نفت

به گزارش مجاهدت از مشرق، قیمت نفت در معاملات روز جمعه افزایش یافته است. روسیه ضمن اعلام شلیک یک موشک بالستیک به سمت اوکراین، نسبت‌به گسترش درگیری هشدار داد. بدین ترتیب احتمال محدود شدن عرضه نفت خام بالا رفته است.

قیمت هر بشکه نفت خام برنت دریای شمال امروز با ۱۱ سنت معادل ۰.۱۵ درصد افزایش به ۷۴ دلار و ۳۴ سنت رسید. نفت وست تگزاس اینترمدیت آمریکا هم با ۱۳ سنت معادل ۰.۱۹ درصد افزایش ۷۰ دلار و ۲۳ سنت معامله می‌شود.

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه در روز پنجشنبه هشدار داد استفاده اوکراین از سلاح‌های آمریکایی و انگلیسی برای حمله به روسیه جنگ اوکراین را به یک درگیری جهانی تبدیل خواهد کرد. پوتین گفت روسیه با شلیک نوع جدیدی از موشک‌های بالستیک هایپر سونیک با برد متوسط به سمت تأسیسات نظامی اوکراین، پاسخ این اقدام انگلیس و آمریکا را داده و هشدار داد حملات تلافی‌جویانه بیشتری در راه است.

پوتین گفت اوکراین پس‌از کسب مجوز از دولت بایدن، در نوزدهم نوامبر روسیه را با ۶ موشک آمریکایی ATACMS و در ۲۱ نوامبر با موشک‌های انگلیسی Storm Shadow و موشک آمریکایی HIMARS مورد هدف قرار داده است.

روسیه حتی پس‌از کاهش تولید به‌دنبال تحریم‌های مربوط به حمله این کشور به اوکراین و همچنین محدودیت‌های مربوط به طرح کاهش تولید اوپک پلاس، همچنان یکی از بزرگ‌ترین تولیدکنندگان نفت دنیاست. این کشور ۹ میلیون بشکه در روز نفت در ماه جاری میلادی تولید کرده‌است.

اوکراین بارها تأسیسات نفتی روسیه را مورد حمله پهپادی قرار داده و از پهپادهای دوربرد برای هدف دادن ۴ پالایشگاه این کشور استفاده کرده‌است.

از طرف دیگر افزایش ذخایر نفت خام و بنزین آمریکا مانع بالا رفتن بیش‌ازحد قیمت نفت می‌شود. اطلاعات دولتی آمریکا نشان می‌دهد ذخایر نفت خام این کشور ۵۴۵ هزار بشکه در هفته منتهی به ۱۵ نوامبر افزایش یافته و به ۴۳۰.۳ میلیون بشکه رسیده است. ذخایر بنزین آمریکا هم ۲.۱ میلیون بشکه افزایش یافته و به ۲۰۸.۹ میلیون بشکه رسیده است.

برخی تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند روند افزایش ذخایر نفت و بنزین آمریکا در هفته آینده هم ادامه داشته باشد.

دراین‌بین، چین به‌عنوان بزرگ‌ترین واردکننده نفت خام دنیا در روز پنجشنبه اقداماتی را برای تقویت تجارت ازجمله حمایت از واردات محصولات انرژی معرفی کرد. این اقدامات در بحبوحه نگرانی درمورد وضع عوارض جدید در دولت ترامپ اتخاذ می‌شود.

به گزارش مجاهدت از مشرق، روزنامه کیهان در ستون خبر ویژه خود نوشت: نشریه آمریکایی نشنال اینترست ضمن انتشار ارزیابی فوق نوشت: بر اساس گزارش جدید اداره اطلاعات انرژی آمریکا در مورد روند صادرات نفت ایران، این واقعیت بیش از هر زمان دیگری آشکار شده که رویکرد دولت‌های اوباما و بایدن نسبت به تحریم نفتی ایران به شدت شکست خورده است. در واقع، همان‌طور که چشم‌اندازهای مرتبط با تحریم‌های غرب علیه روسیه در پی حمله این کشور به اوکراین نشان می‌دهند، استفاده از اهرم تحریم علیه طیف رقبای بین‌المللی آمریکا با شکست رو به رو شده است. سیاست‌های تجاری آمریکا اغلب در جلوگیری از نقض آشکار تحریم‌های این کشور شکست می‌خورند.

از سال ۲۰۲۰، درآمد ایران از صادرات نفت تقریباً چهاربرابر افزایش یافته است و از ۱۶میلیارد دلار به ۵۳ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ افزایش پیدا کرده است. سهل‌انگاری‌های دولت بایدن، افزایش قیمت جهانی نفت، و تشنگی فزاینده چین برای منابع نفتی که منجر به پیوندهای نزدیک با ایران شده، در کنار هم سبب شده‌اند تا ایران منابع مالی کافی جهت قدرتمندسازی بیش از پیش خود و متحدان منطقه‌ای‌اش را علیه بازیگری نظیر اسرائیل داشته باشد.

دولت جو بایدن هیچ تحریم نفتی را علیه ایران لغو نکرده است با این حال، ایران هم روند صادرات نفتی خود به چین را اعلام نمی‌کند. ایران از تاکتیک‌های متنوعی برای پاک‌کردن ردِ نفت صادراتی خود استفاده می‌کند. شمار قابل توجهی از شرکت‌های بیمه و حمل‌ونقل آمریکا در میدان عمل، روند انتقال نفت ایران به چین را حتی تسهیل می‌کنند. دولت بایدن در پیگرد قانونی ناقضان تحریم‌ها علیه ایران شکست قابل توجهی را متحمل شده است. در این میان، نکته مهم این است که ایران علی‌رغم کسب منابع درآمدی قابل توجه توانسته تا حد زیادی در حوزه کسب فناوری‌های پیشرفته اتمی نیز گام‌های مهمی را بردارد.

حامیان توافق اتمی برجام که در سال ۲۰۱۵ منعقد شد بر این باور بودند که در قالب توافق مذکور در ازای لغو برخی تحریم‌ها علیه ایران می‌توان برنامه اتمی این کشور را تحت کنترل و رصد گسترده قرار داد. با این حال، در سال ۲۰۱۸، دولت ترامپ از برجام خارج شد و سیلی از تحریم‌ها را علیه ایران وضع کرد و موجب شد تا صادرات روزانه نفت ایران از ۲ میلیون و ۳۳ هزار بشکه در روز در سال ۲۰۱۸ به ۶۷۵ هزار بشکه در سال ۲۰۱۹ کاهش یابد.

با این حال، این روند در دولت بایدن ادامه پیدا نکرد و البته که تهران نیز خود را با روندهای جاری تطبیق داد و به تدریج، به نحو قابل توجهی، افزایش صادرات نفت خود را در دستورکار قرار داد. تشدید تنش‌ها میان ایران و اسرائیل در نوع خود سبب شده تا اندک زمینه‌های در دسترس آمریکا برای تعامل با ایران نیز تضعیف شود. ما دیگر در جهان سال ۲۰۱۵ زندگی نمی‌کنیم با این حال، چالش اصلی این است که سیاست سازان آمریکایی به شیوه‌ای دیگر می‌اندیشند. از این رو، تحریم‌های آمریکا علیه ایران تا حد زیادی از قدرت اثرگذاری عاری و تهی شده‌اند.

افزایش قابل توجه درآمدهای نفتی ایران را نباید به سیاست‌های آمریکا مرتبط دانست. روندهای کلان اقتصادی در محیط بین‌المللی نیز در طی سال‌های گذشته تا حد زیادی در راستای منافع ایران بوده‌اند. گزارش اخیر مؤسسه اطلاعات انرژی آمریکا به طور خاص به افزایش قیمت نفت ایران از هر بشکه ۲۹ دلار در سال ۲۰۲۰ به ۸۴ دلار در دوره پساپاندمی کرونا در سال ۲۰۲۲ اشاره داشته است. شوک‌های اقتصادی خارجی تا حد زیادی این روند و تغییر را توضیح می‌دهند. رفع محدودیت‌های مرتبط با پاندمی کرونا تا حد زیادی موجب افزایش تقاضا برای نفت شد و در عین حال، انفجار جنگ اوکراین نیز که موجب اخلال در روند تأمین انرژی جهان شد سبب گشت تا نفت ایران ارزش بیشتری پیدا کند. اگرچه آمریکا از قدرت اثرگذاری محدودی بر قیمت نفت برخوردار است با این حال، باید توجه داشت که شکست سیاست‌های مرتبط با تحریم نفتی ایران سبب می‌شود تا این کشور اوج‌گیری قابل توجهی از قدرت را تجربه کند و در مواجهه با آمریکا و طیف‌های متحد آن دستاوردهای قابل ملاحظه‌ای را به ثبت برساند.

از نقطه نظر تاریخی، ایران بخش اعظم نفت خود را به سوریه، ترکیه، ژاپن، و کره جنوبی صادر می‌کرد. با این حال، چین در طی پنج سال اخیر به یک خریدار مهم و بزرگ نفت ایران تبدیل شده است. صادرات نفت ایران به چین از سال ۲۰۱۹ تاکنون تقریباً چهار برابر شده است و از ۳۰۸ هزار بشکه در روز به ۱.۲ میلیون بشکه در سال ۲۰۲۳ رسیده است.

این آمارها بازتاب دهنده تمایل فزاینده چین جهت دور زدن تحریم‌های آمریکا و اروپا و افزایش هماهنگی‌ها با ایران در این رابطه هستند. ما دیگر نمی‌توانیم منافع ژئوپلیتیک چین را از ایران جدا کنیم.

افزایش درآمدهای نفتی ایران در نوع خود سبب شده تا این کشور امکان حمایت مؤثر از محور مقاومت را نیز پیدا کند. محوری که اکنون به نحو گسترده‌ای در برابر غرب و اسرائیل ایستاده است. با این حال، تمایل فزاینده چین نسبت به خرید نفت از ایران و روسیه، در نوع خود از چشم‌اندازی کلان که حاکی از تشدید تنش‌های ایدئولوژیک و ژئوپلیتیک در محیط جهانی است نیز خبر می‌دهد. این سه کشور اکنون اتحادی مؤثر را علیه آمریکا و متحدان آن ایجاد کرده‌اند.

به گزارش مجاهدت از مشرق، «خواجه محمد آصف» وزیر دفاع پاکستان به انتقاد از رویکرد واشنگتن در رابطه با پروژه خط لوله گاز ایران-پاکستان پرداخت و گفت «اسلام‌آباد باید با ایالات متحده وارد دیپلماسی شود و هر کشور دیگری را که به توافق‌نامه خط لوله گاز از ایران مرتبط است، درگیر کند تا اجازه دهند این توافق را تکمیل کنیم».

این وزیر پاکستانی در گفت‌وگو با بخش اردو روزنامه ایندیپندنت با تاکید بر اینکه «این موضوع برای پاکستان حیاتی است»، گفت فشارهای بین‌المللی سبب می‌شود که پاکستان به توافق خود با ایران عمل نکند.

به نوشته ایندیپندنت، اگر اسلام‌آباد به تعهد خود در قبال این پروژه عمل نکند، ایران می‌تواند به‌عنوان غرامت درخواست ۱۸ میلیارد دلار کند.

وزیر دفاع پاکستان گفت: ما قادر به پرداخت ۱۸ میلیارد دلار، به‌ویژه در شرایط اقتصادی که اکنون با آن مواجه هستیم، نخواهیم بود. ما باید راهی برای برون رفت از این وضعیت پیدا کنیم، باید از کشورهای دیگر بخواهیم که آمریکا را متقاعد کنند که به ما اجازه دهد، قرارداد خط لوله گاز با ایران را تکمیل کنیم.

او با اشاره به تعاملات تجاری و اقتصادی سایر کشورها با ایران به‌رغم وجود تحریم‌ها اظهار داشت: هند با ایران تجارت می‌کند و بسیاری از کشورها بدون هیچ مجازاتی با ایران تجارت می‌کنند، اما از ما باج‌گیری می‌شود که این، سوء‌استفاده بزرگی است.

واشنگتن بارها مخالفت خود را پروژه خط لوله انتقال گاز از ایران به پاکستان اعلام کرده است.

«متیو میلر» سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا هفته گذشته در پاسخ به سوالی درباره گزارش‌هایی که حاکی از تمایل اسلام‌آباد به دریافت معافیت تحریمی از آمریکا برای تکمیل خط لوله گازی ایران-پاکستان است، گفت ایالات متحده به هیچ کشوری، از جمله پاکستان توصیه نمی‌کند که تجارت با ایران را در نظر داشته باشد.

میلر همچنین تاکید کرد: «ما به اجرای تحریم‌های خود علیه ایران ادامه می‌دهیم. از همین رو، به هر کسی که توافق‌های تجاری با ایران را بررسی می‌کند، توصیه می‌کنیم که پیامدهای این گونه توافق‌ها را هم در نظر بگیرد».

خط لوله گازی پاکستان-ایران پروژه‌ای بلندمدت میان تهران و اسلام‌آباد است که بیش از ۲ دهه با چالش‌هایی از جمله تامین مالی مواجه بوده و اجرای آن به تعویق افتاده است. این خط لوله گاز ایران را به پاکستان انتقال می‌دهد.

پاکستان در ماه مارس گفته بود که به دنبال معافیت‌های تحریمی آمریکا برای تکمیل این خط لوله خواهد بود که آمریکا به طور علنی اعلام کرده بود از این پروژه حمایت نمی‌کند و درباره خطر تحریم‌ها درصورت تجارت با ایران هشدار داده بود.

خواجه آصف در مصاحبه خود با این روزنامه انگلیسی با اشاره به سفر «شهباز شریف» نخست وزیر پاکستان به آمریکا در ماه جاری (میلادی) افزود: او باید در آنجا تاکید کند که (ایران) ما را به دادگاه می‌کشاند و ترس از دست دادن (این پول) وجود دارد، پس به ما اجازه دهید که بتوانیم به توافق‌نامه‌مان عمل کنیم.

جمهوری اسلامی ایران گفته است تاکنون ۲ میلیارد دلار برای احداث این خط لوله در مرزهای خود هزینه کرده و آن را آماده بهره‌برداری برای صادرات گاز کرده است. اگرچه، پاکستان فرایند احداث را آغاز نکرده و مدت کوتاهی پس از توافق احداث این خط لوله که در ۲۰۱۰ امضا شد، اعلام کرد این پروژه فعلا، با توجه به تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران متوقف شده است.

وزیر نفت وقت ایران در واکنش به ادعای پاکستان گفته بود تهران به تعهدات خود عمل کرده است و انتظار دارد پاکستان نیز تعهدات خود را عملی و این روند را تسریع کند.

پاکستان سپس در سال ۲۰۱۴ خواستار تمدید ۱۰ ساله توافق شد تا بتواند خط لوله را احداث کند. تاریخ این توافق در سپتامبر سال جاری (میلادی) به پایان می‌رسد. از این‌رو، ایران می‌تواند از پاکستان به دادگاه بین‌المللی لاهه شکایت و آن را جریمه کند. رسانه‌های محلی گزارش داده‌اند که پاکستان ممکن است به دلیل عمل نکردن به تعهدات خود ذیل توافق تا ۱۸ میلیارد دلار جریمه شود.