مهرداد بذرپاش

کریدور زنگزور و مسیر پیش رو

کریدور زنگزور و مسیر پیش رو



تحولات جهانی و منطقه‌ای به‌ویژه در کریدور زنگزور، نشان می‌دهد که نقش‌آفرینی فعال و تصمیم‌گیری به‌موقع در زنجیره‌های کریدوری برای بهره‌برداری از فرصت‌های اقتصادی و امنیتی حیاتی است.

  • تور آنتالیا

به گزارش مجاهدت از مشرق، مهرداد بذرپاش، وزیر سابق راه و شهرسازی در یادداشتی نوشت:

تحولات بین‌المللی نشان می‌دهد، شکل‌گیری نظم نوین جهانی و ارتباط میان قطب‌های مختلف، در کنار مسائل سیاسی و امنیتی از مسیر تجارت و اقتصاد درهم‌تنیده می‌گذرد. دینامیک تجاری ایجاد شده میان کشورهای مختلف امروز به ایجاد مفهومی روشن موسوم به کریدورسازی منجر شده است. کریدورسازی همان زنجیره اتصال سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و امنیتی میان کشورهای مختلف از فرهنگ‌های متفاوت و بلوک‌های متعدد است.

از همین رو، دستیابی به موفقیت‌های قابل‌توجه در پیوستن به زنجیره‌های کریدوری جهانی از طریق ایفای نقش فعالانه و ارائه ابتکار و فراهم‌سازی زیرساخت سخت و نرم به دستور کار قدرت‌های جهانی و در حال ظهور بدل شده است.دستیابی به این مهم و ایجاد فرصت‌های تاریخی در میانه تحولات بزرگ بین‌المللی و جانمایی قدرت‌ها، نیازمند درکی عمیق از روندهای جهانی و منطقه‌ای است. در همین زمینه درک شرایط منطقه‌ای و جهانی پیرامون کشور، شامل نبردهای متعدد، پیمان‌های آشکار و نهان و قراردادهای بهره‌برداری امری نه ضروری که حیاتی است.

عدم اتخاذ تصمیمات در زمان و مکان مناسب، سبب دورشدن فرصت‌های تاریخی از کشور خواهد شد و می‌تواند در بلندمدت ضربات مهلکی بر پیکره قلمرو تمدنی آن وارد نماید. یکی از مهم‌ترین تحولات در منطقه شمال غرب ایران، قفقاز، در جریان است. منطقه‌ای با بازیگران متعدد و طرح‌های صلح و نقشه‌های جنگ بسیار که از منظر راهبردی حائز اهمیت است. ایجاد کریدور زنگزور در کنار آثار سیاسی، امنیتی و اقتصادی مختلفی که برای کشور در پی خواهد داشت، از منظر حمل‌ونقل بین‌المللی، ژئوپلیتیک و ترانزیت نیز موجب آثار قابل‌توجهی برای ایران خواهد بود.

ایجاد کریدور زنگزور لزوم اتخاد واکنش هوشمندانه، فعال و چندوجهی

جنگ قره‌باغ و تحولات منطقه در طی سالیان اخیر، در نهایت منجر به طرح کریدور زنگزور با مشارکت کشورهای غربی در مرزهای شمال غرب ایران شد. در میانه چنین تحولات پیچیده و چندلایه در منطقه قفقاز جنوبی و غرب آسیا، جمهوری اسلامی ایران بیش از هر زمان دیگری نیازمند نگاه راهبردی دقیق، متوازن، فعال و آینده‌نگر است و نباید حساسیت‌های منطقی دراین‌خصوص را به‌نوعی بدبینی تقلیل داد.

در کنار کریدور زنگزور سایر تحولات کریدوری منطقه نظیر کریدور بندر فاو و جاده توسعه عراق، کریدور آی مک، سی پک و ترانس افغان و تهدید ناشی از اتصال این کریدورها بدون نقش‌آفرینی فعال ایران از جمله مواردی است که در رویکرد راهبردی جهت احیا و ارتقای مزیت ژئوپلیتیکی و ترانزیتی ایران باید موردتوجه باشد. جمهوری اسلامی ایران همواره در پی تعامل سازنده، توسعه محور و پرهیز از رقابت‌های فرسایشی با همسایگان خود بوده است. امری که در سیاست‌ همسایگی دولت سیزدهم و حمایت‌های پیوسته از برقراری صلح و ثبات در کشورهای همسایه متبلور بوده است.

ارائه ابتکار ایران راه و کریدور ارس در دولت سیزدهم

همان‌طور که در یادداشت «ایران‌راه؛ ابتکار راهبردی پیشرفت پایدار ایران» تبیین نمودم، اجرای موفق هر ابتکار کریدوری نیاز به درنظرگرفتن ملزوماتی نظیر حمایت یک یا چند قدرت‌ جهانی و صاحب بار، اتحاد منطقه‌ای و حسن هم‌جواری و نیز تأمین مالی پایدار دارد. پس از جنگ قره‌باغ و تأکید مجدد بر راه‌اندازی کریدور زنگزور، با مشاهده بازتاب نظرات کشورهای دیگر در این مورد و البته تجربه ارتباط کشورهای حاشیه دریای خزر مشخص شد که اجرای کریدور زنگزور در دستور کار این کشورها قرار دارد و در آن شرایط کشور نسبت به طراحی کریدور ارس و انعقاد توافق با آذربایجان و همچنین بازسازی مسیرهای مرزی داخل ایران و ارمنستان اقدام نمود تا برای سناریوهای محتمل آماده باشد.

اکنون اما گذشت زمان و تغییر و تحولات در جغرافیای سیاسی منطقه و از طرفی عدم درک صحیح از الزامات نقش‌آفرینی در زنجیره‌های بین‌المللی، فرصت مناسب برای موافقان کریدور زنگزور را فراهم ساخته است تا با اتکا به مداخله نیروهای خارجی در منطقه به اهداف خود دست یابند. پیشنهادی که با کم‌اثر ساختن تأثیرات کریدور ابتکاری پیشنهادی ایران در دولت سیزدهم موسوم به ارس که در ذیل ابتکار ایران راه طراحی شده بود، منافع ایران در زمینه ترانزیت و حمل‌ونقل بین‌المللی را تحت تأثیر قرار خواهد داد.

امری که تبعات منفی برای کشور در پی خواهد داشت اما با پیشگیری از تکرار تجربیات مشابه و البته استفاده از فرصت‌های ذاتی جغرافیای کشور قابل‌جبران است. در این شرایط درک عمیق تحولات مذکور و آینده پیرامونی کشور نیازمند فهم روابط تاریخی، استراتژی کشورهای همسو و غیرهم‌سو و نیز ایجاد ابتکارات قابل‌اجرا از سوی ایران است.

از طرف دیگر بررسی رویکرد کشورهای بزرگ و صاحب بار نشان می‌دهد چین در ذیل پروژه کمربند جاده به دنبال توسعه مسیرهای زمینی و ریلی میان خود و اروپا است و مسیر جایگزین یا مکمل در منطقه قفقاز جنوبی که موجب تسریع و تسهیل در انتقال بار گردد برای چین جذاب است؛ اما اولویت اصلی‌ این کشور انتقال کالا از مسیرهای پایدار و امن است. بدیهی است در شرایطی که یکی از اهداف پنهان در ابتکار کمربند – جاده دستیابی چین به جاده‌های تحت تسلط خود است، مسیرهایی که ایالات متحده بر آن‌ها نظارت داشته باشد مطلوب پکن نخواهد بود. امری که می‌تواند منطبق بر نقشه راه و ابتکاری ملی و جامع در زمینه همکاری‌های تجاری – لجستیکی فرصت‌های بی‌نظیری برای همکاری میان ایران و چین به همراه داشته باشد.

مسیر پیش رو

تحولات منطقه‌ای به‌ویژه در حوزه قفقاز جنوبی، بار دیگر ضرورت نگاه راهبردی، چندلایه و بلندمدت به سیاست خارجی و امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران را آشکار کرده است. درحالی‌که تلاش کشورهای رقیب و دشمنان ایران، بر انحصار تجارت و ترانزیت و حصر ژئوپلیتیک ایران است، نباید کشور در انبوهی از قوانین دست‌وپاگیر در مسیر بالفعل نمودن توانایی‌های جغرافیایی خود قرار بگیرد.

توسعه زیرساخت‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری و ارائه مشوق‌ها و تسهیلات برای تشدید رقابت میان مسیرهای داخلی ایران و دیگر مسیرهای منطقه باید در اولویت قرار گیرد.در این شرایط باید موضوع ترانزیت و ابتکارهای ترانزیت محور نظیر ایران راه در اولویت و دستور کار قرار گیرد. در برنامه هفتم پیشرفت، به‌منظور ایجاد فرماندهی واحد و هماهنگی دستگاه‌ها در زمینه ترانزیت نسبت به تشکیل ستاد ملی ترانزیت به ریاست رئیس‌جمهور اقدام شد که این امر ظرفیت ویژه‌ای جهت راهبری مقوله ترانزیت در کشور ایجاد نموده و لازم است نسبت به برگزاری جلسات ستاد ملی ترانزیت اقدام گردد و موضوع ترانزیت در بسترهای نرم‌افزاری و سخت‌افزاری پیگیری گردد.

در کنار فرماندهی واحد، از مهم‌ترین مسائل کشور در تکمیل و توسعه مسیرهای کریدوری تأمین مالی بوده است. یکی از روش‌های اصلی تأمین مالی پروژه‌های عمرانی و زیرساختی در دولت سیزدهم، تهاتر نفت جهت تکمیل پروژه‌های راهبردی ترانزیتی بود. شیوه تأمین مالی جدیدی که اگرچه پیچیدگی‌ها و چالش‌های خاص خود را در پی داشت، اما موتور محرکه پیشرفت پروژه‌های چندین ساله کریدوری شد.

امری که نمود شفاف آن در شکسته‌شدن رکورد ترانزیت خارجی عبوری از ایران با ۱۷.۷ میلیون تن در سال پایانی دولت سیزدهم قابل‌مشاهده است. در همین راستا، برای خروج از مارپیچ تمدید مهلت اتمام پروژه‌های اولویت‌دار کریدوری باید نسبت به‌ به‌کارگیری روش‌های ابتکاری اهتمام گردد تا کشور بیش از این معطل تکمیل زیرساخت‌های ضروری خود نماند و فرصت چانه‌زنی سیاسی برای احیای نقش ایران در این عرصه پر از چالش برای دستگاه‌های ذیربط فراهم شود.

تکمیل کریدور ارس به‌عنوان پروژه راهبردی طراحی شده میان ایران و آذربایجان، نقش‌آفرینی فعالانه ایران در منطقه را تثبیت می‌نماید. از طرف دیگر ارائه ابتکار ترانزیت محور نظیر ایران راه به‌عنوان موتور محرک بخش ترانزیت عمل خواهد کرد و ضمن تعریف کلان پروژه ملی نسبت سایر پروژه‌های کریدوری و لجستیکی در حوزه‌های زیرساختی و نرم‌افزاری را با پیشرفت کشور تبیین می‌نماید و با ایجاد تمرکز بر پیشرفت پروژه‌ها، اولویت‌بندی و تخصیص منابع به پروژه‌های زیرساختی را باتوجه‌به تحولات جهانی تعیین خواهد کرد.

این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده است

کریدور زنگزور و مسیر پیش رو بیشتر بخوانید »

گرامیداشت یاد شهدای خدمت در پیاده روی طریق المهدی مسجد جمکران


به گزارش مجاهدت از دفاع‌پرس از قم، مردم قدرشناس قم به منظور گرامیداشت نخستین سالگرد شهید رئیسی و دیگر شهدای خدمت، در مراسم پیاده روی و حرکت خودرویی در طریق المهدی (عج) از حرم مطهر حضرت معصومه (س) تا مسجد مقدس جمکران حضور پیدا کردند.

قشر‌های مختلف مردم قم در نخستین سالگرد شهادت شهید رئیسی با در دست داشتن تصاویر شهدای حادثه بالگرد اردیبهشت و پرچم ایران مسیر حرم تا حرم در بلوار پیامبر اعظم (ص) را از عمود بیست تا مسجد مقدس جمکران پیاده طی کردند.

همچنین موکب‌های مسیر طریق المهدی هم ارادت شان را با پخش نوای مداحی، نذری و روایت تلاش‌های شهید رئیسی به شهدای خدمت نشان دادند.

بعد از نماز مغرب و عشا نیز اجتماع بزرگ مردم در صحن جامع مهدوی مسجد جمکران با سخنرانی سردار قاسم رضایی جانشین فراجا و مهرداد بذرپاش وزیر راه دولت سیزدهم ادامه یافت.

انتهای پیام/

این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده هست

گرامیداشت یاد شهدای خدمت در پیاده روی طریق المهدی مسجد جمکران بیشتر بخوانید »

بذرپاش: شهید جمهور اعتقاد جدی به استفاده از جوانان در سطوح مختلف مدیریتی داشت


به گزارش مجاهدت از دفاع‌پرس از قم، «مهرداد بذرپاش» وزیر راه و شهرسازی دولت سیزدهم شامگاه سه شنبه در مراسم گرامیداشت نخستین سالگرد شهادت آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی در مسجد مقدس جمکران اظهار داشت: در نگاه شهید رئیسی، بیان مشکلات از تریبون‌ها به‌جای ارائه راهکار، نوعی فرار از مسئولیت بود و ایشان به‌جای خطابه‌گویی، خود وارد میدان عمل می‌شد.

وی با بیان اینکه رئیس‌جمهور شهید نسبت به اختلاف‌نظر‌ها میان اعضای کابینه حساسیت بالایی داشت، گفت: در مواردی که در دولت میان وزرا اختلاف‌نظری ایجاد می‌شد، شهید رئیسی با درایت، اجازه نمی‌داد این اختلافات به فضای عمومی کشور یا رسانه‌ها کشیده شود و وزرا را از اتخاذ مواضع متقابل بر حذر می‌داشت.

وزیر راه و شهرسازی دولت سیزدهم با اشاره به آمار‌های رسمی بانک مرکزی افزود: در ابتدای دولت سیزدهم، رشد تولید مسکن عددی منفی بود و به منفی ۷ درصد رسیده بود؛ اما با آغاز فعالیت‌های گسترده عمرانی و مسکن‌سازی در دولت رئیس جمهور شهید، این روند به رشد مثبت و قابل‌توجهی رسید که نشان از جهت‌گیری کارشناسی دولت داشت.

بذرپاش از افزایش ترانزیت بین‌المللی به‌عنوان یکی دیگر از دستاورد‌های دوره ریاست جمهوری آیت‌الله رئیسی یاد کرد و گفت: در ابتدای دولت سیزدهم، ترانزیت کالا از خاک ایران زیر ده میلیون تُن بود، اما در سال ۱۴۰۲ این رقم به بیش از ۱۷.۷ میلیون تن رسید؛ افزایشی که به گواه کارشناسان می‌تواند تحول بزرگی در اقتصاد ملی ایجاد کند.

وی افزود: تلاش برای تبدیل ایران از کشوری منفعل به بازیگری مؤثر و مبتکر در کریدور‌های منطقه‌ای و بین‌المللی از جمله اهداف راهبردی دولت شهید رئیسی بود و این مسیر موجب شد جایگاه ایران در حوزه تجارت و ترانزیت تقویت شود.

وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اقدامات دولت در حوزه واگذاری زمین گفت: تنها در یک سال، بیش از ۴۰۰ هزار قطعه زمین به متقاضیان واگذار شد و این در حالی هست که از ابتدای پیروزی انقلاب اسلامی تا سال ۱۴۰۲، مجموعاً حدود ۸۰۰ هزار قطعه زمین در مناطق شهری به مردم واگذار شده بود و دولت سیزدهم در مدت کوتاهی، بالغ بر ۶۰۰ هزار قطعه زمین روستایی را آماده واگذاری کرد.

بذرپاش با اشاره به شرایط خاص کشور در دوران تحریم، اظهار کرد: فروش نفت کشور در ابتدای دولت سیزدهم به ۴۰۰ هزار بشکه در روز رسید، اما با روی کار آمدت دولت سیزدهم درآمد‌های نفتی نیز به رقم قابل‌توجه ۳۶ میلیارد دلار افزایش یافت.

وی اهتمام شهید رئیسی به ظرفیت‌های جوانان را از ویژگی‌های بارز ایشان برشمرد و گفت: شهید رئیسی اعتقاد جدی به استفاده از نیروی جوان در سطوح مختلف مدیریتی داشت و این نگاه مورد تأکید مقام معظم رهبری نیز قرار گرفت.

وزیر راه و شهرسازی در بخش دیگری از سخنان خود، با انتقاد از برخی دو قطبی‌سازی‌های کاذب در فضای سیاسی کشور گفت: شهید رئیسی با چنین رفتار‌هایی مخالف بود و معتقد بود به‌جای دو قطبی‌های تنش‌زا، باید به دنبال دو قطبی‌های سازنده در حوزه پیشرفت و عدالت باشیم.

بذرپاش در پایان از حجت‌الاسلام آل‌هاشم به‌عنوان یک رهبر اجتماعی یاد کرد و با تجلیل از شخصیت شهید دکتر امیرعبداللهیان، گفت: ایشان از نخبگان عرصه دیپلماسی کشور بود که در دوره وزارت خود، خدمات ارزشمندی به کشور ارائه کرد.

انتهای پیام/

این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده هست

بذرپاش: شهید جمهور اعتقاد جدی به استفاده از جوانان در سطوح مختلف مدیریتی داشت بیشتر بخوانید »

بذرپاش: در دولت شهید رئیسی ۱۰۰ فروند هواپیما وارد کشور شد


به گزارش مجاهدت از گروه سیاسی دفاع‌پرس، «مهرداد بذرپاش» وزیر راه و شهرسازی دولت شهید رئیسی در مراسمی که به‌منظور گرامیداشت رئیس‌جمهور شهید برگزار شد طی سخنانی با اشاره به بیانیه جمعی از این دانشجویان در این مراسم اظهار داشت: قطعاً دولتی که آرایش مسئله حل کردن داشته باشد در مقابل رویکرد، مسئله پاک کردن، رویکرد متفاوتی خواهد داشت.

وی گفت: پس از رویکرد حل مسائل، نگاه کارشناسی ایشان مورد توجه بود، زیرا رئیس جمهور به‌عنوان کارشناس کارشناسان موضوع برای خودش باید حل می‌شد تا بعد آن بتواند تصمیم‌گیری کند.

بذرپاش افزود: شهید رئیسی در کنار این رویکرد‌ها در امر پیگیری بسیار فعال بود. برای برخی پروژه‌ها چندین جلسه با همدیگر برگزار می‌کردیم. موضوعی مانند کریدور ارس را بیش از ۴۰ بار از بنده پیگیری کرد؛ این پروژه بین المللی در ۶ ماه پیشرفت خوبی کرد. در سفر آخر با شهدای خدمت و آن عکس معروف که من نیز کنار ایشان هستم مشغول بازدید از این پروژه بودیم که برق شعف و شادی از پیشرفت کار در چشمان شهید رئیسی نمایان بود.

وی با بیان اینکه رفع مشکلات در این دولت در دستورکار بود، گفت: من آن زمان به‌عنوان مقام مسئول این آمار را اعلام نکردم ولی امروز می‌گویم در دولت شهید رئیسی ۱۰۰ فروند هواپیما در شرایط تحریمی وارد کشور شد.

وی با اشاره به تمهیدات این دولت برای اجرای قانون کشور در حوزه ساخت ۴ میلیون مسکن گفت: مسکن موضوع مهمی هست و حرکت آن باعث افزایش تولید و رشد سالانه کشور می‌شود. دولت شهید رئیسی در ابتدای امر احتکار زمین را شکست و زمین‌های زیادی را پای‌کار تولید آورد.

بذرپاش تاکید کرد: کار دوم این دولت این بود که موضوع مسکن را به یک موضوع اجتماعی تبدیل کرد. در جلسات با استانداران آنها نیز باید به این موضوع پاسخ می‌دادند و دیگر وزارت راه تنها در این حوزه وظیفه نداشت.

وی با اشاره به انتقادات نسبت به عملکرد دولت سیزدهم در حوزه مسکن گفت: اگر رشدی صورت نگرفته بود چطور کشور در سال ۱۴۰۳ آمار‌ها رشد تولید را نشان می‌دادند؟ در بخش مسکن ما تازه ابتدای کار بودیم و برخی پروژه‌ها تازه تعریف شده بود.

نحوه همکاری با شهید رئیسی

وی گفت: شهید رییسی در ابتدای دولت از من خواست مسئولیت دیگری را بپذیریم که گفتم اجازه دهد در دیوان محاسبات بمانم که الان حسرت می‌خورم چرا زودتر و بیشتر با او همکاری نکردم. در برخی جلسات و با مشاهده برخی آمار‌ها گفتم آمار فعلی را اعلام کنید تا کار جلو رفت آنها را نقض نکنند که گفت اگر قرار باشد اعلام کنیم باید مدام در حال پاسخ دادن باشیم و فرصتی برای کار باقی نمی‌ماند. دولت سیزدهم وقتی کار را تحویل گرفت ساخت ۲ و میلیون و ۶۰۰ واحد را کلید زد که بخش اعظم آنها روستایی بود.

وزیر راه و شهرسازی دولت سیزدهم با اشاره اینکه در انتخابات برخی کاندیدا‌ها شعار می‌دادند که می‌خواهند زمین به مردم دهند در حالی‌که دولت آقای رئیسی در محدوده شهر‌ها و روستا‌ها ۴۰۰ هزار قطعه زمین به مردم واگذار کرد، گفت: برنامه ما واگذاری یک میلیون قطعه زمین بود یعنی فقط در چند ماه از عمر این دولت، بیش از ۶۵۰ هزار قطعه زمین در سامانه تنظیم شد.

وی تاکید کرد: قطعا اگر این روند تا پایان دولت ادامه پیدا می‌کرد، واگذاری یک میلیون قطعه زمین قطعی بود.

بذرپاش تاکید کرد: با تلاش ایشان سد ذهنی و مسمومی که نسبت به احتکار زمین وجود داشت، شکسته شد. شهید رئیسی به یقین رسیده بود که باید این مسیر را برود. زمین وجود داشت و با مدیریت مشکل حل می‌شد.

وی با اشاره به اینکه تحلیل‌های غلطی وجود داشت مبنی بر اینکه دولت نباید در این حوزه دخالت کند، نیز وجود داشت، گفت: مگر می‌شود دولت مداخله‌گر نداشته باشیم. وظیفه دولت پس چیست. البته مداخله آدابی دارد. در برخی حوزه‌ها باید حتماً مداخله کنیم. مثلاً برای حمایت از مستأجران چطور باید مداخله کرد که قانون فعلی با حمایت شهید رییسی در مجلس وضع شد و امروز دست دولت را در حمایت از مستاجران باز می‌گذارد لذا با همکاری مجلس، قانون ساماندهی بازار مسکن در تیرماه ۱۴۰۳ تصویب و ابلاغ شد.

وزیر راه و شهرسازی دولت سیزدهم گفت: با پیگیری شخص شهید رئیسی، هزاران هکتار زمین در شهر‌ها و روستا‌ها وارد مدار ساخت مسکن شد. کل مسکن مهر، در هشت سال دولت آقای احمدی‌نژاد حدود ۸ هزار هکتار بود در حالی‌که در طرح نهضت ملی مسکن، در کمتر از سه سال، بیش از ۱۰۰ هزار هکتار زمین تأمین و وارد فرایند ساخت می‌شد. گفتنش راحت هست، اما باید زمین تأمین شود، مسیر قانونی‌اش طی شود، به شهر‌ها الحاق یا در قالب شهر‌های جدید تعریف شود، آماده‌سازی انجام شود و سپس به مرحله ساخت رسد.

وی گفت: از سوی دیگر، مشکلات شبکه بانکی در تأمین مالی و نیز مسائل متقاضیان، چالش‌هایی بودند که وجود داشتند. اما شهید رئیسی وارد میدان شد. حتی درباره طرح‌های باقی‌مانده از دولت قبل نیز نگفت، چون این طرح متعلق به دولت قبل هست، انجام ندهیم. وقتی دولت سیزدهم آغاز شد، ۲۴۰ هزار واحد مسکن مهر باقی‌مانده و به دولت رسیده بود. پروژه‌هایی که از سال‌های ۸۹ تا ۹۳ روی دست دولت مانده بود و بیش از ۱۰ سال زمان گذشته بود. متقاضیان پول داده بودند و و بانک‌ها هم اعتباری برای تکمیل آن نداشتند. اما ما با استفاده از منابع مولدسازی دارایی‌ها در کمتر از سه سال، حدود ۱۴۰ هزار واحد از آنها را تحویل دادیم. این یک اقدام بزرگ بود.

بذرپاش با اشاره به ویژگی شخصیتی شهید رئیسی گفت: شهید رئیسی همواره می‌گفتند ۸۰ درصد کار، پیگیری هست. کریدور ارس را شاید ۴۰ بار از بنده پیگیری کردند و به ثمر هم نشست.

وی با اشاره به نگاه کلان شهید رئیسی در حوزه سیاست‌های همسایگی تاکید کرد: برای ارزیابی توفیق در سیاست‌های همسایگی که دولت شهید رئیسی در اولویت سیاست خارجی خود قرار داده بود شاخص‌هایی داریم که یکی از ان‌ها میزان ترانزیت کالاست و مرجع صدور آمار آن گمرک جمهوری اسلامی ایران هست.

وزیر دولت سیزدهم افزود: در سال ۱۳۹۳، میزان ترانزیت کالا از کشور به بالاترین حد و حدود یک دهم میلیون تن رسیده بود. پس از آن روند نزولی و به‌طور متوسط سالی ۱۰ میلیون تن ترانزیت داشتیم.

وی گفت: این شاخص در سال ۱۴۰۲ به ۱۷.۷ میلیون تن رسید و در پنج‌ماهه اول ۱۴۰۳ نیز با رشد ۶۰ درصدی ادامه یافت. برنامه‌مان رسیدن به ۲۵ میلیون تن در سال ۱۴۰۳ بود که کار ناتمام ماند.

وی با اشاره به اینکه کریدور زنگزور که محل نزاع دو دهه‌ای ما با آذربایجان بود با همت و پیگیری شهید به کریدور ارس تبدیل شد، گفت: این پروژه‌ای سخت بود هم از لحاظ تأمین مالی و هم از نظر اجرایی. پروژه‌ای که مستلزم توافقات منطقه‌ای و همکاری با کشور‌های خارجی بود و در مدت کوتاهی اجرایی شد.

بذرپاش گفت: شهید در موضوع کریدور‌ها عقب نماند. این یعنی از وضعیت منفعل، به وضعیت مبتکر رسیدیم. دولت شهید می‌دانست دارد چه می‌کند. نه‌تنها منفعل بود بل‌که مبتکر. دولت شهید ابتکاری طراحی کرد به نام ایران‌راه این ابتکار، نقشه جامع حرکت شهید برای توسعه کریدور‌ها و توافقات منطقه‌ای بود. در هر نشست منطقه‌ای، یا دولت ما میزبان بود یا میهمان. در هر حالت، محور توافقات، ابتکارات جمهوری اسلامی ایران بود. ما می‌دانستیم چه می‌خواهیم بکنیم و شهید هم دقیقاً مسیر را می‌شناخت.

وی با اشاره به خصوصیات اخلاقی شهید رئیسی گفت: حتی در سخت‌ترین شرایط عصبانیت در ایشان نمی‌دیدم. ما مطلع بودیم از فشارها، از نقد‌های ناسالم، ولی شهید همیشه مطلع و دقیق بود. در همه جلسات، چه سفر‌ها و چه نشست‌های رسمی، حضور فعال داشت و با امید کار می‌کرد.

وزیر راه‌وشهرسازی دولت سیزدهم با اشاره به اینکه شهید رئیسی برای حرکت و پیشرفت امور کم فروشی نکرد و حداقل برای وزارت نا از جان و آبروی خود هم گذشت، اضافه کرد: این شهید الگویی ماندگار برای اداره کشور و ظرفیتی ماندگار و الگویی از خواستن و توانستن برای شماست.

انتهای پیام/ ۲۶۱

این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده هست

بذرپاش: در دولت شهید رئیسی ۱۰۰ فروند هواپیما وارد کشور شد بیشتر بخوانید »

آثار ثانویه تعرفه‌های تجاری ایالات متحده بر تجارت ایران

آثار ثانویه تعرفه‌های تجاری ایالات متحده بر تجارت ایران



تعرفه‌های تجاری اخیر آمریکا که معادلات را در اقتصاد جهانی دگرگون کرده پیش‌زمینه‌هایی دارد و آثاری که دامنگیر همه جهان خواهد شد و ایران نیز در این میان از این امر مستثنا نیست.

به گزارش مجاهدت از مشرق، سیاست‌های تجاری دور دوم ریاست‌جمهوری ترامپ، این ظرفیت را داراست که زمینه‌ساز تغییرات بنیادین و بی‌ثبات‌ساز در نظام تجارت بین‌الملل شود. تعادل فعلی نظام تجارت بین‌الملل در دو طرف مازاد عمده و کسری عمده تجاری، طی چهار دهه گذشته مبنای تعاملات اقتصادی میان کشورها بوده است. تعادل مذکور، اکنون در حال بازتنظیم است و این تحول، آغازگر دوره جدیدی از تعادل‌ها در عرصه اقتصاد بین‌الملل به شمار می‌آید.

در نمودار ذیل، روند شکل‌گیری دو طرف عمده تعادل فعلی نظام تجارت بین‌الملل قابل شناسایی است. به وضوح قابل مشاهده است که در مقیاس جهانی، یک مازاد تجاری بزرگ (چین) و تنها یک کسری بزرگ (آمریکا) وجود دارد. در نتیجه، برای بسیاری از کشورهای دارای مازاد تجاری عمده، جایگزین مهمی برای جبران واردات ایالات متحده وجود ندارد.

آثار ثانویه تعرفه‌های تجاری ایالات متحده بر تجارت خارجی ایران | زمینه‌های تشدید این تعرفه‌ها چیست؟

در تغییر تعادل فعلی نظام تجارت بین‌الملل به تعادل جدید، قواعد ثابت پیشین با چالش‌های جدی مواجه شده‌اند؛ با این حال، ماهیت چارچوب‌های تعادل جدید تجاری هنوز به‌طور کامل قابل تشخیص نیست. در نمودار ذیل، جهش بی‌سابقه شاخص نااطمینانی سیاست تجاری (PTU) پس از اعمال تعرفه‌های تشدیدشده تجارت خارجی توسط آمریکا و عمل متقابل برخی کشورهای دارای مازاد تجاری، قابل مشاهده است.

تبعات ناشی از نااطمینانی تجاری و پیش‌بینی‌ناپذیری سیاست تجاری، عامل تعیین‌کننده چشم‌انداز رشد اقتصادی کشورها در کوتاه‌مدت خواهد بود. تداوم تشدید تعرفه‌ها و فضای ناشی از عدم قطعیت تجاری، موجب بروز رکود قابل توجه در رشد اقتصادی بسیاری از کشورها خواهد شد. با توجه به پیچیدگی و سیال بودن شرایط کنونی، تحولات اقتصادی آتی، گسترده‌تر و پیچیده‌تر هستند و سطح بالاتری از عدم‌قطعیت در خصوص اقدامات آتی تجاری ایالات متحده وجود دارد.

آثار ثانویه تعرفه‌های تجاری ایالات متحده بر تجارت خارجی ایران | زمینه‌های تشدید این تعرفه‌ها چیست؟

از اواخر بهمن‌ماه ۱۴۰۳، ایالات متحده مجموعه‌ای از اقدامات تعرفه‌ای را آغاز کرد که نخست کشورهای کانادا، چین، مکزیک و بخش‌های راهبردی واردات از کشورهای مذکور را هدف قرار داد و سرانجام در اوایل فروردین‌ماه به وضع تعرفه‌های تشدیدشده تقریباً فراگیر، منجر شد. در نتیجه، نرخ مؤثر تعرفه‌ای ایالات متحده از سطوح ثبت‌شده در دوران رکود بزرگ (دهه ۱۹۳۰ میلادی) نیز فراتر رفت و واکنش‌های متقابل از سوی شرکای اصلی تجاری، منجر به افزایش قابل توجه نرخ‌های تعرفه در سطح جهانی گردید. در مجموع، دولت ترامپ اکنون در موقعیتی قرار دارد که می‌تواند با بهره‌گیری از از فضای بی‌ثبات فعلی، نظام تجاری و مالی بین‌المللی را به نفع آمریکا بازآرایی کند.

این تحولات، تجدیدنظرهای اساسی را در زمینه نرخ‌های رشد اقتصاد جهانی در پی داشته است. در حالی‌که در بهمن ماه ۱۴۰۳، صندوق‌ بین‌المللی پول رشد اقتصاد جهانی را برای سال جاری ۳.۳ درصد پیش‌بینی کرده بود، در فروردین ماه ۱۴۰۴، این پیش‌بینی را مورد تجدیدنظر قرار داده و به ۲.۸ درصد کاهش داد. اعمال تعرفه‌های گسترده و بازنگری در سیاست حمایت از دلار قوی می‌تواند از گسترده‌ترین تغییرات سیاستی در دهه‌های اخیر باشد و به‌طور بنیادین نظام تجاری و ارزی جهانی را دگرگون سازد.

اگرچه ایالات متحده در اواخر فروردین‌ماه به‌طور موقت بخش قابل‌توجهی از تعرفه‌های تشدیدشده را متوقف کرد، اما در عین حال، تعرفه‌های اعمال‌شده بر چین را به سطوح بازدارنده افزایش داد. باید توجه داشت این اقدام، حتی در صورت تمدید، تغییر معناداری در چشم‌انداز رکود تجاری جهانی ایجاد نخواهد کرد. علت آن است که نرخ مؤثر تعرفه‌ای میان ایالات متحده و چین همچنان در سطح بالایی باقی مانده و فضای ابهام‌آلود ناشی از سیاست‌گذاری‌های تجاری ایالات متحده، همچنان تداوم دارد. هرچند برخی کشورهایی که پیش‌تر هدف تعرفه‌های بالا قرار داشتند، ممکن است به‌صورت مقطعی منتفع شوند، اما این تحولات از شدت نااطمینانی موجود در نظام تجارت بین‌الملل نمی‌کاهد.

آثار ثانویه تعرفه‌های تجاری ایالات متحده بر تجارت خارجی ایران | زمینه‌های تشدید این تعرفه‌ها چیست؟

در مقیاس جهانی، رشد مازاد تجاری چین در بخش کالا و افزایش سریع حجم صادرات این کشور دلالت بر این دارد که بخشی دیگر از اقتصاد جهانی باید کسری بزرگ‌تری را تجربه کند یا مازاد تجاری خود را کاهش دهد. کشورهای جنوب شرق آسیا، تایوان و کره جنوبی همگی دارای مازاد تجاری در بخش کالا هستند و این مازادها جایگزین مازاد چین نمی‌شوند. در واقع، همچنان وابستگی چین به آمریکا به‌عنوان اصلی‌ترین طرف مقابل مازاد تجاری چین پابرجاست و در میان‌مدت، هیچ کشوری نمی‌تواند نقش کنونی آمریکا در نظام تجارت جهانی را ایفا کرده و به عنوان جایگزینی برای جذب ۱.۴ تریلیون دلار از مجموع مازاد تجاری جهانی عمل کند.

این الگوی رشد نامتوازن تجاری، که مبتنی بر رشد اقتصادی چین از طریق صادرات و تأمین تقاضای جهانی برای واردات توسط ایالات متحده است، در دهه اخیر تشدید شده است. به بیان دیگر، پایه‌های رشد اقتصادی چین در دهه اخیر، تا حد قابل توجهی بر جذب مازاد تجاری این کشور توسط آمریکا استوار است. این الگوی نابرابری‌های تجاری نشان‌دهنده وابستگی عمیق‌تر و ماندگارتری میان دو اقتصاد است. به عبارت دیگر، حفظ سطوح فعلی رشد اقتصادی چین و مازاد تجاری عظیم این کشور تنها در صورتی ممکن خواهد بود که کسری تجاری بزرگ ایالات متحده ادامه یابد. بدیهی است که این وضعیت، پیامدهای مهمی برای جنگ تجاری جاری به دنبال دارد.

آثار ثانویه تعرفه‌های تجاری ایالات متحده بر تجارت خارجی ایران | زمینه‌های تشدید این تعرفه‌ها چیست؟

همچنین در این زمینه، دیدگاه‌هایی مبنی بر اینکه کشورها برای جبران کاهش تجارت با ایالات متحده به چین روی خواهند آورد، باید با دیده تردید نگریسته شود. در بسیاری موارد، در خصوص نقش و سطح اثرگذاری دیپلماسی اقتصادی در تغییر نقشه تجارت جهانی، بیش از حد بزرگ‌نمایی شده و واقعیت‌های بنیادین اقتصادی مورد غفلت واقع می‌گردد. در نظام تجارت جهانی، چین و ایالات متحده جایگزین یکدیگر نیستند؛ ایالات متحده به عنوان بزرگترین واردکننده، نقش تأمین‌کننده اصلی مازاد تجاری جهان را ایفا می‌کند، در حالی که چین به عنوان بزرگترین صادرکننده، برای جبران کمبود تقاضای داخلی، به بازار جهانی وابسته است.

این مسئله زمانی ابعاد بحرانی‌تری می‌یابد که ایالات متحده به‌طور قاطع تصمیم بگیرد کسری تجاری خود را با کاهش واردات جبران کند، حتی اگر این اقدام به بهای ورود اقتصاد آن کشور به رکود تمام شود. در سطح جهانی، تنها یک منبع بزرگ مازاد و تنها یک کانون اصلی کسری تجاری وجود دارد؛ از این رو، اغلب کشورهای دارای مازاد عمده، جایگزین مشخصی برای تقاضای ایالات متحده در اختیار ندارند. از سوی دیگر، مسیر واقع‌بینانه برای کشورهای دارای مازاد تجاری جزئی، تقویت تقاضای داخلی و کاهش وابستگی به قطب‌های تجاری ناپایدار است.

در شرایط کنونی بسیاری از مبادی تجاری ایالات متحده، سطحی از وابستگی تجاری و سرمایه‌گذاری با چین دارند که در مواردی از مناسبات آن‌ها با آمریکا فراتر رفته است. وابستگی مذکور، یکی از نقاط آسیب آمریکا در نظام تجاری و صنعتی این کشور است. در پرتو وابستگی تجاری و تولیدی مذکور، جهت‌گیری محوری دولت مستقر آمریکا، حرکت به سمت برخورداری از یک بخش تولیدی مقاوم و مستقل است. رویکرد اخیر در سخنان رئیس‌جمهور این کشور نیز قابل مشاهده است: «اگر فولاد نداشته باشید، کشور ندارید.». در جهت‌گیری محوری مذکور، بدون زنجیره‌های تأمین مطمئن برای تولید سلاح‌ها، تجهیزات نظامی و سیستم‌های دفاعی، بنیان‌های امنیت ملی تضعیف می‌شود. بنابراین بسیاری از مداخلات تعرفه‌ای شدید، بر صنایع حیاتی برای امنیت ملی به معنای گسترده آن (نظیر کالاهایی مانند نیمه‌هادی‌ها و داروها) متمرکز خواهد بود.

با توجه به اینکه تعرفه‌های وضع شده عمدتاً براساس کسری تجاری ایالات متحده با کشورها محاسبه شده است و باتوجه به حجم ناچیز مبادلات تجاری ایران و آمریکا (حدود ۲۰۰ هزار دلار)، اعمال تعرفه‌ها تأثیر مستقیمی بر شاخص‌های تجاری و اقتصادی ایران نخواهد داشت. با این حال، با توجه به پیش‌بینی رکود در اقتصاد جهانی و جایگاه ایران به عنوان تأمین‌کننده کالاهای پایه برای اقتصادهای صنعتی نظیر چین، کاهش سطح صادرات کشورهای مذکور، به معنی کاهش تقاضای این کشورهای برای کالاهای پایه ایران خواهد بود و از این مسیر، بخشی از میزان صادرات کشور در میان مدت دچار تهدید خواهد شد.

از سوی دیگر، کاهش تقاضای وارداتی آمریکا از کشورهای دارای مازاد عمده تجاری، از جهاتی واجد برخی فرصت‌های انتقال تجاری برای کشور خواهد بود. در این زمینه، با شناسایی اقلام وارداتی دارای ریسک تأمین یا حائز هزینه‌های بالای تجاری برای کشور، می‌توان درباره انتقال تجاری از کشورهای دارای ریسک تأمین به کشورهای دارای مازاد عمده تجاری در اقلام هدف، برنامه‌ریزی کرد.

همچنین لازم است تدابیر راهبردی لازم برای پیش‌بینی و تحلیل الگوهای تعادل جدید نظام تجارت بین‌الملل، در داخل کشور اتخاذ شود. همچنین، شناسایی دقیق روش‌های آتی دولت‌ها برای مدیریت و کاهش پیامدهای منفی این تحولات، به‌ویژه در ابعاد امنیت تجاری و اقتصادی، یک ضرورت راهبردی محسوب می‌شود.

در مذاکرات تجاری ترامپ و تیم وی با چین در سال‌های ۲۰۱۸ تا ۲۰۱۹، تعرفه‌ها نه تنها به‌عنوان یک ابزار فشار، بلکه به‌عنوان یک اهرم قدرت در مقابل کسری تراز تجاری ایالات متحده با چین به‌کار گرفته شده و تبعات قابل‌توجهی به همراه داشتند. با توجه به ریسک بالای تغییر رفتار تجاری در برخی از مبادی تجاری کشور، ایجاد آمادگی لازم در داخل برای مواجهه با احتمال استفاده از تعرفه‌ها به عنوان ابزاری راهبردی در سیاست تجاری علیه ایران لازم است.

مهرداد بذرپاش وزیر سابق راه و شهرسازی

این مطلب به صورت خودکار از این صفحه بارنشر گردیده است

آثار ثانویه تعرفه‌های تجاری ایالات متحده بر تجارت ایران بیشتر بخوانید »