گروه بین‌الملل دفاع‌پرس: در جریان وقوع جنگ داخلی بین سال‌های ۱۹۹۲ تا ۱۹۹۵ در کشور بوسنی بشریت شاهد یکی از بزرگ‌ترین و خون‌بارترین قتل‌عام‌ها و نسل‌کشی‌های تاریخ بویژه پس از پایان جنگ جهانی دوم بود. نبردی داخلی که مسلمانان قربانیان آن بوده و تعداد هشت هزار نفر در زمانی در حدود یک هفته به دست سربازان صرب به قتل رسیدند.
ماجرای جنگ داخلی بوسنی بسیار مفصل است که جای بحث آن نه در این مقاله نمی‌گنجد و هم از حوصله مخاطب خارج است. اما چگونگی و نحوه قتل‌عام مسلمانان شهر «سربرنیتسا» ماجرای دیگر است که باید به مناسبت فرارسیدن سالروز این نسل کشی به آن پرداخته شود. همه چیز از روز ۱۶ آوریل سال ۱۹۹۳ شروع شد. روزی که شورای امنیت سازمان ملل متحد در قطعنامه شماره ۸۱۹ خود شهر «سربرنیتسا» را در جریان جنگ بوسنی «منطقه امن» اعلام کرد.
منطقه امن اعلام شدن شهر «سربرنیتسا» از سوی زمان ملل متحدد هم نتوانست سرنوشت شوم و تاریکی که مسلمانان این شهر را از جانب سربازان صرب درانتظار می‌کشید تغییر بدهد. به صورتی که فقط دو سال بعد از این قطعنامه بین‌المللی و تنها اندکی قبل از پایان جنگ بوسنی شهر «سربرنیتسا» توسط سربازان صرب محاصره شده و از ۱۱ تا ۱۷ جولای سال ۱۹۹۵ چیزی در حدود هشت هزار نفر از مردم این شهر قتل عام شدند.
اما موضوعی که واقعه کشتار هشت هزار مسلمان شهر «سربرنیتسا» را رقم زد بسیار تعجب‌آور و سوال‌انگیز بود این بود که در جریان این جنگ ۴۰۰ سرباز مسلح هلندی به عنوان صلح بان از سوی سازمان ملل متحد برای ایجاد امنیت در این منطقه مستقر شده بودند در جریان حمله سربازان صرب به مسلمانان هیچ واکنشی نشان نداند و این انفعال آنها چراغ سبزی برای صرب‌ها جهت کشتار مسلمانان شهر «سربرنیتسا» بود.
پس از واقعه کشتار مسلمانان شهر «سربرنیتسا» اجساد بسیاری از کشته شدگان داخل گور‌های دسته جمعی دفن شد که در تمامی سال‌های بعد از پایان جنگ بوسنی شاهد کشف پیکر‌های متعددی از کشته شدگان به مرور زمان بودیم. موضوعی که موجب شد تا داغ قتل‌عام آنها بعد از گذشت ۲۷ سال همچنان همانند روز نخست جان سوز و جان کاه باشد.
در این میان گورستان «پوتوچاری» یکی از نقاطی است که بسیاری از مسلمانان قتل عام شده توسط سربازان صرب به صورت دسته جمعی در آنجا دفن شده بودند. بر این اساس همه ساله شاهد حضور خانواده‌ها و بستگان کشته‌شدگان در این مکان هستیم که برای ادای احترام و یادبود عزیزان از دست رفته خود گردهم جمع می‌شوند.
در روزهای اخیر پیکر ۵۰ تن از بوسنیایی‌هایی که در نسلکشی «سربرنیتسا» در سال ۱۹۹۵ میلادی قتل‌عام شده بودند، به مرکز یادبود «پوتوچاری» منتقل شد و خانواده‌ها و دوستان قربانیان با گریه و نیایش روز جمعه گذشته جمع شده بودند تا تابوت‌ها را در سالن بیرون قبرستان بگذارند. امروز دوشنبه هم مراسم شییع جنازه‌ها انجام شد و آنها به خاک سپرده شدند.
در این میان اجساد اکثر این ۵۰ قربانی ناقص بودند و محققان پس از پیدا شدن این اجساد در چندین گور دسته جمعی در اطراف سربرنیتسا، از طریق تجزیه و تحلیل دی‌ان‌ای پی به هویت آنها بردند. زیرا سربازان صرب اعضای بدن را در مکان های مختلف قرار می‌دادند تا بازرسان نتوانند اجساد را بیابند و شناسایی کنند.
از طرف دیگر با گذشت چیزی نزدیک به سه دهه از این جنایت تاریک علیه بشریت هنوز هم بسیاری از مردم شهر «سربرنیتسا» امیدوار هستند که بستگان ناپدید شده آنها که به دست سربازان صرب کشته شده‌اند را در گور‌های دسته‌جمعی جدیدی که کشف می‌شوند پیدا کنند تا بتوانند آنگونه که می‌خواهند برای عزیزان خود مراسم تشییع و تدفین برگزار کنند.
اگر می‌خواهید با متهان اصلی و جنایتکاران کشتار هشت هزار مسلمان شهر «سربرنیتسا» آشنا شوید بهتر است بدانید این افراد شامل «رادووان کاراجیچ» رئیس‌جمهوری پیشین جمهوری صرب بوسنی و «راتکو ملادیچ» فرمانده پیشین ارتش صربستان هستند که به عنوان عاملان اصلی این جنایت شناخته شدند.
بر این اساس، «کاراجیچ» و «ملادیچ» به ترتیب در ۲۱ ژوئیه ۲۰۰۸ در بلگراد و ۲۶ مه ۲۰۱۱ در لازاروو دستگیر شدند. ضمن اینکه در سال ۲۰۱۰ نیز پارلمان صربستان بابت قتل‌عام «سربرنیتسا» از مردم این شهر و جامعه جهانی عذرخواهی کرد.
جنایت «سربرنیتسا»، اما یک درس بزرگ و فراموش نشدنی برای مردم دنیا به خصوص مردم کشور ما دارد و آن غیرقابل اعتماد بودن نهاد‌ها و سازمان‌های بین‌المللی و همچنین غیرعقلانی بودن جلب حمایت قدرت‌های بزرگ است. حتی نهاد بزرگ و معتبری، چون سازمان ملل متحد نیز در این ماجرای خونین ناکارآمدی خود را به خوبی به همه مردم و کشور‌های جهان ثابت کرد.
در پایان باید گفت این قتل عام از سوی دادگاه های بین المللی و ملی بوسنی یک نسل کشی اعلام شده است، اما رهبران صرب در بوسنی و رهبران کشور صربستان، علیرغم شواهد غیرقابل انکار آنچه که رخ داد، همچنان آن را کم اهمیت جلوه می‌دهند یا حتی آن را انکار می‌کنند.
انتهای پیام/ ۱۳۴
