محمدرضا شاه پهلوی

به گزارش مجاهدت از مشرق، روزنامه کیهان در ستون خبر ویژه خود نوشت: روزنامه لوموند در مقاله‌ای تحت عنوان «وسوسه‌های ایرانی قیس سعید» و با طرح این پرسش که «قیس سعید، رئیس‌جمهوری تونس، با چه انگیزه‌ای به مراسم یادبود رئیسی شتافت؟»، نوشت: از دیدگاه دیپلماسی تونسی، سفر قیس سعید به تهران چندان بدیهی به نظر نمی‌رسید. او که برای شرکت در مراسم یادبود ابراهیم رئیسی عازم ایران شد، با رهبر جمهوری اسلامی نیز ملاقات کرد. حضور قیس سعید در تهران، در کنار شخصیت‌هایی چون رهبران سیاسی تاجیکستان و قطر، یا نخست‌وزیران پاکستان، عراق، سوریه، ونزوئلا و بلاروس حاکی از چرخشی قابل توجه در روند دیپلماسی تونس است که نزدیک به ۶٠ سال، هیچ رهبر تونسی به ایران سفر نکرده بود: آخرین بار، حبیب بورقیبه، در سال ۱٩۶۵ به تهران رفته و با محمدرضا شاه پهلوی دیدار کرده بود.

در شرایطی که روابط قیس سعید با غربی‌ها منقبض و سرد است و تونس بی‌سر و صدا به روسیه متمایل می‌شود، سفر رئیس‌جمهور به تهران پرسش‌های زیادی را در مورد مواضع راهبردی تونس مطرح می‌کند. حدود سه ماه قبل، قیس سعید برای نخستین بار در الجزیره و در چارچوب اجلاس کشورهای صادرکنندۀ گاز با رئیسی ملاقات کرد. خبرگزاری‌های جمهوری اسلامی نیز به این دیدار اشاره کرده و می‌نویسند که سعید در گفت‌وگو با رهبر ایران به یاد آورده است که «آخرین دیدار ما با رئیس‌جمهور فقید ایران، چندی پیش در الجزایر بود و در همان جا توافق کردیم که من به تهران بیایم، اما هیچ‌گاه تصور نمی‌کردم برای ابراز تسلیتِ فوت ایشان به تهران بیایم.»

قیس سعید که پروردۀ مکتب ناسیونالیسم عرب است و پیوسته از «زورگویی خارجی» (غربی‌ها) شکایت می‌کند، با سفر به تهران مسیر دیپلماتیکی را برگزیده که طی آن ایدئولوژی ضدامپریالیستی با مقتضیات دستیابی به کمک‌ همخوانی می‌یابد. به گفتۀ حمزه مدبّ، پژوهشگر تونسی تبار، «قیس سعید مدام به آمریکایی‌ها و اروپاییان هشدار می‌فرستد که تونس حق خود می‌داند که روابطش را با سایر دول، از جمله قدرت‌های ضد غربی تقویت کند.»

از زمانی که آقای سعید وام ۱/۹ میلیارد دلاری صندوق بین‌المللی پول را به دلیل «شرایط نامساعد» رد کرد، امکان دریافت کمک برای تونس بسیار کم شده است. حتی عربستان فقط به شرطی حاضر به کمک شده که تونس شرایط صندوق بین‌المللی پول را بپذیرد. قطر نیز کنار آمدن قیس سعید با حزب اسلام‌گرای النهضه (نهضت) را به عنوان شرط وام دادن تعیین کرده است. اما قیس سعید چندی پیش تمام رهبران النهضه (نزدیک به اخوان‌المسلمین)، از جمله رهبر تاریخی آن راشد غنوشی را به زندان انداخت… و بالاخره کمک‌های امارات متحد عرب هم با مخالفت الجزایر مواجه است که نفوذی سنگین بر تونس، و روابطی پرتنش با اماراتی‌ها دارد.

در این وضعیت، نزدیک شدن تونس به تهران چندان دشوار به نظر نمی‌رسد، بخصوص که برخی نزدیکان قیس سعید روابطی دیرینه با جمهوری اسلامی دارند. برادر قیس سعید، موسوم به نوفل سعید که نقش مشاور غیررسمی اما پرنفوذ رئیس‌جمهور را ایفا می‌کند، متعلق به جریان «چپ اسلامی» است که از آثار علی شریعتی تغذیه می‌کند. دفاع و جانبداری نوفل سعید از رژیم تهران تازگی ندارد. هنگامی که جنگ داخلی سوریه در اوج بود، وی گفت که شورشیان مخالف بشار اسد، «تروریست‌های زادۀ توطئه‌های آمریکا و عربستان سعودی هستند که علیه سوریه، روسیه و رنسانس ایرانی» فعالیت می‌کنند. با توجه به این پیشینه، در صورتی که گرایش ایرانی قیس سعید قطعی شود، معلوم خواهد بود که از کجا ریشه می‌گیرد.

یادآور می‌شود رهبر انقلاب اخیرا در دیدار آقای قیس سعید رئیس‌جمهور تونس، با ابراز مسرت از شکل‌گیری تجدید مطلع در روابط ایران و تونس به دلیل سفر رئیس‌جمهور این کشور، افزودند: حضور شخصیت فاضل و دانشگاهی همچون آقای «قیس سعید» در رأس کشور تونس، یک فرصت است تا این کشور بعد از سالها حاکمیت استبدادی و قطع رابطه با دنیای اسلام، چهره جدید و خوبی را از خود به نمایش بگذارد. ملت تونس استعداد زیادی برای پیشرفت و حرکت رو به جلو دارند و امیدواریم که با تدبیر آقای «قیس سعید» وحدت لازم میان گرایش‌های مختلف در تونس به‌وجود بیاید و زمینه پیشرفت بیشتر فراهم شود.