نقض برجام

سرویس جهان مشرق* – پس از آن‌که «جو بایدن» رئیس‌جمهور کنونی آمریکا و گزینه‌ی اول دموکرات‌ها برای نامزدی انتخابات ریاست‌جمهوری سال جاری میلادی در این کشور، مقابل انتقادها و درخواست‌های هم‌حزبی‌هایش تسلیم شد و از رقابت کناره‌گیری کرد، «کاملا هریس» معاون اولش محتمل‌ترین گزینه برای جایگزینی محسوب می‌شود. اگرچه نامزدی هریس هنوز رسماً قطعیت پیدا نکرده، اما انتظار می‌رود این اتفاق طی یک یا دو هفته‌ی آینده، از طریق رأی‌گیری مجازی یا همزمان با برگزاری «گردهمایی ملی دموکرات‌ها» در اوایل آگوست، رخ دهد (منبع). به این ترتیب، هریس که پیشاپیش عالی‌رتبه‌ترین سیاستمدار زن در تاریخ آمریکاست، پس از دو بار تلاش ناکام «هیلاری کلینتون» در انتخابات سال‌های ۲۰۰۸ و ۲۰۱۶، تلاش خواهد کرد تا به اولین رئیس‌جمهور زن تاریخ آمریکا تبدیل شود. اما این اتفاق چه‌قدر احتمال دارد؟

کاملا هریس (راست) و همسرش «داگلاس امهاف». در مراسم ازدواج هریس، هم سنت‌های هندی (برگرفته از ریشه‌های خانوادگی هریس) رعایت شد و هم سنت‌های یهودی (برگرفته از اعتقادات مذهبی امهاف) (+)

در حال حاضر، نظرسنجی‌های مختلف درباره‌ی رقابت میان «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور سابق آمریکا و نامزد حزب جمهوری‌خواه، و کاملا هریس، نتایج متفاوتی را نشان می‌دهند. سی‌ان‌ان با استناد به نظرسنجی شرکت تحقیقاتی اس‌اس‌آراس (نظرسنجی‌ای که به درخواست خود سی‌ان‌ان انجام شده) می‌نویسد هریس اگرچه عملکرد بهتری از بایدن داشته، اما همچنان حدود ۳ درصد از ترامپ عقب است (منبع). طبق این نظرسنجی، ترامپ ۴۹ درصد و هریس ۴۶ درصد از آرای انتخابات پیش رو را کسب خواهند کرد. از سوی دیگر، خبرگزاری انگلیسی رویترز ضمن انتشار یکی از نظرسنجی‌های معتبر در این‌باره (که به صورت مشترک توسط رویترز و شرکت تحقیقاتی چندملیتی «ایپسوس» انجام می‌شود) می‌نویسد پس از کناره‌گیری بایدن از رقابت، هریس با حاشیه‌ی ۲ درصدی (۴۴ درصد به ۴۲ درصد) از ترامپ پیش است (منبع). در عین حال، مجله‌ی «فوربس» در گزارشی تجمیعی، می‌نویسد ترامپ در اکثر نظرسنجی‌ها با حاشیه‌ای اندک از هریس پیش است (منبع).

در همین‌باره بخوانید:

›› آن‌چه باید درباره سوءقصد علیه دونالد ترامپ بدانید +عکس و فیلم

لازم به ذکر است که اکثر نظرسنجی‌های فعلی، فاصله‌ی دو نامزد اصلی انتخابات ماه نوامبر را حدود ۳ درصد یا کم‌تر ارزیابی می‌کنند که عمدتاً در چارچوب ۳ درصد حاشیه‌ی خطای نظرسنجی‌ها می‌گنجد. به علاوه، چنان‌که رویترز در گزارش خود می‌نویسد، نتیجه‌ی انتخابات در آمریکا معمولاً از دل آرای تعداد انگشت‌شماری از ایالت‌ها بیرون می‌آید که بیش‌ترین تأثیر را در «مجمع انتخاب‌کنندگان» می‌گذارند؛ نهادی که در نهایت رئیس‌جمهور آمریکا را انتخاب خواهد کرد. مشرق پیش از این در دو گزارش، این مجمع و سازوکار منحصربه‌فرد انتخابات ریاست‌جمهوری در آمریکا را معرفی نموده است. مخاطبان محترم می‌توانند این دو گزارش را از لینک‌های زیر مطالعه نمایند:

›› مردم آمریکا چگونه رئیس‌جمهور خود را انتخاب نمی‌کنند

›› همه آن‌چه درباره انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا باید بدانید

---

آن‌چه در ادامه می‌خوانید، بازنشر گزارش معرفی کاملا هریس است که اولین بار، پس از انتخاب او به عنوان شریک انتخاباتی بایدن در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۲۰ در مشرق منتشر شد.

---

«جو بایدن» نامزد حزب دموکرات در انتخابات ریاست‌جمهوری امسال آمریکا [۱] ، روز سه‌شنبه، ۱۱ آگوست ۲۰۲۰ (۲۱ مرداد ۹۹)، رسماً اعلام کرد «کامِلا هریس» را به عنوان «شریک انتخاباتی» خود انتخاب کرده تا در صورت پیروزی در انتخابات، نامزد معاون اولی‌اش باشد. به این ترتیب، هریس به اولین آفریقایی-آمریکایی، اولین آسیایی-آمریکایی، و (بعد از «جرالدین فِرارو» در سال ۱۹۸۴ و «سارا پالین» در سال ۲۰۰۸) سومین زنی تبدیل شد که به عنوان نامزد یک حزب اصلی برای معاون اولی در انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا انتخاب می‌شود. در گزارش پیش رو به معرفی بیش‌تر کامِلا هریس می‌پردازیم.

زندگی خانوادگی و تحصیلی کامِلا هریس (۱۹۶۴ تا ۱۹۹۰)

«کامِلا دِوی هَریس [۲] » ۲۰ اکتبر ۱۹۶۴ (۲۸ مهر ۱۳۴۳) در شهر «اوکلند» در ایالت کالیفرنیا از پدری جامائیکایی و مادری هندی به دنیا آمد و در شهر «برکلی» در همین ایالت بزرگ شد. پدرش «دونالد جِی. هریس [۳] » استاد بازنشسته رشته اقتصاد در دانشگاه «استنفورد» است [۴] و مادرش «شیامالا گوپالان» (که سال ۲۰۰۹ فوت کرد) متخصص درمان سرطان سینه بود [۵] . کامِلا در کودکی همراه با پدر و مادرش، هم به کلیسای «باپتیستِ» عمدتاً سیاه‌پوستان می‌رفت، و هم به معبد هندوها. با این حال، سال ۱۹۷۱، وقتی کامِلا هفت سال داشت، پدر و مادرش از هم جدا شدند.

«کامِلا هریس» (نوزاد) در آغوش مادرش «شیامالا گوپالان» (+)

خانه کودکی «کامِلا هریس» در شهر «برکلی» در ایالت کالیفرنیا (+)

هریس از دوازده سالگی تا پایان دوران دبیرستان را در کانادا کنار مادرش سپری کرد و سپس در دانشگاه هاوارد (Howard) در واشینگتن پذیرفته شد که به طور سنتی دانشجویان سیاه‌پوست در آن تحصیل می‌کردند. سال ۱۹۸۶ از همین دانشگاه مدرکی در رشته اقتصاد و علوم سیاسی دریافت کرد و سپس به ایالت زادگاهش یعنی کالیفرنیا برگشت و در کالج حقوق هِیستینگز در دانشگاه کالیفرنیا مشغول به تحصیل شد. هریس که با سهمیه «برنامه فرصت تحصیلی» برای دانشجویان «دارای پیش‌زمینه نامساعد» (به نوعی «کم‌بضاعت») وارد کاج هیستینگز شده بود [۶] ، سال ۱۹۸۹ با مدرک دکترای حقوق از این دانشگاه فارغ‌التحصیل شد و یک سال بعد به عضویت کانون وکلای کالیفرنیا درآمد [۷] .

زندگی شغلی کامِلا هریس از معاونت دادستانی شهرستان تا دادستان کلی ایالت (۱۹۹۰ تا ۲۰۱۶)

هریس زندگی شغلی خود را سال ۱۹۹۰ با معاونت در دفتر دادستانی شهرستان «آلامیدا» در ایالت کالیفرنیا آغاز کرد. چهار سال بعد، «ویلی براون» رئیس وقت مجلس ایالتی کالیفرنیا (که با هریس رابطه داشت [۸] ) او را به عنوان مسئول «هیأت استیناف بیمه بی‌کاری» و سپس «کمیسیون مددکاری پزشکی» این ایالت منصوب کرد.

سال ۱۹۹۸، بعد از قطع رابطه‌اش با براون، «تِرِنس هالینان» دادستان شهر سان‌فرانسیسکو در ایالت کالیفرنیا هریس را به عنوان دستیار خود و رئیس بخش کیفری انتخاب کرد. دو سال بعد، هریس در شهرداری سان‌فرانسیسکو و تحت نظر «لوئیز رِن» وکیل این شهر مشغول کار شد [۹] . رن درباره هریس گفته بود: «یک روز تبدیل به بهترین دادستانی می‌شود که این شهر از سال‌ها پیش تا کنون به خود دیده است [۱۰] .»

هریس نه تنها سال ۲۰۰۳ موفق شد در انتخابات دادستانی شهر سان‌فرانسیسکو پیروز و تبدیل به اولین دادستان رنگین‌پوست در ایالت کالیفرنیا شود، بلکه در انتخابات دور بعد در سال ۲۰۰۷ نیز عملاً بی‌رقیب بود و تا سال ۲۰۱۰ در همین سِمت باقی ماند. وی سال ۲۰۰۸ اعلام کرد نامزد انتخابات دادستانی کل کالیفرنیا خواهد شد و سناتورهای کالیفرنیا، یعنی «دایان فاینستاین» (جزئیات بیش‌تر) و «باربارا باکسر»، به همراه «نانسی پلوسی» رئیس مجلس نمایندگان آمریکا، از نامزدی او حمایت کردند.

«کامِلا هریس» (راست)، سال ۲۰۰۴، به عنوان اولین دادستان منطقه‌ای رنگین‌پوست در تاریخ ایالت کالیفرنیا سوگند یاد می‌کند؛ «شیامالا گوپالان» (وسط) مادرِ هریس نسخه‌ای از «منشور حقوق ایالات متحده» را در دست دارد تا دخترش به آن سوگند یاد کند؛ و کسی که مراسم سوگند را برگزار می‌کند، «رونالد جورج» (چپ) رئیس وقت دیوان عالی ایالت کالیفرنیاست (+)

در همین‌باره بخوانید:

›› «دایان فاینستاین» کیست؟ اولین زن یهودی در سنای آمریکا و میزبان ضیافت شام با ظریف

هریس پس از پیروزی در انتخابات دادستانی کل کالیفرنیا طی آخرین روزهای ماه نوامبر سال ۲۰۱۰ [۱۱] ، در اولین روزهای سال ۲۰۱۱ به عنوان اولین آفریقایی-آمریکایی، اولین آسیایی-آمریکایی و اولین زنی که دادستان کل این ایالت می‌شد، سوگند یاد کرد. برخی رسانه‌ها به خاطر شباهت پیشینه هریس به «باراک اوباما» رئیس‌جمهور سابق آمریکا، از جمله رنگین‌پوست بودن و مهاجرزاده بودن، او را «اوبامای مؤنث» هم توصیف کرده‌اند [۱۲] . هریس سال ۲۰۱۴ برای بار دوم در انتخابات دادستانی کل کالیفرنیا پیروز شد [۱۳] .

«کامِلا هریس» سال ۲۰۱۱ به اولین آفریقایی-آمریکایی، اولین آسیایی-آمریکایی و اولین زنی تبدیل شد که دادستان کل کالیفرنیا می‌شد (+)

«کامِلا هریس» (چپ) و باراک اوباما، رئیس‌جمهور سابق آمریکا؛ هریس را به خاطر شباهت‌هایش به اوباما در «تاریخ‌سازی» در آمریکا «اوبامای مؤنث» یا «اوبامای زن» توصیف کرده‌اند (+)

هریس در دوران تصدی دادستانی کالیفرنیا دست به اصلاحات و سیاست‌هایی زد که از جمله آن‌ها برخورد با والدین فرزندان محروم از تحصیل [۱۴] ، افزایش مسئولیت‌پذیری پلیس [۱۵] ، محدودیت دسترسی شهروندان آمریکایی به سلاح [۱۶] ، دفاع جنجالی از مجازات اعدام [۱۷] ، دفاع از حریم خصوصی کاربران [۱۸] ، حمایت از حقوق و ازدواج همجنس‌گرایان [۱۹] و حفاظت از محیط‌زیست [۲۰] بود.

شرکت «کامِلا هریس» در مراسم موسوم به «رژه‌ی افتخار» یا «نمایش افتخار» همجنس‌گرایان در سان‌فرانسیسکو در ماه ژوئن سال ۲۰۱۹؛ مراسمی که هریس یکی از سخنرانان آن بود (+)

سخنرانی «کامِلا هریس» در یکی از مراسم‌های دفاع از سقط جنین در آمریکا؛ هریس یکی از حامیان «حق انتخاب» زنان است (+)

در همین‌باره بخوانید:

›› «پیت بوتجج» نامزد همجنس‌باز انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا را بشناسید

زندگی سیاسی کامِلا هریس از مجلس سنا تا نامزدی معاون اولی بایدن (۲۰۱۶ تا الآن)

هریس سال ۲۰۱۵ اعلام کرد قصد شرکت در انتخابات سال آینده برای انتخاب نماینده کالیفرنیا در مجلس سنا را دارد [۲۱] ، و پس از آن‌که باراک اوباما، رئیس‌جمهور وقت، و جو بایدن، معاون اول او، از هریس حمایت کردند [۲۲] ، با کسب بیش از ۶۰ درصد آرا در انتخابات سال ۲۰۱۶ پیروز شد [۲۳] . هریس بلافاصله پس از پیروزی، وعده داد با سیاست‌های ترامپ، از جمله در حوزه مهاجرت، مقابله خواهد کرد [۲۴] ؛ و یکی از مقامات آمریکایی بود که فرمان اجرایی شماره ۱۳۷۶۹ [۲۵] ترامپ را که موقتاً مانع از ورود شهروندان چندین کشور اسلامی به آمریکا می‌شد، صراحتاً «ممنوعیت ورود مسلمانان» توصیف کرد [۲۶] .

سخنرانی «سناتور» «کامِلا هریس» در دفاع از حقوق مهاجران؛ هریس در انتخابات سال ۲۰۱۶ برای تصاحب کرسی نمایندگی کالیفرنیا در مجلس سنا پیروز شد (+)

هریس طی دوره سناتوری‌اش و به خصوص پس از انتصاب در کمیته قضایی مجلس سنا بارها و بارها به خاطر انتقاد و بازخواست شدید دونالد ترامپ و مقامات دولتش به تیتر یک رسانه‌های داخلی آمریکا تبدیل شد. یکی از این جلساتِ داغ، پرس‌وجوی سال ۲۰۱۸ هریس از «کرستین نیلسن» وزیر سابق امنیت داخلی درباره سیاست «تحملِ صفر [۲۷] » دولت ترامپ و جداسازی خانواده‌ها و فرزندان مهاجر در مرزهای آمریکا (جزئیات بیش‌تر) بود. هریس، همان سال، یکی از سیاستمداران دموکرات و مخالفان ترامپ بود که هدف سوءقصد از طریق ارسال بمب در قالب بسته‌های پستیِ [۲۸] قرار گرفت.

در همین‌باره بخوانید:

›› انتقال شبانه کودکان مهاجر در آمریکا از پرورشگاه به بیابان‌های تگزاس

در جریان پیگیری‌ها برای استیضاح دونالد ترامپ [۲۹] طی اولین روزهای سال جاری میلادی (۲۰۲۰)، هریس یکی از نمایندگانی بود که در دفاع از استیضاح ترامپ در مجلس سنا سخنرانی کرد و به استیضاح هم رأی مثبت داد [۳۰] . وی، در عین حال، اخیراً همسو با جمهوری‌خواهان به اصلاحیه‌ی پیشنهادی «برنی سندرز» سناتور مستقل-دموکرات ایالت «ورمانت» برای کاهش بودجه ۷۴۰ میلیارد دلاری ارتش آمریکا در سال ۲۰۲۱ رأی منفی داد [۳۱] .

هریس اوایل سال ۲۰۱۹ رسماً اعلام کرد قصد دارد در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۲۰ شرکت کند [۳۲] و حتی توانست رکوردی معادل رکورد سال ۲۰۱۶ برنی سندرز را در زمینه «جذب بیش‌ترین حمایت مالی طی یک روز پس از اعلام نامزدی» ثبت کرد [۳۳] . هریس که یکی از شانس‌های اصلی برای کسب نامزدی حزب دموکرات‌ در انتخابات هم بود، در شماری از مناظره‌های درون‌حزبی حضور پیدا کرد و ضمن انتقاد از نامزدهای دیگر، از جمله بایدن [۳۴] ، خودش هم به خاطر سیاست‌هایی مانند دفاع از مجازات اعدام در دوران دادستانی کل کالیفرنیا، مورد انتقاد قرار گرفت. محبوبیت هریس در نظرسنجی‌های داخلی حزب دموکرات به تدریج کاهش یافت و حتی به صفر نزدیک شد [۳۵] . وی ماه دسامبر سال ۲۰۱۹ به علت «کمبود منابع مالی» از رقابت بر سر نامزدی حزب دموکرات انصراف داد [۳۶] و مانند شماری دیگر از گزینه‌های اصلی این حزب، از نامزدیِ بایدن حمایت کرد [۳۷] .

(از راست) «کامِلا هریس»، «برنی سندرز»، «جو بایدن» و «پیت بوتِجِج» (جزئیات بیش‌تر)، برخی از گزینه‌های حزب دموکرات در جریان مناظره درون‌حزبی برای انتخاب نامزد نهایی حزب در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۲۰ (+)

مقامات ارشد مجمع نمایندگان سیاه‌پوست کنگره آمریکا از اواسط ماه ۲۰۱۹ اعلام کرده بودند که به اعتقاد آن‌ها نامزدی همزمان جو بایدن برای ریاست‌جمهوری و کامِلا هریس برای معاون اولی، گزینه ایده‌آل حزب دموکرات برای شکست دوقلوی ترامپ-پنس در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۲۰ خواهد بود [۳۸] . ماه مارس همان سال بایدن وعده داد یک زن را به عنوان نامزد معاون اولی‌اش انتخاب خواهد کرد [۳۹] . بلافاصله نام کامِلا هریس در صدر فهرست گزینه‌های احتمالیِ بایدن قرار گرفت و نشانه‌هایی هم وجود داشت از این‌که بایدن و هریس متقابلاً علاقه دارند با هم نامزدی حزب دموکرات را به عهده بگیرند. از جمله، هریس در واکنش به گمانه‌زنی‌های رسانه‌ای اعلام کرد برای «باعث افتخار است [۴۰] » که در کنار بایدن نامزد دموکرات‌ها باشد.

«کامِلا هریس» (پشت تریبون، راست) و «جو بایدن» (پشت تریبون، چپ) پیش از اعلام رسمی شراکت‌شان در نامزدی حزب دموکرات در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۲۰ هم در این‌باره اظهار علاقه کرده بودند (+)

اواخر ماه می، پس از قتل «جورج فلوید» شهروند سیاه‌پوست، به دست پلیس آمریکا و آغاز اعتراضات گسترده و سراسری در آمریکا، درخواست‌ها از بایدن برای انتخاب یک زنِ سیاه‌پوست به عنوان شریک انتخاباتی بیش‌تر شد [۴۱] . چیزی نگذشت که رسانه‌های آمریکایی با اشاره به رنگ پوست هریس و پیشینه‌ی وی در دادستانی، به ویژه کار در حوزه رابطه پلیس با مردم، او را شریک تقریباً قطعیِ بایدن توصیف کردند [۴۲] . به علاوه، هریس عملاً تنها گزینه‌ی آفریقایی-آمریکایی‌ای بود که تجربیات لازم برای عهده‌داری معاون اولی رئیس‌جمهور و ویژگی‌های تاریخ‌ساز [۴۳] و جذاب دیگری مانند دفاع از حقوق همجنس‌گرایان [۴۴] را در رزومه‌اش داشت [۴۵] . در نهایت، بایدن روز سه‌شنبه، ۲۱ مرداد، رسماً اعلام کرد که گزینه نهایی‌اش برای معاون اولی، کامِلا هریس [۴۶] است [۴۷] .

«جو بایدن» با ماسکی به رنگ سیاه به نشانه حمایت از حقوق سیاه‌پوستان؛ اعتراضات سراسری علیه نژادپرستی در آمریکا بایدن را بیش‌تر تحت فشار گذاشت تا یک زنِ سیاه‌پوست را به عنوان نامزد معاون اولی‌اش انتخاب کند (+)

«جو بایدن» (راست) از طریق تماس تصویری، به «کامِلا هریس» خبر می‌دهد که او را به عنوان شریک انتخاباتی و نامزد معاون اولی‌اش در انتخابات ریاست‌جمهوری سال ۲۰۲۰ نتخاب کرده است (+)

در همین‌باره بخوانید:

›› اعلان جنگ ترامپ علیه سیاه‌پوستان/ آتش خشم معترضان چگونه شعله‌ور شد

›› کار آمریکا چرا به این‌جا کشید؟ / کشیده شدن دامنه اعتراضات تا مقابل درهای کاخ سفید

›› «جان سیاه‌پوستان برای هیچ‌کس مهم نیست»؛ تظاهرات حامیان ترامپ در «تمسخر» جورج فلوید

›› اینک آخرالزمان؛ آمریکا در آتش خشم معترضان به نژادپرستی

›› ۵۰ ایالت و ۵۸۰ شهر/ آخرین جزئیات از اعتراضات سراسری در آمریکا

مواضع هریس درباره ایران

هریس یکی از حامیان توافق هسته‌ای آمریکا با ایران است [۴۸] . سال ۲۰۱۸، وقتی ترامپ خروج آمریکا از برجام را اعلام کرد، هریس بیانیه‌ای صادر نمود و گفت تصمیم رئیس‌جمهور آمریکا «امنیت ملی را به خطر می‌اندازد و ما را در میان نزدیک‌ترین متحدانمان منزوی می‌کند [۴۹] .» وی همچنین توافق هسته‌ای را «بهترین ابزارِ موجود در اختیار ما برای جلوگیری از ساخت سلاح هسته‌ای توسط ایران و اجتناب از یک درگیری نظامی فاجعه‌بار در خاورمیانه» توصیف کرد. نامزد معاون اولی بایدن سال گذشته، زمانی که هنوز به دنبال نامزدی حزب دموکرات برای ریاست‌جمهوری بود، گفت در صورت رسیدن به ریاست‌جمهوری دوباره به برجام بازمی‌گردد، اما این توافق را گسترش می‌دهد تا آزمایش‌های موشکی بالستیک ایران را نیز شامل شود [۵۰] .

شریک انتخاباتی بایدن پس از عملیات دولت ترامپ در فرودگاه بغداد و ترور شهید سلیمانی، در کنار دیگر همکاران هم‌حزبی‌اش در سنای آمریکا، «لایحه عدم جنگ با ایران» را طرح کرد و «تنش‌آفرینی خطرناک» ترامپ مقابل ایران را محکوم کرد [۵۱] . البته هیچ‌یک از این‌ها به معنای حمایت هریس از ایران نیست، بلکه این سناتور آمریکایی [۵۲] به حمایت از اسرائیل و «حق» آن در «دفاع از خود [۵۳] » شهرت ویژه‌ای دارد.

در همین‌باره بخوانید:

›› دیپلمات آمریکایی: سلیمانی برای مردم خاورمیانه مقدس بود

›› آمریکایی‌ها چه واقعیتی را در عین‌الاسد مخفی می‌کنند؟

›› چرا فیس‌بوک و اینستاگرام واقعیت را درباره شهید سلیمانی سانسور می‌کنند؟

* گزارش مشرق درباره” کاملا هریس” اولین بار در سال 1399 منتشر شده و پس از انصراف جو بایدن، به روز رسانی شده است.

سرویس جهان مشرق – بعد از آن‌که توافق هسته‌ای میان ایران و آمریکا (و بقیه‌ی ۱+۵) بهانه‌ی هسته‌ای غربی‌ها را در مسیر برطرف شدن قرار داد، خروج یک‌جانبه‌ی آمریکا از توافق دوباره بحران جدیدی خلق کرد که آتش آن هنوز هم دامن برجام را گرفته است. یکی از آتش‌بیارهای این معرکه شخص «جان بولتون» بود؛ نشان به این نشان که کم‌تر از یک ماه بعد از روی کار آمدن او به عنوان مشاور امنیت ملی دونالد ترامپ، دولت ترامپ از برجام خارج شد.

به اذعان خود «جان بولتون» (راست)، مشاور امنیت ملی «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور سابق آمریکا، بسیاری از تصمیمات افراطی ترامپ، نتیجه‌ی اصرار او بودند. از جمله‌ی این تصمیم‌ها خروج از توافق هسته‌ای با ایران و ترور شهید سلیمانی بود. (+)

در همین‌باره بخوانید:

›› کارشناس آمریکایی: هر کس مشاور امنیت ملی ترامپ شود از بولتون بهتر است

›› کارشناس آمریکایی: بولتون غده سرطانی کاخ سفید بود

بولتون همیشه به عنوان یک سیاستمدار تندرو و جنگ‌طلب مشهور بوده و به طور خاص، بارها خواستار حمله‌ی نظامی به ایران شده است[۱]. بنابراین، این‌که اخیراً در یادداشتی برای روزنامه‌ی آمریکایی وال‌استریت‌ژورنال تحت عنوان «چگونه عزم اروپا را بعد از توافق هسته‌ای ایران جزم کنیم[۲]» به دولت بایدن پیشنهادات دیپلماتیک برای حل مسئله‌ی هسته‌ای را داده، بسیار جای تعجب دارد. اگرچه بولتون قطعاً هنوز هم دلش می‌خواهد ایران را بمباران کند، اما می‌نویسد اکنون که دولت بایدن به دنبال دیپلماسی است، باید هیأتی عبری-عربی به اروپا بفرستد تا موضع آن‌ها را در قبال ایران سخت‌گیرانه‌تر کند. آن‌چه در ادامه می‌خوانید، متن یادداشت بولتون در وال‌استریت‌ژورنال است.

بمباران برای صلح؛ طرح نیویورک‌تایمز برای مقاله‌ی جنجالی‌ای که «جان بولتون» سال ۲۰۱۵ تحت عنوان «برای جلوگیری از بمبِ ایران، ایران را بمباران کنید» در این روزنامه‌ی آمریکایی منتشر کرده بود. (+)

در همین‌باره بخوانید:

›› «سگ هار» سیاست خارجی ترامپ کیست؟

---

لازم به ذکر است که مشرق صرفاً جهت اطلاع نخبگان و تصمیم‌گیران عرصه سیاسی کشور از رویکردها و دیدگاه‌های محافل رسانه‌ای-اندیشکده‌ای بین‌المللی این گزارش را منتشر می‌کند و دیدگاه‌ها، ادعاها و القائات این گزارش‌ لزوماً مورد تأیید مشرق نیست.

---

پرزیدنت بایدن اخیراً اعتراف کرد تلاش‌های طولانی‌مدتش برای احیای توافق هسته‌ای ۲۰۱۵ با ایران سرانجام به پایان [بی‌نتیجه‌ی] خود نزدیک شده‌اند[۳]: «منتظر پاسخ آن‌ها هستیم. نمی‌دانم چه زمانی این اتفاق خواهد افتاد. اما قرار نیست برای همیشه منتظر بمانیم.» این حرف‌ها را از دسامبر ۲۰۲۱ داریم می‌شنویم؛ حتی از اروپایی‌ها که مخلص‌ترین حامیان این توافق هستند.

فهرست بلند امتیازات اعطایی کاخ سفید در طول مذاکرات، وقت اضافی ایران برای پیشبرد برنامه‌های تسلیحات هسته‌ای و موشک‌های بالستیکش، و مسامحه در اجرای تحریم‌ها، آیت‌الله‌های تهران را به‌شدت جسور کرده. اگرچه اوضاع مبهم فعلی با ایده‌آل آن‌ها فاصله‌ی زیادی دارد، اما احتمال زیادی هم دارد به زندگی با همین اوضاع تا اطلاع ثانوی رضایت بدهند.

جو بایدن، رئیس‌جمهور آمریکا، اگر «بخواهد» می‌تواند با یک امضا، تحریم‌های ضدایرانی را لغو و برجام را احیا کند و هیچ مانعی پیش پایش وجود ندارد؛ همان‌طور که هیچ مانعی سر راه خروج دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، از توافق هسته‌ای فقط با یک امضا وجود نداشت (+)

در همین‌باره بخوانید:

›› از سفر پوتین به تهران تا ارسال پهپاد به روسیه/ ایران در کانون توجه «انجمن امنیتی اسپن»

با این حال، واشینگتن نباید به این اوضاع قناعت کند. آمریکا باید با تدوین راهبردهای دیپلماتیک، سایر طرف‌های غربیِ توافق اولیه (فرانسه، آلمان و بریتانیا) را با اسرائیل و کشورهای عربی، که هدف بیش‌ترین تهدید از جانب ایران هستند، همسو کند. دو دهه است متحدان خاورمیانه‌ای و اروپایی آمریکا دیدگاه‌های متضادی درباره‌ی بهترین روش برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح‌های هسته‌ایِ قابل‌استفاده دارند. این شکاف، گاهی علنی بوده، گاهی نبوده، و سیاست‌های ترجیحی دو طرف نیز بعضاً تغییر کرده‌اند، اما به طور کلی اروپایی‌ها بر مذاکره تأکید کرده‌اند، در حالی که متحدان منطقه‌ای ما رویکرد سخت‌گیرانه‌تری را در پیش گرفته‌اند. جای تعجب نیست که با توجه به اختلاف‌نظرها میان دو گروه از متحدان آمریکا که بیش‌ترین نگرانی را در این زمینه دارند، ایران توانسته از این آب گل‌آلود ماهی بگیرد و هرچه بیش‌تر به ساخت سلاح‌های هسته‌ای قابل‌استفاده نزدیک شود. حل این مشکل یکی از بالاترین اولویت‌هاست.

(از چپ) «جان بولتون» مشاور امنیت ملی وقت، «مایک پمپئو» وزیر خارجه‌ی جدید آمریکا، «دونالد ترامپ» رئیس‌جمهور وقت، و «مایک پنس» معاون اول وقت ترامپ، در ساختمان وزارت خارجه‌ی آمریکا در واشینگتن در تاریخ ۲ می ۲۰۱۸، پیش از برگزاری مراسم تحلیف پمپئو و شش روز قبل از خروج آمریکا از توافق هسته‌ای با ایران (+)

در همین‌باره بخوانید:

›› بولتون یک نومحافظه‌کار جنگ‌طلب است که اعتقادی به قوانین بین‌المللی ندارد

از آن‌جایی که مذاکرات مکرراً با شکست مواجه شده‌اند، هدف اصلی دیپلماتیک آقای بایدن باید این باشد که اروپایی‌ها را متقاعد کند موضع اقتصادی و سیاسی سخت‌گیرانه‌تری اتخاذ کنند و بپذیرند که اقدامات نظامی مخفیانه‌ی اسرائیل و دیگران علیه برنامه‌ی هسته‌ای ایران پیشاپیش آغاز شده‌اند. ممکن است حتی اقداماتِ از این‌شدیدتری نیز لازم باشد. اگر اروپایی‌ها با آمریکا موافق هستند که هسته‌ای شدن ایران غیرقابل‌قبول است، باید آمادگی آن را داشته باشند که در راستای این عقیده، دست به عمل بزنند.

در همین‌باره بخوانید:

›› رئیس‌جمهور «بزدل»؛ بایدن «نمی‌تواند» یا «نمی‌خواهد» برجام را احیا کند؟

یک گام اولیه‌ی دیپلماتیک می‌تواند این باشد که آن‌هایی که در معرض مبرم‌ترین تهدید از سوی ایران هستند (هم تهدید آرمان‌های هسته‌ایش و هم به خاطر این‌که کشور اصلی حامی تروریسم در جهان است)، رهبری ارتباط با دوستان اروپایی ما را بر عهده بگیرند. می‌توان تصور کرد که هیأتی متشکل از وزرای خارجه‌ی مثلاً اسرائیل، بحرین و امارات به دیدار همتایان اروپایی خود بروند تا آن‌ها را به حضور در یک جبهه‌ی متحد علیه ایران دعوت کنند. تصور کنید چه نمایش [و تبلیغ] برجسته‌ای در پاریس، برلین و لندن می‌شود. مقصدهای این سفر می‌تواند شامل «تالین» پایتخت استونی [که در جریان جنگ جهانی دوم ابتدا توسط شوروی، سپس توسط آلمان نازی، و بعد مجدداً توسط شوروی اشغال، و بارها توسط ارتش سرخ بمباران هوایی شد] و ورشو [که آن هم در جریان جنگ جهانی دوم قربانی جنایت‌های آلمان نازی شد] باشد تا به عنوان نماد، خطرات زندگی در نزدیکی همسایگانِ متخاصم را به سایر اروپایی‌ها یادآوری کند.

«چگونه می‌توان از توافق هسته‌ای ایران خارج شد»؛ «جان بولتون» ماه آگوست سال ۲۰۱۷ (کم‌تر از نُه ماه قبل از خروج آمریکا از برجام) در مجله‌ی آمریکایی «نشنال‌ریویو» طرحش برای خروج آمریکا از برجام را منتشر و ترامپ را به انجام این کار تشویق کرده بود (+)

«حتی اگر برجام احیا هم بشود، با توجه به تهدید بازگشت تحریم‌های آمریکا در سال ۲۰۲۵ [در صورت روی کار آمدن یک جمهوری‌خواه] هیچ کمپانی غربی‌ای جرأت نمی‌کند یک سِنت در ایران سرمایه‌گذاری کند و هیچ بانک غربی‌ای اقدام به تأمین مالی هیچ معامله‌ای در ایران نمی‌کند. یک بار [خوردن فریبِ وعده‌ی برداشتن تحریم‌ها] کافی بود. ایرانی‌ها این را می‌دانند.» توئیت «ژرار آرو» سفیر سابق فرانسه در آمریکا (+)

در همین‌باره بخوانید:

›› خاورمیانه عاری از سلاح هسته‌ای؛ ابتکاری که می‌تواند جایگزین برجام شود

این «جوخه‌ی پرواز» مشترک عربی-اسرائیلی، استدلال‌های قانع‌کننده‌ای فراتر از صرفاً تهدید جهانی دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای را به ارمغان خواهد برد. کاخ سفید فاش کرده که ایران در آستانه‌ی فروش چندصد پهپاد با «قابلیت حمله» به روسیه است که تقریباً مطمئناً در اوکراین از آن‌ها استفاده خواهد شد. ارسال پهپاد به روسیه مطابق با همان سیاست ایران در تأمین پهپاد و موشک‌هایی برای شورشیان حوثی [انصارالله] یمن است که اغلب برای هدف قرار دادن فرودگاه‌های غیرنظامی و زیرساخت‌های نفتی عربستان و امارات استفاده می‌شوند.

در همین‌باره بخوانید:

›› مسابقه کودک‌کشی رژیم سعودی و رژیم صهیونیستی با سلاح‌های آمریکا

›› اسرائیل یک رژیم تروریست و آمریکا بزرگ‌ترین حامی دولتی تروریسم در جهان است

فروش نفت ایران به چین نیز افزایش چشم‌گیری داشته است؛ اقدامی که مصداق دور زدن تحریم‌های آمریکایی‌ای است که در دوران آقای بایدن تضعیف شده‌اند. در مقابل، وزرای خارجه‌ی بحرین و امارات، به نمایندگی از کشورهای تولیدکننده‌ی هیدروکربن در خلیج [فارس]، می‌توانند بخشی از راه‌حل اروپا برای جبران اشتباه فاجعه‌بارشان در وابستگی بیش‌ازحد به صادرات روسیه باشند.

این وزرای خارجه همچنین می‌توانند در سفرشان تأکید کنند که توافق اولیه، بر خلاف وعده‌هایی که به جهان داده شده بود، هرگز باعث افزایش شفافیت درباره‌ی برنامه‌ی هسته‌ای ایران نشد. تهران تعهداتش، هم ذیل توافق ۲۰۱۵ و هم به آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را نادیده گرفته است. رهبران اروپا که طرفدار دوآتشه‌ی سازمان ملل هستند، باید از انتقادات رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، از مانع‌تراشی‌های ایران به‌شدت نگران باشند. شورای حکام آژانس، ماه ژوئن، با اکثریت قاطع آرا به اتفاق‌نظر رسید که ایران را به خاطر عدم پایبندی [به تعهداتش] محکوم کند؛ تنها روسیه و چین به این اقدام رأی منفی دادند.

«جان بولتون» (چپ) مشاور امنیت ملی وقت آمریکا، در کنار «دونالد ترامپ»، در پایگاه هوایی «عین‌الاسد» در عراق در حال گفت‌وگوی تلفنی با «عادل عبدالمهدی» نخست‌وزیر وقت این کشور (+)

در همین‌باره بخوانید:

›› چرا روسیه و چین، ایران را تقویت می‌کنند؟

این هیأت دیپلماتیک همچنین می‌تواند تأکید کند که ناسازگاری تهران درباره‌ی مسائل غیرهسته‌ای، در نهایت احیای توافق‌نامه‌ی ۲۰۱۵ را به شکست کشاند. درخواست حذف سپاه پاسداران ایران از فهرست سازمان‌های تروریستی خارجی واشینگتن، مطلقاً ارتباطی با مسائل هسته‌ای ندارد. سپاه پاسداران تهدیدی تروریستی برای اروپایی‌هاست؛ مثلاً حمله‌ی سال ۲۰۱۸ آن‌ها به تجمع معارضان [مجاهدین خلق که جان بولتون از حامیان پروپاقرص آن‌هاست] در پاریس که خنثی شد. آن‌چه باورکردنی نیست این‌که قانون‌گذاران بلژیکی دارند آزادی «دیپلمات» ایرانی‌ای را بررسی می‌کنند که به دست داشتن در این توطئه‌ی بمب‌گذاری محکوم شده. اصلاً چه‌بسا لازم باشد هیأت اعزامی از خاورمیانه اول در بروکسل توقف کند. علاوه بر این، سوئد (اگرچه بر مبنای مفهومِ نادرستِ «صلاحیت قضایی جهانی[۴]») اخیراً عوامل ایران را به جرم قتل اعضای همین گروه معارض در زندان، مدت کوتاهی پس از انقلاب اسلامی ۱۹۷۹، محکوم کرده است؛ یعنی به جرم اقدام تروریستی علیه هم‌وطنان خودشان.

«جان بولتون» (دوم از چپ) در کنار «مریم رجوی» سرکرده‌ی گروهک «مجاهدین خلق» در مراسم بزرگداشت نوروز. بولتون یکی از حامیان دوآتشه‌ی منافقین است. (+)

در همین‌باره بخوانید:

›› «حشمت علوی»؛ جزئیات عملیات رسانه‌ای منافقین علیه دولت ترامپ

›› کابوس عملیات مرصاد، این‌بار در آلبانی زنده شد

در مورد استفاده‌ی احتمالی از زور [و نیروی نظامی] علیه فعالیت‌های هسته‌ای ایران، چه کسی بهتر از یائیر لاپید، نخست‌وزیر اسرائیل، می‌تواند این پیام را ارائه دهد؟ همان‌طور که در جریان سفر [خاورمیانه‌ای] آقای بایدن هم گفت: «تنها راه برای متوقف کردن آن‌ها [ایرانی‌ها]، قرار دادن یک تهدید نظامی معتبر روی میز است.» اروپایی‌ها باید این را مستقیماً، یک‌به‌یک، در پایتخت‌های خودشان، از زبان آقای لاپید بشنوند.

 

در همین‌باره بخوانید:

›› وال‌استریت‌ژورنال: سفر خاورمیانه‌ای بایدن بدتر از آبروریزی بود

دیپلماسی ضداشاعه‌ی هسته‌ایِ آمریکا درباره‌ی ایران باید بسیار گسترده‌تر باشد؛ با تحریم‌های اقتصادی بسیار شدیدتر و کمک به گروه‌های معارض مشروع برای سرنگونی آیت‌الله‌ها. تشکیل یک تیم سفریِ مشترک از وزرای خارجه‌ی اسرائیلی-عربی شروع خوبی خواهد بود.

در همین‌باره بخوانید:

›› بزرگ‌ترین نقطه‌ضعف برجام چیست و برای رفع آن چه باید کرد؟

›› آیا برجام احیا می‌شود؟/ «تصمیم سیاسی» مورد نظر ایران چیست؟

---

مشرق پیش از این بخش‌هایی از کتاب «اتاقی که اتفاق آن‌جا افتاد: خاطرات کاخ سفید» به قلم جان بولتون را نیز منتشر کرده است. بولتون در این کتاب، مفصلاً درباره‌ی ایران، برجام، و موضوعات دیگر توضیح داده است. ترجمه‌ی بخش‌های منتخب این کتاب را می‌توانید در کتاب‌خانه‌ی مشرق بخوانید.