محمد علی وکیلی

سرویس سیاست مشرق- در میان انبوهی از گزارش‌ها و تیترهای خبری، در یک بسته کامل بانام «ویژه‌های مشرق» شمارا در جریان مسائل مهم و اثرگذار از نگاه روزنامه‌های کشور قرار می‌دهیم. در این ویژه‌نامه، نگاهی به آخرین مواضع جناح‌های سیاسی و تحولات مهم داخلی، خارجی، اوضاع اقتصادی و اجتماعی کشور انداخته می‌شود که مخاطبان بامطالعه آن به رهیافت‌های مهم، نکات و تأملات از سیر وقایع اثرگذار دست خواهند یافت، در این بخش با ما همراه باشید.

**********

روزنامه‌های امروز یکشنبه ۱۳ شهریورماه در حالی چاپ و منتشر شد که تازه‌ترین مواضع ایران در مذاکرات هسته‌ای، بیانات رهبر انقلاب در دیدار شرکت‌کنندگان در اجلاس مجمع جهانی اهل‌بیت (ع) و قطع کامل صادرات گاز روسیه به اروپا در صفحات نخست روزنامه‌های امروز برجسته شده است.

فرجام توافق هسته‌ای میان ایران و آمریکا همچنان سوژه مهم در روزنامه‌ها است. روزنامه آرمان ملی در یادداشتی نوشته است که حالا نوبت آن است که آمریکا امتیاز داده تا برجام احیا شود. در این یادداشت آمده است:

آمریکایی‌ها در ارتباط با پاسخ تهران به پیشنهاد اروپایی‌ها اعلام کرده‌اند که موضع ایران سازنده نیست. این جمله در شرایطی صورت می‌گیرد که آمریکایی‌ها بودند که از برجام خارج شدند و قرار نیست که تهران پیشنهادی دهد که رضایت آن‌ها را جلب کند. ایران با توجه به جغرافیا، سیاست‌ها و منافع خود اولویت‌هایی را در مذاکرات در نظر دارد و پیشنهادهایی در آن ارتباط می‌دهد. آمریکایی‌ها باید در حال حاضر از ایرانی‌ها دلجویی کنند زیرا ایرانی‌ها هستند که قصد برگشت به برجام رادارند. البته درگذشته و در زمان آقای عراقچی می‌توانستیم برجام را به نتیجه برسانیم که این‌گونه نشد. حال که یک سال است دوباره مذاکره صورت گرفته و وزیر امور خارجه تلاش کرده برجام به نتیجه برسد، آمریکایی‌ها همین بخش معقول در سیاست خارجه را دلسرد می‌کند.

روزنامه ایران نیز نوشته است مه چین و روسیه پاسخ ایران به متن آمریکا را مثبت ارزیابی کرده و از آن استقبال کرده‌اند. این روزنامه در گزارشی نوشته است:

پس از پاسخگویی تهران به آخرین پیشنهادها اتحادیه اروپا درروند مذاکرات وین، دور تازه‌ای از عملیات روانی مقام‌های آمریکایی باهدف تحت تأثیر قرار دادن رویکرد واقع‌گرایانه و منطقی ایران در گفت‌وگوهای جاری آغازشده است. ایران بامداد جمعه گذشته و تنها یک هفته پس از متن پیشنهادی امریکا به اتحادیه اروپا ایده‌های نهایی خود را باهدف حل‌وفصل پرونده هسته‌ای و پایان یافتن سناریوهای جنجالی و موهوم غرب ارائه کرد که این پاسخ با استقبال چین و روسیه به‌عنوان دو کشور طرف مذاکرات روبه‌رو شده است. این در حالی بود که امریکا تنها ساعاتی پس از پاسخ تهران کوشید با این ادعا که این پیشنهادها چندان سازنده به نظر نمی‌رسد بار دیگر مسئولیت قصور و بدعهدی خود درروند جاری را متوجه ایران کند.

روزنامه شرق اما روایت جالب‌تری از ایجاد رابطه با شرق در برابر چشم‌انتظاری برجامی بیان کرده و نوشته است که فرض کنیم اصلاً چیزی به نام برجام وجود ندارد و تحریم‌ها ماندنی است و از بین نمی‌رود. در چنین شرایطی چاره‌ای جز پیداکردن راه‌های بومی و غیر جهانی باقی نمی‌ماند. حداقل، این است که اقتصاد را با شرقی‌ها (چین و روسیه) و همسایگان ببندیم. با سیستم بانک جهانی هم عجالتاً کاری نداشته باشیم و با سیستم تهاتر، اقتصاد را پیش ببریم.

شرق در ادامه به نقل از سفیر سابق ایران در ارمنستان نوشته است:

ما در یک برهه بسیار مهم شاهد سفر رئیس‌جمهور چین آقایشی جین پینگ به ایران بودیم که یک فرصت بسیار مغتنم برای تقویت مناسبات تهران – پکن به‌خصوص در حوزه اقتصادی و تجاری بود، اما پاسخی که چینی‌ها از رفتار دولت روحانی گرفتند، چندان باب میل پکن نبود و پس از تلاش‌های بسیار زیادی که صرفاً محدود به دولت روحانی نمی‌شود بلکه در کل بدنه حاکمیت در دستور کار قرارگرفته بود، نهایتاً جمهوری اسلامی ایران قرارداد ۲۵ ساله راهبردی را با طرف چینی به امضا رساند. درصورتی‌که اگر دولت‌های یازدهم و دوازدهم برنامه جدی برای مناسبات منطقه‌ای وجود داشت، هیچ‌گاه روابط با این کشورها فدای دیپلماسی برجامی نمی‌شد.

رابطه با اوکراین را تقویت کن!

روزنامه جمهوری اسلامی در سرمقاله خود خواهان تقویت روابط ایران و اوکراین شده است! این روزنامه نوشته است که برای موفقیت جمهوری اسلامی ایران در وساطت جهت توقف جنگ اوکراین، تحرکات بیشتری لازم است که یکی از آن‌ها تقویت روابط با اوکراین است. اگر مسئولان جمهوری اسلامی ایران به برخورداری از روابط با روسیه در قوی‌ترین سطح اعتقاددارند، این رابطه قوی منافاتی با تقویت رابطه با اوکراین ندارد. این اقدام می‌تواند در موفقیت تلاش‌های جمهوری اسلامی ایران برای متوقف ساختن جنگ مؤثر باشد. علاوه بر این، جایگاه جمهوری اسلامی ایران در سطح بین‌الملل بگونه‌ایست که می‌تواند مستقلاً نیز برای برقرار کردن صلح میان روسیه و اوکراین اقدام کند بدون آنکه حامل پیام دیگران باشد.

این روزنامه سابق خط امامی (ره) بدون اشاره به نقش اوکراین به‌عنوان پایگاه ناتو در شرق اروپا و نیز اقدامات ماجراجویانه زلنسکی در تبدیل این کشور به آزمایشگاه سلاح‌های بیولوژیک با ساده‌انگاری ماجرا جنگ در اوکراین را به یک اختلاف ساده مرزی تخفیف داده است. جمهوری اسلامی در ادامه می‌نویسد:

شرایط کنونی منطقه و جهان، بگونه‌ایست که نیاز شدیدی به تحرکات خیرخواهانه و صلح‌طلبانه کشورهای مستقل برای رفع خصومت‌های موجود میان کشورها دارد. جمهوری اسلامی ایران با توجه به ماهیت استقلالی و اسلامی که دارد می‌تواند در انجام این رسالت نقش اول را داشته باشد.

تغییر نظر یک اصلاح‌طلب: راهپیمایی اربعین فراتر از یک امر حکومتی است

 روزنامه جوان گفته است که محمدعلی وکیلی، چهره اصلاح‌طلب و مدیرمسئول روزنامه ابتکار که عضویت در فراکسیون امید مجلس دهم و سخنگویی ستاد روحانی در سال ۹۶ را در کارنامه خود دارد، نظرش پیرامون مراسم اربعین حسینی تغییر کرده است!

جوان به نقل از وکیلی نوشته است:

راستش را بخواهید پیش‌ازاین خیلی با راهپیمایی اربعین به عللی مانند عدم امنیت زوار، مسائل بهداشتی، احترام به استقلال یک کشور و احتمال تحریک سایر مسلمانان علیه شیعیان زیاد همدل نبودم. می‌گفتم آسیبش بر نفعش می‌چربد؛ و سپس ادامه داده اما اکنون‌که به صحنه نگاه می‌کنم می‌بینم طوفان ریزش اعتقادات درگرفته و هیچ قدرت مقاومتی در مقابل سیل بنیان برافکن اعتقادات وجود ندارد؛ اما به گمانم این راهپیمایی می‌تواند نقش سیل بند را داشته باشد.

وکیلی در همین راستا توضیح داده «فراگیری اجتماعی، پیشگامی گروه‌های مردمی در ایجاد موکب و پذیرایی مردمی، همه و همه نشانه قدرت اجتماعی این حرکت است. مضافاً اکنون معتقدم قدرت‌ترمیم روابط انسانی بین دو ملت بر اساس محرک پرقدرتی به نام امام حسین (ع) با این راهپیمایی محقق می‌شود؛ خصوصاً اگر از وجه حکومتی آن کاسته و بر ابعاد اجتماعی آن تأکید و تکیه شود. بر همین اساس پیشنهاد می‌دهم دستگاه‌های مسئول خیلی به پررنگ کردن حضور خود اصرار نکنند و کل تمرکزشان صرفاً بر ایجاد امنیت باشد. این‌گونه اجازه دهند راهپیمایی اربعین حسینی مردمی بماند و کارکرد خود را در ساحت اجتماعی داشته باشد تا به‌عنوان یک سنت اجتماعی در تاریخ ماندگار شود. این ایده خوب با سوختی مانند عشق امام حسین (ع) می‌تواند مسیر خود را در تاریخ پیدا کند و ماندگار شود.»

تغییر نظرهای این‌چنینی و صداقت و جسارت برای بیان عمومی آن را باید به فال نیک گرفت. حداقل آنکه فرد آن‌قدر خود را مسئولیت‌پذیر می‌داند که اگر روزی نظری اشتباه را به مردم گفت، اکنون‌که متوجه آن اشتباه شده، حرف درست را هم به مردم بگوید.