سرویس جهان مشرق – پس از ماهها گمانه زنی، یوسی کوهن، رئیس سابق موساد روز گذشته طی یک مصاحبه خبری اعلام کرد که آماده ورود به عرصه انتخاباتی بوده و برای درست کردن امور داخلی رژیم صهیونیستی، اوست که باید نخستوزیر بعدی باشد.
یوسی کوهن زادهٔ ۱۰ سپتامبر ۱۹۶۱، یکی از برجستهترین چهرههای اطلاعاتی و سیاسی اسرائیل است که بین سالهای ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۱ بهعنوان رئیس سازمان اطلاعاتی موساد خدمت کرد.
یوسی کوهن در اورشلیم، در خانوادهای مذهبی یهودی به دنیا آمد و در منطقه قطمون این شهر بزرگ شد. پدرش کارمند بانک و مادرش معلم بود. او تحصیلات خود را در محیطی مذهبی-صهیونیستی دنبال کرد و از جوانی به فعالیتهای اطلاعاتی علاقهمند شد. کوهن به سه زبان انگلیسی، فرانسه و عربی تسلط کامل دارد. وی بیش از ۳۰ سال در سازمان موساد فعالیت داشت و در این مدت، نقشهای کلیدی متعددی را بر عهده گرفت. او در دهه ۱۹۸۰ به موساد پیوست و بهسرعت به دلیل مهارتهایش در عملیات اطلاعاتی در کشورهای مختلف، بهویژه در اروپا، مورد توجه قرار گرفت.
او مدیریت بخش «تزومت» (واحد مسئول شبکه منابع مخفی در سراسر جهان) را بر عهده داشت و در سال ۲۰۱۳ بهعنوان رئیس شورای امنیت ملی اسرائیل منصوب شد.در ژانویه ۲۰۱۶، بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر وقت اسرائیل، او را بهعنوان رئیس موساد انتخاب کرد.
دوران ریاست او با افزایش تنشهای اطلاعاتی با ایران همراه بود. کوهن به دلیل نقشش در عملیاتهای منطقهای و همچنین نماینده اصلی رژیم صهیونیستی در نبرد سایه با ایران شهرت یافت. او در مصاحبهای با شبکه ۱۲ اسرائیل به طور تلویحی به نقش موساد در رابطه با اقدامات خرابکارانه در داخل ایران و همچنین ترور دانشمندان هستهای کشور، اشاره کرد.
کوهن همچنین در پیشبرد توافقنامههای ابراهیم، که به عادیسازی روابط اسرائیل با برخی کشورهای عربی منجر شد، نقش داشت و این توافقها را بخشی از تلاشهای موساد برای تقویت دیپلماسی منطقهای توصیف کرد.
او بهعنوان مدیری سختگیر و کارآمد شناخته میشود که در طول خدمت خود چندین جایزه و مدال شایستگی دریافت کرده است. او به دلیل تواناییهای اطلاعاتیاش لقب «جاسوس تمامعیار» را از برخی رسانهها دریافت کرده است.
با این حال، او پس از پایان دورهاش در موساد، به دلیل افشای برخی اطلاعات حساس در گفتوگوهای رسانهای، از جمله رابطهای شخصی با یک مهماندار هواپیما و همچنین گفتگو با همسرش درباره مسائل حساس سیاسی و امنیتی، مورد انتقادات گسترده قرار گرفت.
پس از پایان دوره ریاستش در موساد در ژوئن ۲۰۲۱، کوهن به فعالیتهای تجاری، از جمله همکاری با شرکت ژاپنی سافتبانک، روی آورد. اما در سالهای اخیر، او بهطور جدی ورود به عرصه سیاسی را بررسی کرده و حتی از احتمال تأسیس یک حزب جدید و رقابت با نتانیاهو برای نخستوزیری سخن گفته است. او معتقد است که خلأ سیاسی در اسرائیل وجود دارد که میتواند با رویکردی میانهرو و عملگرا پر شود.
یوسی کوهن از اعتبار بالایی در میان محافل امنیتی و سیاسی اسرائیل برخوردار است. این سابقه میتواند او را بهعنوان فردی قابلاعتماد در مسائل امنیتی معرفی کند، که در جایی مانند اسرائیل که با چالشهای امنیتی دائمی، یک مزیت بزرگ است. همچنین کوهن بهعنوان مشاور امنیتی مورد اعتماد بنیامین نتانیاهو شناخته میشود و در حزب لیکود از محبوبیت نسبی برخوردار است. برخی از گزارشها نیز حاکی از آن است که زمانی نتانیاهو قصد داشت که او را به عنوان جانشین خود، به نخست وزیری برساند.
اما برای یوسی کوهن، مسئله ورود به سیاست و جلب حامی، به همین راحتی نیست. کوهن آشکارا از احتمال تأسیس یک حزب سیاسی جدید و رقابت برای نخستوزیری سخن گفته است. او خود را بهعنوان یک نامزد راستگرا معرفی میکند که میتواند تغییراتی را پیشنهاد دهد و از نتانیاهو و اپوزیسیون میانهرو متمایز شود. این استراتژی میتواند بخشی از رأیدهندگان راستگرا را که از وضع موجود ناراضی هستند، جذب کند.
همچنین یائیر لاپید، رهبر اپوزیسیون، از ورود احتمالی کوهن به سیاست استقبال کرده و امیدوار است که او بتواند رأی جناح راست را بشکند و دولت نتانیاهو را تضعیف کند. این حمایت نشاندهنده پتانسیل کوهن برای تأثیرگذاری بر معادلات سیاسی است.
در پروند رئیس موساد، شکستهای امنیتی و نظامی متعددی وجود دارد. تحلیلگران معتقدند که کوهن در جنگ ۱۱ روزه غزه (۲۰۲۱) نتوانست دستاوردهای قابلتوجهی برای موساد به ارمغان بیاورد. این شکست بهعنوان نقطه ضعفی در کارنامه او مطرح شده و ممکن است شانس او را برای کسب حمایت سیاسی کاهش دهد. موضوع دیگر، عدم پیشبینی اتفاقی همچون حمله ۷ اکتبر، در زمان تصدی وی بود و بسیاری از منتقدان وی این موضوع را مطرح میکنند که مقدمات برنامه ریزی چنین حملهای از سوی حماس، در زمانی که او تصدی موساد را بر عهده داشته است، آغاز شده است.
کوهن در اظهاراتی صریح، به کاهش محبوبیت اسرائیل در افکار عمومی جهان اذعان کرده و گفته است: «میلیاردها نفر در جهان از ما متنفر هستند.» او معتقد است که اسرائیل باید روایت خود را بهتر به جهان ارائه کند تا در برابر کارزارهای جهانی علیه این رژیم مقاومت کند.
وی طی سه سال گذشته، از سیاستهای بنیامین نتانیاهو رسما انتقاد کرده است که جایگاه او را از یک چهره همراه به نتانیاهو در دوران تصدی بر موساد، به یک چهره منتقد نتانیاهو تبدیل کرده است. از این رو، اعضای حزب لیکود و حامیان خارجی اسرائیل احتمالاً از کوهن بهعنوان جانشین نتانیاهو حمایت نخواهند کرد، زیرا او با شکست در این جنگ کنار گذاشته شد.
از سوی دیگر، صحنه سیاسی اسرائیل بسیار رقابتی است و چهرههایی مانند نتانیاهو، نفتالی بنت، یائیر لاپید و دیگران پایگاههای قوی دارند. ایجاد یک حزب جدید چالش بزرگی است، بهویژه در شرایطی که لیکود و دیگر احزاب راستگرا همچنان نفوذ زیادی دارند. اگرچه کوهن تجربه دیپلماتیک و امنیتی گستردهای دارد، اما تجربه مستقیم او در سیاست داخلی محدود است. این موضوع میتواند توانایی او در جلب حمایت عمومی و مدیریت ائتلافهای سیاسی را تضعیف کند.
