نمایشگاه کتاب

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از مشرق، دکتر مریم برادران نویسنده کتاب «نا» در جلسه نقد این کتاب که در انتشارات به‌نشر تهران، برگزار شد و به‌صورت زنده از صفحۀ رسمی اینستاگرام پژوهشگاه شهید صدر و صفحۀ انتشارات به‌نشر پخش شد از نقد این کتاب ابراز خشنودی کرد و گفت: بیش از آنکه به فکر پاسخ گفتن به نقدهای انجام شده باشم، این نقدها مرا به یک بازنگری در خود و اندیشه‌هایم وا می‌دارد و امیدوارم بتوانم در نوشته‌های آتی خود مطالب مفیدی که می‌آموزم را به کار ببرم که این نقدها باعث رشد بنده خواهد بود.

او درباره اینکه چرا شهید صدر به اندازه‌ای که انتظار داریم معمولی نیست و باید رفتارهای عادی‌تری از او ببینیم ابراز داشت: این یکی از سئوالات بنده نیز درباره شهید صدر بوده است که مدام این سئوال مطرح می‌شد که در مقدمه هم سعی کردم که محدودیت‌ها و شیوه کار خود را بگویم تا قضاوت خواننده را منطقی‌تر کنم همین بود؛ من تنها با اسناد و گفت‌وگوی خودم با پژوهشگاه مواجه بودم و حتی گفت‌وگو با فاطمه خانم خیلی محدود بود و سعی کردم از محدودیت‌های خود حداکثر استفاده را ببرم.

نویسنده کتاب «نا» تصریح کرد: آنچه که به دست آوردم همین بود که ارائه شد، هرچند در حد امکان سعی کرده‌ام که صدر یک انسان خیلی طبیعی باشد؛ همانطور که گفته شد، هنوز در جامعه ما ورود به زندگی شخصی علما خوشایند نیست؛ منتها جاهایی سعی کردم که این کار را آنقدر که اطلاعاتی داشتم انجام دهم.

او مثال زد: جایی که اسباب کشی می‌کنند و صدر گوشه‌ای نشسته است و کار خود را می‌کند؛ یکی از سئوالات این بود که این نشان دهنده مشارکت نکردن این فرد نیست؟ و این بد نیست؟ من گفتم که این بوده است و باید باشد. دغدغه‌های ذهنی او برایش اولویت است، کما اینکه وقتی به ماه عسل می‌رود همچنان همین است و خود صدر است و اولویت‌هایش با همسرش متفاوت است.

برادران اظهار داشت: جایی چنین رگه‌هایی وجود دارد که خود بنده به این مسائل نقد دارم؛ یک جاهایی با شهید صدر درگیر می‌شدم، حتی در لوزی پختنی که همسرشان داشتند و خیلی خوشحال شدم که همسرش برنده شد، چرا همیشه باید حرف شهید صدر باشد؟ با همه مهربانی که دارد روی اصول خود می‌ایستد که خیلی جاها در زندگی عادی ما خیلی خوشایند نیست؛ زندگی این افراد خیلی هم آسان نیست؛ این زهد در زندگی عادی اصلاً راحت نیست.

او با ابراز تأسف از اینکه نتوانسته است به اطلاعات بیشتری دست پیدا کند تصریح کرد: بسیار طبیعی است که نقد به این کتاب زیاد باشد، و من باید این نقدها را بپذیرم؛ شاید اگر نگاهم را بر این می‌گذاشتم که هدفم صدر شناسی و معرفی این شخصیت است، زمانم را باز می‌گذاشتم و قصه چیز دیگری می‌شد؛ زندگی حرفه‌ای من با چنین قسمتی از زندگی تفاوتی دارد؛ وقتی وارد نوشتن می‌شوم محدوده‌هایی برای خودم تعریف می‌کنم، علاوه بر اینکه محدوده‌های خودم، این را بر قصه بار می‌کند.

نویسنده کتاب «نا» درباره خود گفت: من سیاسی نیستم، سیاست را بلد نیستم، سیاست را نخوانده‌ام، بنابراین وقتی سراغ افرادی می‌روم که یک مقدار جنبه سیاسی دارند، خیلی راحت به مخاطب خود می‌گویم و خودم ابا دارم وارد این محدوده شوم؛ دغدغه‌های من فرهنگی، اجتماعی و شخصیتی است و قبول دارم که سیاست خیلی بحث مهمی است؛ من شهید صدر را نخواندم، و یکی از چیزهایی که برای من مهم بود، خواندن این آدم برای ورود به شهید صدر است، الان سعی می‌کنم بخوانم و در پروژه‌های دانشجویی که در اطرافم هستند، فرصتی را فراهم می‌کنم که شهید را بخوانیم، بفهمیم و درباره او گفت‌وگو کنیم.

او نقص خود در پرداختن به وجه سیاسی شهید صدر را پذیرفت و ابراز داشت: این موضوع را سخت پذیرفتم، اما بهتر از من هم می‌توانست انتخاب‌هایی وجود داشته باشد؛ شاید کسی که صدر را مرور کرده است؛ دیدگاه‌های خاصی دارد یا دلایل ویژه‌ای برای ورود به این نگاهش داشته است، قطعاً می‌توانسته است چیزهای بهتری خلق کند، و این مسأله غیر قابل انکار است.

برادران با انتقاد از اینکه چرا شهید صدر در دانشگاه‌ها نیست گفت: همه می‌دانیم که خیلی از مسائل ابتدای انقلاب وامدار این شخصیت است اما چرا درباره این فرد صحبت نمی‌شود؛ این انگیزه من درباره ورود به این موضوع بود که می‌بینم اکنون گفت‌وگو می‌شود، دانشجو می‌خواند و از من می‌پرسد، این برای من خوشایند است و می‌تواند نقطه شروع باشد؛ ادعایی ندارم و دوست دارم که اگر فرصتی باشد این کار را تکمیل‌تر کنم.

نویسنده کتاب «نا» درباره پرهیز خود از ورود به حاشیه‌های زندگی شهید صدر اظهار داشت: درست یا غلط، استراتژی هر کسی، استراتژی او است و قابل نقد است؛ یکی هم اینکه دنیای امروز کم مطالعه است و موضوعات خاصی مانند این آدم‌ها دارای اقبال کمتری است، بنابراین کم گویی و خوش گویی یک استراتژی برای ورود به این دنیا است.

او تنها حوزویان را هدف این کتاب در نگارش ندانست و گفت: امروز آدم‌های پر دغدغه غیر حوزوی برایشان سئوال می‌شود و درباره این دانشمند تحقیق می‌کنند؛ همین گفت‌وگو درباره این کتاب بسیار مهم است؛ نقدهای جدی بهترین اتفاقات زندگی یک کتاب هستند، به شرط اینکه بی‌غرض و باب گفت‌وگو باشند؛ یک طرفه نباشند، واقعی و با شواهد باشند و بتوان درباره آن‌ها گفت‌وگو کرد تا راه‌های اصلاحی را ایجاد کند.

برادران درباره متن نامه‌ها اظهار داشت: من به سندیت مطالب اعتقاد دارم، بنابراین متن نامه‌ها متن نامه است و در آن‌ها دستکاری نکردم و سعی می‌کنم که در اسناد ویرایش نشود؛ خوب بود که خود سند هم باشد که در صفحه‌آرایی صلاح نبود و من همراهی کردم.

نویسنده کتاب «نا» از دریافت نظرات مختلف تشکر کرد و گفت: برخی برداشت‌های شاعرانه، پرسشگرانه، عصبانیت‌های متفاوت دارند که همه این‌ها به من می‌گوید که این متن بی لایه نیست، اما امیدوارم که از سطح شاعرانگی عبور شود و اگر این متن باعث شده است که فرد در سطح شاعرانگی بماند امیدوارم بتوانم این را اصلاح کنم.

او، کتاب «نا» را یک باب برای آشنایی با شهید صدر توصیف و تصریح کرد: به متون عربی هم وارد شدم، قصدم نوشتن حداکثر ۱۵۰ صفحه بود. درباره شهید صدر مطالعه می‌کنم اما هیچ پیش‌بینی از آینده ندارم که کار دیگری در این زمینه خواهم داشت یا نه.

برادران از پایش نظرات درباره این کتاب قدردانی کرد و گفت: امیدوارم این کار پژوهشگاه شهید صدر درباره کتاب‌های دیگر هم انجام شود. جریان نقد در جامعه ما خیلی ضعیف است؛ اگر این اتفاق رخ بدهد، اتفاقات بزرگتری برای نویسندگان و خوانندگان خواهد افتاد. این نقدها در متن‌های بعدی نویسندگان تأثیرگذار است.

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از مشرق، کتاب «جذبه مشرقی» که توسط دفتر نشر معارف روانه کتابفروشی‌ها شده، روایتی است از تازه‌مسلمانان در کشورهای مختلف که به‌قلم حسین سروقامت تدوین و منتشر شده است. کتاب در ابتدا مقدمه‌ای دارد که در آن وضعیت تمایل به اسلام طی سال‌های اخیر مورد بررسی قرار گرفته و در ادامه، شرح‌حال ۴۰ تن از نومسلمانان ارائه شده است. 

نویسنده مخاطب اصلی این کتاب را جوانان معرفی می‌کند، هرچند مطالعه این کتاب که در واقع شرحی است از جذابیت‌های دین اسلام برای هر مخاطب مسلمانی جالب است. سروقامت کوشیده است گاه این گزارش‌ها و شرح‌حال را از زاویه دید سوم شخص غائب روایت و گاه در قالب گفت‌وگو آنها را عرضه کند.

هرچند دولت‌های غربی در سال‌های اخیر تلاش کرده‌اند با ایجاد محدودیت، از گرایش به دین اسلام در جوامع خود بکاهند، اما آمارها چیز دیگری را حکایت می‌کند. تمایل به اسلام به‌عنوان یک گمشده در جهان امروز میان جوامع مختلف غربی امری انکارنشدنی است. سروقامت در کتاب خود ضمن پرداختن به چرایی شکست سیاست‌های اتخاذشده، گوشه‌ای از عشق تازه‌مسلمانان را روایت می‌کند؛ مسلمانانی که دین خود را نه براساس جبر جغرافیا و مناسبات خانوادگی، که براساس مطالعه و تحقیق انتخاب کرده و ای‌بسا برای حفظ آن، از موقعیت‌های شغلی خود نیز دست کشیده‌اند. سروقامت معتقد است آنچه دولت‌ها تاکنون انجام داده‌اند، پنهان کردن دینی است که با فطرت آشنایی دارد؛ از این جهت چندان موفق نبوده‌اند.

این کتاب قرار است روز سه‌شنبه، ۷ بهمن‌ماه، ساعت ۱۱ در فرهنگسرای خانواده رونمایی شود. خبرنگار ما به همین مناسبت به گفت‌وگو با نویسنده «جذبه مشرقی» پرداخته است که در ادامه می‌خوانید:

* آقای سروقامت، کتاب «جذبه مشرقی» شرح‌حالی است از تازه‌مسلمانان از کشورهای مختلف. این کتاب با چه هدفی تدوین شده و به‌نظر شما چه جذابیتی ممکن است برای مخاطب فارسی‌زبان مسلمان داشته باشد؟

ما طی سال‌های گذشته با هجمه‌هایی نسبت به مسائل فرهنگی و مسائل دینی مواجه هستیم. این هجمه‌ها اسلام را به‌عنوان یک مکتب آزادی‌بخش مورد هدف قرار داده‌اند. در شبکه‌های اجتماعی و فضای مجازی شبهه‌هایی طرح می‌شود که نوک حمله آنها اسلام و قوانین این دین است. به‌نظر می‌رسد که مخاطب طرح این نوع شبهات نیز نسل جوان است. شاید دست‌هایی پشت‌پرده باشد که قصد دارند عقاید جوانان را نسبت به مذهب و عقیده خود سست کنند؛ که اگر این اتفاق بیفتد آن وقت می‌توانند به اهداف دیگر نیز برسند. قصد من از نگارش کتاب «جذبه مشرقی» طرح این موضوع بود که ما مکتبی داریم که جاذبه‌های قوی در آن وجود دارد که دیگران از مکاتب دیگر به آن گرایش پیدا می‌کنند و دست از دین و مکتب خود می‌کشند.

آدم‌ها اگر قرار باشد چیزی را در زندگی خود تغییر دهند، مکتب و دین آخرین گزینه تغییر است. ممکن است آدم محل زندگی‌اش را تغییر دهد یا شغلش را عوض کند یا حتی تصمیماتی برای خانواده خود بگیرد، اما معمولاً به این راحتی از عقاید و دین خود جدا نمی‌شود، این موضوع در طول تاریخ وجود داشته است. روایت‌های تاریخی نشان می‌دهد که مردم به‌حدی با دین خود عجین بوده‌اند که حاضر نمی‌شدند از دین و عقاید خود دست بکشند. چطور می‌شود که یک انسان از دین خود دست بردارد و دین خود را تغییر دهد؟ چه در دین جدید دیده است که تصمیم می‌گیرد دین خود را تغییر دهد؟ مقصود من از طرح گزارش درباره ۴۰ نفر نومسلمانی که در این کتاب ذکر شده است، این بوده است که به مقوله دین اسلام و جاذبه‌های آن از درون بنگرم تا با خود فکر کنیم که؛ اگر این مسائل به‌عنوان جذابیت‌های اسلام به چشم فرانسوی‌ها، آلمانی‌ها، ژاپنی‌ها و… آمده چرا به چشم ما نیامده است؟ چرا ما به این مسائل فکر نکرده‌ایم؟

مخاطب اصلی کتاب نیز جوانان هستند، زبان کتاب نیز به‌گونه‌ای انتخاب شده است که بتواند با نسل جوان ارتباط برقرار کند. دیدن جاذبه‌های دین اسلام و هم ترویج و تبلیغ این جاذبه‌ها برای نسل جوان، دو هدف اصلی من برای نگارش کتاب «جذبه مشرقی» بوده است.

* اشاره کردید که در این اثر با ۴۰ تن از نومسلمانان صحبت کردید…

من با آنها صحبت نکردم، بلکه گزارشی از روند مسلمان شدن آنها ارائه کردم. 

*به‌نظر می‌رسد در برخی مواقع قالب کتاب به‌صورت گفت‌وگو است!

بله، قالب را این‌طور تعیین کردم، نه اینکه گفت‌وگو باشد. اگر روش را ـ در کتاب‌هایی که به این دست از موضوعات می‌پردازد ـ به یک صورت انتخاب کنیم و تغییری ندهیم، ممکن است ذهن مخاطب خسته شود. من گاه موضوعات را به‌صورت شخص سوم غایب حکایت و در برخی مواقع، برخی از این ماجراها را با تغییر قالب، به‌صورت گفت‌وگو ارائه کردم، در واقع روبه‌رو به‌صورت ذهنی گفت‌وگو کردم؛ چون چند تن از این تازه‌مسلمانان از دنیا رفته‌ یا شهید شده‌اند. 

*این اطلاعات از چه‌طریقی جمع‌آوری شده است؟

این اطلاعات از روش‌های مختلف گردآوری شده‌اند، در پاره‌ای مواقع که نسبت به صحت آنها تردید داشتم یا اطلاعات کامل نبود، از منابع مختلف بهره بردم. ادواردو آنیلی میان تازه‌مسلمانان چهره‌ای معروف‌تر و شناخته‌شده‌تر است که بنیادی نیز به نام او در ایران درباره تازه‌مسلمانان فعالیت می‌کند. بخشی از اطلاعات کتاب از طریق ارتباط با این بنیاد جمع‌آوری و تدوین شد. بخش دیگری نیز یا از طریق اینترنت یا از سخنرانی‌های آنها، از طریق گفت‌وگو با برخی از آنها یا منابع مکتوب گردآوری شده است. دسترسی من به این منابع از روش‌های مختلف بوده است تا اطلاعات کامل و دقیق باشد.

*طی سال‌های گذشته فشار به مسلمانان در جوامع مختلف به‌ویژه جوامع غربی و در کشورهایی مانند فرانسه بیشتر بوده است، شما در مقدمه اشاره کردید که چشم‌انداز گرایش به اسلام در جهان غرب روشن است و حتی در برخی از جوامع، تعداد مسلمانان در سال‌های آتی به رقم قابل توجهی می‌رسد، به‌نظر شما، با توجه به تجربه‌ای که در تدوین این اثر داشتید، این میزان تمایل با وجود سخت‌گیری‌ها و فشارهایی که وجود دارد، از کجا نشئت می‌گیرد؟

وقتی دینی فطری باشد و با فطرت آدمی آمیخته باشد، نمی‌توان با زور و سرنیزه دفن کرد، مثلاً نمی‌توان محبت مادری را با زور از بین ببرید، امکان ندارد، این حس فطری درونی است که هرگز قابل از بین بردن نیست. ممکن است بتوان مادری را مجبور کرد که از این احساسات حرفی نزند، اما نمی‌توانید در دل او دخل و تصرف کنید که این محبت و علاقه را به فرزند خود نداشته باشد، گرایش به حقیقت و فطرت در درون انسان است و جداشدنی نیست.

اسلام سرتاسر ارتباط با فطرت است، هیچ حکمی از احکام اسلام را نمی‌بینید که با فطرت انسان ناسازگار باشد. گاه درباره برخی از احکام سؤالی ایجاد می‌شود که؛ چرا اسلام چنین حکمی داده است؟ بعد که تحقیق می‌کنید متوجه می‌شوید که علت بخصوصی داشته که این حکم را به این صورت داده است، مثلاً در قرآن وقتی صحبت از غیبت می‌شود، خداوند خوردن گوشت برادر مرده را مثال می‌زند. ممکن است برای کسی که با این مکتب آشنا نباشد، این مثال، مثال سنگینی باشد. بعد که بررسی می‌کنیم، متوجه می‌شویم که خداوند می‌خواهد این موضوع برای فرد مسلمان سنگین باشد و به هیچ وجه این امر در جامعه رخ ندهد. وقتی این‌طور حرف می‌زند، برای این است که می‌خواهد قبح آن را به‌معنی واقعی کلمه به مردم نشان دهد، بنابراین، اسلام به‌طور کامل با فطرت انسان آمیخته شده است، از سوی دیگر، فطرت مردم در سراسر جهان پاک است و از این جهت تفاوتی بین مردم ایران، با مردم فرانسه یا استرالیا وجود ندارد اما گاه شرایطی رخ داده است که روی این فطرت غبار و زنگاری گرفته است که به فطرت خود توجه نمی‌کنند، اگر این زنگار کنار رود، مردم متوجه فطرت خود می‌شوند، این امری قابل انکار و رد نیست.

آمار مراکز تحقیقاتی نیز در این زمینه قابل توجه است، به‌عنوان مثال، مؤسسه gatestone institute در حالی از گرایش روزافزون اروپایی‌ها به اسلام سخن می‌گوید که براساس نظرسنجی شرکت faith matters، دوسوم افرادی که در انگلیس به اسلام گرویده‌اند، زنان هستند. بیش از ۷۰ درصد این زنان، سفیدپوست‌اند و متوسط سن آنها ۲۷ سال است.

روزنامه سان چاپ لندن نیز گزارش کرده است سالانه پنج هزار انگلیسی به اسلام می‌گروند که نیمی از آنها سفیدپوست‌اند و ۷۵ درصد آنان را زنان تشکیل می‌دهند، همچنین مرکز تحقیقات پیو (Pew Research center)، تعداد مسلمانان اروپا را در سال ۲۰۱۰ حدود ۴۴ میلیون نفر برآورد و پیش‌بینی می‌کند این تعداد تا سال ۲۰۳۰ به حدود ۶۰ میلیون تن برسد. گفته می‌شود براساس رشد فزاینده اسلام، آلمان تا سال ۲۰۵۰ کشوری مسلمان‌نشین خواهد بود. در مجموع طبق بررسی‌ها، تعداد مسلمانان اروپایی حدود دو برابر شده است؛ یعنی از ۲۹/۶ میلیون نفر در سال ۱۹۹۰، به ۴۴/۱ میلیون نفر در سال ۲۰۱۰ رسیده است. بر اساس آنچه تاکنون رخ داده است، تا سال ۲۰۲۷ از هر پنج فرانسوی، یک نفر مسلمان خواهد بود. نکته جالب اینجاست که کشورهای انگلیس، فرانسه، ایتالیا و آلمان که بیشترین مخالفت‌ها و محدودیت‌ها را برای مسلمانان وضع کرده‌اند، در ۲۰ سال آینده، بیشترین افزایش تعداد مسلمانان را شاهد خواهند بود.

* برگردیم به این موضوع که؛ چرا هرکدام از این تازه‌مسلمانان علی‌رغم فشارها و سخت‌گیری‌ها به اسلام تمایل نشان دادند؟ آنها در این دین چه دیدند که جذب آن شدند؟

هر کدام از این تازه‌مسلمانان با بخشی از جذابیت اسلام به این دین گرایش پیدا کرده‌اند؛ برخی از آنها با عشق به امام حسین(ع) مسلمان شده‌اند، می‌گفتند “وقتی دیدیم که عشق به امام حسین(ع) این شور را میان مردم عالم ایجاد می‌کند که در ماه محرم همه مسلمانان لباس عزا بر تن می‌کنند و عزاداری می‌کنند، احساس کردیم که در این امر باید نکته‌ای باشد.”، وقتی تحقیق کردند، به اسلام گرویدند. برخی از آنها با شنیدن آیاتی از قرآن مسلمان شدند، آیاتی از قرآن یا معنای برخی از آیات به گوششان رسیده است و متحول شده‌اند. بخشی دیگر نیز از طریق جذابیت‌هایی که برخی از مناسک مانند حج وجود داشته است مسلمان شده‌اند، مثلاً با یک خانم آلمانی که مسلمان شده بود، صحبت می‌کردم، دراین‌باره می‌گفت “ما آلمانی‌ها آدم‌های فوق‌العاده منظمی هستیم و نظم یکی از اساس اصلی در زندگی ماست. من وقتی دیدم که در ایام حج حدود سه‌میلیون نفر با نژادها، آداب و رسوم و مذاهب مختلف به حج می‌آیند و با هم این مراسم را با نظم و احترام انجام می‌دهند، برایم جالب بود. با دیدن مراسم حج این پرسش در ذهنم ایجاد شد که کدام دین است که بتواند میان مردم با تنوع مختلف، چنان وفاقی برقرار کند که با یکدیگر زیر یک پرچم جمع شوند و این عظمت را در دنیا ایجاد کنند.”

سیاست کشورهای اروپایی و تدابیری که برای جلوگیری از نشر اسلام انجام دادند، سیاست موفقی نبوده است؛ چرا که نتوانسته‌اند روی فطرت را بپوشانند. آنها اسلام را در واقع از مردم خود پنهان کردند. در فرانسه حجاب را منع می‌کنند، اما مسلمانان دست از حجاب برنمی‌دارند، این موضوع در دیگر کشورهای غربی نیز قابل رؤیت است. می‌توان بین مردم و شکوفایی‌های اسلام جدایی ایجاد و اخبار را سانسور کرد، اما آتش فطرت را نمی‌توان در دل آنها خاموش کرد، بر همین اساس است که کشیش‌های مسیحی در این سال‌ها به‌شدت نسبت به گسترش اسلام در اروپا احساس خطر کرده‌اند.

جالب است وقتی ما این نکات را از تازه‌مسلمانان می‌خوانیم، متوجه می‌شویم که آنها در مسلمانی خود خیلی پایبندتر هستند؛ چون همانند ما آبا و اجدادی دین خود را انتخاب نکرده‌اند؛ بلکه در این زمینه تحقیق و تلاش کرده‌اند بهترین را انتخاب کنند. این مسائلی که ما حاضریم به‌راحتی زیر پا بگذاریم، آنها حاضر نیستند از دست بدهند، گاهی حاضرند شغل و درآمد خود را از دست بدهند، اما بر سر مسلمانی خود ثابت‌قدم بمانند.

*روایت‌های مختلفی در کتاب «جذبه مشرقی» از زبان تازه‌مسلمانان ذکر شده است، به‌عنوان یک نویسنده کدام‌یک از این روایت‌ها برای شما جالب و قابل تأمل بود؟

من این کتاب را به شهید ادواردو آنیلی تقدیم کردم، به‌نظرم جریان آنیلی از دیگران قابل تأمل‌تر است، این‌که چطور یک نفر حاضر می‌شود به‌خاطر دین، از ثروت هنگفت خود دست بردارد، جای درنگ دارد. خانواده آنیلی در ایتالیا بسیار ثروتمند هستند و کمپانی‌های خودروسازی معروفی دارند، اگر او می‌خواست با خانواده خود همراهی کند، تا آخر عمر خود و فرزندان و حتی نوه‌هایش را می‌توانست تأمین کند اما پشت‌پا به این ثروت افسانه‌ای می‌زند و در این راه به شهادت می‌رسد. همان‌طور که در کتاب نوشتیم، او تنها کسی از جمع تازه‌مسلمانان است که با امام خمینی(ره) دیدار می‌کند و امام(ره) بر پیشانی او بوسه می‌زند، زندگی او بسیار عجیب و قابل تأمل است.

ماجرای خانم ماری پیر والکمان یا مریم ابوالذهب، اسلام‌شناس مشهور فرانسوی، نیز قابل تأمل است. او پژوهشگر بود و اسلام را با پژوهش پذیرفته است. او طوری در اسلام و تشیع خود غرق می‌شود که وصیت می‌کند تا او را در مسیر پیاده‌روی اربعین دفن کنند؛ آن هم جایی که بیابان است و غیر از اوقات پیاده‌روی اربعین کسی از آنجا رد نمی‌شود، این خانم چه دیده در تشیع که وصیت می‌کند “من را از فرانسه به عراق ببرید، در حرم حضرت علی(ع) طواف دهید و بعد در مسیر پیاده‌روی اربعین تدفین کنید.”؟!

ماجرای ژروم ایمانوئل کورسل از فرانسه نیز بسیار شنیدنی است، در مراکش مسلمان شد و پس از بازگشت به فرانسه، در رفت‌وآمد به نماز جمعه اهل‌سنت پاریس، به یکی از سخنرانی‌های امام(ره) که به زبان فرانسه ترجمه شده بود، دست یافت و این نقطه عطف آشنایی ژروم با فرهنگ امام(ره) و انقلاب بود. دانشجویان ایرانی کانون پاریس وقتی صمیمیت او را دیدند، پذیرایش شدند تا اینکه شرکت در مراسم دعای کمیل او را متحول کرد، تا جایی که می‌خواست نام «علی» را برای خود انتخاب کند اما به او گفتند که شاید به‌روی این نام در پاریس حساسیت وجود داشته باشد، بنابراین نام «کمال» را برای خود برگزید. در نهایت ژروم در جنگ تحمیلی شرکت می‌کند و در جبهه شهید می‌شود. بعدها والدین او به قم آمدند و مزار او را زیارت کردند. زندگی او نیز سراسر قابل تأمل است و از او با عنوان «روژه گارودی دیگر» یاد شده است.