موشک مافوق صوت

به گزارش مجاهدت از سرویس جهان مشرق، کشتی جنگی آینده‌نگر بریتانیا، با کد Type 083، قرار است بخشی از یک شبکه‌ی حسگر توزیع‌شده شود. این موشک مجهز به یک تفنگ لیزری است که همزمان با سیستم‌های دفاع هوایی عمل می‌کند.

پایگاه خبری «Eurasian Times» به نقل از ژورنال دفاعی بریتانیا گزارش داد، وزیر تدارکات دفاعی این کشور، جیمز کارتلیج، در سخنرانی در کنفرانس دفاع هوایی «طیف کامل» در لندن، از طرح های ناوشکن نوع 83، سیستم برتری هوایی آینده نیروی دریایی سلطنتی رونمایی کرد.

او گفت که این کشتی‌های جدید به عنوان چیزی فراتر از جنگنده های معمولی عمل خواهند کرد. در واقع، آن‌ها در یک شبکه‌ی حسگر پراکنده ادغام می شوند.

آن‌ها یک شبکه‌ی حسگر توزیع شده هستند. کارتلیج مدعی شد که این یک جور “سیستمِ سیستم‌ها” است. او توضیح داد که سیستم برتری هوایی آینده از انواع فناوری های پیشرفته، از جمله قابلیت های پیچیده‌ی تشخیص رادار و سلاح‌های انرژی هدایت‌شده استفاده خواهد کرد. علاوه بر این، این کشتی عملیات‌های با خدمه و بدون خدمه را برای این سیستم‌ها را انجام خواهد داد.

به ادعای وزیر تامین دفاعی انگلستان این شناورهای نوین به طرز باورنکردنی مکانیزه خواهند شد. هدف این کشتی‌ها ترکیب تسلیحات مدرن مانند سلاح‌های انرژی هدایت شده با موشک ها، ترکیبی از قابلیت های پیچیده تشخیص راداری و سیستم های بدون سرنشین است. این شناور می‌تواند حفاظت ناوگان را گسترش دهد، به کنترل هوایی در منطقه بزرگ‌تر کمک کند و به لطف بردهای تشخیص طولانی‌تر، مانور بیشتری ارائه دهد.

کارتلیج همچنین خاطرنشان کرد:

“همان‌طور که از نام آن پیداست، نام این بازی، «برتری» است. و برتری از طریق زمان پاسخ سریع‌تر و کُشندگی بیشتر در مسافت های طولانی‌تر به دست می آید. با پایبندی به توانایی فعلی خود، به سرمایه گذاری در برنامه Sea Viper Evolution خود ادامه می دهیم. اطمینان حاصل می کنیم که کشتی‌های جنگی کلاس جهانی ما دارای سیستم‌های دفاع هوایی و موشکی برای محافظت از گروه‌های ماموریت دریایی در برابر تهدیدهای پیچیده‌تر، از جمله موشک‌های بالستیک هستند.»

سلاح‌های با انرژی هدایت‌شونده (DEW) با توجه به دقت، پاسخ سریع، و “احتمال اصابت” بالای آن‌ها در برابر موشک‌های با سرعت بالا، به عنوان دفاع‌های سخت و نرم غیر جنبشی در برابر تهدیدات موشک‌های بالستیک محبوب‌تر می‌شوند. پدافند هوایی مبتنی بر لیزر در میان ارتش‌های پیشرفته، از جمله ایالات متحده، به ویژه در کشتی‌های جنگی مورد توجه قرار گرفته است.

اگرچه وزیر از ذکر این که کدام سلاح لیزری بر روی این کشتی جنگی نسل بعدی نصب خواهد شد خودداری کرد، اطلاع داریم که بریتانیا سیستم تسلیحات انرژی هدایت‌شده لیزری (LDEW) موسوم به «DragonFire» را با موفقیت آزمایش کرده است. دراگون فایر یک سلاح خط دید است که می تواند با هر هدف قابل مشاهده‌ای درگیر شود.

در حال حاضر، کشتی Type 83 در مراحل اولیه مفهوم سازی است. با این حال، وزارت دفاع بریتانیا در فوریه 2022 اعلام کرد که ناوشکن Type 83 برای مقابله با تهدید روزافزون ناشی از موشک های مافوق صوت طراحی شده است.

تهدید ناشی از موشک های مافوق صوت در حال حاضر بزرگتر از سال 2022 است. به عنوان مثال، روسیه در حال تجهیز کشتی های جنگی و زیردریایی های هسته ای خود به موشک های مافوق صوت زیرکُن پیشرفته خود است. با وجود این که زیرکُن‌ها شکست‌ناپذیر نیستند، همانطور که در اوکراین دیده می شود، با این حال هنوز سرنگونی آن‌ها، به ویژه در دریا، بسیار دشوار است.

علاوه بر روسیه، چین نیز یک موشک مافوق‌صوت ضدکشتی موسوم به DF-21 که کشتی‌های بزرگ نیروی دریایی از جمله ناوهای هواپیمابر را تهدید می‌کند، به کار انداخته است. بنابراین، یک قوس حفاظتی بزرگ با حسگرها و DEW های جدیدتر به این معنی است که برنامه ریزان نظامی بریتانیا، DEW ها را تسلسیحاتی برای نابودی موشک‌های DF-21D یا موشک‌های مافوق صوت در نظر می گیرند.

وزارت دفاع بریتانیا مشخص نکرد که تفنگ لیزری نوع 83 چگونه یک سلاح مافوق صوت را ساقط می کند. شاید این کشور اولین یا تنها کسی نباشد که چنین سیستمی را مفهوم‌سازی می‌کند. دریاسالار ارشد نیروی دریایی ایالات متحده، مایکل گیلدی، در آگوست 2022 اظهار داشت که سیستم های انرژی هدایت شده به عنوان یک اقدام متقابل بالقوه علیه موشک های مافوق صوت در حال توسعه هستند.

آیا سلاح های لیزری می توانند تهدیدات مافوق صوت را شکست دهند؟

DEW ها اساساً سلاح هایی هستند که از انرژی بسیار متمرکز مانند لیزر، امواج مایکروویو یا پرتوهای ذرات برای تخریب، آسیب رساندن یا ناتوان کردن اهداف استفاده می کنند.

آن‌ها را می توان با سرعت‌های بالا به کار گرفت و در نتیجه این امکان برای آن‌ها فراهم می شود که به طور مؤثری در افراد، اتومبیل‌ها، امکانات و تجهیزات اختلال ایجاد کنند.

بحث در مورد انهدام موشک های مافوق صوت با استفاده از DEW مدتی است که ادامه دارد. به عنوان بخشی از یک رویکرد چند لایه به دفاع هوایی، پیمانکار دفاعی ایالات متحده نورتوپ گرومن گفت که با وزارت دفاع ایالات متحده برای بررسی سیستم های امواج مایکروویو بالا همکاری می کند.

این پیمانکار دفاعی اعلام کرد: «مایکروویوهای پرقدرت برتری مهمی نسبت به سلاح‌های مافوق صوت دارند – آن‌ها بسیار سریع‌تر هستند. در حالی که سلاح های مافوق صوت بیش از پنج برابر سرعت صوت حرکت می کنند، امواج مایکروویو با قدرت بالا با سرعت نور – 300 میلیون متر در ثانیه حرکت می کنند.

پنتاگون تخمین می زند که حداقل یک مگاوات یا یک هزار کیلووات لیزر برای جلوگیری از رسیدن یک موشک مافوق صوت به هدف مورد نیاز است. این بیش از سه برابر توان خروجی پیچیده‌ترین سیستم لیزر تاکتیکی امروزی است.

با این حال، کاملا بعید است که یک لیزر از هر نوعی بتواند با موفقیت به مخزن دماغه یک موشک مافوق صوت نفوذ کند. الکس هولینگز، تفنگدار سابق نیروی دریایی ایالات متحده و سردبیر وب سایت دفاعی Sandboxx، استدلال می کند که این موشک‌ها برای دوام آوردن در دمای بالای 1700 درجه ساخته شده اند.

هولینگز همچنین توضیح داد که لیزرها بر خلاف رهگیرها که می‌توانند به سمت اهدافی که فراتر از افق قرار دارند، شلیک کنند، به دلیل ماهیت خود محدود به خط دید هستند. مشکل آن‌جا پیدا می شود که لیزر برای سوزاندن موشک به زمان نیاز دارد. زمانی که موشک های مافوق صوت وارد خط دید لیزری شدند، ممکن است با سرعتی تا دو مایل در ثانیه حرکت کنند، بنابراین زمان زیادی برای نابودی آن‌ها وجود نخواهد داشت.

با این حال، علیرغم مخالفت‌ها، بریتانیا آماده طراحی یک کشتی جنگی آینده‌نگر با یک تفنگ لیزری است که با موشک‌های دفاع هوایی برای رهگیری تهدیدات مافوق‌صوت کار می‌کند. سلاح‌های لیزری موجود احتمالاً اصلاح می‌شوند یا یک تفنگ جدید از ابتدا برای مقابله با تهدیدات خاص ساخته می‌شود.

کشتی نوع 83 چیست؟

در ژوئیه 2023، وزارت دفاع بریتانیا اجازه درز کنترل‌شده‌ی اطلاعات را درباره‌ی ناوشکن‌های تایپ 83 برنامه‌ریزی‌شده خود داد. این ناوشکن‌های آینده نگر دارای قابلیت‌هایی هستند که عملا آنها را به عنوان همتایان دریایی هواپیماهای نسل ششم واجد شرایط می کند.

ناوهای جنگی نوع 45 نیروی دریایی سلطنتی با تایپ 83 که در اواسط دهه 2030 وارد خدمت می شوند، جایگزین خواهند شد.

نوع 83 برای اولین بار در مارس 2021 با انتشار مقاله‌ای توسط فرماندهی دفاعی دولت بریتانیا با عنوان “دفاع در عصر رقابتی” عمومی شد. گزارش بعدی در مجله دفاعی بریتانیا (UKDJ) گفت که تصویر مفهومی آن نیز در یک کنفرانس دریایی عرضه شده است.

ژورنال دفاعی انگلستان(UKDJ) آن را با ناوشکن Type 055 چین مقایسه کرد که تصور می شود پیچیده ترین و مسلح ترین ناوشکن در کلاس خود باشد. ادعا می شود که این کشتی جنگی به دو اسلحه 30 یا 40 میلی متری، دو سیستم تسلیحاتی نزدیک فالانکس (CIWS)، یک جنگ‌افزار اصلی پنج اینچی و یک سیستم تسلیحاتی بی نام دیگر مجهز شده است.

علاوه بر این، برنامه‌ریزی شده است که این کشتی در “سیستم برتری هوایی آینده”، یک سیستم دفاعی جامع تر، گنجانده شود. پیش بینی می شود که تا نیمه دوم دهه 2030، ناوشکن های Type 83 جایگزین ناوشکن های Type 45 در حال استفاده شوند.

با بدنه منحصربه‌فردی که سرعت و پنهان‌کاری را در اولویت قرار می‌دهد و تا حدودی یادآور ناوچه‌های Type 26 و Type 45 Destroyer است، شکل صیقلی کشتی بلافاصله آشکار می‌شود. روبنای صیقلی آن به رادار پیچیده و ادغام فناوری‌های حسگر اشاره دارد.

به نظر می‌رسد محموله موشک به دو مجموعه از سلول‌های سیستم پرتاب عمودی Mk 41 تقسیم می‌شود که هر کدام به طور تخمینی دارای 64 لانچر عمودی است که یعنی هر کشتی به طور بالقوه به 128 سلول موشک مجهز است.

کشتی پرنده‌های بدون سرنشین را فرماندهی خواهد کرد

کارتلیج در توضیح بیشتری درباره این کشتی گفت: «با تغییر به حوزه دریا، نیروی دریایی سلطنتی ما در حال ایجاد سیستم برتری هوایی آینده خود است.»

احتمالاً پلتفرم‌های کلاس تایپ 83 جدید – که روزی جایگزین تایپ 45 خواهند شد – بیشتر از کشتی‌ها هستند. آنها یک شبکه حسگر توزیع شده هستند. کارتلیج در کنفرانس دفاع هوایی لندن با طیف کامل گفت که به طور موثر یک “سیستم سیستم ها” است.

کارتلیج به مفهوم در حال تکامل کار تیمی میان انسان و سیستم‌های بدون خدمه اشاره دارد که در آن پلتفرم‌های هوایی دارای سرنشین مانند جنگنده های نسل پنجم یا ششم (“سیستم)” پهپادهای بدون سرنشین یا وسایل نقلیه هوایی بدون سرنشین (“سیستم ها”) را کنترل می کنند.

سیستم‌ها به صورت نیمه خودمختار بسیاری از کارهای معمول و تکمیل کننده را برای تحمل بار جت های سرنشین‌دار انجام می دهد.

این ایده اکنون هم تسلیحات دریایی و هم سلاح های زمینی مانند خودروهای زرهی و کشتی های جنگی را در نظر می گیرد. روسیه، چین و ایالات متحده در توسعه سیستم های بدون سرنشین سطحی، زیر آب، هوایی و زمینی برای این منظور پیشرو هستند. پهپادها به صورت جداگانه و با پلتفرم‌های نسل پنجم موجود مانند Su-57 و J-20 در حال آزمایش هستند.

به عنوان مثال، در جبهه دریایی، ایالات متحده دارای تعداد زیادی پهپاد روی سطح و زیر آب در حال ساخت مانند T-38 Devil Ray، L3Harris MAST-13، Sea Gull، Ocean Eagle 43 Medium Unmaned Surface Vessel (MUSV) و خودروی زیر آب بدون سرنشین فوق العاده بزرگ ORCA (XLUUV) است.

همچنین در حال آزمایش کشتی های بدون سرنشین مانند «مارینر» به عنوان بخشی از برنامه Ghost Fleet Overlord برای لجیستیک در میانه دریا جهت تجهیز مجدد و تدارکات است.

مقابله با دکترین «ضددسترسی/منع منطقه» چینی

او در ادامه این کشتی‌ها را به‌عنوان «بسیار خودکار» توصیف کرد که “موشک‌ها را با فناوری‌های جدید مانند سلاح‌های انرژی هدایت‌شده (DEWs) ترکیب می‌کنند، که هم سیستم‌های بدون سرنشین و هم قابلیت‌های سنجش راداری پیچیده را برای بالا بردن چتر حفاظتی بر فراز ناوگان ما و کنترل هوایی در بر می‌گیرد. منطقه وسیع تری برای حفظ آزادی مانور از طریق افزایش دامنه تشخیص.”

به نظر می‌رسد این توصیف اساساً برای مقابله با سلاح‌های ضد دسترسی/منع منطقه (A2/AD) پیشگام چین است. هدف این دکترین دورنگه‌داشتن و از کار انداختن نیروی دریایی دشمن با موشک‌های کروز ضد کشتی و بالستیک دوربرد مانند DF-21D بدون اجازه نزدیک شدن به سواحل سرزمین اصلی است.

قوس حفاظتی بزرگ با حسگرها و DEW های جدیدتر به این معنی است که برنامه ریزان نظامی بریتانیا، DEW ها را برای انهدام موشک های DF-21D یا موشک های مافوق صوت در نظر می گیرند.

اما این گزارش تصریح کرد که این ایده تنها در حال بررسی است و تا نهایی شدن فاصله دارد، زیرا نوع 83 هنوز در “مرحله پیش از مفهومی” بود.