نمایشگاه کتاب

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از مشرق؛ مسعود ده نمکی فعال حوزه فرهنگ و رسانه در ویژه برنامه تجلیل از کتابفروشی کیهان که به همت بسیج دانشجویی دانشگاه تهران برگزار شد، گفت: یکی از حلقه‌های مفقوده جبهه فرهنگی انقلاب بحث عرضه کتاب است و در این حوزه هنوز به نقطه ایده‌آل نرسیده‌ایم. معتقدم حوزه کتاب را نباید واتیکانیزه کرد.

وی با بیان اینکه ممکن است برخی از مخاطبان عام وارد فروشگاه‌های تابلودار جبهه انقلاب نشود با این وجود باید کتاب‌های جبهه فرهنگی انقلاب برای استفاده عموم در همه‌ی فروشگاه‌ها عرضه شوند، افزود: حلقه کتاب خوانی در حوزه پخش و عرضه لنگ می‌زند؛ با این وجود کسانی که در برنامه ریزی دخیل هستند باید بستر توزیع کتاب‌های جبهه فرهنگی انقلابرا بین مخاطب عام فراهم کرده و آن را گسترش بدهند. به هر روی ایده‌های مختلفی وجود دارد، ولی ما باید از اهل فن مشورت بگیریم و حلقه‌های کتابخوانی در حوزه پخش را به هم وصل کنیم.

این کارگردان سینما خطاب به دانشجویان بیان کرد: من به شما جوان‌هایی که دنبال راه حل هستید و عمیق‌تر حرکت می‌کنید علاقمند هستم و ارادت دارم و حضورم در این جمع هم نشانه‌عرض احترام به زحمات شماست.

همچنین مجید بذرافکن معاون فرهنگی کل سپاه پاسداران گفت: توجه به کتاب در این زمانه‌ی غلبه‌ی فضای مجازی خود جای خداقوت و تبریک دارد.

وی افزود: اینکه ما به اهمیت کتاب در نسبت با دیگر شئون حرکت فرهنگی توجه داشته باشیم و بعد به عامل کتابفروش و عرضه کنندگان کتاب که به تعبیری در لبه جلویی نبرد فرهنگی قرار دارند توجه کنیم یک ترقی است.

بذرافکن تصریج کرد: اگر چه شیوع ویروس کرونا موجب شده تا برخی‌ها به یک شتاب زدگی غیرقابل تصوری دچار شوند، اما در عین حال شیوع کرونا این فرصت را به ما داده تا به تمام شئون زندگی خود فکر کنیم و مناسبات معنوی، اقتصادی و فرهنگی را یک بار دیگر مورد بازنگری قرار دهیم و اینجاست که باید نقش فعالان حوزه کتاب را برجسته کنیم.

وی با بیان اینکه در اوضاعی که کورکورانه تلاش می‌شود تا همه چیز زندگی مجازی شده و کتاب به عنوان یک رکن اصیل فرهنگی کنار گذاشته شود توجه بسیج دانشجویی به این امر موضوع قدردانی‌ست، افزود: حرکت فرهنگی در کشور ما با یک کم لطفی و یا به نوعی با یک خودانتقادی بیش از حد مواجه است؛ مثلا به نظر می‌آید که در تصویرسازی از مواجهه با کتاب در جامعه ما نوعی مبالغه وجود دارد.

معاون فرهنگی کل سپاه پاسداران با اشاره به اینکه علی رغم مبالغه‌هایی که صورت می‌گیرد به نظر می‌آید که تولید کتاب و محتوا در کشور نسبت۲۰ سال اخیر، رشد قابل توجهی داشته‌است و وضعیت کتاب‌ها هم از جهت فرمی و هم دسترسی بسیار بهتر شده‌است. منتها این پیشرفت‌ها هنوز هم نیازهای ما را بطور کامل پوشش نمی‌دهد.

بذرافکن با بیان اینکه دعوت رهبر معظم انقلاب برای ورود جوانان صالح، مومن و انقلابی داوطلب به میدان مقابله با کرونا یک پشتوانه کتاب هم نیاز دارد، تصریح کرد: با روایت‌های قدرتمند از اثر حضورهوشیارانه، میلیونی و جهادی در عرصه مقابله با کرونا و در قالب پایداری مثل کتاب حتما گشایش ذهنی ایجاد خواهد شد و فتوحات به دست می‌آید.

وی افزود: بنده حداقل محتوای چهار کتاب را که مبتنی بر روایت غلبه بر موج اول شیوع ویروس کرونا است را خوانده ام با این وجود کتاب‌های متعددی وجود دارند که می‌توانند توان و اراده مردم برای غلبه بر هر نوع مشکلی از جمله کرونا را تقویت کنند؛ پس باید بیان روایت‌های قدرتمند از مقابله با این ویروس در قالب کتاب مورد توجه قرار بگیرد.

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از مشرق، در چهلمین سالگرد از شروع دفاع مقدس و هفتمین هفته متمادی، از کتاب «با نوای کاروان» رونمایی کرد. مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس علاوه بر فعالیت‌های گذشته خود در حوزه دفاع مقدس به تاریخ شفاهی فرماندهان پا به میدان گذاشته تا با روایت دقیق و واقعی این اسوه‏‌ها و چهره‌‏های ماندگار دفاع مقدس بتواند در حفظ و انتقال ارزش‌‏های دفاع مقدس و تبیین فرهنگ ایثار و شهادت برای نسل‏‌های آینده و به‌‏ویژه به نسل جوان کشور وظیفه تاریخ‏‌نگاری خود را به‌خوبی انجام دهد. یکی از این اسوه‌های ماندگار حاج صادق آهنگران نوحه‏‌خوان و مداح رزمندگان و شهدای دفاع مقدس است که با نوای دل‌نشین خود در دوران جنگ شور حسینی را در میان رزمندگان ایجاد می‌کرد و اکنون کتاب تاریخ شفاهی وی توسط مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس منتشرشده است. این مراسم با توجه به وضعیت ناشی از شیوع ویروس کرونا بدون حضور رسانه‌ها برگزار شد. به‌منظور آشنایی بیشتر با این کتاب با دکتر علیرضا موحد علوی مدیر مطالعات تاریخ شفاهی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس، سردار حاج صادق آهنگران راوی کتاب و حجت‌الاسلام محمدمهدی بهداروند مجری این کتاب به گفتگو پرداختیم.

با نوای کاروان روایت حماسه صادق جبهه‏‌ها

در ابتدای این گفتگو علیرضا موحد علوی مدیر مطالعات تاریخ شفاهی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس با اشاره به اینکه این مرکز در برنامه‌‏ای پنج‏‌ساله در نظر دارد در کنار ثبت و ضبط تاریخ شفاهی فرماندهان عالی، قرارگاه‌ها و لشکرها، تاریخ شفاهی رسته‏‌های تخصصی دفاع مقدس اعم از نظامی، پشتیبانی و خدمات رزم را که بالغ‌‏بر 17 رسته می‏‌باشد در سطح قرارگاه‏‌های مرکزی خاتم، کربلا، نجف و حمزه برگزار نماید، گفت: یکی از این رسته‌‏ها موضوع تبلیغات جبهه و جنگ در سال‏‌های دفاع مقدس است که مسئولیت تأثیرگذاری بر افکار عمومی، ترغیب قشرهای گوناگون مردم برای حضور در جبهه‌‏ها، تقویت و ارتقای روحیه، معنویت، قدرت ایمان و ایستادگی در برابر دشمن، انعکاس اخبار، گزارش و دستاوردهای عملیات‌ها، موضوع عملیات و جنگ روانی بر علیه دشمن و همچنین مأموریت‏‌های گسترده دیگری ازجمله تشییع باشکوه پیکر شهدای دفاع مقدس در شهرها و استان‏‌ها را بر عهده داشته است.

وی یکی از عوامل اصلی ایجاد روحیه رزمی، معنوی، قبل و حین عملیات در رزمندگان اسلام را استفاده از توانمندی‏‌های مداحان و ذاکران اهل‌بیت (ع) برشمرد و اظهار کرد: مداحان و ذاکران اهل‌بیت (ع) با خواندن اشعار و نوحه‏‌های حماسی، فرهنگ جهاد، مبارزه و مقاومت را در روح و جان رزمندگان به‏‌ویژه هنگام آماده‌سازی آن‌ها برای شب‏های عملیات، تعمیق می‌‏بخشیدند.

مدیر مطالعات تاریخ شفاهی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس از حاج صادق آهنگران ازجمله چهره‌‏های درخشان در این حوزه نام برد و گفت: ویژگی‏‌های خاص حاج صادق ازجمله اخلاص، صدای حزین، سابقۀ رزم در طول سال‏‌های تجاوز دشمن، مسئولیت‌‏پذیری در خانواده، به‌دوراز منیت و خودبزرگ‏‌بینی و از همه مهم‌تر عشق به شهادت، وی را در این زمینه سرآمد کرده بود. پس از مدت اندکی، اهمیت کار ایشان بر فرماندهان دفاع مقدس به‏‌گونه‏‌ای برجسته و روشن شد که فرمانده کل سپاه او را از حضور در خطوط عملیاتی به‎عنوان رزمنده و تک‏‌ور ممنوع کرد.

وی با اشاره به برگزاری جلسات گفت‌‏وگوی تاریخ شفاهی حاج صادق آهنگران در مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس عنوان کرد: روال جلسات گفت‏‌وگوی تاریخ شفاهی در این مرکز، متناسب با سوابق مسئولیت راوی و سال‏‌های حضور او در دفاع مقدس می‏‌باشد که برای ایشان حدود 20 جلسه طول کشید. حجت‏‌السلام والمسلمین دکتر محمدمهدی بهداروند که از همرزمان ایشان در منطقه خوزستان بودند، زحمت تهیه طرح و انجام گفت‌‏وگوها را بر عهده داشتند.

در ادامه موحد علوی به نقاط قوت کتاب تاریخ شفاهی حاج صادق آهنگران، اشاره کرد و گفت: معرفی ابعاد شخصیتی و نقش مهم ایشان در دفاع مقدس، تجلیل و تکریم از نقش مداحان و ذاکران در آن سال‏‌ها و تأکید بر نقش خانواده ایشان در همراهی و همسنگری با وی از نکات مهم و با اهمیتی است که در این کتاب به آن‌ها پرداخته‌شده است. همچنین بخشی به گونه‌‏شناسی و مناسبت‎شناسی نوحه‏‌های دفاع مقدس پرداخته است.

وی به موضوعاتی که در این کتاب موردبررسی قرارگرفته اشاره و عنوان کرد: در این کتاب در کنار معرفی خاستگاه خانوادگی و حضور در فعالیت‏‌های مبارزاتی، نقش حاج صادق آهنگران در سال‏‌های ابتدای جنگ در نخستین مقاومت‏‌های مردمی و شروع فعالیت فرهنگی در جبهه، همچنین شخصیت‌‏های تأثیرگذار در زندگی ایشان موردبررسی قرارگرفته است.

مدیر مطالعات تاریخ شفاهی مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس بیان کرد: ازجمله ویژگی‏‌های تکمیلی کتاب ایشان بررسی ابعاد شخصیتی و عملکرد و تأثیر ایشان از منظر مسئولان تبلیغات جنگ می‏‌باشد که گفت‏‌وگوهای تکمیلی در این زمینه با سردار علیرضا مزینانی، مسئول تبلیغات جبهه و جنگ قرارگاه مرکزی خاتم؛ سردار علی‏محمد نائینی، مسئول تبلیغات جبهه و جنگ قرارگاه نجف و سردار محمدعلی آسودی، مسئول تبلیغات جبهه و جنگ قرارگاه کربلا انجام‌شده است.

وی با اظهار به اینکه محتوای کتاب شامل شش بخش اصلی است، گفت: بخش اول از تولد تا آغاز جنگ تحمیلی، بخش دوم دوره رشد و بالندگی در بستر جنگ تحمیلی، بخش سوم گونه‎شناسی و مناسبت‎شناسی نوحه‌‏ها، بخش چهارم از شخصیت‏‌های تأثیرگذار در مسیر زندگی ایشان، بخش پنجم فعالیت‏‌های فرهنگی برون‏‌مرزی و بخش ششم شخصیت و عملکرد حاج صادق آهنگران از منظر مسئولان تبلیغات جبهه و جنگ آن دوره است. آلبوم تصاویر حضور ایشان در جبهه نیز به انتهای کتاب اضافه شده است.

موحد علوی به‌عنوان کتاب تاریخ شفاهی حاج صادق آهنگران اشاره کرد و توضیح داد: برای عنوان کتاب، پیشنهادات مختلفی از طرف همه عوامل دست‌‏اندرکار تدوین، ویراستاری و آماده‎سازی نهایی دریافت شد و درنهایت عنوان «با نوای کاروان» که یکی از نوحه‏‌های معروف و مشهور ایشان در سال‎‏های حماسه دفاع و یادواره‌ اعزام‌های بزرگ به جبهه‌ها است انتخاب شد.

به دنبال یک کار علمی و پژوهشی برای روایت تاریخ شفاهی خود بودم

در ادامه با حاج صادق آهنگران به گفتگو پرداختیم. وی به کتاب تاریخ شفاهی خود که توسط مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس منتشر شده است، اشاره کرد و گفت: من همیشه تأسف می‏‌خوردم که چرا خاطرات خود را در زمان دفاع مقدس ننوشتم. از طرفی با توجه به تأکیدات مقام معظم رهبر مبنی بر اینکه مأموریت رزمنده وقتی به اتمام می‌رسد که خاطراتش را نوشته باشد، با همت مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس و پیشنهاد برای ثبت خاطراتم، این فرصت فراهم شد که بتوانم روایت خود را از آن دوران بازگو کنم.

وی افزود: یکی از ضرورت‌هایی که در ثبت تاریخ شفاهی خود به‌عنوان مداح در ذهن داشتم و سعی‌ام بر آن بود تا در این کتاب به‌عنوان محور اصلی باشد، ثبت و ضبط تاریخ حضور مداحان و ذاکران اهل‌بیت در دفاع مقدس و نقشی که آن‌ها در ترغیب و ارتقای روحیه رزمندگان داشتند، بود. بعد از مشورت با دوستان صاحب‏‌نظر در حوزه دفاع مقدس به دنبال یک کار علمی و پژوهشی برای روایت تاریخ شفاهی خود بودم تا این سبک مداحی و تجارب آن را به نسل جوان منتقل کنم که الحمدالله مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس این فرصت را برای من فراهم کرد.

این مداح به محتوای کتاب تاریخ شفاهی خود با عنوان «با نوای کاروان» پرداخت و اظهار کرد: در کتاب، در کنار بخش‎‏های خاستگاه اجتماعی، دوران مبارزات پیروزی انقلاب اسلامی و آغاز حضور در جبهه‏‌های دفاع مقدس در کنار مدافعان خرمشهر، نبرد با دشمنان در جبهه‏‌های چزابه و بستان، به بخش مهمی از سبک‌شناسی و گونه‏‌شناسی نوحه‏‌ها و بازتاب فرهنگ عاشورا در این اشعار و نوحه‌‏ها پرداخته است که تهیه و تنظیم عمده آن را جناب آقای دکتر احمدی از کارشناسان ارشد مدیریت تاریخ شفاهی مرکز بر عهده داشته‏‌اند.

وی ضمن قدردانی از مرحوم حبیب‌‏الله معلمی شاعر نوحه‌های خود در دوران دفاع مقدس، بیان کرد: تقریباً همه شعرها و نوحه‌‏های خوانده‌‏شده من، مرهون ذوق و قریحه مرحوم حبیب‌‍‏الله معلمی است که به‌مثابه معلمی بزرگوار صاف و زلال و صادق بود، کار خودش را به مصداق جهاد فرهنگی و همپای رزمندگان می‏‌دانست. ایشان شاعری بی‌‏ادعای دفاع مقدس بودند که در تمام آن سال‏‌ها همراه من بود.

حاج صادق آهنگران در خاتمه اظهار کرد: این کتاب و آثار معنوی آن را به همه همرزمان شهیدم تقدیم می‏‌کنم که با نثار جان و خون خویش درخت پربار انقلاب اسلامی را آبیاری کردند تا امروز در پناه تدابیر و رهنمودهای ولی امر مسلمین، رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت‏ آیت‏‌الله خامنه‏‌ای که در جهان در مقابل همه مستکبران عالم ایستاده، استمرار انفجار نور انقلاب اسلامی، زمینه‌‏های ظهور حضرت ولی‏عصر (عج) را فراهم ‏کند.

شهادت و جا ماندن از شهدا از ویژگی‌های حاج صادق آهنگران

در ادامه حجت‏‌السلام والمسلمین دکتر محمدمهدی بهداروند به‌عنوان مجری تاریخ شفاهی حاج صادق آهنگران با اشاره به فعالیت مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس در حوزه تاریخ شفاهی فرماندهان، بیان کرد: با تغییر مدیریت در مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس و آمدن سردار دکتر نائینی، نگاه به مبحث تاریخ شفاهی از منظر کمی و کیفی تغییر کرد. در این دوره با بسیاری از فرماندهان مصاحبه انجام شد و کتاب‌های برخی از آن‌ها منتشرشده است و همچنان جریان تاریخ شفاهی نسبت به فرماندهان ارشد، فرماندهان قرارگاه‌ها، فرماندهان یگان‌ها و افراد متعدد ادامه دارد.

وی در خصوص چرایی انجام تاریخ شفاهی حاج صادق آهنگران عنوان کرد: یکی از دلایلی که من کنار حاج صادق و مجری کتاب قرار گرفتم به لحاظ این بود که همواره در جنگ در کنار حاج صادق بودم و حتی مطالبی را هم که فراموش کرده بود به خاطر حضورم در آن صحنه یادآوری می‌کردم.

مجری تاریخ شفاهی حاج صادق آهنگران با اظهار به اینکه حاج صادق نقش محوری و راهبردی در فرهنگ دفاع مقدس و در تشویق و ترغیب مردم برای حضور در جبهه‌ها داشت، یادآور شد: صدای حاج صادق آهنگران یک موج اجتماعی ایجاد کرد و خیلی‌ها در جنگ با این صدا آشنا هستند. بنابراین شناخت او، دلایلی که به نوحه روی آورد و کارکردهای نوحه مجهولاتی بودند که باید برای مخاطبان و علاقه‌مندان به حاج صادق و حتی برای آیندگان گفته می‌شد.

وی با اظهار به اینکه علاوه بر 20 جلسه رسمی که در مرکز اسناد و تحقیقات دفاع مقدس برگزار شده، جلسات غیررسمی نیز برای تکمیل کردن موضوعات مطرح‌شده برگزار شد، گفت: علاوه بر حاج صادق با بعضی از افرادی که در آن موقعیت زمانی همراه وی بودند، نکاتی را که ناقص گفته شده بود و یا نیاز به بررسی بیشتر بود، گفتگو انجام دادم. مثلاً از فرماندهانی مانند سردار غلامپور، سید محمد امامی و غیر فرماندهان مانند همسر و مادر حاج صادق و دوستانشان برای تکمیل مباحث سؤالاتی پرسیده شد.

بهداروند حسرت حاج صادق آهنگران به موضوعی به نام شهادت و جا ماندن از شهدا را از برجستگی‌های این مداح اهل‌بیت و دوران دفاع مقدس برشمرد و گفت: به خاطر دارم در عملیات بدر، حاج صادق و یکی از مسئولین تبلیغات جبهه و جنگ می‌خواستند همراه رزمندگان به عملیات بروند. تقریباً هم داشتند موفق می‌شدند اما یکدفعه فرمانده ما که شهید حمید صالحی نژاد بود، متوجه شد و صدا زد که آن‌ها از میان رزمندگان بیرون بیایند.

وی افزود: حاج صادق هرچقدر که التماس کرد، اجازه رفتن داده نشد. آن حس واماندگی و آن حس جا ماندن برای من خیلی تکان‌دهنده بود. چون من موانع و مشکلات حاج صادق را نداشتم، ایشان شخصیتی بود که اصلاً اجازه نداشت در عملیات‌ها شرکت کند. چون اگر شهید می‌شد خودش به فیض می‌رسید ولی یک دفاع مقدسی را از خودش محروم می‌کرد و لذا آن حس حاج صادق تا به امروز هم خیلی با دل بنده بازی می‌کند که چقدر این مرد سختی کشید و الان هم هر وقت که می‌نشینیم می‌گوید دعا کن من شهید شوم.

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از مشرق، جواد یاراحمدی / مدیر مؤسسه کتابرسان در یادداشتی برای کتاب «دریادل» که آن را نشر ستاره‌ها منتشر کرده، نوشت:

یک کتاب لج‌درآرِ بامزه، که بر خلاف کتاب های قبلی سیره شهدا به جایی که اشک مون رو در بیاره، مدام وسط مطالعه کتاب گل‌خنده می زنیم.(چون شهید ماشالله یک کمی !!!! شوخ طبع هستند).

ولی امان از داستان هایی که با خنده شروع می شود، که آخرش بدجور می سوزاند. 

اگر خیال می کنید که می خواین کتاب یکی از فرماندهان جنگ را بخوانید تا با سیره معرفتی شهید آشنا بشوید سخت در اشتباه اید، چون همسرشان ماشاالله خوب از خجالت شهید در اومدند.

چرا !!! چون بیشتر کتاب هایی که از شهدا خونده ایم، شهید را یک انسان آسمانی پر از کارهای خوب و به دور از هرگونه خطا به نمایش گذاشته است، تا جاییکه، خودمون را از شهدا خیلی دور، و دست نیافتنی می بینیم.

ولی این کتاب، اینقدر زندگی شهید را بی روتوش و خودمانی به نمایش گذاشته است که احساس می کنیم که در حق اینکه، ما تا الان شهید نشده ایم اجحاف شده است. 

اگر بخواهم به زبان کتابخون ها باهاتون صحبت کنم، کتاب دریادل یعنی کتاب دختر شینا بعلاوه کتاب آبنبات هلدار با کمی چاشنی کتاب فهیمه!

کتاب دریادل درباره زندگی پر فراز و نشیب همسر فداکار و صبور شهید ابوالفضل رفیعی یکی از فرماندهان جنگ است که با لهجه مِشَدی (که نویسنده واقعا به خوبی از عهده آن بر آمده) نوشته شده است. که یادآور کلی خاطرات شیرین و نوستالژیک بچه های دهه ۶۰ به قبل است.

این کتاب نشان دهنده فداکاری ها و رشادت‌های همسران شهدا است چون شهید، شهید می شود اما همسر شهدا صحنه گردان مدیریت خانه، تربیت و بزرگ کردن کودکان، مبارزه با فقر و به طبع مشکلات پس از آن، کسب درآمد و پذیرایی از حرف مردم و از همه مهمتر ادامه دهنده راه شهید در طول یک زندگی روزمره است.