به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از مشرق به نقل از روابط عمومی ارتش، نخستین تمرین بزرگ رزم پهپادی ارتش با شرکت صدها فروند پهپاد از نیروهای چهارگانه ارتش صبح امروز در منطقه عمومی سمنان آغاز شد.
امیر دریادار سید محمود موسوی معاون عملیات ارتش در تشریح ابعاد مختلف این تمرین بزرگ با بیان اینکه جمهوری اسلامی ایران امروز یکی از کشورهای توانمند جهان در حوزه هواپیماهای بدون سرنشین محسوب می‌شود، گفت: در تمرین بزرگ رزم پهپادی ارتش انواع مختلف سامانه‌های پهپادی در نیروهای زمینی، پدافند هوایی، هوایی و دریایی ارتش در شرایط رزم واقعی به اجرای مأموریت‌های تعریف شده خواهند پرداخت.
وی افزود: اجرای عملیات‌های رزمی پهپادی شامل رهگیری هوایی و انهدام اهداف هوایی با استفاده از موشک هوابه‌هوا، انهدام اهداف زمینی با استفاده از بمب‌ها و موشکهای نقطه‌زن و همچنین بکارگیری گسترده پهپادهای انتحاری از جمله اقداماتی است که در بخش عملیاتی این تمرین اجرا می‌شود.
امیر دریادار موسوی ادامه داد: پرواز پهپادهای نیروی دریایی ارتش از روی شناور در آبهای جنوبی کشور، پرواز برد بلند پهپادهای انتحاری نقطه‌زن برای انهدام اهداف حساس و حیاتی در عمق خاک دشمن از طرح های تمرینی رزم پهپادی خواهد بود.
وی افزود: مشارکت یگان‌های پهپادی درگیر رزمایش از سایر نقاط کشور و همزمان پایش و رصد مرزهای زمینی، هوایی و دریایی از دیگر اقدامات مهم این تمرین بزرگ رزم پهپادی است.
معاون عملیات ارتش با اشاره به برگزاری نمایشگاه دستاوردهای پهپادی ارتش جمهوری اسلامی ایران در حاشیه این تمرین، گفت: در این نمایشگاه، دستاوردهای جدید ارتش در حوزه پرنده‌های بدون سرنشین با حضور رئیس ستادکل نیروهای مسلح و فرمانده کل ارتش به نمایش گذاشته می شود.
به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از مشرق، نظام جمهوری اسلامی ایران با وجود تحریم‌ها توانست در ساحل اقتدار دفاعی و امنیتی لنگر بیندازد، ساخت ناوشکن یکی از اضلاع ساختار چند منظوره صنعت دفاعی کشور به شمار می‌رود، ناوشکن جماران سال ۸۸ و ناوشکن دماوند۱ در سال ۹۳ « سهند» و « البرز» در سالهای ۹۷ و ۹۸ به نیروی دریایی ملحق شدند.
نیروی دریایی ارتش و سپاه، پاسداران امنیت مرزهای دریایی کشور
نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی و سپاه پاسداران انقلاب اسلامی پاسداران امنیت مرزهای دریایی کشور هستند، سپاه و ارتش جهت امنیت این مرزها مقابل تهدیدات دشمن سینه سپر کرده‌اند، صنایع دفاعی دریایی ما با تغییر ساختار تهدیدات دشمن بروز رسانی شده‌اند، امنیت مرزهای آبی کشور امروز با تعامل سپاه و ارتش همانند سایر حوزه‌ها رقم خورده است، امروز شمشیر اقتدار دفاعی ایران از غلاف خود اتکایی و تحقق «ما می‌توانیم» وزارت دفاع و نیروهای مسلح در منطقه بیرون آمده است، برق شمشیر اقتدار دفاعی، امنیتی نظام جمهوری اسلامی ایران چشمان استکبار جهانی و اذنابش را آزار می‌دهد و خاری برچشم دشمنان نظام و ملت ایران است.
شکستن جَو سنگین تحریم‌ها در آسمان کشور با طلوع اقتدار صنعت دفاعی
امروز در ۴۱ سالگی نظام جمهوری اسلامی ایران در نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران در حوزه ساخت ناو شکن بر قله «دنا» ایستاده‌ایم، کلید ساخت ناو شکن «دنا»، سال ۱۳۹۳ توسط وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح زده شد، زیر سایه فشار تحریم‌های ناجوانمردانه استکبار جهانی، وزارت دفاع با ابزار خوداتکایی و حرکت روی ریل «ما می‌توانیم» با بکارگیری تجربیات دفاع مقدس، جَو سنگین تحریم‌ها در آسمان کشور را با طلوع اقتدار صنعت دفاعی شکست، ۴۰ سال تحریم، مانعی بر سر راه پیشرفت نظام جمهوری اسلامی ایران به ویژه در حوزه علم و فناوری نبود.
درخشندگی دُر اقتدار در صدف صنعت دفاعی کشور
با گذشت شش سال از روند ساخت ناوشکن «دنا»، این نهنگ دفاعی ایران در آبهای جنوب کشور با الحاق به نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران به آب انداخته می‌شود، آرایش تسلیحاتی ناوشکن دنا، مطابق با ناوشکن‌های «جماران» و «دماوند» است، توپ ۷۶م.م فجر۲۷ در سینه ناو، ۴ پرتاب‌گر موشکهای کروز خانواده نور، قادر، قدیر، دو پرتاب‌گر موشکهای پدافندی محراب (استاندارد)، توپ ۴۰م.م فتح۴۰ در انتهای ناو، دو پرتاب‌گر سه‌تایی اژدر ۵۳۳م.م و در نهایت ۴ توپ ۳۰م.م آرایش محصولات دفاعی در این ناوشکن کاملاً بومی را تشکیل می‌دهند.
نهنگ سفید دفاعی ایران«دنا»، سفیر صلح و دوستی ایران در آبهای بین المللی
نهنگ سفید اقیانوس پیمای ایران «دنا» با الحاق به نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران و انداخته شدن در آبهای نیلگون خلیج همیشه فارس، یک بار دیگر جلوه‌ای از اقتدار نظامی جمهوری اسلامی ایران را در حوزه صنعت دفاعی به رخ استکبار جهانی خواهد کشید، خنثی‌سازی تحریم‌ها در کارنامه وزارت دفاع و نیروهای مسلح همانند نگینی درخشندگی از جنس اقتدار را در برابر دیدگان دشمن به تصویر کشیده است.
«زره» برتن صنعت دفاعی کشور بر قله «دنا»
ناو موشک‌انداز «زره» کنار ناوشکن «دنا» در آینده به محصولات دفاعی الحاق شده به نیروی دریایی ارتش جمهوری اسلامی ایران اضافه خواهد شد، تقویت صنعت دفاعی کشور تنها برای دفاع است، ایران امروز نه تنها تهدیدی بر خلاف تبلیغات منفی موش‌های اطلاعات غلط در رسانه‌های غربی و امپراطوری رسانه استکبار جهانی برای جهان اسلام و دنیا نیست، بلکه به عنوان امن‌ترین کشور منطقه و جهان اسلام، چهره زشت استکبار جهانی را به دنیا نشان داده است.
به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از سرویس دفاع و امنیت مشرق، حمل و پرتاب موشک های کروز و بالستیک با ماموریت ها و در بردهای مختلف، امری مهم برای شناورهای سطحی و زیر سطحی در جهان محسوب می‌شود و در چند دهه اخیر، ماموریت هایی مثل بحث حمل و پرتاب موشک های بالستیک مورد توجه نیروهای دریایی مهم جهان قرار گرفته است. البته همچنان شلیک موشک های کروز گزینه جذابی برای شناورهای سطحی و زیر سطحی هستند و به غیر از بحث موشک های ضد کشتی، موشک های کروز برد بلند حمله به اهداف زمینی از گزینه های مورد استفاده توسط برخی از کشورها محسوب می شوند. آمریکا، روسیه، فرانسه و چین از جمله کشورهایی هستند که شناورهای سطحی خود را نیز به این کلاس از موشک ها مجهز کردند. انواع مختلفی از موشک های کروز حمله به اهداف زمینی امروزه در بازار صادرات وجود دارد و به مشتریان مختلفی عرضه می شود.
اما موضوع حمل و شلیک موشکهای بالستیک توسط شناورهای نظامی، از اهمیت بیشتری برخوردار بوده و کمتر کشوری در دنیا توانسته وارد این باشگاه نظامی شود. در خصوص دستیابی نیروهای مسلح کشورمان به چنین قابلیتی، گمانه زنی ها و بحث های مختلفی وجود داشت تا اینکه در روزهای گذشته، فرمانده نیروی دریایی ارتش گفتگویی را با یکی از رسانه های داخلی انجام داده و در آن، نشانه هایی از تحول دیدگاه نیروهای مسلح کشورمان در زمینه استفاده و عملیاتی کردن موشکهای بالستیک به چشم می خورد. در این گفتگو امیر دریادار خانزادی اعلام می کند که ” نوع دیگر این موشک عمودپرواز که کروز هم نیست از نوع بالستیک است و در آینده از آن ها برای ناوشکن‌های سنگین‌تر و زیردریایی‌های سنگین‌تر استفاده خواهیم کرد چون ما انواع موشک بالستیک در خشکی داریم و بردن موشک بالستیک از خشکی روی شناور و زیردریایی برای ما محدودیتی ندارد. “
این فرمانده بلند پایه نیروهای مسلح در جای دیگری از صحبت های خود در خصوص موشک کروز بلند نیز این گونه می گوید: “موشک کروز دریایی شهیدابومهدی که برای نیروی‌دریایی ارتش طراحی شد و با موفقیت تست خود را انجام داد و بیش از هزار کیلومتر پرواز کرد، یک موشک قابل برنامه‌ریزی است یعنی اگر بخواهید این موشک در نقطه‌ای بچرخد می‌تواند این کار را انجام دهد و طبق برنامه و مسیر تعریف شده به سمت هدف برود. ” با توجه به اینکه موشک های کروز جدید برد بلند برای شناورهای سنگین سطحی و زیر سطحی نداجا از گونه ابومهدی خواهند بود که پیش از این نیز فرمانده نیروی دریایی ارتش به آنها اشاره کرده بود اما بحث موشک های بالستیک در شناورهای سطحی و زیر سطحی مبحثی متفاوت و جدیدی است که نیازمند توجه بیشتر است.
دست های بالستیک برای شناورهای جدید نداجا
موشک های بالستیک برای شلیک از زیردریایی بحثی معمول تر و با سابقه تر در دنیا هستند که در ادامه به آنها خواهیم پرداخت اما بحث کم سابقه تر، حمل و پرتاب موشک های بالستیک از شناورهای سطحی است. اگر به صورت رسمی بخواهیم حساب کنیم هیچ موشک بالستیک به صورت عملیاتی از کشتی ها پرتاب نمی شود ولی آزمایش های موفقی در این خصوص در جهان صورت گرفته است. آمریکا در سال ۱۹۴۷ میلادی یک آزمایش از روی ناو هواپیمابر میدوی با یک موشک بالستیک وی ۲ غنیمتی از آلمان انجام داد و بعد از آن نیز صحبت هایی برای مجهز کردن برخی از نبرد ناوها و ناوهای هواپیمابر قدیمی مطرح شد که با توسعه موشک های زیردریایی پرتاب این مسئله برای همیشه به بایگانی پیوست.
آزمایش موشک وی ۲ از روی عرشه ناو هواپیمابر میدوی در سال ۱۹۴۷
مورد بعدی تلاش هندوستان برای شلیک موشک های بالستیک کوتاه برد از کشتی های جنگی بود. هندی ها بین سالهای ۲۰۰۹ تا ۲۰۱۸ هفت آزمایش با موشک بالتسیک کوتاه برد Dhanush انجام دادند که اکثر موفق بوده است. این آزمایش ها از شناورهای مختلفی مثل ناوهای گشتی کلاس Sukanya یا ناوهای کلاس Rajput انجام داده است. این موشک بنا به میزان وزن سر جنگی که می‌تواند از نوع عادی یا هسته ای باشد می تواند تا ۷۵۰ کیلومتر برد داشته باشد. البته در نهایت هم هندی ها به دنبال عملیاتی کردن این طرح نرفتند.
آزمایش موشک Dhanush توسط نیروی دریایی هند
تجربه دیگر دیده شده در این زمینه در زمینه موشک های تاکتیکی LORA رژیم صهیونیستی است که البته در آن مورد از روی یک کشتی باربری و با حضور یک حامل سنگین متحرک شلیک آزمایش شد. این مورد البته به دلیل تفاوت کلی شناور آنچنان در این دسته بندی قرار نمی گیرد. در عین حال برخی از منابع چینی نیز اعتقاد دارند که رزم ناوهای سنگین تایپ ۰۵۵ این کشور نیز در آینده توانایی حمل و پرتاب موشک های بالستیک ضد کشتی را خواهند داشت. هنوز اطلاعات خاصی نیز در این زمینه در دسترس نیست.
شلیک آزمایشی موشک LORA از یک کشتی تجاری
طرح گرافیکی موشک بالستیک پرتاب شونده از رزم ناوهای تایپ ۰۵۵ ارتش چین
اما برای نیروی دریایی ارتش و رسیدن به این مرحله که شناورهای سطحی به موشک های بالستیک مجهز شوند با چند چالش رو به رو هستیم. نکته مهم مربوط به صحبت های فرمانده نیروی دریایی ارتش است که مربوط به استفاده از پرتابگرهای عمودی برای شناورهای سطحی جهت شلیک موشک های بالستیک است. آنچه تا به امروز در آزمایش های موشک های بالستیک در دنیا مشاهده شده حمل یک موشک روی شناور و پرتاب آن بوده است. البته نصب یک سلول پرتاب عمودی در سایز موشک های بالستیک (حتی مدل های با برد کم موشک فاتح ۱۱۰ برای نمونه) به عنوان یکی از کوتاه ترین موشک های ایرانی از نظر طول و کم قطر ترین آنها، فضای بسیار بیشتری را به نسبت موشک های سلول پرتاب کروز یا ضد هوایی طلب می کند.
پرتابگرهای موشک بالستیک قاره پیما در زیردریایی کلاس دلتا ۴ ساخت شوروی سابق
سلول پرتاب عمودی مارک ۴۱ مخصوص پرتاب موشک های کروز و ضد هوایی ساخت آمریکا
البته این فرض، صرفا در خصوص این موشک کوچک بوده و در صورت استفاده از موشک های بزرگتر بالستیک مشخصا به یک طراحی کاملا جدید و البته بسیار بزرگ و سنگین نیاز خواهد بود. یکی دیگر از چالش ها، بحث آموزش خدمه در حوزه نگهداری و عملیات موشک های بالستیک است که تا به امروز صرفا در نیروی هوافضای سپاه وجود داشته و حالا نیروی دریایی ارتش هم به آن اضافه شود.
موشک بالستیک فاتح ۱۱۰
به نظر می رسد حرکت منطقی در این زمینه، طراحی نسل جدیدی از بالستیک ها برای عملیات دریایی باشد. نمونه این بحث را در گونه های زیردریایی پرتاب خارجی نیز مشاهده می کنیم که موشک به نسبت گونه های زمین پرتاب در همان برد و قدرت حمل از اندازه کوچک تری برخوردار است. این مسئله یک چالش مهندسی بزرگ را در مقابل طراحان ایرانی قرار خواهد که البته در صورت رسیدن به آن (که با توجه به تجارب نیروهای مسلح و صنایع دفاعی، امر شدنی است) تقریبا می توان گفت در حوزه موشک های نظامی به طور کامل آخرین مراحل طی شده و ایران در رده کشورهای ابرقدرت در حوزه موشکی، جایگاه ویژه ای خواهد داشت.
در حوزه موشک های بالستیک زیر دریایی پرتاب اما بحث های دیگری مطرح می شود. رسیدن به این توانایی در نیروی دریایی ارتش، به این معنی است که نداجا به عنوان اولین نیرو در سازمان ارتش جمهوری اسلامی ایران عهده دار بخشی از ماموریت بازدارندگی استراتژیک کشور خواهد بود؛ مسئله ای که تا پیش از این به صورت کلی در اختیار نیروی هوافضای سپاه بود. وارد شدن به بحث زیردریایی های حامل موشک بالستیک دارای نکات مثبت و البته چالش های خاصی نیز است. زیردریایی های حامل موشک بالستیک در حقیقت دارای بالاترین درصد بقاء پذیری در مقابل یک حمله متقابل دشمن بوده و برای نمونه در حال حاضر کشورهایی مثل روسیه، چین و آمریکا با داشتن طیف وسیعی از موشک های بالستیک زمین پرتاب ثابت زیر زمینی و متحرک روی زمین، در کنار بمب افکن های استراتژیک مجهز به موشک های کروز و در عین حال داشتن یک جغرافیای بسیار وسیع، همچنان زیردریایی های اتمی حامل موشک بالستیک را به عنوان یکی از اصلی ترین عنصر بازدارندگی به حساب آورده و آنها را بقاء پذیر ترین بخش از توان مقابله خود با دشمنان می دانند.
یک زیردریایی اتمی کلاس بوری – حامل موشک های قاره پیمای بالستیک نیروی دریایی روسیه
یکی از زیردریایی های اتمی کلاس اوهایو نیروی دریای آمریکا با ماموریت حمل موشک بالستیک اتمی
البته این سطح بالا از توان بازدارندگی متقابل به آسانی بدست نیامده و سطح بالایی از فناوری خصوصا در بحث پنهانکاری شامل کاهش سیگنال های صوتی چه از بدنه و چه از پروانه های سیستم پیشران می طلبد. بحث بعدی این که معمولا به دلیل اندازه و وزن بیشتر و نیاز به ماندن بیشتر در عمق آب در نهایت کشوری که برنامه رسیدن به زیردیایی های حامل موشک بالستیک دارد نیاز به رسیدن به بحث راکتورهای هسته ای برای تامین نیروی شناورهای خود را خواهد داشت. این کلاس از زیردریایی ها با استفاده از پیشران های دیزل الکترونیک نیز قابل اجرا خواهد بود ولی مباحثی مثل میزان موشک قابل حمل یا زمان ماندگاری زیر آبی بسیار کمتر از یک زیردریایی اتمی خواهد بود.
بحث سیستم های ارتباطی، سیستم های پرتاب عمودی سرد برای موشک های زیردریایی پرتاب که شامل پوشاندن موشک در یک لایه از هوا تا خروج آن از زیر آب هستند، توسعه آلیاژهای ویژه برای تحمل فشار آب در عمق های بالا و بسیاری مسائل دیگر که نوشتن آن از حوصله این مطلب خارج است، همه و همه دست به دست هم می دهند تا زیردریایی های حامل موشک های بالستیک را تبدیل به یکی از پیچیده ترین ماشین هایی کنند که بشر تا به امروز ساخته است. در حقیقت باید گفت آنچه نداجا برای آن برنامه ریزی کرده به نوعی رسیدن به نهایت علوم دریایی در بسیاری از بخش ها است و به نوعی یک انقلاب تکنولوژیک در کشور ما محسوب می شود. محصول نهایی این طرح در حقیقت یک انقلاب فناوری نه فقط برای نیروی دریایی ارتش یا صنایع دفاعی بلکه برای کل صنعت کشور محسوب می شود و جمهوری اسلامی ایران را به صف اول در جهان در بسیاری از فناوری های روز دنیا می رساند.
به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از مشرق، امیر دریادار مجید مقصودی، رئیس سازمان تحقیقات و جهاد خودکفایی نیروی دریایی ارتش، با بیان اینکه تجهیزات بخش مهم، عمده و تأثیرگذار حوزه دفاع در کنار بخش نیروی انسانی است، گفت: مجموعه دفاعی کشور اعم از صنایع دفاعی، نیروهای مسلح و تمامی فعالان بخش دفاع که تحقیقات انجام می‌دهند به ویژه با ورود به ساخت محصولات دفاعی نشان دادند نه تنها تحریم‌ها هیچ اثری ندارد، حتی محدودیت اعتباراتی با وجود نقش تسهیل‌کننده اعتبارات در اجرای فرایندها، هم زیاد دست و پای ما را در مسیر تولید و ساخت محصولات دفاعی نخواهد بست.
رئیس سازمان تحقیقات و جهاد خودکفایی نیروی دریایی ارتش تأکید کرد: نیروهای مسلح و مجموعه دفاعی نشان دادند که با حداقل اعتبارات سعی کردند، بهترین دستاوردها و آنچه را که نیاز دفاع از کشور و نظام است، با تلاش و عزم جهادی تأمین کنند.
مقصودی تصریح کرد: ان‌شاءالله با حمایت‌های وزارت دفاع این کار با سیاست‌های در پیش گرفته شده تأثیرات مثبتی خواهد داشت، هیچ مشکل و ضعفی در مورد تأمین تجهیزات و محصولات دفاعی در قالب سیستم‌ها و سامانه‌های دفاعی نداریم.
رئیس سازمان تحقیقات و جهاد خودکفایی نیروی دریایی ارتش با اشاره به الحاق ناوشکن «دنا» در آینده به صنعت دفاعی کشور، محصولات دفاعی نیروهای مسلح و وزارت دفاع را ساخته، طراحی شده و تبلور روح همت، عزم جهادی و واژه «ما می‌توانیم» برشمرد و اضافه کرد: متخصصان، نخبگان، جوانان، مخترعان و مبتکران ما نشان دادند، چیزی را که خواستیم بدست آوردیم.
مقصودی اظهار داشت: هر محصول دفاعی مثل ناو شکن «دنا» با حرکت در آبهای بین‌المللی غرورآفرین و مایه افتخار تک تک ملت ایران است.
به گزارش خبرنگار مجاهدت به نقل از سرویس دفاع و امنیت مشرق، از زمان ورود زیردریایی ها به میدان در جنگ جهانی اول تا به امروز بحث مقابله با این تهدید به یکی از بزرگترین چالش ها برای بسیاری از کشورهای کوچک و بزرگ جهان بدل شده است. از داستان معروف گروه های اسکورت متفقین در جنگ جهانی دوم در اقیانوس اطلس مقابل زیردریایی های آلمان نازی گرفته تا بازی موش و گربه زیر سطحی های آمریکا و انگلیس در مقابل اتحاد شوروی سابق در جنگ سرد، همه و همه از جمله بخش هایی در تاریخ بوده که جنگ ضد زیردریایی برگ های مهمی از تاریخ نبردها را تشکیل داده است.
در سالهای پس از جنگ سرد و خصوصا پس از ورود به قرن جدید نیز شاهد توسعه نسل جدید زیردریایی ها خصوصا با پیشران های دیزل الکترونیک با میزان پنهانکاری بسیار بالا هستیم . این زیردریایی های کوچک در عین حال توان حمل طیف گسترده ای از تسلیحات را داشته و می توانند ضربات سنگینی را به خطوط کشتیرانی، قوای دریایی و حتی تاسیسات مهم زمینی طرف مقابل وارد کنند. بحث در خصوص زیردریایی ها تنها به زمان جنگ ختم نشده و در زمان صلح نیز رصد یگان های زیرسطحی کشورهای متخاصم و مقابله با عملیات های جمع آوری اطلاعات، همچنان موضوعی بسیار مهم و قابل توجه برای نیروهای مسلح در اقصی نقاط جهان است.
در بحث کشف و مقابله با زیردریایی ها، اصولا یک واژه بیشتر از دیگر کلمات شنیده می شود و آن هم سونار است. اگر بخواهیم به صورت خیلی ساده سونار را تعریف کنیم ، این سیستم یک نوع رادار زیر آبی است که امواج صوتی را در زیر آب پخش کرده و از برخورد آن با اجسام مختلف در زیر آب و دریافت و آنالیز آنها تصویری از وضعیت مقابل را بدست می آورد. سونار در حقیقت یک رادار زیر آبی است و به مانند رادارهای جستجوی هوایی فعلی در دو وضعیت فعال و غیر فعال کار می کند.
در بخش فعال این سیستم به پخش صدا پرداخته و در حالت غیر فعال نیز به دنبال شنیدن صدای طرف مقابل است. همین مسئله باعث توسعه و رقابت شدید کشورها در بحث از یک طرف کاهش صدای زیرسطحی های خود و در عین حال افزایش توان گیرنده های صوتی و سامانه های سونار خود برای بحث کشف طرف مقابل بوده است.
تعریف سونار و نحوه عملکرد آن به زبان ساده
در جنگ ضد زیردریایی لایه های مختلف و پلتفرم های مختلفی با امکانات گوناگون وارد کار می شوند که یکی از مهمترین تجهیزات، بالگردهای ضد زیردریایی هستند که یا از پایگاه های ساحلی یا از روی شناورهای مختلف به پرواز درآمده و به دنبال کشف و مقابله با زیردریایی ها می روند. معمولا بالگردها برای کشف زیردریایی ها از دو روش استفاده می کنند که یکی از آنها پرتاب بویه های مخصوص شناسایی زیردریایی است. این بویه ها بعد از پرتاب در وضعیت های مختلف اقدام به انتشار امواج صوتی یا گوش دادن به امواج صوتی ایجاد شده در زیر آب و ارسال آن برای واحد های خودی می کند. این بویه ها معمولا توسط هواپیماهای گشت دریایی نیز حمل و پرتاب می شوند.
بالگرد SH-3 و سیستم سونار غوطه ور AN/AQS-13
اما روش دیگر استفاده از سیستم های موسوم به سونارهای غوطه ور در زیر آب هستند. این سیستم ها در حقیقت شامل یک سیستم فرستند و گیرنده امواج هستند که با یک کابل از درون بالگرد به داخل آب فرستاده شده و بالگرد می تواند در وضعیت حرکت یا در حالت ثابت آنها را فعال کرده و این سامانه ها نیز به دو صورت فعال یا غیر فعال به جستجوی اهداف می پردازند.
این سیستم ها در مقایسه با سونارهای نصب شده روی شناورهای سطحی یا زیرسطحی از اندازه و قدرت کم تری برخوردار هستند اما به دلیل تحرک بالا به لطف بالگرد می توانند یک حلقه دفاعی متحرک در اطراف شناور یا ناوگان مورد نظر ایجاد کرده و احتمال کشف اهداف زیر سطحی را افزایش بدهد.
ایران و جنگ ضد زیردریایی؛ آمادگی برای مقابله با فرامنطقه ای ها
بحث توانایی و جنگ ضد زیردریایی در ایران با سفارش بالگردهای سری SH-3D ملقب به سی کینگ (پادشاه دریا) به شرکت ایتالیایی آگوستا داده شد. این بالگردها در نقش های جستجو و نجات، حمل نیرو و البته جنگ ضد زیردریایی به ایران تحویل شدند. در آن زمان و بر اساس طرح های موجود قرار بود تا با توسعه نیروی دریایی ایران به سمت اقیانوس هند بخشی از وظیفه رصد ناوگان شوروی سابق خصوصا زیرسطحی ها که در این منطقه نیز فعال بودند به ایران سپرده شود.
بالگرد سی کینگ نیروی دریایی ارتش
با پیروزی انقلاب اسلامی و وقوع جنگ تحمیلی و البته عدم وجود تهدید زیر سطحی در آن دوره، تمام توان هوادریای نداجا به رصد تحرکات سطحی دشمن معطوف شده و البته یگان های بالگردی نیروی دریایی نیز پروازهای زیادی خصوصا در بحث جابجایی نفرات و تجهیزات در جبهه های مختلف بر عهده گرفتند. بعد از پایان جنگ تحمیلی و خریداری تعدادی زیردریایی او البته آغاز نهضت بزرگ ساخت زیرسطحی در کشور، مسئله نبرد در زیر آب دوباره در نیروهای مسلح به جریان افتاد. البته همچنان تا سالها تهدید خاص زیر سطحی در مقابل کشور ما وجود نداشت اما این روند بعد از حوادث یازدهم سپتامبر تغییر کرد.
هرچند هنوز هم ایران در منطقه خلیج فارس تنها کشور بومی است که دارای توان زیر سطحی است اما هرچه به سمت شرق برویم، دارندگان این تجهیزات بیشتر می شود. در همسایگی ما پاکستان دارای زیردریایی است که از طرفی به دلیل روابط بسیار گرم بین دو کشور و اصولا وضعیت سیاسی این کشور با هند و توجه بیشتر قوای این کشور به آن سمت، اصولا این توان نیز برای ما جای تهدید نبوده اما از طرفی با افزایش قابل توجه زیرسطحی های غربی خصوصا آمریکایی و انگلیسی در منطقه، لازم بود تا نیروی دریایی ارتش بحث افزایش توان ضد زیردریایی را در دستور کار قرار بدهد.
در عین حال، آینده نگری برای احتمال خرید زیرسطحی توسط برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس، دستیابی به سامانه های جدید رصد و شناسایی را ضروری می کرد.
زیردریایی اتمی آمریک از کلاس لس آنجلس در بحرین
در کنار بحث توسعه سیستم های سونار برای شناورها و زیر سطحی ها، در سالهای اخیر شاهد افزایش توان ضد زیردریایی در بالگردها نیز بوده ایم. حتی در سال 1393 شاهد آزمایش یک اژدر هواپرتاب از بالگرد های SH-3D نداجا در جریان رزمایش ارتش بودیم. این اژدرها از نظر ظاهری شباهت زیادی به نمونه آمریکایی مارک 46 دارند و به نظر می رسد بعد از ارتقاء، وارد خدمت شده‌اند.
پرتاب اژدر از بالگرد سی کینگ نیروی دریایی ارتش در سال 1393
اما در اتفاقی مهم، در روز 11 آذرماه شاهد افتتاح نمایشگاهی در خصوص برخی از دستاوردهای مهم نیروی دریایی ارتش بودیم که در بخشی از این نمایشگاه، در خصوص پروژه ای به نام “شهید رخشانفر” صحبت و تصاویری از آن پخش شده است. اطلاعات منتشر شده در خصوص این طرح نشان می دهد سامانه مورد نظر یک سیستم سونار قابل حمل توسط بالگرد برای کشف زیردریایی های بوده و توان کشف زیردریایی ها به وسیله حسگرهای الکترومغناطیسی، برقراری ارتباط با دیگر واحدهای دریایی خودی، انتقال اطلاعات به سیستم کنترل آتش برای شلیک اژدر و قابلیت عملیات در دو وضعیت فعال و غیر فعال را دارد.
معرفی سیستم سونار جدید نداجا
هرچند اطلاعات بیشتری در خصوص این طرح منتشر نشده اما دقت به ظاهرا سازه سیستم که در این نمایشگاه به نمایش درآمده شباهت هایی با سیستم AN/AQS-13 به چشم می خورد که برای سالها در نقش سیستم سونار غوطه ور بالگردهای ضد زیردریایی در جهان ایفای نقش می کرد. این سامانه که در مدل های مختلفی طراحی و ساخته شده به کشورهای مختلف مثل مصر، برزیل، آلمان، کره جنوبی، تایوان، پرتغال و ترکیه نیز صادر شده است.
این سامانه به صورت پایه یک سیستم سونار بر پایه عملیات در وضعیت فعال در فرکانس های میانه به بالا محسوب شده و مخصوص بالگردهایی بوده که معمولا از ناوهای هواپیمابر آمریکا به پرواز درآمده و وظیفه دفاع ضد زیردریایی در حلقه های نزدیک به ناوگروه را به عهده داشتند. احتمال تحویل این سامانه به ایران در قبل از پیروزی انقلاب بالاست چرا که بالگردهای سری اس اچ 3 اصولا برای ماموریت ضد زیردریایی در زمان رژیم گذشته خریداری شدند اما تفاوت عمده طرح فعلی انجام شده در نداجا با طرح اولیه، اضافه شدن حالت جستجوی غیر فعال به این سیستم سونار است که در این حالت سیستم سونار بدون لو دادن مکان خود صرفا به گوش دادن به صداهای اطراف می پردازد .
با اضافه شدن این سامانه به بالگردهای SH-3D نیروی دریایی و البته اژدرهایی که پیش از این روی این بالگردها آزمایش شده بودند می توان گفت که چرخه کامل کشف و تعقیب و انهدام زیردریایی ها دشمن برای این بالگردها تکمیل و یک حلقه دفاعی جدید به توان نظامی کشور اضافه شده است. در عین حال، به نظر می رسد برنامه هایی برای نصب برخی سامانه های تعقیب و شناسایی زیردریایی توسط پهپادهای بومی کشورمان نیز در حال پیگیری و تحقق است که با تکمیل این روند، قدرت شناسایی و رهگیری این تجهیزات در عمق آبهای منطقه، جهش چشمگیری خواهد یافت.
