به گزارش مجاهدت از مشرق، هرساله با فرا رسیدن فصل بهار و آغاز عیدنوروز بسیاری از ایرانیان خصوصاً کارمندان، تعطیلات عید را غنیمت شمرده و برای تازه کردن حال و هوای خود و خانوادشان راهی سفر می‌شوند. بعضی‌ها دل به دریا می‌زنند و بعضی‌ها به زادگاهشان می‌روند تا مرور خاطراتی داشته باشند و با عزیزان خود دیداری تازه کنند. اما متأسفانه هرسال در پایان ایام نوروز با آمار قابل توجهی از تصادفات و مرگ و میرهای ناشی از آن مواجه می‌شویم. تخلفات رانندگی، خرابی جاده‌ها، بی‌احتیاطی و… از جمله عوامل این تصادفات و همچنین تلفات جانی ناشی از آن هستند.
طبق آمارهای اعلام شده از ابتدای تطیلات نوروز ۱۴۰۲ تا کنون بر اساس رخدادهایی که ثبت شده است، بیش از ۴۷۰ کشته در تصادفات وجود داشته که ۶۵ درصد ناشی از تخطی از سرعت مطمئنه، عدم رعایت حق تقدم و نیز عدم توانایی در کنترل وسیله نقلیه بوقوع پیوسته است. اما یکی دیگر از مهم ترین عامل‌های تصادفات جاده‌ای خواب‌آلودگی است. احساس ناخوشایند خواب‌آلودگی مانع انجام فعالیت‌هایی می‌شود که ممکن است ضروری باشند و یا به هوشیاری کامل نیاز داشته باشند. خواب‌آلودگی در هنگام رانندگی از جمله مواردی است که افراد بسیاری با آن مواجه می‌شوند. در این گزارش می‌خواهیم بررسی کنیم که چه عواملی در از بین رفتن خواب‌آلودگی تأثیرگذار است.
خوراکی‌هایی که خواب‌آلودگی را از بین می‌برد
نوشیدنی‌های دارای کافئین:کافئین یک ماده شیمیایی است که به طور طبیعی در چندین ماده غذایی و نوشیدنی‌های گیاهی یافت می‌شود. مصرف خوراکی‌های دارای کافئین مانند دانه‌های قهوه پوشیده شده با شکلات، قهوه، نوشیدنی‌های انرژی زا، اسپرسو، چای سبز، چای سیاه، شکلات تلخ و… در رفع خواب‌آلودگی بسیار مؤثر است. مصرف متوسط از کافئین می‌تواند سطح هوشیاری و تمرکز را بالا ببرد همچنین مصرف مقدار زیادی از آن می‌تواند ضربان قلب، فشار خون و لرزش را افزایش دهد.
آب: کمبود آب در بدن ممکن است باعث خواب‌آلودگی شود زیرا در زمان کم آبی بدن فشارخون شما کاهش می‌یابد و جریان خون در مغز کم خواهد شد در نتیجه احساس خواب‌آلودگی و خستگی می‌کنید.
بادام‌زمینی: بادام‌زمینی یکی از خوراکی‌هایی است که به رفع خواب‌آلودگی کمک می‌کند. بادام‌زمینی سرشار از ویتامین B۶، B۳، اسید پانتوتنیک و منیزیم است که به عنوان بخشی از رژیم غذایی شما در رفع خواب‌آلودگی مؤثر است.
آدامس: آدامس باعث افزایش گردش خون در مسیر سر و مغز می‌شود و این مسئله باعث رفع خواب‌آلودگی و هوشیاری می‌شود.
لوبیا: لوبیا ممولو از فیبر، کربوهیدرات و پروتئین است. این سه گانه خوب برای رفع خواب‌آلودگی در کنار غذاهایی که با خستگی مقابله می‌کنند قرار دارد. لوبیا غنی از فیبر است و به ایجاد ثبات در سطح قندخون کمک کرده و از افزایش ناگهانی یا افت سطح قندخون جلوگیری می‌کند.
فلفل و غذاهای تند: مصرف یک کاسه سوپ تند باعث رفع خواب‌آلودگی می‌شود، سطح هوشیاری را بالا می‌برد و باعث می‌شود روزتان پر انرژی سپری شود. فلفل چیلی فواید بی‌شماری برای بدن دارد و باعث افزایش گردش خون، افزایش دمای بدن و زیاد شدن انرژی شما می‌شود.
موز: موز سوخت خیلی خوبی برای بدن انسان است. این میوه همراه با پتاسیم حاوی مقدار زیادی فیبر است که سبب ترشح قند در جریان خون می‌شود. همچنین منبع بسیار خوبی از منیزیم و ویتامین‌های گروه B را دارد. یک عدد موز کامل را به عنوان یک میان وعده سالم در سفر مصرف کنید تا دچار خواب‌آلودگی در هنگام رانندگی نشوید.
خرما: خرما علاوه بر طعم شیرین خود، به راحتی توسط بدن هضم می‌شود و سطح انرژی را فوراً افزایش می‌دهد. این خوراکی منبع خوبی از کلسیم، فسفر، پتاسیم، منیزیم، روی و آهن است به همین دلیل سریعاً باعث رفع خواب‌آلودگی می‌شود .
اسفناج: اسفناج دارای مقدار زیادی ویتامین C، فولات و آهن است. وجود مقادیر کافی از این ویتامین‌ها و مواد معدنی برای تولید انرژی ضروری است. سطح پایین آهن به طور خاص می‌تواند باعث احساس خستگی شود. اسفناج و تخم مرغ بهترین خوراکی‌ها برای رفع خواب‌آلودگی هستند.
تخم مرغ: یک عدد تخم مرغ حاوی پروتئین زیاد و چربی‌های سالم است و انرژی پایداری را در طول روز ارائه می‌دهد. بنابراین تخم مرغ یکی دیگر از غذاهایی است که برای رفع خواب‌آلودگی کاربرد دارد.
آجیل و دانه‌های گیاهی مقوی: آجیل و دانه‌ها از بهترین خوراکی‌ها برای رفع خواب‌آلودگی و مبارزه با گرسنگی هستند. بادام، بادام‌هندی، فندق، گردو و تخمه آفتابگردان یکی از بهترین خوراکی‌ها برای رفع خواب‌آلودگی هستند.
ویتامین و مکمل‌ها: اگر هر آنچه را که باید برای فعالیت درست، هوشیار بودن و رفع خواب‌آلودگی از خوراک روزانه دریافت نمی‌کنید، ممکن است لازم باشد که ویتامین و مکمل‌های روزانه مصرف کنید. مشاوره با یک متخصص تغذیه یا پزشک می‌تواند به شما کمک کند تا مکمل مورد نیاز بدن خود را انتخاب کنید.
چه غذاهایی منجر به خواب‌آلودگی می‌شود؟
به طور کلی سه دسته از غذاها منجر به خواب‌آلودگی و کسلی بدن می‌شود که بهتر است قبل از سفر و شروع رانندگی مصرف نشود. این سه دسته شامل:
۱)کربوهیدرات‌ها: این دسته از غذاها به سبب آزاد کردن گلوکز در خون، منجر به بی‌حالی و بی‌انرژی شدن بدن می‌شود. برنج، پوره سیب‌زمینی، ماکارونی و نان سفید در این دسته از اقلام غذایی قرار دارد.
۲)چربی‌ها: غذاهای سرخ کرده، گوشت پرچرب، انواع چیپس‌ها و دیگر غذاهایی که چربی بالایی دارند منجر به ایجاد حس خستگی و خواب‌آلودگی در بدن می‌شود.
۳) شیرینی‌ها: مواد غذایی همچون کیک‌ها، دونات‌ها، آب نبات‌ها، بستنی، پودینگ، کلوچه و… به سبب داشتن شکر تصفیه شده، قندخون را به سرعت بالا می‌برند و در بدن شروع به ترشح انسولین می‌کنند. ترشح انسولین منجر به آزاد شدن ترپیتوفان می‌شود. ترپیتوفان به سروتنین تبدیل می‌شود. سروتنین انتقال دهنده عصبی در مغز است و به بدن شما فرمان می‌دهد که «ما خسته‌ایم، کمی آرام تر کار کن.»
در هنگام خواب‌آلودگی در حین رانندگی چه کاری انجام دهیم؟
۱) قبل از اینکه وارد جاده شوید کمی استراحت کنید
اگر شما برای یک سفر طولانی برنامه‌ریزی می‌کنید بهتر است که قبل از حرکت حداقل هفت ساعت استراحت کنید. خواب خوب به شما کمک خواهد کرد که برای چند ساعت آینده هوشیار بمانید. این موضوع اثبات شده است که افرادی که شب قبل از سفر کمتر از سه ساعت خوابیده باشند روز بعد تمرکز کمتری خواهند داشت. همچنین هنگامی که شما خسته باشید بر توانایی شما در عمل و عکس العمل هنگام رانندگی تأثیر می‌گذارد.
۲) صبحانه کامل میل کنید
اولین وعده غذایی در روز به شما انرژی می‌دهد و به حفظ توانایی‌های جسمانی شما کمک می‌کند. یک صبحانه که دارای مقدار زیادی پروتئین و مواد معدنی باشد، شمارا برای نیمه اول روز هوشیار نگه می‌دارد.
۳) تهویه مناسب
رانندگی در هوای گرم و یا بدون تهویه مناسب می‌تواند میزان رسیدن اکسیژن به شما را کاهش دهد و باعث خواب‌آلودگی شما شود. از طرف دیگر نسیم خنک برای هوشیار ماندن شما کمک خواهد کرد.
۴) توقف کردن برای استراحت مناسب
تمرکز طولانی در افق باعث خستگی می‌شود و مقدار زیادی از انرژی را مصرف می‌کند. در صورت احساس خستگی و خواب‌آلودگی حتماً استراحت کنید و قانون هر دوساعت رانندگی، یک ربع استراحت را فراموش نکنید.
۵) از رانندگی بین ساعت های دو تا پنج صبح خودداری کنید
بدن انسان بین ساعت دو تا پنج صبح به شدت نیاز به خواب دارد. در این دوره زمانی بیشترین آرامش به بدن منتقل می‌شود. در این فاصله زمانی خواب عمیق اتفاق می‌افتد و این زمانی است که سیستم عصبی شما آرام است. با خودداری از رانندگی در این ساعات، سطح ریسک چپ کردن پشت فرمان را کاهش دهید.
۶) یک کمک راننده همراه خود داشته باشید
اگر در سفر، یک کمک راننده پرحرف داشته باشید رانندگی در شب بسیار آسان‌تر می‌شود. آن‌ها می‌توانند در مورد حوادث جاده به شما هشدار دهند و اگر شما شروع به چرت زدن کردید شمارا هوشیار کنند.
