نفت خام

به گزارش مجاهدت از مشرق، اخیرا عربستان و کویت، قراردادی مشترک برای تولید روزانه ۱ میلیارد فوت‌مکعب گاز و ۸۴ هزار بشکه میعانات گازی از میدان مشترک دورا (آرش) به امضا رساندند و نکته این قرارداد در این است که اولا عربستان سهمی در این میدان مشترک با ایران ندارد و ثانیا، طبق قراردادی که سعودی‌ها با کویت به امضا رسانده‌اند، تولید گاز از این میدان به‌طور مساوی بین این دو کشور همسایه تقسیم شده و اساسا سهم ایران را از این میدان مشترک گازی که برآورد شده بیش از ۷۰ درصد آن در آبهای ایران است، نادیده گرفته‌اند.

این موضوع با واکنش مسئولان ایرانی مواجه شد به طوری که سخنگوی وزارت امور خارجه ایران، این قرارداد را غیرقانونی دانست و وزیر نفت ایران نیز از برنامه کشورمان برای استقرار دکل حفاری در میدان آرش در آینده ای نزدیک خبر داد.

اما این قرارداد، ابعادی فراتر از شبیخون سعودی‌ها به منابع گازی ایران در میدان آرش دارد و پشت پرده آن به مراتب بزرگ‌تر از این است.

میدانی نفتی با ذخایر سبک و باکیفیت در سال ۱۹۶۰ در میانه خلیج فارس کشف شد که مشخص شد این ذخایر نفتی بین ایران و عربستان مشترک است. این میدان در آبهای ایران با نام “اسفندیار” و در آبهای عربستان با نام “لؤلؤ” شناخته می‌شود. مخزن میدان نفتی اسفندیار که دارای ۵۳۴ میلیون و ۲۰۰ هزار بشکه نفت خام شناسایی شده بود، نفتی سبک و باکیفیت دارد که API آن ۳۰ است.

میدان اسفندیار/لؤلؤ در نزدیکی میدان آرش/دورا قرار دارد و در نزدیکی این دو میدان، میادین هوت و خفجی واقع شده‌اند. این ۴ میدان در منطقه‌ای به‌نام divided zone به‌معنی “منطقه تقسیم شده” قرار گرفته‌اند.

«منطقه بی‌طرف/ تقسیم شده» بین کویت و عربستان به‌عنوان یکی از مواریث حضور و عملکرد بریتانیا در مرزبندی‌های خاورمیانه، از جمله پدیده‌هایی است که تأثیرات خاص خود را بر فرایند تحدید حدود مرزهای دریایی خلیج فارس داشته است. منطقه بی‌طرف طی توافقنامه ۱۹۶۵ و توافقنامه تکمیلی آن در ۱۹۶۹ بین عربستان و کویت تقسیم شده است. در واقع مرزبندی دریایی با نام “منطقه بی‌طرف/ تقسیم شده” بین کویت و عربستان، مورد قبول ایران نبوده و یک مرزبندی نادرست و زیاده‌خواهانه است. ۴ میدان نفتی و گازی “اسفندیار/لؤلؤ” “آرش/دورا”، “هوت” و “خفجی” در این منطقه قرار گرفته‌اند و عربستان و کویت سالهاست که اقداماتی را برای تولید نفت و گاز و حتی صادرات آن در این ۴ میدان انجام داده اند.

اگر در قرارداد اخیر سعودی‌ها با کویت، موضوع میدان آرش دیده شده و مورد واکنش مسئولان ایرانی قرار گرفته، باید توجه داشت که میدان نفتی اسفندیار نیز با مقادیر نفت خام باکیفیت خود، در منطقه تقسیم شده بین دو کشور عربستان و کویت قرار داشته و توسط این دو کشور در حال برداشت است. منابع نفتی میدان اسفندیار نیز در توافقات این دو کشور عربی، بدون درنظر گرفتن سهم ایران، مورد بهره‌برداری قرار گرفته است.

منطقه بی‌طرف بین عربستان و کویت تنها جایی است که شرکت‌های نفتی خارجی در میدان‌های نفتی سهمی در اختیار دارند؛ در خاک دو کشور میدان‌های نفتی در اختیار شرکت‌های نفتی دولتی است و تولید نفت از این میدان‌ها نیز به‌طور برابر بین دو کشور مشترک است.

‌شرکت کی‌جی‌او یک شرکت مشترک بین شرکت آرامکو گلف اوپریشن (یکی از شرکت‌های تابعه سعودی آرامکو) و شرکت نفت کویت گلف (کی‌جی‌اوسی) است که کار برداشت نفت خام از میدان خفجی را به عهده دارد.

شرکت آمریکایی شورون هم در بخش متعلق به عربستان سعودی فعالیت می‌کند، این شرکت با به‌کارگیری فناوی‌های نو سعی در افزایش تولید نفت خام سنگین منطقه را دارد. شرکت نفت کویت گلف در بخش کویتی این منطقه بی طرف مرزی فعالیت می کند.

عربستان و کویت دهم دسامبر ۲۰۲۱ در بیانیه‌ای مشترک اعلام کردند که “هم‌اکنون هماهنگی میان شرکت‌های فعال در منطقه بی‌طرف و منطقه مجاور آن در جریان است.” 

دستبرد کویت و عربستان به منابع نفتی و گازی ایران به‌این صورت است که این دو کشور عربی به‌گونه‌ای مرزبندی دریایی کرده‌اند که سعودی‌ها سهم ایران از میدان مشترک نفتی اسفندیار را به کویت بخشیده‌اند و کویتی‌ها سهم ایران را از میدان مشترک گازی آرش به سعودی‌ها داده‌اند.

این دو کشور سالهاست درحال سندسازی جعلی در این زمینه هستند؛ به عنوان نمونه در کتاب Kuwaiti Oil Fires که در سال ۱۹۹۵ نوشته شده مرز مورد ادعای کویت برای شراکت در میادین مشترک خلیج فارس به‌گونه‌ای رسم شده که بهره برداری از میدان لؤلؤ (مشترک با اسفندیار) و میدان دورا (مشترک با آرش) را حق کویت دانسته است.

به گزارش مجاهدت از مشرق، علی نقوی مدیرعامل بورس انرژی ایران امروز در مراسم رونمایی از بازار معاملات قراردادهای معاملاتی آتی نفتا و متانول اعلام کرد: در ۹ سال گذشته از راه‌اندازی بورس انرژی تاکنون ۴۰ میلیون تن فرآورده‌های نفتی و انرژی معامله شده است که از این رقم ۲۷ میلیون تن کالای صادراتی بوده که از طریق بورس کالا انجام شده است.

بیشتر بخوانید:

چراغ بورس شب عید برای حقیقی‌ها روشن ماند

وی افزود: امسال ۵ میلیون و ۱۱۸ هزار تن کالای صادراتی و ۲ میلیون و ۲۶۰ هزار تن کالاهای دیگر انرژی در بورس انرژی معامله شده است و از محل رقابت در این بازار ۸۴۶ میلیارد تومان مازاد ارزش برای این فرآورده‌ها ایجاد شده است.

نقوی این را هم گفت: با افزایش سرانه مصرف داخلی انرژی نیاز به ذخیره‌سازی حامل‌های انرژی و با مدیریت بهینه مصرف شاهد عرضه محصولات انرژی در بورس انرژی خواهیم بود.

بیشتر بخوانید:

شاخص بورس ۱۱ هزار واحد رشد کرد

مدیرعامل بورس انرژی ایران با بیان اینکه قراردادهای آتی نفت خام و بنزین در خرداد سال گذشت در هیات مدیره بورس انرژی تصویب شد، اظهار داشت: این مصوبه در ۱۲ دی ماه سال جاری، به بورس انرژی ابلاغ شد.

وی افزود: از امروز قراردادهای آتی نفتا و متانول در بورس انرژی آغاز می‌شود.

نقوی همچنین در زمینه عرضه نفت خام در بورس انرژی گفت: ما آمادگی داریم که نفت خام از طریق بورس انرژی ارائه شود اما شرکت نفت تاکنون همکاری نکرده و هر وقت بخواهد نفت خام در بورس انرژی ارائه کند، این زیرساخت آن فراهم شده است.

وی همچنین در مورد مرجعیت بورس انرژی برای قیمت‌گذاری فرآورده‌های انرژی تصریح کرد: ما در نفتا به عنوان یک مرجع قیمت‌گذاری محسوب می‌شویم و امیدواریم با عرضه بیشتر سایر حامل‌های انرژی ایران به عنوان مرجع‌ قیمت‌گذاری فرآورده‌ها در سطح منطقه شناخته شود.

به گفته نقوی در دو سال گذشته معیانات گازی در بورس انرژی برای احجام زمینی عرضه شد و سال آینده برای احجام دریایی نیز در بورس انرژی عرضه می‌شود.

به گزارش مجاهدت از مشرق، دارایی‌های ذخیره  ارزی عربستان سعودی  در پایان ژانویه گذشته، ۱.۹ درصد معادل ۳۲.۲ میلیارد ریال (۸.۶ میلیارد دلار) کاهش یافت.

بر اساس گزارش منتشر شده توسط بانک مرکزی عربستان سعودی، دارایی‌های ذخیره ارزی  عربستان حدود ۱.۶۷۵ تریلیون ریال (۴۴۶.۸ میلیارد دلار) ثبت کرد که در مقایسه با ۱.۷۰۸ تریلیون ریال (۴۵۵.۴ میلیارد دلار) در پایان دسامبر گذشته بود.

بیشتر بخوانید:

سقوط بورس عربستان پس از تصمیم بن‌سلمان درباره «آرامکو»

به گزارش مجاهدت از الخلیج الجدید، بانک سعودی دلیل کاهش دارایی‌های ذخیره خارجی را توضیح نداده است، اما درآمدهای عربستان سعودی که به نفت وابسته است، تحت تأثیر کاهش قیمت و تقاضای نفت خام به دلیل شیوع ویروس کرونا قرار گرفت و ذخایر این کشور به پایین‌ترین سطح در ۱۰ سال گذشته رسید.

به طور سالانه، دارایی‌های  ذخیره خارجی عربستان در پایان ژانویه ۰.۷ درصد، معادل ۱۲.۵ میلیارد ریال (۳.۳۳ میلیارد دلار) کاهش یافت، پس از اینکه در پایان ماه مشابه سال ۲۰۲۱ به ۱.۶۸۸ تریلیون ریال (۴۴۴.۵ میلیارد دلار) رسید.

دارایی‌های ذخیره خارجی بانک مرکزی عربستان تا دسامبر گذشته ۱.۹ درصد به صورت ماهانه کاهش یافت و به ۱۷۰۷.۶ میلیارد ریال (۴۵۵.۴ میلیارد دلار) رسید که حدود ۹ میلیارد دلار کاهش داشت.

عربستان سعودی در مارس و آوریل سال۲۰۲۰، ۵۰ میلیارد دلار ذخایر خارجی خود را از دست داد که طی این ماه‌ها ، ۱۵۰ میلیارد ریال (۴۰ میلیارد دلار) از ذخایر خارجی بانک مرکزی برداشت شد و به تأمین هزینه‌های صندوق سرمایه‌گذاری اختصاص یافت. این اقدام موجب کاهش ذخایر خارجی شد و هدف از آن حمایت از طرح‌های سرمایه‌گذاری بود تا بتواند در شرایطی که تمامی کشورهای جهان با ویروس کرونا دست و پنجه نرم می‌کنند در بازارهای بین‌المللی سرمایه گذاری و از این فرصت سوء استفاده کند.

عربستان سعودی توزیع دارایی‌های ذخیره خود از ارزهای خارجی یا حتی ماهیت دارایی‌ها به صورت نقدی یا اوراق قرضه را اعلام نمی‌کند. با این حال، وزارت خزانه‌داری آمریکا از سرمایه‌گذاری ماهانه کشورها در اسناد خزانه و اوراق قرضه خود، از جمله عربستان سعودی که تا نوامبر گذشته ۱۱۵ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کرده بود، خبر می‌دهد.

عربستان سعودی هشتمین کسری بودجه متوالی خود را به میزان ۲۲.۷ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۱ به ثبت رساند.

 تورم در عربستان سعودی در ژانویه گذشته در مقایسه با ماه مشابه سال گذشته حدود ۱.۲ درصد به طور سالانه افزایش یافت که همان نرخ افزایش ثبت شده در دسامبر گذشته است.

ذخایر دولت در بانک مرکزی عربستان طی چهار سال کاهش یافت، پس از اینکه در سال ۲۰۱۹ به ۴۷۰ میلیارد ریال رسید، در سال ۲۰۲۰ به ۳۵۹ میلیارد ریال و سپس در سال ۲۰۲۱ به ۳۵۰ میلیارد ریال کاهش یافت.

داده‌های دولتی در عربستان نشان می‌دهد که بدهی‌های این کشور طی ۶ سال و از زمان قدرت گرفتن«سلمان بن عبدالعزیز»پادشاه عربستان از سال ۲۰۱۵ به بیش از نیم تریلیون دلار رسیده و ۲۱ برابر شده است.

همچنین وزارت دارایی عربستان اعلام کرد انتظار می‌رود بدهی ملی این کشور در سال ۲۰۲۲، ۹۸۹ میلیارد ریال معادل ۲۶۴ میلیارد دلار یا ۳۱٫۳ درصد تولید ناخالص داخلی آن افزایش یابد.

به گزارش مجاهدت از مشرق، «روزنامه کیهان» در بخش اخبار ویژه خود نوشت: وبسایت شبکه سی‌ان‌ان در گزارشی انباشته از نگرانی نسبت به آینده وضعیت اقتصادی در آمریکا نوشت: در ماه‌های اخیر، آمریکایی‌ها با انواع مشکلات، از قفسه‌های خالی فروشگاه‌ها گرفته تا قیمت بالای بنزین و موادغذایی مواجه بوده‌ و از وضعیت اقتصادی کشور خود به ستوه آمده‌اند. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد، مردم دقیقا همان‌قدر که نگران همه‌گیری کرونا هستند، درباره وضعیت اقتصاد هم نگرانند و معتقدند، دولت برای مبارزه با تورم، به اندازه کافی تلاش نمی‌کند. درباره شرایط اقتصادی پرسش‌های مهمی وجود دارد.

نخستین سوال این است که مردم چه وقت شاهد کاهش نرخ تورم خواهند بود؟ ماه دسامبر، بایدن گفته بود، نرخ تورم به اوج خود رسیده و از آن پس، کاهش خواهد یافت؛ اما ماه گذشته نیز نرخ تورم بالا رفت و به بالاترین میزان در چهار دهه اخیر رسید. واقعیت این است که افزایش هزینه زندگی، اکنون بزرگ‌ترین مشکل اقتصاد آمریکاست. قیمت تمامی کالاها، از خودرو گرفته تا مواد غذایی، با بالاترین سرعت در حال افزایش است. مشخص نیست تا چه وقت قیمت‌ها همچنان بالا خواهد رفت و این عامل مهم نگرانی رای‌دهندگان است.

دومین سوال این است که دولت، غیر از پروژه نوسازی زیرساخت‌ها، چه برنامه‌هایی برای پر کردن شکاف‌های شغلی کنونی در اقتصاد دارد؟ آیا پذیرش مهاجران تسهیل خواهد شد؟ کمبود نیروی کار، یکی از عوامل مهم رشد هزینه زندگی است. اتاق بازرگانی آمریکا خواستار دوبرابر شدن تعداد مهاجران غیرقانونی به آمریکا شده و معتقد است، این اقدام، مهم‌ترین کاری است که دولت می‌تواند برای مبارزه با تورم انجام دهد؛ اما مشخص نیست آیا کنگره تمایلی به اصلاح قانون پذیرش مهاجران دارد یا خیر.

سومین سوال این است که دولت برای کاستن از قیمت بنزین چه برنامه‌هایی دارد؟ بایدن چندی پیش دستور برداشت ۵۰میلیون بشکه از ذخایر استراتژیک نفت آمریکا را صادر کرد؛ اما این اقدام، تاثیر پایداری بر قیمت نفت نداشت و قیمت‌ها کمی بعد، به سطوح بالاتر از قبل افزایش پیدا کرده است. آیا این امر نشان می‌دهد که برداشت از ذخایر یادشده، راه‌حل مهار قیمت‌ها نیست؟ تاثیر فرمان برداشت از ذخایر استراتژیک نفت، بسیار اندک بود و قیمت‌ها همچنان در حال افزایش است. بر اثر رشد قیمت نفت، قیمت بنزین نیز به‌شدت بالا رفته و فشار قابل ملاحظه‌ای بر مصرف‌کنندگان وارد شده است. در هفته‌های اخیر، با شدت یافتن تنش‌های ژئوپلیتیک، یکی از عوامل رشد قیمت نفت خام بوده است. حمله روسیه به اوکراین که کاخ‌سفید اعلام کرده هر لحظه ممکن است رخ دهد، می‌تواند قیمت نفت را به ارقامی بسیار بالاتر از حالا برساند. مشخص نیست، دولت بایدن برای جلوگیری از بروز شوک نفتی، بر اثر حمله احتمالی روسیه به اوکراین، چه برنامه‌ای دارد. این ابهام، سبب نگرانی مصرف‌کنندگان شده است.

چهارمین سوال این است که برنامه دولت آمریکا برای رفع اختلال‌ها در زنجیره‌های تامین و تضمین عرضه کافی کالا در فروشگاه‌ها چیست؟ بر مبنای بسیاری از معیارها، اختلال‌های یادشده برای مدتی نسبتا طولانی باقی خواهد ماند و این به معنای کمبود کالا و رشد نرخ تورم است. برخی تحلیلگران معتقدند، در ماه‌های آینده، این اختلال‌ها رفع خواهند شد؛ اما وضعیت کنونی بسیار نگران‌کننده است و رفع کامل برخی اختلال‌های یادشده، به گذشت زمان بسیار طولانی نیاز دارد. به همین دلیل است که عده‌ای از کارشناسان معتقدند، نرخ تورم نمی‌تواند خیلی کاهش یابد. تعداد زیادی از شرکت‌ها اعلام کرده‌اند که وجود اختلال‌ در زنجیره‌های تامین، عامل بالا رفتن قیمت کالاهای آنهاست و بسیاری از فروشگاه‌ها به علل گوناگون برای پر کردن قفسه‌های خود با مشکل مواجه‌اند. بانک «گلدمن‌ساکس»، در تحقیقی که گزارش آن اخیرا به چاپ رسیده آورده است، شاخص این بانک برای اختلال‌ها در زنجیره تامین در بالاترین سطح ممکن یعنی ۱۰ از ۱۰ قرار دارد. از سوی دیگر، بانک «مریل‌لینچ» اعلام کرده که هیچ نشانه‌ای از کاهش اختلال‌ در بنادر کشور مشاهده نمی‌شود و در اروپای شمالی بر شدت اختلال‌ها افزوده شده است.

یادآور می‌شود آمریکا بالاترین نرخ تورم در طول ۴۰ سال گذشته را تجربه می‌کند.