، یکی از اشخاصی که در خبر منتشر شده توسط برخی خبرگزاری ها در این نشست اعلام کرده است که مخالف تنظیم گری ساترا است اما در شورای راهبری مجمع رصتا اعلام کرده‌ است: ساترا در سه سال اخیر نشان داده است که تجربه خیلی خوبی در تنظیم گری نمایش خانگی دارد.

حالا سیاست دوگانه سازی میان ارشاد و ساترا(صدا و سیما) بر اساس آنچه حول مسائل خانه سینما پس از سال 88 رخ داد، در حال تکرار شدن است با این تفاوت که فاصله‌گذاری میان ارشاد و ساترا از سوی پلت‌فرم‌ها کارگردانی می‌شود.

دوگانگی سازی در بدنه حاکمیتی به جایی رسید که تعطیلی خانه سینما و بازگشایی به یک چالش بزرگ سیاسی و حاکمیتی تبدیل شد. در واقع مدیران پلت‌فرم‌ها بر اساس یک راهبرد از پیش‌ تعیین شده یک کنش دوگانه طراحی شده را پیش می‌برند تا اجرای مصوبات در حالت تعلیق قرار داده باشد و به صورت راهبردی اجرایی نشود.

سرویس سیاست مشرق- کمتر از دو سال پس از اعلام خبر مرگ اصلاحات توسط یکی از تئوریسین‌های اصلی جبهه اصلاحات حالا جناح چپ آرام‌آرام خودش را برای شرکت در انتخابات مجلس گرم می‌کند. در آن زمان سعید حجاریان در یک مقاله تند در وب‌سایت مشق نو اعلام کرد که اصلاحات صندوق محور مرده است و با یک تدفین شکوهمند باید آن را دفن کرد، اندکی بعد شیخ پنهان اصلاح‌طلبان نیز به صحنه آمده و با نوشتن یک بیانیه طولانی و طوفانی با مجمع روحانیون مبارز نقطه پایانی برای ستادهای انتخاباتی اصلاح‌طلبان قرارداد.

آن اطلاعیه آن‌قدر تند بود که محمدعلی ابطحی عضو تشکیلاتی مجمع روحانیون مبارز اعلام کرد که موسوی خوئینی دو پرده تندتر از میرحسین موسوی است! ابطحی گفته بود که بیانیه مجمع روحانیون مبارز را موسوی‌خوئینی‌ها نوشته و سایرین امضاء کرده‌اند، در آن بیانیه تحریم انتخابات از سوی زعمای اصلاح‌طلب آمده بود که مجمع روحانیون مبارز انتخابات را مهندسی‌شده و نشانه‌ای از خلافت اسلامی می‌دادند.

در آن زمان بستن ستادهای انتخاباتی و حرکت به‌سوی تحرکات جامعه‌محور از سوی جناح چپ با استقبال اصلاح‌طلبان ساختاری چون مصطفی تاج‌زاده قرارگرفته و آن را نشانه‌ای مثبت برای اقدامات بیشتر در آینده ارزیابی کردند. در آن زمان تاج‌زاده در یک برنامه شبانه اینترنتی در کلاب هاوس گفته بود که راه اصلاحات تنها از خیابان می‌گذرد.

البته در همان زمان بخش گسترده‌ای از اصلاح‌طلبان معتقد بودند که نباید پرونده اصلاحات پارلمانتاریستی را برای همیشه بسته و با صندوق انتخابات قهر کرد، اما آوار شکست انتخاباتی و پیش از آن کارنامه رحم اجاره‌ای (دولت روحانی) چنان سنگین بود که این جریان اکثریت جرئت و شجاعت اظهارنظر در برابر اقلیت تندرو و رادیکال را نداشت. ازجمله این افراد بهزاد نبوی بود که باوجود مخالفت با محفل تاج‌زاده هیچ‌گاه سعی نکرد با آن‌ها رودررو شود.

جریان اقلیت به دلیل داشتن تشکیلات رسانه‌ای در داخل و خارج از کشور توانسته بود هژمونی خود را بر کل جریان جبهه اصلاحات غلبه داده و روی ستادهای انتخاباتی سایه بی اندازد؛ اما حالا نزدیک به دو سال پس‌ازآن ماجراهای عجیب اصلاح‌طلبان ریشه‌دار به‌تدریج از لاک دفاعی بیرون آمده و خود را برای حضور در آوردگاه انتخاباتی در مجلس شورای اسلامی و خبرگان رهبری آماده می‌کنند.

اسامی ۱۵ عضو حقیقی دوره جدید جبهه اصلاحات اعلام شد

روز گذشته کمال‌الدین پیرموذن عضو جبهه اصلاحات و نماینده اصلاح‌طلب دوره نهم مجلس شورای اسلامی اسامی ۱۵ عضو حقیقی جبهه اصلاحات ایران را که اخیراً انتخاب شدند را اعلام کرد، نکته قابل‌توجه آن بود که باوجودآنکه بهزاد نبوی چریک پیر اصلاحات مدتی پیش اعلام کرده بود از جبهه اصلاحات کناره‌گیری کرده است، اما نماش در میان فهرست قابل‌توجه است.

در این فهرست حضور یکی از اعضای ارشد و تشکیلاتی گروهک آمریکایی ملی – مذهبی نیز جای تأمل دارد؛ این فرد باوجود داشتن سوابق امنیتی مورد اقبال اصلاح‌طلبان قرار داشته و به نظر سرپل همکاری برخی گروه‌های لیبرال با اصلاح‌طلبان است.

درباره رباست جبهه اصلاحات نیز حرف و حدیث زیاد است. پیرموذن گفته است که اگر بهزاد نبوی ریاست جبهه را بپذیرد او مانند انتخابات ریاست جمهوری رئیس ستاد انتخاباتی اصلاح‌طلبان خواهد بود، در غیر این صورت این تشکیلات سیاسی به سراغ گزینه‌های دیگری خواهد رفت. از محسن آرمین، محسن هاشمی، حسن رسولی و آذر منصوری به‌عنوان گزینه‌هایی نام‌برده شده است که ممکن است به‌زودی جای بهزاد نبوی را در جبهه اصلاحات بگیرند. برخی اخبار حکایت از آن دارد که شانس محسن هاشمی برای پذیرش این کرسی از سایرین بیشتر بوده و اقبال اصلاح‌طلبان به‌سوی عضو حزب کارگزاران است.

بهزاد نبوی درباره مشخصات جبهه اصلاحات در ترکیب آن گفته است:

کار انتخاب لیست ۱۵ نفر عضو حقیقی دوره جدید جبهه اصلاحات به پایان رسیده و اعضای آن مشخص شدند ترکیب جبهه تغییرات محسوسی نداشته اما تعدادی عوض شدند و سعی شده از چهره‌های جوان هم در این ترکیب استفاده شود.

راهبرد اصلاح‌طلبان برای ورد به انتخابات نیز جالب‌توجه است، مروری بر محتواهای تولیدشده از سوی رسانه‌های اصلاح‌طلب بیانگر آن است که چپ‌ها ضمن برجسته‌سازی اخبار منفی از شرایط کشور ضمن تلاش برای تأثیرگذاری بر اذهان نخبگان و عموم مردم، «کاهش تاب‌آوری اجتماعی» را در دستور کار خود داشته و از جانب دیگر پیشنهادهایی را بر اساس راهبردهای ترسیمی خود به حاکمیت برای حل مشکلات طرح و بیان می‌کنند.

کمال‌الدین پیرمؤذن، عضو جبهه اصلاحات درباره راهبرد اصلاح‌طلبان در انتخابات می‌گوید:

جلساتی که مورد چگونگی حضوردرانتخابات با نهادها و چهره‌های سیاسی برگزار کردیم، امیدواریم تا بتوانیم در یک فضای رقابتی بار دیگر شاهد حضور جریان اصلاحات در مجلس شورای اسلامی باشیم و همچنان با تکیه‌بر خواسته‌های اصلاح‌طلبانه کشور را وارد ریل رشد، تولید و … کنیم.

عضو ارشد جبهه اصلاحات درباره شیوه ورود به انتخابات نیز گفته است:

طبق هماهنگی‌های صورت گرفته تعداد زیادی از چهره‌های شاخص جریان اصلاح‌طلبی با کاهش سقف مطالبات خود قرار است از فهرستی که در ائتلاف با جریان معتدل اصول‌گرا، طیف نزدیک به علی لاریجانی (رئیس پیشین مجلس)، تهیه خواهد شد از نامزدها حمایت کنند. اکثریت اصلاح‌طلبان خواهان حضور در انتخابات و پیروزی بر اقلیتی هستند که نه‌تنها اعتقادی به جمهوریت نظام ندارند بلکه بانی وضعیت اخیر کشور هم محسوب می‌شوند.

به گفته پیرموذن هدف اصلاح‌طلبان در دوازدهمین دوره انتخابات مجلس شورای اسلامی را کسب حداقل ۱۷۰ کرسی مجلس خواهد بود.

اقلیت رادیکال در جبهه اصلاحات انتخابات مجلس را تحریم می‌کند؟

روزنامه آرمان امروز که نزدیک به حزب کارگزاران است با انتشار خبر حضور همه‌جانبه جبهه اصلاحات در انتخابات مجلس یک تحلیل جالب‌توجه نوشته است که برخی از چهره‌های اصلاح‌طلب که به‌طور عمده در «حزب اتحاد ملت» حضور دارند تمایلی برای ادامه همکاری با جبهه اصلاحات را ندارند و تصمیم گرفته‌اند که از هم‌اکنون از ادامه مسیر صرف‌نظر کنند.

حزب اتحاد ملت (شاخه سیاسی حزب منحله مشارکت) ازجمله احزاب اقماری جبهه اصلاحات است که سعی دارد با اثرگذاری رسانه‌ای روی اکثریت این جناح قدیمی اصلاح‌طلبان را از شرکت در انتخابات بر حذر دارد، علائم موجود نشان می‌دهد که این اعضای این حزب در جبهه اصلاحات سعی دارند با اثرگذاری روی تصمیمات و افزایش بار احساسی این جبهه و تکیه‌بر برخی تئوری‌های سست چون اصلاحات ساختاری، برگزاری رفراندوم و تحریم انتخابات بدنه جوان جبهه اصلاحات را به‌سوی خود جذب کرده و آن‌ها را رودررو با اعضای پرتجربه و استخوان خردکرده‌ای چون بهزاد نبوی قرار دهند.

این حزب پرحاشیه در چند ماه اخیر با انتشار اخباری چون پیر شدن بهزاد نبوی و ناکارآمدی ساختار جبهه اصلاحات سعی دارد یک انشعاب سیاسی عمیق در جناح چپ ایجاد کند. حزب اتحاد بر این باور است که افرادی چون بهزاد نبوی حاضر نیستند بمب زیر پای ساختار سیاسی کشور گذاشته و دست به انتحار بزنند؛ ازاین‌رو تنها راه‌حل آن است که یا امثال چریک پیر حذف شوند یا آنکه بازی به‌هم‌خورده و اصلاح‌طلبان نتوانند به‌صورت یکدست در انتخابات شرکت کنند.

قابل‌توجه آنکه از مدتی پیش تصویب تغییر گفتمان در سیاست ورزی حزب اتحاد ملت نیز به تصویب رسیده است، این تغییر ایدئولوژی شورای مرکزی حزب اتحاد ملت تغییر گفتمان در سیاست ورزی این حزب به تصویب رسیده و به‌تمامی اعضای کمیته امور شعب و رؤسای شعب استانی این حزب ابلاغ‌شده است.

شورای مرکزی این حزب تأکید کرده است که تغییرات کلان در ساختار و سیاست‌های حکمرانی در پایان دهه ۹۰ به این‌سو و انسداد به وجود آمده در نظام انتخاباتی کشور که انتخابات را از معنا تهی کرده و عملاً الگوی سیاست ورزی انتخابات محور پاسخگوی مطالبات جامعه سیاسی کشور نیست و ما به ضرورت تغییر گفتمانی به سمت «سیاست ورزی جامعه‌محور» حرکت کرده‌ایم.

این حزب تصریح کرده است که امروز دیگر نمی‌توان از شرکت در انتخابات به هر قیمت دفاع کرد و جامعه نسبت به برگزاری انتخابات تهی از معنا که نه نشان از آزادی و رقابت در آن است نه اثر و ثمری در تحقق مطالبات از خلال آن متصور است بی‌تفاوت شده است.

این حزب همچنین با تأکید بر راهبرد «جامعه توانا، دولت توانا» معتقد است، ما باید به سمت قدرتمند شدن جامعه و توانمندسازی نهادهای اجتماعی حرکت کنیم و به سازمان‌یابی اجتماعی کمک کنیم. مطالبات اجتماعی امروز چنان اوج گرفته است که حتی طرح مسأله مقابله اجبار نوع پوشش و حجاب ازنظر جامعه تقلیل‌گرایانه است.

از نگاه این حزب رادیکال همه نیروهای سیاسی اصلاح‌طلب باید با الگوی سیاست ورزی جامعه‌محور شناخت دقیقی از مطالبات جامعه به دست آورده تا به‌واسطه کف خیابان مطالبات سیاسی پیش برود؛ اتحاد ملتی‌ها چون سلف خود (حزب مشارکت) معتقدند که کف خیابان باوجود داشتن هزینه بیشتر به‌مراتب زودتر از صندوق انتخابات چپ‌های رادیکال را به اهداف خود می‌رساند!

وضعیت اتحاد ملت در ساختار جبهه اصلاحات مشابه رفتار حلقه تقی شهرام در سازمان مجاهدین خلق در سال ۵۳ است، در آن زمان تقی شهرام به‌عنوان استراتژیست این گروهک چریکی به این نتیجه رسیده بود که مبارزه مسلحانه به بن‌بست رسیده و تنها راه‌حل تغییر ایدئولوژی در این تشکیلات است.

این روزها گعده حجاریان؛ علوی‌تبار با پشتیبانی تاج‌زاده از درون زندان همان نقش تقی شهرام را برای جبهه اصلاحات بازی کرده و تمایل دارند یک تشکیلات سیاسی با خاصیت پارلمانتاریستی را به‌سوی یک گروهک شورشی تغییر وضعیت بدهند. البته به نظر می‌رسد که عقلای جناح چپ در برابر این واکنش‌های احساسی صف‌آرایی خواهند کرد، در مسابقه تولید رادیکالیسم آتش تا همیشه زیر خاکستر باقی نخواهد ماند!

به گزارش مجاهدت از مشرق،علی علوی طی یادداشتی در روزنامه جوان نوشت: روزنامه سازندگی و اخیراً روزنامه هم‌میهن مستمراً یادداشت‌هایی به قلم محسن هاشمی و حسین مرعشی و برخی دیگر با این عنوان و مضمون که «اگر هاشمی الان بود، چه می‌کرد» منتشر می‌کنند و این غیر از ایام فوت آن مرحوم در زمان‌های دیگر نیز جاری و ساری است. محتوای این یادداشت‌ها نیز حول این محورهاست که اگر هاشمی الان بود، از افراط (مثلاً در قضیه آشوب و کشف حجاب) پرهیز می‌کرد یا هاشمی بانی امنیت بود و از این گونه موارد.

به فرزند و آن فامیل دیگر آقای هاشمی باید دو نکته را گوشزد کرد. ابتدا اینکه درباره ادعای پرهیز از افراط آقای هاشمی در حوادث اخیر که بهانه‌اش حجاب بود، بهتر است پشت سر درگذشته حرف نزنند و مطلب وارونه از قول او به مردم القا نکنند. مرحوم هاشمی همانی بود که در سال‌های جنگ که مسئله حجاب اصولاً در ایران مطرح نبود، آن قدر به این مسئله حساس بود که در خطبه‌های نماز جمعه به آن اولویت داد و گفت برخی زنان کمی از موی خود را بیرون می‌گذارند و ما دیگر نمی‌توانیم این را تحمل کنیم و زنانی را که کمی از موی خود را بیرون می‌گذاشتند تهدید به بازداشت و نگهداری در اردوگاه‌های کار اجباری کرد. پس معرفی مرحوم هاشمی به عنوان یک افراط‌گریز باید مستند به سوابق او باشد، نه به‌دلخواه بازماندگان.

ممکن است فرزند و فامیل ایشان بگویند هاشمی عوض شد و دیگر آن هاشمی زمان جنگ نبود و برای تأیید سخن خود مثال بیاورند که هاشمی روزگاری فرمانده جنگ و سراپا در تدارک پیشرفته‌ترین سلاح‌ها برای حفظ امنیت کشور بود،، ولی همین هاشمی در اواخر عمر، توسعه صنعت موشکی ایران را خلاف امنیت کشور و ایران را بی‌نیاز به موشک می‌دانست و از ژاپن و جاهای دیگر مثال می‌زد. پس هاشمی عوض شده بود و ما داریم درباره هاشمی متأخر صحبت می‌کنیم که در همین مقوله امنیت به مؤلفه‌های دیگری غیر از موشک باور پیدا کرده بود.

این ادعا دو مشکل دارد. اول اینکه داشتن نیروی قوی نظامی نافی بهره‌مندی از دیگر مؤلفه‌های قدرت و امنیت نیست و این مغالطه آشکاری است که مؤلفه‌های اقتصادی و سرمایه اجتماعی را مقابل مؤلفه نظامی قرار می‌دهد. نفی هرکدام به سود دیگری غلط است، چه از طرف مرحوم هاشمی یا بستگان او باشد و چه از طرف طرفداران قدرت موشکی (که اصولاً طرفداران قدرت موشکی چنین ادعایی ندارند). مشکل دوم آنکه کشور و مردم چه گناهی کرده‌اند که برخی شخصیت‌های سیاسی، تقسیم‌بندی متقدم و متأخر دارند و کشور باید با تغییر سن و حال و احوال ایشان، رویکرد خود را عوض کند؟!

اما نکته دوم. بستگان مرحوم هاشمی و حزب سازندگی بهتر است کمی مطابق منظومه فکری اصلاح‌طلبان و روشنفکران این جریان که یکسره بر نفی شخص‌محوری و شخصیت‌پرستی است، عمل کنند. تا کی باید از مرحوم هاشمی- مستند و غیرمستند و راست و دروغ- خاطره و رویداد ذکر کرد و کشور و مردم را به مسیر او فراخواند؟! اصلاح‌طلبان که بسیاری از امور صدر اسلام را برای همان زمان مناسب می‌دانند و بسیاری از فرامین و آموزه‌های معمار انقلاب را مناسب زمان خود امام یا حتی نامناسب برای همان زمان می‌دانند، چگونه برای شخصیت هاشمی، یادداشت‌های مستمر «اگر هاشمی الان بود» می‌نویسند؟!

شما خود صاحب فکر و اندیشه‌اید. از خودتان و اندیشه‌های خودتان بگویید، شاید مردم پذیرفتند. پروبال دادن به شخصیت‌های سیاسی بعد از مرگ‌شان و صاف و صوف کردن تناقضات متقدم و متأخر آنان، مناسب سیاست‌ورزی روشنفکرانه و اندیشمندانه نیست. شخصیت‌محوری و شخص‌پرستی نیز مذموم است. دست‌کم منظومه فکری روشنفکرانه اصلاح‌طلبی را نقض نکنید و به سخره نگیرید.

مرحوم هاشمی بدون جانبداری‌های شما برای مردم ایران خاطره‌انگیزتر است تا با القای تفکرات شما در قالب شخصیت او. خود دانید!