چیزی به‌نام «سربازی حرفه‌ای» نداریم!
به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از مشرق، «با ۲ هزار میلیارد تومان بودجه که مجلس برای اشتغال سربازان منقضی خدمت اختصاص داده، امیدواریم بتوانیم وظیفه اصلی مشاوره، هدایت شغلی و تسهیل‌گری را برای سربازان منقضی خدمت انجام دهیم و با این اعتبار بتوانیم به کسانی که با ایده، طرح و برنامه دنبال کارهای خرد یا سازوکارهای بزرگ هستند در بحث اشتغال کمک کنیم».
این سخنان را «سردار موسی کمالی» مشاور عالی قرارگاه مرکزی مهارت‌آموزی ستاد کل نیروهای مسلح می‌گوید.
آخرین وضعیت و عملکرد قرارگاه مرکزی مهارت آموزی، آمار سربازان توانمند شده، چگونگی تعامل و انعقاد قرارداد با سازمان‌های مرتبط در حوزه آموزش سربازان و راهکارهای اشتغال کارکنان وظیفه بعد از پایان سربازی از جمله مواردی است که سردار کمالی به تفصیل در مورد آن سخن گفت.
* برنامه قرارگاه مرکزی توانمندسازی ستادکل ۵ ساله است
** برنامه‌های قرارگاه مرکزی مهارت‌آموزی برای توانمندسازی سربازان از چه قرار است؟
قرارگاه مرکزی مهارت‌آموزی یک برنامه پنج ساله را پیش‌بینی کرده که از سال ۹۷ شروع شده و تا سال ۱۴۰۱ ادامه دارد؛ طبق این برنامه سال ۹۷ با شعار رویش، ۹۸ با نام پرورش، ۹۹ با شعار خیزش و امسال هم با شعار گسترش نامگذاری شده و سال آینده نیز سال پوشش ملی در نظر گرفته شده است؛ بر طبق این برنامه باید همه سربازان تحت پوشش آموزش، توانمندسازی و مهارت‌آموزی قرار بگیرند.
* ثبت مشخصات در سامانه سرباز ماهر از ۱۵ سالگی
**برنامه‌های قرارگاه مرکزی مهارت‌آموزی چیست؟ آیا سربازان قبل از ورود به سربازی باید مهارت آموخته باشند؟ تکلیف افرادی که مهارت ندارند چه می‌شود؛ اصلاً از چه طریق می‌توان به برنامه‌های قرارگاه و فرجه‌هایی که برای افراد قبل از خدمت تعیین شده است دسترسی پیدا کرد؟
سامانه سرباز ماهر سامانه‌ای است که همه جوانان ذکور ۱۵ سال به بالا می‌توانند در آن ثبت‌نام کنند و علاوه بر ذکر مشخصات خود توانمندی و مهارت‌های خود را ثبت کرده و از مشوق‌های قبل، حین و بعد از خدمت بهره‌مند شوند.
اگر فردی مهارت داشته و گواهی مربوطه را نیز کسب کرده باشد بعد از ثبت در سامانه سرباز ماهر و اعزام به سربازی سعی می شود که در ارتباط با مهارت خودش به کارگیری شود بدین صورت که در رسته مربوطه خدمت سربازی را می گذراند و بعد از پایان خدمت سربازی نیز مشخصاتش در سامانه ماهرسان ثبت شده و هدایت و حمایت لازم از وی به عمل آمده تا در نهایت با تسهیل‌گری به اشتغال ختم شود.
دسته دوم جوانانی هستند که مهارت دارند ولی گواهی مربوطه را اخذ نکرده‌اند در این صورت بعد از ورود به سربازی در ابتدای آموزش در آزمون‌های ادواری شرکت داده می‌شوند و اگر در آزمون قبول شوند گواهی مربوطه برای‌شان صادر می‌شود.
* برگزاری ۱۱ مرحله آزمون ادواری در ۴۱ پادگان/ ۱۲ هزار سرباز گواهی گرفتند
** چه تعداد از سربازان در آزمون های ادواری شرکت کرده و موفق به اخذ گواهی مهارت شده اند؟
سال گذشته در ۴۱ پادگان بیش از ۱۱ مرحله آزمون ادواری برگزار شد و حدود ۲۰ هزار سرباز در این آزمون‌های شرکت کردند در نهایت ۱۲ هزار نفر در آزمون‌ها قبول شده و گواهی مهارت کسب کردند.
* ثبت ۶۵۰۰ کارگاه محیط واقعی کار در پرتال سازمان فنی و حرفه‌ای
** تکلیف افرادی که نه مهارت دارند نه گواهی ؛ چه می شود؟
جوانانی که نه مهارتی بلد بوده و نه گواهی دارند برای این افراد دو برنامه وجود دارد؛ ابتدا این افراد در کلاس‌های مهارت‌آموزی شرکت کرده و بعد در محیط واقعی کار قرار می‌گیرند؛ اگرچه با توجه به کرونا و محدودیت و مشکلاتی که در رابطه با بحث کلاس و حضور هنرجویان به وجود آمد راهکار دیگری مدنظر قرار گرفت؛ در این راستا بحث آموزش در محیط واقعی کار مطرح شد که در این زمینه از وزارت کار مجوز گرفته و در تلاش هستیم کلیه کارگاه‌های عملی نیروهای مسلح را در پرتال سازمان فنی و حرفه‌ای ثبت کنیم که تا این لحظه ۶۵۰۰ کارگاه ثبت شده و در نظر داریم امسال ۱۵ هزار تا ۲۰ هزار کارگاه عملی کار را ثبت کنیم.
در سال گذشته بالغ بر ۳۵ هزار سرباز را در محیط‌های واقعی کار آموزش دادیم درست مثل بحث قدیمی استاد – شاگردی که سربازان در این کلاس‌ها در محیط واقعی به طور عملی کار را یاد گرفته و بعد از مدتی در آزمون شرکت کرده و گواهی گرفته‌اند؛ امسال مصمم هستیم که آمار سربازان مهارت‌آموخته را به بالای ۶۰ هزار نفر ارتقا دهیم.
نکته دیگر راه‌اندازی مراکز آموزشی جوار پادگان‌ها است که با همکاری سازمان فنی و حرفه‌ای دو مرکز راه‌اندازی شده است؛ در این مراکز تمامی کارها از صفر تا صد برعهده خود نیروهای مسلح است از انتخاب مربی و تخصیص امکانات گرفته تا دیگر مسائل البته در این کلاس‌ها سربازان براساس برنامه استاندارد و تحت نظارت سازمان فنی و حرفه‌ای آموزش می‌بینند و در نظر داریم که این مراکز را نیز توسعه دهیم.
* استانداردسازی مشاغل خاص نیروهای مسلح در دستور کار
** بعضی مهارت ها خاص نیروهای مسلح هستند ، تکلیف آنها چه می شود ؟ آیا در بحث توانمندسازی برای آنها هم برنامه دارید ؟
یکی از برنامه ها که از سال گذشته شروع شده و ادامه دارد بحث استانداردسازی بعضی مشاغل خاص نیروهای مسلح است مثل جی‌پی‌اس، راپل، تعمیر اسلحه و یا حتی همان بحث نگهبانی که کار سخت و طاقت‌فرسایی است؛ درصددیم این دسته از مشاغل خاص جزو مهارت تعریف شده و در برنامه‌های سازمان فنی و حرفه‌ای قرار بگیرد؛ سال گذشته هفت تا هشت مهارت ثبت شد و امسال نیز بحث گسترش آن در دستور کار است.
* آموزش از راه دور و سرباز مربی در دستور کار
** به موضوع کرونا اشاره کردید؛ آیا مانند سایر سازمان‌ها آموزش از راه دور در برنامه قرارگاه وجود دارد؛ مساله دیگر نیز آموزش سربازانی است که در مناطق مرزی و محروم حضور دارند برای آنها چه تدبیری اندیشیده‌اید؟
بنا داریم زیرساخت آموزش از راه دور را فراهم کنیم تا با توجه به شرایط کرونا بتوانیم همه افراد تحت پوشش را مهارت‌آموخته و آموزش دهیم.
در خصوص آموزش سربازان در مناطق مرزی و محروم نیز سازوکار سرباز مربی را مطرح کردیم چرا که ممکن است در آن مناطق ظرفیت سازمان‌های فنی و حرفه‌ای و سایر نهادها کم باشد پس در نظر گرفتیم که مربی را از بین سربازان انتخاب کرده و آنهایی را که واجد شرایط هستند آموزش داده و به عنوان مربی اعزام کنیم.
* ایجاد چهار مرکز نوآوری برای جوانان نخبه
** در بین سربازان افراد نخبه، مستعد و خلاق هم وجود دارند برای هدایت درست این افراد و بهره‌برداری از توان بالقوه آنها چه تمهیداتی در نظر گرفته شده است؟
برای اینکه بتوانیم افراد نخبه، مستعد، خلاق و نوآور و جوانان اهل مطالعه و تحقیق و ایده‌پرداز را درست هدایت و به کارگیری کنیم مراکز نوآوری را در جوار پادگان‌ها با همکاری معاونت علمی ریاست جمهوری ایجاد کردیم.
در حال حاضر چهار مرکز برای ارتش، سپاه، ناجا و وزارت دفاع در دستور است که امیدواریم بتوانیم این مراکز را امسال عملیاتی کرده و به جای اینکه این دسته از سربازان نخبه روش متداول سربازی را انجام دهند در این مراکز نوآوری به کارگیری شده و از نبوغ آنها استفاده شود.
* تقویت گروه کاری مهارت تا اشتغال در استان‌ها
** از مهارت‌آموزی سربازان گفتید؛ بعد از اینکه سربازان گواهی گرفته و مهارت آموختند برای اشتغال آنها چه اقداماتی انجام می‌شود؟
تقویت گروه کاری مهارت تا اشتغال در استان‌های کشور مدنظر است؛ بر همین اساس یک گروه کاری مهارت تا اشتغال زیر نظر استانداری و به ریاست معاون اقتصادی استانداری تشکیل شده که امسال بنا داریم این موضوع را تقویت کرده و توسعه دهیم؛ با این کارگروه کلیه یگان‌های نیروهای مسلح و دستگاه‌های دولتی در استان تحت پوشش قرار گرفته و بین آنها تعامل ایجاد می‌شود تا روند مهارت‌آموزی و اشتغال‌پذیری جوانان تسهیل شود.
اما نکته اصلی سامانه ماهرسان است که امسال با ۲ هزار میلیارد بودجه‌ای که مجلس اختصاص داده است درصددیم بتوانیم آن وظیفه اصلی را که بحث مشاوره، هدایت شغلی و تسهیل‌گری است برای سربازان منقضی خدمت به مرحله اجرا بگذاریم.
** این تسهیلات شامل چه سربازانی می‌شود؟
هر کسی که ایده، طرح و برنامه‌ای برای اشتغال داشته باشد چه در کارهای خرد و برنامه‌های کوچک با ۳۰- ۴۰ میلیون تومان یا برنامه و کارهای بزرگ که چند صد میلیون تومان باشد می‌تواند در فرایندی که تعیین می‌شود با کمک بانک‌های عامل به اشتغال برسد؛ بودجه ۲ هزار میلیاردی تخصیص داده شده ، بنابراین قرارگاه باید سریعاً سازوکار مربوطه را فراهم کند؛ وزارت کار هم قول داده که بودجه‌ای فراهم کند تا بتوانیم برای اشتغال سربازان مهارت‌آموخته قدمی برداریم.
*تهیه سند ملی طرح جامع مهارت‌آموزی تا اشتغال کارکنان وظیفه
از مهم‌ترین مواردی که امسال قرارگاه مرکزی مهارت‌آموزی در نظر دارد سند ملی طرح جامع مهارت‌آموزی تا اشتغال کارکنان وظیفه است؛ این سند در راستای همگرایی و همکاری با تمام ارگان‌های کشوری و لشکری تهیه شده است؛ درصددیم این سند از طریق مبادی ذی‌ربط به تصویب برسد تا توافق‌نامه‌هایی که انجام شده رسمیت پیدا کرده و قطعی شوند.
* آخرین آمار سربازان مهارت‌آموخته کشور
** در سال جاری چه تعداد سرباز آموزش دیده و در سال گذشته چند نفر گواهی دریافت کرده‌اند؟
آمارهای سال جاری در حال جمع‌بندی، راستی‌آزمایی و غربالگری است تا به عدد واقعی برسد. اما آمار سال گذشته از این قرار است که در مشاغل حوزه کشاورزی ۴۵ هزار نفر؛ آموزش عمومی هلال احمر ۴۶ هزار نفر؛ بخش آموزش کلاسی، آزمون ادواری و محیط واقعی کار در رشته‌های فنی و حرفه‌ای ۸۰ هزار نفر؛ ورزش و جوانان هشت هزار نفر و همچنین فناوری اطلاعات نیز یک هزار نفر آموزش دیده و گواهی دریافت کرده اند.
* هدف از مهارت‌آموزی به سربازان
** از مهارت‌آموزی و حرفه‌آموزی به سربازان گفتید اما بحثی که در اینجا مطرح می‌شود آن است که مگر وظیفه نیروهای مسلح بحث دفاعی و امنیتی نیست؛ پس چرا نیروهای مسلح به بحث مهارت‌آموزی ورود پیدا کرده اند؟
وظیفه اصلی و مأموریت واقعی نیروهای مسلح دفاع از میهن اسلامی و حراست از مرزهای آبی و خاکی و تولید، توسعه و استمرار امنیت در کشور است.
نیروهای مسلح با کمک همین سربازان مأموریت اصلی خود را با صلابت انجام داده و همچنان ادامه می‌دهند و اصل سربازی نیز در همین راستا است اما نیروهای مسلح ظرفیت‌هایی هم دارند که در برخی مواقع و مشکلاتی که به وجود می‌آید وارد عمل می‌شوند. یک زمان بحث سوادآموزی بود و یک زمان بحث بهداشت که نیروهای مسلح ورود پیدا کردند.
اما ما از ظرفیت نیروهای مسلح در اوقات فراغتی که جوانان در سربازی دارند با کمک سایر دستگاه‌ها استفاده می‌کنیم؛ باید گفت ما آموزش نمی‌دهیم بلکه بسترها و امکانات را برای آموزش سازمان‌ها و سایر نهاد فراهم می‌کنیم تا آنها به سربازان آموزش دهند.
هدف ما این است که جوانانی که ۲ سال از عمر، وقت و جوانی خود را برای کمک به نیروهای مسلح و برقراری امنیت هزینه کرده‌اند در کنار آن مهارت و آموزشی فرا گرفته که بعدها بتواند برای اشتغال آنها مثمرثمر باشد. به عبارتی دیگر جوان در طول خدمت سربازی در کنار آن وظیفه و مأموریت اصلی خود یک کار را یاد بگیرد.
* چیزی به نام سربازی حرفه‌ای نداریم!
** تعدادی از جوانان کمپین تشکیل داده و در مورد حرفه‌ای شدن سربازی گفته‌اند؛ بحث علمی حرفه‌ای شدن سربازی از چه قرار است؛ آیا چنین مطلبی شدنی است؟
این بحث‌هایی که هم‌اکنون مطرح می‌شود باید ابتدا از نظر مفهومی به یک تعریف واحد و مشخص برسد؛ بنا بر قانون خدمت وظیفه عمومی کلیه جوانان ذکور سالم و بلامانع برای دفاع از عزت و استقلال و تمامیت ارضی کشور باید خدمت وظیفه عمومی را انجام دهند حالا عده‌ای بعضاً به اشتباه می‌گویند سربازی حرفه‌ای؛ در صورتی که ما اصلاً از نظر تعریف و مفهوم چیزی به نام سربازی حرفه‌ای نداریم؛ این یک اصطلاح غلط یا اشتباهی است که به کار برده شده است.
مطلبی که وجود دارد این است که نیروهای مسلح باید نیروهای انسانی خود را یا از طریق خدمت وظیفه عمومی تأمین کنند یا به صورت حرفه‌ای از طریق کادر، پیمانی یا قراردادی نیروهای مدنظر را به کار بگیرند؛ اینکه می‌گویند سرباز حرفه‌ای، مثل گول زدن بچه است که سربازی نباشد و بیایید سربازی را حرفه‌ای کنید.
بحث این افراد روی بودن یا نبودن اصل سربازی است؛ اینکه سرباز وظیفه باشد یا نباشد و بروند به سمت تامین حرفه‌ای، بحثی است که اول باید بیایند در تعاریف مفهوم را مشخص کنند.
این که بعضی‌ها می‌گویند حرفه‌ای بودن خوب است چرا اجرایی نمی‌کنید به این خاطر است که نمی‌دانند این بحث به این سادگی نیست و اصل مطلب این است که باید مشخص شود در بحث دفاع از کشور و برقراری و تولید و توسعه امنیت آیا مردم باید نقشی داشته باشند یا نه؛ به صورت حرفه‌ای باشد.
بحث حرفه‌ای شدن سربازی فراتر از این مواردی است که مطرح می‌شود چرا که هم باید نقش و جایگاه مردم در امر دفاع را در نظر گرفت و هم بحث تهدید و مقابله با تهدید مشخص شود و این چیزی نیست که گروهی دانشجو یا جوان بیایند مطرح کنند و بگویند حرفه‌ای شدن بهتر است.
بحث سربازی و نقش آن در دفاع و تولید امنیت و مشارکت مردم از جمله بحث‌هایی تخصصی و پیچیده نظامی است که باید عقلای متخصص در این حوزه ورود کرده و تصمیم‌گیری کنند.
باید تکلیف دفاع همگانی ،دفاع مردمی ، مشارکت مردم در امر دفاع ، عقبه مردمی نیروهای مسلح بحث شود چراکه حرفه ای کردن به این سادگی و صرفا تامین بودجه نیست بلکه باید به صورت ریشه ای و امنیتی موضوع استراتژی دفاعی کشور در جلسات تخصصی بحث شود.
منبع خبر
چیزی به‌نام «سربازی حرفه‌ای» نداریم! بیشتر بخوانید »
به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از خبرنگار حماسه و جهاد