نفت ایران

به گزارش مجاهدت از مشرق، روزنامه کیهان در ستون ویژه های خود نوشت: «دولت بلژیک در تلاش است تا طرحی را به تصویب برساند که بر اساس آن، آزادی دادن اسدالله اسدی، دیپلمات زندانی جمهوری اسلامی به تهران ممکن خواهد شد. این معامله احیاناً در ازای آزادی یک یا چند گروگان دوتابعیتی یا فرانسوی صورت خواهد گرفت. فراتر از این معامله، اروپائیان در تلاشند تا بهره‌گیری از منابع نفت و گاز ایران را تسهیل کنند».

وبسایت رادیو فرانسه ضمن انتشار مطلب فوق نوشت: چه کسی می‌تواند وابستگی عاجزانه اروپائیان به انرژی روسیه را کاهش دهد؟ در حالی که افزایش بهای بنزین و گاز و برق شهروندان اروپایی را کلافه کرده، برخی دولت‌های غربی به فکر ذخایر عظیم ایران یا ونزوئلا افتاده‌اند. مشکل این‌جاست که حکومت‌های این کشورها از نظر غربی‌ها چندان قابل معاشرت نیستند. اما وقتی پای منافع حیاتی در میان باشد، اروپایی‌ها در کنار گذاشتن معیارهای اخلاقی و حقوقی و رجوع به «سیاست واقع‌بینانه» بسیار تردست و ورزیده‌اند.

کمتر از یک هفته قبل، دولت فرانسه خواستار بازگشت نفت ایران و ونزوئلا به بازار جهانی شد. یکی از مقامات ارشد کاخ الیزه با اشاره به تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران و ونزوئلا، تأکید کرد که بازگشت نفت این دو کشور به بازارهای جهانی، بخشی از مشکلات عرضه انرژی را که پس از حمله روسیه به اوکراین تشدید شده جبران خواهد کرد.

اما مشکل با ایران یکی و دوتا نیست. پرونده‌ها متعددند و گاه بسیار قدیمی. از اختلافات بر سر «حمایت از تروریسم» گرفته تا گروگانگیری… در این وضعیت، بلژیکی‌ها طرحی را به مجلس برده‌اند که بر اساس آن «انتقال» محکومان به ایران ممکن خواهد شد. در صورتی که پارلمان این طرح را بپذیرد، راه «انتقال» (یا بازگرداندن) اسدالله اسدی، دیپلمات جمهوری اسلامی از زندان‌های بلژیک به تهران باز خواهد شد. اسدی، دبیر سوم سفارت جمهوری اسلامی ایران در وین، به ۲۰ سال زندان محکوم شده است. اما اگر اسدی به تهران بازگردد، چه کسی یا کسانی به ازای او آزاد خواهند شد؟ آیا مبادله با فریبا عادلخواه پژوهشگر دوتابعیتی یا بنژامن بریر توریست فرانسوی ممکن خواهد بود؟ و یا شاید حتی دو فعال سندیکایی فرانسوی که کمتر از دو ماه قبل در ایران گرفتار شدند، مبلغ معامله باشند؟

ولی روزنامه لوموند به نقل از مسئولان دیپلماسی بلژیک یادآوری می‌کند که «هر اقدامی که بتواند زمینه آزادی دکتر احمدرضا جلالی را فراهم کند، در اولویت قرار خواهد داشت»… دکتر جلالی اگرچه تابعیت سوئد را دارد اما قبلاً در دانشگاه‌های بروکسل تدریس می‌کرده است. جمهوری اسلامی تاکنون چند بار تهدید به اعدام قریب‌الوقوع وی کرده است.

بدین‌ترتیب به نظر می‌رسد که چانه‌زنی میان تهران از یک‌سو و پاریس و بروکسل و شاید استکهلم در سوی دیگر، به شدت ادامه دارد. شاید بلژیکی‌ها و فرانسوی‌ها قصد دارند فقط یک دیپلمات جمهوری اسلامی را (اسدی) با چند زندانی اروپایی و دوتابعیتی معاوضه کنند؟

اینک شرایط نسبت به چند ماه قبل تغییر کرده و جنگ اوکراین برای کشورهای اروپای غربی به دردسر بزرگی تبدیل شده است. یک «منبع دیپلماتیک» که نامش فاش نشده به لوموند می‌گوید: «آنچه تغییر کرده، وضعیت بین‌المللی است. حالا اراده‌ای جدی برای بهبود روابط با یک فروشندۀ بالقوۀ نفت و گاز شکل گرفته»… همین منبع حدس می‌زند که شاید گفت‌وگوهایی در جهت آزاد شدن بنژامن بریر در جریان باشد. لوموند نتیجه می‌گیرد که پس احتمالاً بلژیک در این اقدامات تنها نیست (فرانسه هم هست).

لوموند در پایان یادآوری می‌کند تهران بارها از زندانیانش در معامله با غربی‌ها استفاده کرده است. چنان‌که کمتر از چهار ماه قبل، لندن با پرداخت یک بدهی قدیمی به تهران، آزادی نازنین زاغری و انوشه انصاری را کسب کرد.

به گزارش مجاهدت از مشرق، روزنامه کیهان در ستون ویژه های خود نوشت: این تحلیل را روزنامه آرمان منتشر کرد و افزود: عبور قیمت هر گالن بنزین از مرز ۵ دلار در آمریکا و بحرانی که اروپا در زمینه تأمین نیازهای نفتی و گازی خود با آن دست و پنجه نرم می‌کند سران کشورهای گروه ۷ را بر آن داشته تا به فکر منابع نفتی جایگزین بیفتند. در این راستا ابتدا تحریم‌های نفتی ونزوئلا از سوی آمریکا کمرنگ شد و حال نوبت به ایران رسیده تا تحریم‌کنندگان برای استفاده از نفت ایران فرش قرمز پهن کنند.

قیمت جهانی نفت اخیراً به حدود ۱۲۰ دلار رسید. علت افزایش قیمت نفت چند دلیل اساسی دارد اول آنکه مکرون با شیخ محمد در دبی صحبت داشت و دیدگاه او این بود که امارات و عربستان ظرفیت تولید اضافی را ندارند. دلیل دوم به ذخایر نفتی آمریکا که ۶ میلیون و ۹۰۰ هزار بشکه کاهش پیدا کرده است برمی‌گردد این در حالی است که این رقم حتی یک روز آمریکا را جواب نمی‌دهد و سابق بر این آمریکا روزانه ۱۷ تا ۱۸ میلیون بشکه در روز تولید می‌کرد که این خود فشار مضاعفی به آمریکا وارد می‌کند و دلیل سوم به ارزش دلار جهانی برمی‌گردد و نهایتا با شروع فصل تابستان و افزایش قیمت بنزین فشار زیادی به بازار می‌آید و کشورهای اروپایی به آمریکا فشار می‌آورند که حداقل مقداری از کسری را از نفت ایران بتوانند جبران کنند و با برگرداندن ایران به بازار جهانی بخشی از این کمبود را جبران کنند.

حسینی رئیس اتحادیه صادرکنندگان نفت و گاز و پتروشیمی گفت: با تعمیر و بازسازی زیرساخت‌های نفتی که سال گذشته صورت گرفت تولید ۲ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه‌ای در روز به میزان ۳ میلیون و ۵۰۰ هزار بشکه رسید و برای رسیدن به ۴ میلیون بشکه در روز که به میزان قبل از تحریم‌هاست فاصله چندانی نداریم و در این مدت می‌توانیم از ذخایر چاه‌های جدید و فعال کردن آنها استفاده کنیم. به عقیده بسیاری از کارشناسان تصویر کلی بازار نفت و گاز نشان می‌دهد که ایران حالا دست بالا را در مذاکرات دارد، چرا که در حال حاضر نیاز به منابع انرژی ایران در بیشترین سطح احساس می‌شود. این در حالی است که بازار نفت جهانی مسیر صعودی در پیش گرفته و قیمت نفت به بیشترین سطح از سال ۲۰۰۸ رسیده و برای اولین بار قیمت بنزین در آمریکا از ۵ دلار در هر گالن عبور کرده است و همین مسئله به تورم در جهان دامن زده است.

برای مقابله با بحران موجود چندی پیش دفتر ریاست جمهوری فرانسه با انتشار بیانیه‌ای خواستار بازگشت نفت ایران و ونزوئلا به بازار جهانی شد از طرفی ماکرون با بایدن در حاشیه نشست گروه ۷ در این خصوص صحبت و به او اعلام کرده که به افزایش تولید امارات و عربستان دل نبندد. البته بررسی‌ها نشان می‌دهد که هیچ کشوری به اندازه ایران توان افزایش عرضه نفت و متعادل کردن بازار در بازه زمانی ۶ ماهه و تا رسیدن به فصل سرما در اروپا را ندارد.

به گزارش مجاهدت از مشرق، دفتر ریاست‌جمهوری فرانسه امروز (دوشنبه) اعلام کرد که سران کشورهای بریتانیا، فرانسه، آلمان و ایالات متحده در صدد هستند تا فردا (سه‌شنبه) در حاشیه‌ نشست هفت کشور بزرگ اقتصادی جهان موسوم به گروه هفت (G۷)، در خصوص برنامه هسته‌ای ایران و همچنین صادرات نفت جمهوری اسلامی بحث و گفت‌وگو کنند.

روزنامه تایمز هند گزارش کرد، یکی از مقام‌های دولت فرانسه اعلام کرد که مذاکرات چهارجانبه در حاشیه نشست‌های G۷ در خصوص طیفی از موضوعات و همچنین «موضوع نفت» و «تمایل برای توقف اشاعه» بحث و گفت‌وگو خواهد شد اما جزئیات بیشتری ارائه نکرد.

این مقام فرانسوی ادامه داد: «ایران در این نشست چهارجانبه مورد بحث قرار خواهد گرفت. ما روز سه‌شنبه‌ جلسه‌ای در این قالب داریم».

بر اساس این گزارش، ایران بزرگ‌ترین ذخایر نفت جهان را در اختیار دارد اما در پی تحریم‌های یکجانبه ایالات متحده، در مسیر فروش نفت خام ایران مانع‌ ایجاد شده است. ایالات متحده پس از خروج یکجانبه دولت «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور سابق آمریکا از برجام در سال ۲۰۱۸، تلاش کرد تا از فروش نفت ایران جلوگیری کند.

«جو بایدن» رئیس‌جمهور ایالات متحده آمریکا علی‌رغم آن‌که با وعده بازگشت به برجام روی کار آمد و بارها به شکست سیاست «فشار حداکثری» دولت ترامپ علیه ایران اعتراف کرد اما تاکنون نه تنها اقدام ملموسی برای احیای برجام و لغو تحریم‌های یکجانبه علیه جمهوری اسلامی ایران نکرده بلکه همواره توپ را به زمین ایران می‌اندازد و می‌گوید که ایران باید برای احیای توافق هسته‌ای تلاش کند.

با این حال، وبسایت شبکه الجزیره به نقل از یک مقام ایرانی بدون ذکر نام او در خصوص سفر «جوزپ بورل» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به تهران گفت که گفت‌وگوها با او صریح و عمیق و مفصل و با احساس مسئولیت بالایی همراه بود.

این مقام ایرانی افزود: «نمی‌توان با تحریم و تهدید و زبان زور ایران را تسلیم کرد و این روش‌ها بی فایده است. سعی داریم توافقی قوی انجام دهیم و این موضوع به این بستگی دارد که واشنگتن منافع ملی ما را به رسمیت بشناسد.»

مذاکرات رفع تحریم‌ها در وین از چند ماه پیش دچار وقفه شد. دولت آمریکا از زمان آغاز این مذاکرات به جای پیشنهاد دادن ابتکارهای عملی برای پیشرفت گفت‌وگوها بارها تلاش کرده طرف‌های مختلف را به کند کردن روند مذاکرات و ایجاد مانع بر سر راه آن متهم کند.

کشورهای غربی و به ویژه آمریکا در ماه‌های گذشته، بعد از وقفه در مذاکرات وین، به رویه همیشگی خود در متوسل شدن به عملیات‌های روانی و رسانه‌ای جهت مقصرنمایی ایران و سلب مسئولیت از خود روی آورده‌اند.   این کشورها ابتدا با متصل کردن موضوع مذاکرات به جنگ اوکراین ادعا کردند که روسیه مانع از پیشبرد گفت‌وگوها شده است.

بعد از آنکه «سرگئی لاوروف»، وزیر امور خارجه روسیه در جریان سفر «حسین امیرعبداللهیان»، وزیر امور خارجه ایران تصریح کرد که موضوع درخواست ضمانت مسکو برای همکاری‌ با ایران پس از اجرای کامل برجام مانعی برای ادامه گفت‌وگوها نیست، کشورهای غربی به برجسته‌سازی یک موضوع ایران پرداخته و مدعی شدند درخواست تهران برای حذف نام سپاه پاسداران انقلاب اسلامی از فهرست سازمان‌های اصطلاحاً تروریستی مذاکرات را به بن‌بست کشانده است.

یکی از دلایل عدم انجام اقدامات لازم از سوی طرف‌های آمریکایی در مذاکرات وین مخالفت‌های رژیم صهیونیستی و نماینده‌های کنگره با سیاست‌های دولت بایدن در خصوص برجام بوده است. از جمله انتقادات صهیونیست‌ها و قانونگذاران آمریکایی این است که برجام به همه حوزه‌های اختلاف آمریکا با ایران از جمله فعالیت‌های منطقه‌ای و برنامه موشکی ایران نمی‌پردازد.

به گزارش مجاهدت از مشرق، روزنامه کیهان در ستون ویژه های خود نوشت: «رابرت آینهورن» (مقام ارشد و اسبق اداره کنترل تسلیحات وزارت خارجه آمریکا) ضمن تحلیلی که برای اندیشکده بروکینگز به نگارش درآورده، می‌نویسد: احیای برجام با تمام کاستی‌های آن، تنها گزینه موجود برای آمریکاست. احیای برجام می‌تواند از تبدیل ایران به یک کشور دارای سلاح هسته‌ای حداقل برای هشت سال دیگر جلوگیری کند و چشم‌انداز یک رویارویی نظامی در سطح منطقه را کاهش دهد. در صورت عدم توافق، ایالات متحده نمی‌تواند فشار اقتصادی کافی ایجاد کند تا منابع موجود برای فعالیت‌های هسته‌ای، موشکی و منطقه‌ای ایران را تحت فشار قرار دهد یا تهران را مجبور به پذیرش توافق هسته‌ای محدودتر از برجام کند.

چشم‌پوشی از بازگشت به برجام همچنین دست ایران را به منظور گسترش برنامه‌های هسته‌ای باز خواهد گذاشت. همان‌گونه که دولت بایدن در ژانویه ۲۰۲۲ به اسرائیلی‌ها اعلام کرد که زمان گریز هسته‌ای ایران به شش تا نه ماه کاهش یافته است. کمپین فشار حداکثری شکست خورده است. هرگونه اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران تأثیر چندانی نخواهد داشت و با وجود اقدامات تنبیهی آمریکا علیه چین برای معاملات نفتی با ایران، پکن همچنان برای همکاری‌ها با ایران به منظور دور زدن تحریم‌ها مصمم است.

با وجود شرکای استراتژیک ایران یعنی چین و روسیه اعمال تحریم‌ها از سوی شورای امنیت سازمان ملل علیه تهران بی‌فایده خواهد بود، به گونه‌ای که نه تنها افزایش فشارها غیرممکن خواهد بود بلکه حفظ فشارهای فعلی نیز بسیار دشوار می‌شود. ایران فعالانه اقداماتی را برای دور زدن تحریم‌ها دنبال کرده است، علاوه بر این، کشورهای کلیدی اجرای تحریم‌های خود را کاهش داده‌اند.

صادرات نفت ایران به چین در سه ماهه اول سال ۲۰۲۲ حدود ۳۰ درصد افزایش یافته است و تعداد بشکه‌ها به ۲/۱ میلیون در روز رسیده است. یعنی بیشترین تعداد از زمانی که آمریکا در دولت ترامپ تحریم‌ها را مجدداً علیه ایران اعمال کرد. ضمن اینکه در فضای بدون توافق، فشارهای تحریمی احتمالاً به روند کاهشی خود ادامه خواهد داد.

به گزارش مجاهدت از مشرق، روزنامه کیهان در ستون ویژه های خود نوشت: عصر ایران می‌نویسد: چندی پیش، گارد دریایی یونان نفتکش «پگاس» را که حامل نفت ایران بود، در کنار جزیره ائوبویا توقیف کرد و تحویل آمریکا داد. کشتی حامل ۱۱۵ هزار تن نفت خام (نزدیک به یک میلیون بشکه) بود. دو روز قبل هم بی‌بی سی گزارش داد که نفت ایران از این کشتی تخلیه شده و به کشتی دیگری به نام «آیس انرژی» منتقل شده و این نفتکش قرار است به زودی به سوی آمریکا حرکت کند.

اینک خبر می‌رسد که نیروی دریایی سپاه، دو نفتکش یونانی را در آب‌های خلیج‌فارس توقیف و به سواحل ایران منتقل کرده است. این که کشوری نفتکش حامل نفت ایران را توقیف کند، بعد به آمریکایی‌ها بگوید نفت ایران را گرفتیم بیایید ببرید و سپس آمریکایی‌ها یک میلیون بشکه نفت ایران را بار کشتی دیگری کنند به کشورشان ببرند، دزدی آشکاری بود که باید بدان پاسخ داده می‌شد.

نمی‌شود که آمریکا و اروپا تحریم‌هایی را حتی بدون مجوز شورای امنیتی که خودشان عضوش هستند تصویب کنند و بر اساس تصمیم داخلی، اموال ما را تحت عنوان بلاوجه نقض تحریم‌ها توقیف کنند و بی‌پاسخ هم بمانند.

متاسفانه در دنیای جنگل‌وار کنونی، ساز و کار حقوقی و دارای ضمانت اجرایی برای احقاق حق وجود ندارد و هر کشوری باید خود را قدرتمند کند و مراقب خویش باشد و الا هیچ تضمینی برای امنیت اش وجود نخواهد داشت. نمونه بارزش که هم اکنون جلوی دیدگان جهانیان قرار دارد، ماجرای اوکراین است که برغم تضمین‌های امنیتی روسیه و آمریکااست.

توماس‌هابز، فیلسوف سیاسی قرن 16 میلادی جمله معروفی دارد که می‌گوید «انسان گرگ انسان است». اینک «کشورها گرگ همدیگر شده‌اند» و حتی نزدیک ترین متحدان نیز اگر بتوانند، در عین لبخندهای دیپلماتیک، از هیچ اقدامی علیه هم فروگذار نمی‌کنند. همین چند وقت پیش بود که فاش شد دانمارک و آمریکا با همکاری هم، تلفن‌های مقامات آلمان، فرانسه، سوئد و نروژ را به طور غیر قانونی شنود می‌کردند و در پرونده‌ای دیگر آلمان یک جاسوس آمریکایی را که اطلاعات نظامی آلمان را می‌دزدید، دستگیر کرد. این در حالی است که همه این کشورها، متحدان استراتژیک یکدیگر به شمار می‌روند.

در ماجرای ربودن نفت ایران در سواحل یونان نیز دو راه پیش روی ایران بود. اول این که به اقدامات دیپلماتیکی مانند محکوم کردن این دزدی دریایی و احضار سفیر یونان و دادن گزارش به شورای امنیت (که آمریکا عضو دائم‌اش هست) بسنده کند.

راه دوم این بود که مقابله به مثل کند؛ قانون قدیمی و جهانی «چشم در مقابل چشم» هنوز کار می‌کند و می‌توان به جای چشم از کشتی هم استفاده کرد. راه اول این پیام را به جهان می‌داد که ایران در حفظ منافع خود صرفاً مبتنی بر موضع‌گیری سیاسی عمل می‌کند و لذا اگر باز هم خواستید می‌توانید اموال ایران را در جای‌جای دنیا توقیف کنید و حداکثر هزینه‌ای که متحمل می‌شوید زحمت رفتن سفیرتان در تهران به وزارت خارجه جهت دریافت اعتراض است و بس؛ که البته می‌صرفد. اما راه دوم می‌گوید اگر هزینه ایجاد کنید، متحمل هزینه برابر یا حتی مضاعف می‌شوید؛ بنابراین بهتر است گرگ بودن‌تان را متوجه ما نکنید. از این رو، اقدام سپاه در توقیف نفتکش‌های کشوری که نفتکش ما را توقیف کرد، امنیت آفرین است چرا که احتمال اقدامات مشابه را در آینده کاهش می‌دهد.

نکته مهم این است که دنیا با کشورها بر اساس شخصیتی که از خود ترسیم می‌کنند، رفتار می‌کند؛ اگر به این نتیجه برسند کشوری توسری خور است، بر سرش می‌زنند و اگر کشوری را مقتدر بدانند، به این راحتی، آزارش نمی‌دهند. در دنیای امروز، نمی‌توان با توجیهاتی مانند این که اگر مقابله به مثل بکنیم، تنش بالا می‌رود، نقش گوسفند قربانی را بازی کرد. کسی به گوسفندی که آماده ذبح است، ترحم نخواهد کرد. برعکس، مقابله به مثل، هر چند در همان مقطع می‌تواند موقتاً سطح منازعه را بالا ببرد ولی چون پیام قدرت دارد و هزینه بازی را برای طرف مقابل بالا می‌برد، در دراز مدت، تنش زداست و امنیت زا.