مرتضی سرهنگی

به گزارش مجاهدت از خبرنگار حماسه و جهاد دفاع‌پرس، «مرتضی سرهنگی» نویسنده و پژوهشگر ادبیات پایداری در کتاب «مالک زمان» روایتی از اهتمام شهید حاج «قاسم سلیمانی» نسبت به جمع‌آوری و ثبت خاطرات شهدای لشکر ۴۱ ثارالله (ع) کرمان بیان کرده است که در ادامه می‌خوانید.

چند ماهی از پایان جنگ گذشته بود. یک روز تلفن دفتر ادبیات حوزه هنری زنگ خورد.

گوشی را برداشتم و با آقایی که آن سوی خط بود صحبت کردم. خودش را به عنوان یکی از فرماندهان سپاه معرفی کرد. خیلی از کتاب‌هایی که در مورد شهدا انجام داده بودیم تشکر کرد و گفت: خاطرات چند شهید را جمع‌آوری کرده‌ایم. آیا امکان دارد که نویسنده‌هایی را معرفی کنید تا این خاطرات را به کتاب تبدیل کنند؟! تمام هزینه‌ها را هم پرداخت می‌کنیم. گفتم: بله. درخدمت هستیم.

شاید اولین‌بار بود که یک فرمانده جنگ از ما می‌خواست که خاطرات برخی شهدا را کتاب کنیم و همه‌گونه همکاری هم می‌کرد. روز بعد دوباره تماس گرفت و پیگیری کرد. گفتم ده نفر از نویسندگان را برای این کار آماده کرده‌ام. خیلی خوشحال شد. گفت: برای فردا بلیط هواپیما می‌گیرم تا همگی با هم تشریف بیاورید کرمان. برایتان هتل رزرو می‌کنم. خودم هم برنامه فردا صبح را جلسه با نویسندگان قرار می‌دهم. صبح فردا هواپیما در فرودگاه کرمان به زمین نشست. نمی‌دانستیم کجا برویم. آن زمان موبایل و … نبود. یکباره دیدیم چند پاسدار به استقبال آمدند. نفر جلویی با همه سلام و روبوسی کرد و گفت: خوش آمدید، ماشین‌ها آماده‌اند.

همگی به دفتر فرماندهی لشگر ثارالله کرمان رفتیم. آنجا فهمیدیم که ما مهمان حاج قاسم هستیم و او خودش کتاب‌های سوره را خوانده و با من تماس گرفته. بساط صبحانه را زودتر برای ما آماده کرده بود. بعد از شروع جلسه، به هر کدام از نویسندگان یک کارتن داد و شروع به صحبت کرد: داخل این کارتن‌ها کاغذ‌هایی است که هر کدام مربوط به خاطرات یک شهید است. بعد یک‌یک در مورد آن شهدا که از فرماندهان لشگر ثارالله بودند با بغض در گلو توضیح داد.

صحبت‌هایش تمام شد. رفقای ما مطالعات را شروع کردند. با اینکه مسئولیت او پس از پایان جنگ سنگین‌تر شده بود، اما در تمام آن مدت در کنار ما بود. کار‌ها به‌خوبی انجام شد و در کمترین زمان، اولین کتاب‌های خاطرات سرداران شهید، با حمایت فرماندهی لشکر ثارالله منتشر شد. در سال بعد نیز خاطرات بقیه فرماندهان و با پیگیری‌های ایشان، انتشارات ستاد کنگره شهدای کرمان فعال شد. دیگر فرماندهان و لشگر‌ها نیز کار کتاب برای شهدا را شروع کردند، اما هیچ‌وقت ارادتی که حاج قاسم به شهدا داشت را فراموش نمی‌کنم.

انتهای پیام/141

به گزارش مجاهدت از خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع‌پرس، کتاب «تابستان ۱۳۶۹»  عنوان تازه‌ترین تالیف مرتضی سرهنگی مدیر دفتر ادبیات و هنر مقاومت حوزه هنری است که از لحظه اسارت رزمنده‌های ایرانی در ۳۲۳ صفحه توسط انتشارات سوره مهر روانه بازار نشر شده است. 

یک ساک دستی کوچک، یک تن نحیف و یک روح آزرده، همه سوغاتی بود که اسیران ایرانی از اردوگاه‌های عراق آورده بودند. آنها را دیده بودم همان تابستان گرم ۱۳۶۹ در مرز خسروی… دیده بودم چطور خودشان را به این طرف مرز می‌رسانند، سر روی شانه این خاک می‌گذارند و آرام می‌گیرند!

بعدها وقتی پا به دنیای خاطرات این اسیران گذاشتم، فهمیدم بذر رنجی که از لحظه اسارت در بطن آن نطفه می‌بندد، در سال‌های سخت اسارت جان می‌گیرد و بزرگ‌تر می‌شود. برای زنده ماندن راهی ندارند جز اینکه روی زخم روحشان مرهم بگذارند و تاب بیاورند.

یک روز با خودم گفتم حیف است این لحظه‌های اسارت که تنوع زیادی هم دارد، بی خواننده بماند؛ وقتی فهرست کتاب‌های خاطراتشان را دیدم کمی جا خوردم. در یک چشم به‌هم‌زدن با حدود ۳۶۰ عنوان کتاب روبه‌رو شدم؛ اما قرار داشتم به متن این خاطرات سفر کنم، سفری که دوست داشتم مرا به دنیایی ببرد که هنوز همه درهایش به رویم باز نشده بود، این سفر را مثل یک بافتنی باید سر می‌انداختم!

از تابستان ۱۳۹۸ کتاب‌ها را یکی‌یکی از «کتابخانه تخصصی جنگ» حوزه هنری گرفتم. با حوصله لحظه‌های اسارتش را پیدا کردم و با مداد علامت زدم.

بعد از سه سال دستم به چهل خاطره رسید، لحظه اسارت این خاطره‌ها از قله‌های پربرف غرب تا نیزارهای دم کرده هور در جنوب پیش رویم بود.

برای هر خاطر یک «درباره» نوشتم، از متن کتاب هم اگر به خاطره‌ای که قصه تلخ یا شیرینی داشت برمی‌خوردم، آن را هم به متن درباره اضافه می‌کردم تا شما هم بخوانید.

پس از چهل سال کار در ادبیات جنگ، این‌ها انتخاب من است. گمان نمی‌کردم در آن تابستان گرم وقتی این تن‌های نحیف را با آن ساک‌های کوچک می‌بینم بتوانم چند کلمه‌ای بنویسم تا روح آزرده اما بزرگ‌شان را نشان دهم؛ به آنان بگویم ادبیات اسارت هم یکی از سوغاتی‌هایی است که همراه دارید. ادبیاتی که هزینه آن را پای صندوق‌ اردوگا‌ه‌های عراق به قیمت جوانی و سلامتتان حساب کرده و به خانه آورده‌اید؛ خانه‌ای به بزرگی ایران!

انتهای پیام/ 121

«مرتضی سرهنگی» نویسنده و پژوهشگر ادبیات دفاع مقدس در گفت‌وگو با خبرنگار فرهنگ و هنر دفاع‎پرس، با تاکید براینکه آنچه ما را متحول می‎کند مطالعه است، اظهار داشت: همواره در تاریخ مطالعه کرده‌ایم که هرگاه به کشور عزیزمان ایران حمله‎‌ای شده است کتابخانه‎‌‌های آن را به آتش کشیده‌اند تا فرهنگ و گذشته ما را نابود کنند و این مسئله بخاطر اهمیت فرهنگ است.

وی نگارش ابعاد مختلف خاطرات دفاع مقدس را ضروری دانست و با تاکید براینکه پژوهش‌های مختلفی در زمینه ادبیات دفاع مقدس صورت گرفته و سرفصل‌های جدیدی برای رویکرد ادبیات دفاع مقدس وجود دارد، افزود: کتابخانه تخصصی جنگ حوزه هنری یکی از ظرفیت‌های مهم دفاع مقدس است که می‌توانیم اتفاقات جدیدی از آن استخراج کنیم.

سرهنگی به اهمیت ادبیات اردوگاهی و بازداشتگاهی پرداخت و با بیان اینکه بسیاری از خاطرات اسیران ما در زندان‌های رژیم بعثی عراق فوق‌العاده است و نوع نگاه آن‌ها به جنگ را نشان می‌دهد، ادامه داد: اسیران ایرانی در دوران اسارت خود در جاهایی زندگی کرده‌اند که خندیدن ممنوع بوده است و سرباز عراقی تحمل نداشت که اسیر ایرانی بخندد و وقتی اسیر ایرانی می‌خندید به سرباز عراقی می‌گفت تو جسم من را به اسارت در آورده‌ای و نمی‌توانی روح من را اسیر کنی.

این پژوهشگر ادبی به ذکر نمونه‌‌های از خاطرات اسیران ایرانی اشاره کرد که پس از لبخند مورد برخورد سربازان عراقی قرار گرفته‌ و ادامه داد: اسیران ما حق دارند کابوس ببینند چون در سرزمینی به اسارت در آمده‌اند که حتی خندیدن در آن ممنوع بوده است.

انتهای پیام/ 121

به گزارش مجاهدت از خبرنگار حماسه و جهاد دفاع‌پرس، مرحوم «ولی حسنوند» از نیرو‌های اطلاعات عملیات لشکر ۵۷ حضرت ابوالفضل (ع) روایتی از روز‌های دفاع مقدس را در کتاب «واقعیت‌هایی از جنگ» نوشته مرتضی سرهنگی آورده است. در ادامه یکی از این روایت‌ها را می‌خوانید.

شب به روستای دیگری رسیدیم. نیرو‌ها تقسیم شدند تا هر گروه در یکی از خانه‌ها استراحت کند. من و چهار نفر از برادران به خانه‌ای هدایت شدیم. هیچ کس در خانه نبود و خانه فقط یک اتاق شش یا هشت متری داشت؛ یک بخاری چوبی با تعدادی پتو در اتاق دیده می‌شد.

چند دقیقه بعد دختری جوان و زیبا وارد شد و با لهجهٔ کردی سلام کرد و خوشامد گفت. ما به هم نگاه می‌کردیم و با نگاه‌هایمان از یکدیگر می‌پرسیدیم این دیگر کیست؟! تا اینکه دختر سکوت را شکست و گفت: لباس‌هایتان را درآورید تا آن‌ها را خشک کنم! ما همان‌طور که بهم نگاه می‌کردیم. اورکت‌ها را بیرون آوردیم و تحویل دادیم. او هم آن‌ها را نزدیک بخاری پهن کرد.

از خودمان می‌پرسیدیم آیا این دختر صاحب‌خانه است؟ در اتاق کوچک چگونه ما پنج نفر می‌توانیم در کنار یک دختر بمانیم؟! در این فکر‌ها بودیم که یک زن مسن در چارچوب در ظاهر شد. از دختر پرسید: این‌ها کی هستند؟ دختر گفت: از رزمندگان هستند و امشب مهمان مایند. یک لحظه ناراحتی در چهره زن ظاهر شد. او به فکر دختر جوانش بود. دوباره پرسید: پس شما کجا می‌خوابید؟ گفت: همین‌جا. مادر گفت: چطور؟ اگر چه با لهجهٔ آن‌ها آشنا نبودیم، ولی از حرکاتشان می‌فهمیدیم که موضوع گفت‌وگوی آن‌ها چیست؟

گفتم: من که اینجا نمی‌مانم! بچه‌ها گفتند: این هم مثل خواهر ماست. گفتم: به خدا قسم یک لحظه هم اینجا نمی‌مانم! بلافاصله لباس‌هایم را پوشیدم و از اتاق بیرون آمدم، بچه‌ها هم پشت سر من از خانه خارج شدند. دختر و مادر که متوجه شدند ما حرف‌هایشان را فهمیده‌ایم با فارسی دست‌ و‌ پا شکسته‌ای گفتند: چرا رفتید؟ ما که چیزی نگفتیم، برگردید! ولی ما دیگر تصمیم نداشتیم در آن خانه بمانیم.

وقتی در حال دور شدن از خانه بودیم، گویا نگاه مادر و دختر به کفش‌های کتانی من می‌افتد و چون می‌دانند در آن برف نمی‌شود با کفش کتانی حرکت کرد. مادر مرا صدا زد: یک لحظه بایستید! پس از چند دقیقه با یک جفت پوتین به طرفم آمد و آن‌ها را به من داد، پوتین‌ها آنقدر بزرگ بود که پایم با کتانی به داخل آن‌ها می‌رفت، ولی قبول کردم و پوشیدم. بعد از تشکر از او به مسجد روستا رفتیم. ما خانه وسیع خدا را به خانهٔ کوچکی که با نامحرم در یک اتاق باشیم ترجیح داده بودیم. آن شب را با لباس‌های خیس در کیسه‌خواب‌های خیس خوابیدیم.

انتهای پیام/ ۱۴۱