مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس

گروه حماسه و جهاد دفاع‌پرس ـ «علی رستمی» نویسنده و پژوهشگر دفاع مقدس؛ صبح روز یکشنبه (سوم خرداد ۱۴۰۲) به‌دعوت سردار نائینی رئیس مرکز تحقیقات و مطالعات سپاه به همایش «قهرمانان خط‌شکن» دعوت داشتم.

در این همایش که در سالن اجتماعات ۵ آذر بسیج تشکیل شد، حدود هزار نفر از فرماندهان قرارگاه‌ها، لشکرها، تیپ‌ها و گردان‌های رزم سپاه پاسداران انقلاب اسلامی حضور داشتند که افتخار هم‌نشینی با این اسطوره‌ها، نصیب من و ۱۰- ۱۲ نفر از نویسندگان و پژوهشگران شد.

سالیان سال این جماعت همدیگر را ندیده بودند. بعضی از این‌ها در طول عمرشان فقط یک بار با بی‌سیم با هم صحبت کرده بودند، آن هم یک دقیقه در شبی از شب‌های آفتابی شلمچه. برای اطمینان از الحاق گردان‌شان با گردان چپ یا راست.

متوسط سن این هزار نفر در اوج دفاع مقدس شاید به ۲۵ سال نمی‌رسید و اکنون همگی پای به دهه هفتم عمرشان گذاشته‌اند.

جز عده‌ کمی که حضورشان را در جنگ ثبت و ضبط و به کتاب رسانده بودند، مابقی لب به سخن از جنگ باز نکرده و شاید کسی احوالشان و خاطراتشان را جویا نشده بود و امروز و فرداست که خاطرات و کتاب خود را با خود به سینه‌ تراب ببرند. (دلم نیامد بگویم خاطرات خود را با خود به گور می‌برند.)

در همین سالن، سال ۱۳۷۶ تا سال ۱۳۸۰ که من در این نیرو (نمسا) حضور داشتم، همه‌ پنج‌شنبه‌ها کلاس‌های تحلیل سیاسی برگزار می‌شد که ریالی سود در آن نبود. بار‌ها گفتم و به مسئولین نامه نوشتم که اجازه بدهید تا ساعتی از این اوقات بطالت را به «چگونه نوشتن» بگذرانیم و به این نسل که اکثریت‌شان جنگ را دیده‌اند، آیین نگارش بیاموزیم تا سینه‌های لباب از خاطره را به آسانی بر روی کاغذ بیاورند و به سینه تاریخ بسپارند…

تکرار این حرف‌ها و افسوس‌ها بی‌فایده است. بسیاری از این بچه‌های جنگ، دنیای ما را ترک کردند. مابقی؛ فراموشی به سراغ‌شان آمده و فقط کلیاتی از آن ایام را در ذهن دارند.

در گفت‌وگو با آن‌ها و درخواست از آنان برای توجه به کتاب و ثبت خاطرات‌شان زبان به گلایه می‌گشایند.

در نگارش کتاب جنگ، احساساتی عمل کردیم… برای ۱۸ روز خاطرات یک دختر ۱۴ ساله در پشت جبهه، بیش از هزار صفحه کتاب نوشتید و برای هشت سال حضور ما در خط مقدم، اهمیتی قائل نشدید… چرا؟

آمدی جانم به قربانت، ولی حالا چرا؟!/ آنگونه که ما می‌گوییم؛ نمی‌نویسید!

پیر شدیم و رفت. برای شهید… کتابی نوشتید که من از روز اول جنگ تا روز شهادتش کنارش بودم، معاونش بودم و بعد از شهادتش جانشین او شدم تا پایان جنگ، ولی یک دقیقه با من در باره او مصاحبه نکردید!

همدانی‌ها می‌گفتند: چرا سراغ فرماندهان ما مثل حاج مهدی کیانی و سردار شادمانی نمی‌روید؟ هر وقت کتاب آن‌ها چاپ شد، سراغ ما بیایید.

مشهدی‌ها می‌گفتند: هر وقت حاج باقر [قالیباف] کتابش بیرون آمد، من مصاحبه می‌کنم!

یکی از پیشمرگان کُرد گفت: ما بچه‌های کردستان را فراموش کردید. هم در کتاب و هم در فیلم‌ها…. نمونه‌ش فیلم «چ» بود که هیچ اشاره‌ای به نقش ما کُرد‌ها در شکست محاصره پاوه نشده! (با عصبانیت)

فشار زندگی و تورم همه چیز را از یادمان برده. (با خنده)

خدا پدر سردار نائینی را بیامرزه؛ بعد از ۳۵ سال، اولین بار است که در همایش امروز ما را تحویل گرفتند و در روز‌های آخر عمر، رفقای قدیم را دیدیم.

شما برای راهیان نور و یادواره شهدا ما را دعوت نمی‌کنید و فراموش‌مان کردید، حالا می‌خواهید خاطرات ما را کتاب کنید!

و…

سخنان و گلایه‌هایشان همه به حق بود و امید است هشدار‌های دردمندانه این جماعت که بقیةالسلف نسل انقلاب و جنگ هستند، راهنمای مسئولین و متولیان فرهنگ دفاع مقدس باشد.

آن فروریخته گل‌های پریشان در باد

کز می‌جام شهادت همه مدهوشانند

نامشان زمزمه‌ی نیمه شب مستان باد

تا نگویند که از یاد فراموشانند

الّلهُمَّ‌ صَلِّ‌ عَلَی‌ مُحَمَّدٍ وَ آلِ‌ مُحَمَّدٍ

و السلام علی‌ الشهداء و الصدیقین

چهارم خرداد ۱۴۰۲

انتهای پیام/ 118

به گزارش مجاهدت از گروه دفاعی امنیتی دفاع‌پرس، سردار سرتیپ پاسدار «حسن حسن‌زاده» فرمانده سپاه محمد رسول‌الله (ص) تهران بزرگ، صبح امروز از مخزن مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس بازدید کرد.

در این بازدید که با حضور سردار «علی‌محمد نائینی» رئیس مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس و مدیران این مرکز برگزار شد، سردار حسن‌زاده با تأکید بر همکاری سپاه محمد رسول‌الله (ص) تهران بزرگ و مرکز اسناد اظهار داشت: قطعاً نتیجه این همکاری تولید آثار بیشتر و باکیفیت است؛ مخصوصاً تولید آثاری که در مورد شهدای شاخص است.

وی با اشاره به روزشمار‌هایی که در مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس تولید می‌شود، افزود: نگارش کتاب‌های مرجع روزشمار اهمیت بالایی دارد و باید گفت نقش تهران به‌عنوان پایتخت ایران اسلامی باید دیده شود و «روزشمار تهران در جنگ» در دستور کار قرار گیرد.

فرمانده سپاه محمد رسول‌الله (ص) تهران بزرگ بر لزوم تربیت پژوهشگر در حوزه دفاع مقدس تأکید کرد و گفت: ما در این حوزه به پژوهشگران بیشتری نیاز داریم و باید ده‌ها نویسنده و پژوهشگر مانند گلعلی بابایی تربیت کنیم.

وی با اشاره به سی و چهارمین نمایشگاه کتاب تهران، به کتاب‌های ارائه شده در زمینه دفاع مقدس پرداخت و ادامه داد: توقع ما این است تا پژوهشگران و نویسندگان در این حوزه بیشتر تلاش کنند؛ در نمایشگاه امسال برخی از انتشارات از جمله مرکز اسناد و نشر بعثت ۲۷ خیلی قوی و پررنگ عمل کرده بودند.

وی در ادامه یادآور شد: برای حضور پررنگ در عرصه نشر کتاب، بنا داریم در هرماه یک رونمایی از آثار منتشر شده در سپاه برگزار کنیم.

سردار حسن‌زاده همچنین با اشاره به برگزاری دومین گردهمایی «قهرمانان خط‌شکن» گفت: در این مراسم که قرار است از فرمانده گردان‌های یگان‌های مختلف دوران دفاع مقدس تجلیل به عمل آید، سپاه تهران برای هرچه بهتر برگزار شدن این گردهمایی خود را ملزم می‌داند با مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس همه نوع همکاری به عمل آورد.

وی افزود: یادواره فرمانده گردان‌های شهید و همایش فرمانده هان حاضر در دستور کار سپاه تهران است و سعی خواهیم کرد مشکلات اسطوره‌های مقاومت دوران دفاع مقدس، مخصوصاً فرماندهان گردان‌ها را در نظر بگیریم و در جهت رفع آن‌ها تاجایی که امکان داشته باشد، تلاش کنیم تا از دغدغه این بزرگواران کاسته شود.

فرمانده سپاه محمد رسول‌الله (ص) تهران با اظهار خشنودی از برگزاری سومین دوره دوسالانه انتخاب آثار برتر مدافعان حرم و جبهه مقاومت بیان کرد: امیدواریم در این مراسم ادبی نیز مشارکت خوبی را از ناشران و نویسندگان شاهد باشیم و سپاه تهران و نشر ۲۷ بعثت همه نوع همکاری را در این زمینه خواهد داشت.

انتهای پیام/ 231

به گزارش مجاهدت از خبرنگار حماسه و جهاد دفاع‌پرس، شهید «همت» روز ۱۲ فروردین ۱۳۳۴ در شهرضا به دنیا آمد و روز ۱۷ اسفند ۱۳۶۲ در عملیات خیبر به شهادت رسید.

نوشتار پیش رو، به معرفی برخی کتاب‌هایی که در مورد شهید همت نگاشته شده‌اند، پرداخته است.

همسر شهید همت: تا به خانه می‌رسید، حق نداشتم کاری بکنم

«فرهاد خضری» در کتاب «به مجنون گفتم زنده بمان؛ کتاب همت» به نقل از «ژیلا بدیهیان» همسر شهید در مورد رفتار شهید همت در خانه و کمکی که به همسرش می‌کرد آورده است:

«بعضی از مرد‌ها در ساعت مشخصی از منزل بیرون می‌روند و در ساعت مقرر برمی‌گردند. بعضی دیگر به دلایلی، وقت بیشتری را نزد خانواده‌هایشان می‌گذرانند که گاهی به همین دلیل، باعث ایجاد اختلاف می‌شوند.

بعضی دیگر از مردان هستند که بیش از حد، وقت خود را در بیرون از منزل صرف کسب و کار و انباشت ثروت می‌کنند. بیتشر این افراد، از اوضاع و احوال خانواده غافل بوده و در نهایت با مشکلات دنیوی و اخروی مواجه می‌شوند.

بین این‌ها و خانواده‌شان، رابطه عاطفی کم‌رنگی وجود دارد و حتی بعد از مرگشان، خیلی سریع فراموش می‌شوند.

در مقابل چنین افرادی، بعضی‌ها هم هستند که بیشتر وقتشان را بیرون از منزل و صرف خدمات مهم دینی، انقلابی و ملی می‌کنند، اما وقتی به منزل می‌آیند، همان فرصت کوتاه را به مهر و علاقه به همسر و فرزندان خود هدیه می‌کنند تا نیازمندی‌های عاطفی خانواده را تأمین کنند.

شهید همت، زندگی مشترک خود را در کوران جنگ با همسری آغاز کرد که خود او نیز یک رزمنده بود و به زندگی در شرایط سخت مناطق جنگی عادت داشت. عشق و علاقه به حاجی، یکی از دلایلی بود که همسرش زندگی با آرامش در اصفهان را رها کرد و همراه با همت از این منطقه به آن منطقه سفر می‌کرد؛ با وسایل زندگی‌ای که در صندوق عقب ماشین جای می‌شد.

خانه زن جوان در دزفول، قبلاً مرغداری بود. همسر همت (ژیلا بدیهیان) با دستان خودش تمام خانه را تمیز و با گلاب معطر می‌کند. یا در خانه‌ای دیگر، وجود عقرب و حشرات و حیوانات موذی در خانه کاملاً طبیعی بود. علاوه بر همه اینها، موشک‌باران شهر‌ها بود که باید بعضی شب‌ها به‌تن‌هایی آن‌ها را تحمل می‌کرد؛ همه این‌ها را تحمل می‌کرد با معجزه «عشق».

همسر شهید همت نقل می‌کند: «در اوج تمام سختی‌ها و محرومیت‌ها، ترس‌ها و حتی ناامیدی‌ها، خودم را خوشبخت‎ترین زن دنیا می‌دانستم. همیشه قبل از اینکه دستش به‌طرف زنگ برود، در را به‌روی خنده‌اش باز می‌کردم؛ خنده‌ای که هیچ‌وقت از من دریغش نمی‌کرد و نمی‌گذاشت بفهمم در جنگ شکست خورده‌اند یا یا موفق شده‌اند.

آنقدر به من محبت می‌کرد که فرصت نمی‌کردم این چیز‌ها را از او بپرسم. کمک‌حالم بود. خیلی هم باسلیقه بود. تا از راه می‌رسید… حق نداشتم هیچ کاری بکنم. یک بار گفتم: تو آنجا آن همه سختی می‌کشی، چرا من باید بگذارم ایانجا کار کنی و سختی بکشی؟

بچه بغل و خیس عرق گفت: تو بیشتر از این‌ها به گردن من حق داری. باید حق تو و این طفل‌های معصوم را ادا کنم.»

نویسنده در همین کتاب، به نقل از پدر و مادر شهید می‌گوید:

«پدر شهید همت نقل می‌کند: «وقتی ابراهیم از حج برگشت، ۵۰-۶۰ نفر از دوستانش به دیدنش آمده بودند. شب می‌خواستند روند، ولی ابراهیم اجازه نداد و بااصرار همه آن‌ها را نگه داشت. همان بره‌ای که جلوی پای او کشته بودیم، شام مهمان‌هایش شد.»

مادر شهید همت می‌گوید: «چند بار پیله کردم که بیا برایت آستین بالا بزنیم و زن بگیریم.

گفت: حرفی نیست، قبول.

گفتم: کی را می‌خواهی؟

گفت: زنی که پشت ماشین بتواند با من زندگی کند.

وسایل زندگی مشترک ابراهیم و همسرش هم پشت صندوق عقب پیکان جا می‌گرفت. به کمترین وسایل زندگی قناعت می‌کرد، برایش زندگی کردن مهم بود، نه وسایل آنچنانی.»

من کباب بخورم، در حالی که بسیجی‌ها نان خالی هم گیرشان نمی‌آید!

پدر شهید نقل می‌کند: «حاجی مدت‌ها بود که سری به ما نزده بود. برای همین به اندیمشک رفتیم. صبح زود با ابراهیم به محل کارش رفتم. ظهر که برگشتیم خانه، مادر ابراهیم برای بچه‌اش کباب درست کرده بود. کباب را جلوی ابراهیم گذاشت، ولی ابراهیم نخورد.

گفتم: چرا نمی‌خوری؟

گفت: من کباب بخورم، در حالی که بسیجی‌ها نان خالی هم گیرشان نمی‌آید. نخورد. کمی استراحت کرد و سر کارش رفت.»

ابراهیم به مسائل دنیایی بی‌اعتنا بود

پدر شهید ادامه داد: «کفش‌هایش آنقدر پاره بود که قابل استفاده نبود. نه‌تن‌ها از کفش‌های دولتی استفاده نکرد، بلکه کفشی که خودم برایش خریده بودم هم نپوشید، آن را به یک بسیجی داد که کفش گیرش نیامده بود. می‌گفتم: آخر پسر، مثلاً تو فرمانده‌ای. کمی به خودت برس، اما انگار نه انگار.

اصلاً به مسائل دنیا بی‌اعتنا بود… بعد از شهادتش هوش و حواسم سرجایش نبود. تا یک جا می‌نشستم، به روز‌هایی می‌رفتم که برایم حرف حرف می‌زد، می‌خندید یا شیطنت می‌کرد. یاد قناعت‌هایش می‌افتادم؛ به نان خشک و ماست چقدر علاقه داشت.

همیشه یک ظرف داشت که در آن سه، چهار کیلو نان خشک را با آب‌دوغ قاطی می‌کرد و با دوستانش یا تنها می‌خورد. بار‌ها فرمانده‌ها پیش او می‌آمدند و آن‌ها را ناهار نگه می‌داشت. حالا ناهار او چه بود؟ یک کاسه آب‌دوغ با نان خشک.»

اگر مؤمنی لحظه‌ای احساس کند ناامید است، آن لحظه، لحظه شرک و کفر اوست

در کتاب «شهید همت در مکتب نبوی (ص): گذری بر رفتار‌های مدیریتی شهید همت»، سخنرانی شهید همت در مراسم سوم شهیدان باقری و بقایی در جمع رزمندگان آمده است که در مورد «امیدواری» به همرزمان خود گفت:

«حاج همت در تشریح مراتب امیدواری به ذات مقدس باری‌تعالی، طی سخنرانی در مراسم سومین روز شهادت شهیدان «حسن باقری» جانشین فرمانده نیروی زمینی سپاه و «مجید بقایی» فرمانده قرارگاه یکم سپاه گفت: در راهی که «فی سبیل الله» و فقط برای خدا می‌پیماییم، اگر مؤمنی یک لحظه احساس کند ناامید است، آن لحظه، لحظه کفر و شرک انسان است؛ چراکه همه وجود ما، همه توان ما و همه هستی ما به دست خداست و همیشه باید امیدوار و مطمئن باشیم و بر خدا توکل داشته باشیم.

این صحنه همیشه محل آزمایش است. چهار صباحی زنده ایم… آخر، از دنیا می‌رویم… خداوند، صدام را در کفرش آزمایش می‌کند و ما، مؤمنان را در ایمانمان؛ چرا که در جنگمان در مقابل عراق، هیچ‌چیز غیر از ایمان ما بر دشمن غلبه نکرد. از نظر ابزار ضعیف‌تریم، از نظر امکانات ضعیف‌تریم… ما غیر از خدا، هیچ‌کسی را نداریم.»

تمام این جملات و رفتارِ سراسر اخلاص همت، از آغاز مبارزاتش در زمان رژیم پهلوی و درگیری با تیمسار ناجی گرفته تا هدایت لشکر ۲۷ محمد رسول‌الله (ص) در جنگ، تا آخرین لحظه شهادتش در عملیات خیبر، بیان‌گر روح توکل و اعتماد او به ذات اقدس باری‌تعالی بود.»

منابع:

۱. خضری، فرهاد. به مجنون گفتم زنده بمان؛ کتاب همت، تهران: روایت فتح، ۱۳۸۹، صص ۲۲-۵۱،

۲. خضری، فرهاد. به مجنون گفتم زنده بمان؛ کتاب همت، تهران: روایت فتح، ۱۳۸۹، صص ۱۲۶-۱۳۰،

۳. شفیعی، علیرضا. شهید همت در مکتب نبوی (ص): گذری بر رفتار‌های مدیریتی شهید همت، تهران: مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، ۱۴۰۰، صفحه ۱۱۰

انتهای پیام/ 118