نیره توکلی

به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از خبرنگار فرهنگ عمومی خبرگزاری فارس، اردوغان در مراسم رژه پیروزی جمهوری آذربایجان در جنگ قره باغ با قرائت یک بیت شعر با مضامین تجزیه‌طلبانه حواشی بسیاری ایجاد کرد؛ تا جایی که سفیر ترکیه در ایران فرا خوانده شد.

فارغ از اینکه هدف رئیس جمهور ترکیه برای قرائت این بیت شعر با عنوان رود ارس چه بوده و با چه رویکردی این اقدام صورت گرفته، باید به سبک زندگی خود رجوع کنیم و اینکه اصلا چرا ما به جای حمایت از تولید ملی و کالای داخلی تا این اندازه به فکر سفر به ترکیه و گشت و گذار در میدان «تقسیم» و حراجی‌های استانبول و حتی خرید از برندهای ترکیه هستیم. یا اینکه چه شد ایرانیان در سال‌های اخیر صدرنشین سرمایه‌گذاری و خرید مسکن در ترکیه شدند و آنقدر در این کشور غرق شدیم که رئیس جمهور ترکیه به خود اجازه می‌دهد تکه‌ای از ایران اسلامی را به کشوری دیگر ببخشد و مردم غیور آذری‌زبان را به اصطلاح جذب خود کند؟

از طرفی هم رهبر معظم انقلاب در فرمایشات خود به قدرت رسانه‌ای ایران و اثرگذاری سینما اشاره کرده بودند. اما چرا جز در موارد اندک نتوانستیم این مطالبه را پاسخ دهیم و حتی سریال‌های ما کپی‌برداری از سریال‌های ترکیه‌ای شد و مسؤولان با کم‌کاری و توجه نکردن به فرهنگ ما، مردم را به آغوش باز کشور ترکیه سوق دادند.

ما در برابر فرهنگ نوین برخی کشورها فریب خوردیم

علیرضا بختیاری، جامعه‌شناس فرهنگی معتقد است، وقتی غربی‌ها در عرصه تحریم و نظامی نتوانستند بر غیرت ملی غلبه یا نفوذ کنند، از طریق فرهنگ وارد عمل شدند تا با نفوذ فرهنگی به اهداف خود برسند. در جامعه‌ای مثل ایران اسلامی هم فرهنگ رسمی که همان فرهنگ مبتنی بر اهداف کشور است با فرهنگ غیررسمی که در دل افراد نفوذ کرده، با هم رشد کردند و به دلیل اختلافاتی که در بین این دو نوع فرهنگ وجود دارد، یک گسست و شکاف فرهنگی ایجاده و فرصت برای نفوذگران مهیا شده است.

طی سه ماهه اول سال ۲۰۲۰ و در بین اتباع خارجی، ایرانیان با ۴۶۵ مورد خرید ملک بیشترین تعداد خریداران خارجی ملک در این کشور بوده‌اند

وی با بیان اینکه نفوذ فرهنگی استعداد و از همه مهم‌تر امید و باور افراد را در وهله اول نشانه گرفته و مردم را از فرهنگ خود ناامید می‌کند، می‌افزاید: استفاده از شعر و ادب و از همه مهم‌تر فرهنگ برای نفوذ بر مردم و حتی سیاست‌ها نشان می‌دهد که فرهنگ چقدر مؤثر است و ما باید در زمینه فرهنگسازی اقدامات بیش‌تری داشته باشیم و اجازه ندهیم تا ملت‌های غاصب حتی ذره‌ای برای نفوذ در خاک و حتی افکار ایران اسلامی برنامه‌ریزی کنند.

بختیاری با بیان اینکه مردم ما برندهای ترک را برتر از حتی محصولات درجه یک ایرانی می‌دانند، می‌گوید: این تغییر رویکرد هم به تغییر فرهنگ بازمی‌گردد؛ چرا که مردم دیگر به محصولات خود اطمینان نمی‌کنند و فکر می‌کنند هر چیزی که از خارج از کشور تهیه شود، حتی با کیفیت پایین‌تر، بهتر از اجناس و کالای داخلی است. ما با وجود داشتن فرهنگ اصیل و قدیمی در برابر فرهنگ نوین برخی کشورها فریب خوردیم و همین موجب شده تا آنها اجازه دخالت در امور ما را به خود داده و برای جدایی بخشی از ایران اظهارنظر کنند.

اردوغان با ابزار فرهنگ به جنگ ما آمده است

محسن ردادی، عضو گروه مطالعات انقلاب اسلامی در پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه نیز با بیان اینکه دولت‌ها متوجه شدند که قدرت نرم و استفاده از فرهنگ برای غلبه بر مردم از اقدامات سیاسی و نظامی مؤثرتر است، می‌گوید: در جنگ و استفاده از ابزار نظامی، دولت‌ها اشغالگر معرفی می‌شوند و علاوه بر این هزینه‌های زیادی را متحمل خواهند شد؛ اما با استفاده از فرهنگ و ادب بدون نیاز به هزینه بالا بر ملت‌ها و افکار عمومی تأثیر می‌گذارند و آن را آزادی معرفی کرده و اهداف خود را نیز دنبال می‌کنند.

برای برخی از ایرانیان، گشت و گذار و خرید از بازارهای ترکیه، بسیار جذاب بود. آن‌ها میلیون‌ها تومان هزینه می‌کردند تا لباس‌های ارزان تولید این کشور را خریداری کنند

وی با بیان اینکه اردوغان در سال‌های اخیر سعی کرده با ابزار زبان مشترک ملت‌های ترک زبان را به سمت خود بکشاند، می‌افزاید: در سخنرانی اخیر رئیس جمهور ترکیه، با قرائت شعر رود ارس سعی شد تا مردم آذربایجان را با خود همراه کرده و اقتدار ایران را نیز زیر سوال ببرد، اما باز هم با غیرت مردم استان‌های آذربایجان در این زمینه ناموفق بود. البته ما نیز باید با توجه به اینکه اردوغان در زمینه فرهنگی وارد شده و می‎‌خواهد نفوذ کند، با همان روش پاسخ او را بدهیم که در این زمینه سرودن و ارائه اشعار ترکی برای اتحاد ملت ایران نقش مؤثری دارد.

مردم آذربایجان به فرهنگ و ادب علاقه دیرینه دارند

البته برخی صحبت‌های اخیر اردوغان با استفاده از اشعار را نوعی روی آوردن به مردم آذربایجان برای جبران شکست‌های قبلی خود می‌دانند. بر همین اساس، سیدحسن محمدی، کارشناس حوزه ترکیه و از اساتید جامعةالمصطفی با بیان اینکه اردوغان در تصمیم و اقدام‌های خود در چند سال اخیر با شکست مواجه شده و همین امر او را وارد فاز جدیدی کرده است، می‌گوید: دخالت اردوغان در سوریه به نوعی حیثیت سیاسی رئیس جمهور ترکیه را زیر سوال برد و در عراق و لیبی نیز این دخالت‌ها موفق نبود. اکنون در آذربایجان درصدد جبران اشتباه‌های گذشته خود است؛ غافل از اینکه در این مورد هم دچار اشتباه استراتژیکی شده است.

وی درباره دلیل استفاده از شعر برای نفوذ در بین مردم آذربایجان را علاقه مردم این سرزمین به شعر و ادب عنوان می‌کند و می‌افزاید: در مراسم آیینی و عاشورایی شاهد هستیم که مردم استان‌های ترک‌زبان با استفاده از شعر و مدیحه‌سرایی احساسات خود را بروز می‌هند. مردم کشور آذربایجان هم که پاره‌تن ملت ایران بودند و به دلیل قراردادی ننگین از ما جدا شدند، همچنان با این فرهنگ زندگی می‌کنند و به آثار و ادبیات کهن پایبند هستند. اردوغان هم با توجه به این روحیه مردم آذربایجان، می‌خواسته با استفاده از شعر آن هم شعری درباره رود مهم ارس بر مردم نفوذ پیدا کند. اما اردوغان باز هم در معادلات خود دچار اشتباه شده، چرا که غیرت و ولایت‌پذیری مردم آذربایجان را نادیده گرفته است.

محمدی با بیان اینکه مردم کشور آذربایجان هم به برکت انقلاب اسلامی و آموزش‌های متنوعی که در این کشور توسط فرهیختگان ایرانی انجام شده به طور حتم جلوی زیاده‌خواهی اردوغان را خواهند گرفت، می‌گوید: اردوغان در تلاش است خود را سردمدار مردم و ملت‌های ترک‌زبان معرفی کند و همانطور که عربستان، بحرین را در استعمار خود درآورد، او نیز آذربایجان و ملت‌هان ترک‌زبان را به استعمار در بیاورد و به نوعی خود را قهرمان معرفی کند. اما مردم استان‌های آذری زبان ما همیشه در خط مقدم دفاع از وطن بوده و هستند و در مناسبت‌های مختلف ولایت‌پذیری خود را نشان داده‌اند. آن‌ها در روزهای اخیر هم در فضای مجازی واکنش‌های مناسبی به اظهارات بی‌پایه اردوغان دادند.

نیره توکلی، جامعه شناس نیز معتقد است که تمامیت‌خواهی اردوغان در قالب شعر، جلوه‌گر شده و او شعر را در خدمت خود گرفته تا بتواند سخنان خود را به نوعی ابراز کند که حکام سیاسی نتوانند بر او ایرادی بگیرند. در سال‌های اخیر به ویژه با روی کار آمدن ترامپ بسیاری از کشورها خط قرمزها را زیر پا گذاشتند و سعی در شکاف بین ملت‌ها و حتی مطرح کردن خود داشتند که اردوغان نیز پس از ناموفق بودن در سوریه و سایر کشورها، قصد دارد آذربایجان را تصاحب کند اما به طور حتم مردم این کشور و همچنین مردم آذری زبان ایران اسلامی اجازه نفوذ در هیچ زمینه‌ای را به حاکمان غاصب نمی‌دهند.

شاید امروز این شعرخوانی اردوغان تلنگری باشد که ایرانیان به خود بیایند و فراموش نکنیم روزگاری نه چندان دور بازیگران و خوانندگان ترکیه‌ای آرزو داشتند برای ما بازی کنند و در ایران اسلامی حضور یابند. صنعت چرم و کفش و نقش‌های قالی تبریز ما در جهان حرف اول را می‌زد. کشور همسایه با همه دارایی‌ها و چشم‌انداز اروپایی‌شدنش همچنان حسرت فرهنگ غنی ایرانی را می‌خورد. اما امروز کار به جایی رسیده که رئیس جمهور این کشور با گستاخی اجازه دست‌درازی به ارس و آذربایجان عزیزمان داده است. آذربایجان، جان ایران است، اما این تن خسته نیازمند احیای دوباره فرهنگی است.

انتهای پیام/

منبع خبر